Het Zeeuws provinciebestuur zit nog lang niet zo goed in de slappe was als het wil doen geloven. De ergste problemen zijn voorbij, maar dat komt vooral omdat andere provincies zijn bijgesprongen, en omdat de Zeeuwen nu extra meebetalen door een tijdelijke verhoging van de motorrijtuigenbelasting. Met die conclusie begon fractievoorzitter Ger van Unen van de SP afgelopen vrijdag in de Staten haar beschouwing over de provinciebegroting 2019.
Als een van de weinige partijen ging de SP ook nu weer niet akkoord met die begroting, omdat het provinciebestuur zich onvoldoende inzet voor allerlei voorzieningen die belangrijk zijn voor het vestigingsklimaat en de leefbaarheid. Zoals de lichamelijke en geestelijke gezondheidszorg, het openbaar vervoer en woningbouw.
Ook waarschuwde Ger van Unen ervoor nu weer allerlei grote uitgaven te doen voor Zeeland-promotie, terwijl er beter eerst geld kan worden gestoken in de verbetering van de leefbaarheid. Pas dan kan Zeeland ook echt goed voor de dag komen.
De SP vindt het een ontzettend goed idee 75-jaar bevrijding te gaan vieren. Maar om daar nu meteen een half miljoen voor te ramen, en er alvast 300.000 euro voor te reserveren, zonder gedegen begroting en zonder harde toezeggingen van anderen, dat is te veel natte vinger werk.
Datzelfde geldt volgens Van Unen voor de ambitie van Zeeland om culturele hoofdstad van Europa te worden. Ze stelde voor te wachten op de onderzoeken naar de financiële tegenvallers in de provincie Friesland, die dit jaar culturele hoofdstad is.
,,Dit soort proefballonnetjes geven een Tour de France gevoel in het kwadraat``, waarschuwde Van Unen, verwijzend naar de manier waarop in Zeeland veel meer geld werd gestopt in dat wielerspektakel dan was afgesproken.
En als je dan toch culturele hoofdstad wil worden, betrek dan de hele provincie erbij, niet alleen Middelburg of alleen de vier grotere steden. ,,Niks P4, Niks ZB/Planbureau, niks De Staat van Zeeland versie 1 ideeën. Als Zeeland van die grootse plannen heeft dan moet de hele provincie daar ook van mee kunnen profiteren.``
Wat betreft alle inspanningen ter versterking van het imago van Zeeland, kan beter worden voorkomen dat de provincie negatief in het nieuws is. Zoals toen dagenlang werd geweigerd de regenboogvlag uit te hangen. ,,Want dat zorgt er voor dat Zeeland overkomt als de meest conservatieve provincie van Nederland. Daar trek je geen nieuwe inwoners en bezoekers mee.``
Van Unen benadrukte ook het belang van voldoende woningen, juist in de krimpgebieden. ,,De bedrijven waarschuwen ons hiervoor. Dan helpt het niet als wij sloop van woningen subsidiëren. Dan helpt het ook niet als wij onze dorpen op slot gooien omdat er niet meer gebouwd mag worden. En als gezondheidszorg en openbaar vervoer en culturele basisvoorzieningen niet op orde zijn dan creëer je een provincie waar mensen niet willen wonen en werken.
De SP begrijpt dat de provincie zich er niet voor leent de verantwoordelijkheid over te nemen van Rijk, gemeenten en marktpartijen om gezondheidszorg te betalen. ,,Maar wij mogen ons er wel actiever tegenaan bemoeien en de juiste randvoorwaarden scheppen. Dat hebben we in het verdere verleden ook gedaan.``
De SP vindt dat de provincie tegenover Connexxion steviger moet opstellen om de problemen in het openbaar vervoer te verhelpen. ,,Ik las deze week een vacature; gevraagd werd een rijbewijs B en een auto. Niet omdat je dat nodig hebt voor het werk, maar er stond: Want op de bus kan je niet rekenen.
Zo’n provincie willen we toch niet zijn?``
De fractievoorzitter van de SP ging ook in op de geringe aandacht voor de burger bij de overgang naar schone energie. Veel burgers dreigen op te draaien voor de lasten, zonder te kunnen profiteren van de lusten. ,,Laten we er voor zorgen dat niet maar een paar mensen kunnen profiteren van iets waar we allemaal aan mee moeten betalen. En: Laten we er mee stoppen om initiatieven van stromannen of vrouwen van de grote jongens een burgerinitiatief te noemen.``
Ze waarschuwde verder voor het overal pardoes neerzetten van reusachtige windmolens. ,,Laten we niet onze prachtige provincie volbouwen met die enorme nieuwe generatie windmolens om er dan later achter te komen dat ons mooie open landschap kwijt zijn. Laten we zuinig zijn op dingen waar mensen wel graag voor naar Zeeland komen.`` Wat betreft de natuur mist de SP in de begroting de beloofde bijenstrategie en bijen-vriendelijk beheer.
Tenslotte reageerde Van Unen op de roep vanuit de VVD om nieuwe kerncentrales. Zeeland zit al een aantal jaren in de maag met een kerncentrale die jaarlijks tientallen miljoenen euro´s verlies draait, waardoor het provinciaal energieproductiebedrijf de opbrengst ziet verdampen van de gewdongen verkoop van Delta. ,,Mocht iemand de Tweede Kamerfractie van de VVD nog spreken, vertel ze dan dat we hier nog een kerncentrale in de aanbieding hebben voor een zacht prijsje. Dan kunnen ze vast oefenen met hoe het voelt om eigenaar hiervan te zijn.``
SP Statenlid Maurits Gemmink: “Toiletten in onze treinen zijn een voorwaarde voor goed openbaar vervoer. En voor een grote groep mensen zijn toiletten geen luxe maar bittere noodzaak. Je kunt niet verwachten dat mensen onderweg uit de trein stappen om hun behoeft te doen en vervolgens een half uur moeten wachten op de volgende trein. Want dat is nu de praktijk. Er is in 2011 al afgesproken dat we dit gaan oplossen bij de nieuwe aanbesteding. Maar nu houdt de Provincie zich niet aan de afspraak die ze zelf heeft gemaakt!”