Onder dit motto hield ons raadslid Theo Aalbers in de raadsvergadering van 20 juni jl. zijn betoog over de Jaarrekening 2018 en de Kadernota 2020.
Jaarrekening 2018
Voorzitter
Over de jaarrekening heb ik niet veel te zeggen. Immers de accountant heeft de jaarrekening in orde bevonden. En het ambtelijk apparaat heeft onze vragen correct beantwoord. Daarvoor onze dank en complimenten. We zijn tevreden met de antwoorden.
Maar hoe gaan we verder. En dat betreft de Kadernota en daarover wil ik bij dat agendapunt wel een opmerking maken
Kadernota 2020
Geachte voorzitter en collega raadsleden
Door dhr. van Esterik van de PvdA is al een betoog gehouden wat PvdA, ChristenUnie, SP en fractie Brouwer van de Kadernota vinden. Daar heeft de ChristenUnie nog een aanvulling op.
De familie De Bilt zit in geldnood
In deze gemeente hebben we gelukkig armoede beleid en helpen we gezinnen met schuldsanering. Ook de familie De Bilt verkeert in een zorgelijke financiële situatie. Maar geldt voor de gemeente De Bilt ook “Geneesheer genees uzelf”?
Moeder De Bilt heeft gehoord van de accountant dat de financiële situatie zorgelijk is, maar eigenlijk wist ze het al. Te veel geld geleend en te weinig inkomsten. Haar ex in Den Haag laat het ook steeds maar afweten. En zo tobt ze verder met haar vier coalitiekindjes. Hoe houdt ze haar vier coalitiekinderen tevreden en gelukkig? Uitstapjes zitten er voor de kinderen niet meer in en reparaties vragen om dure vakmensen. De oudste kinderen komen met een oplossing. VVDtje: we gaan voorlopig niets meer doen dat geld kost en Groen: we repareren de wasmachine ook niet meer we gaan het zelf doen en 66 roept: we gaan alleen geld uit geven als we dat hebben en dat is een open deur. CDAtje wil alles opschrijven wie wat doet. En zo heeft ieder coalitiekind zijn eigen korte-termijn oplossing. Maar een goede adviseur zal willen toewerken naar een gezonde financiële toekomst voor het gezin. Het gezin moet naar een weg omhoog en daarvoor moet je keuzes maken.
Uit het accountantsrapport volgt dat de financiële situatie zorgelijk is. Vooral de meerjarige financiële weerbaarheid is zorgelijk. De Bilt heeft geen geld voor nieuw beleid of beleidsintensivering. Zonder concrete plannen (zie Kadernota) kunnen we alleen maar constateren dat het coalitieakkoord niet wordt uitgevoerd, alleen het gratis beleid wordt ter hand genomen. Met als alternatief de kaasschaafmethode: dan hoef je ook geen keuzes te maken. En dat is precies wat de VVD, D66, CDA en GL voorstellen in hun moties. In plaats van de ambtelijke organisatie en B&W uit te dagen om met principiële keuzes te komen, die niet op de korte termijn wat financiële lucht geven, maar principiële keuzes die de toekomst van het karakter van De Bilt bepalen (mobiliteit, duurzaamheid, sociaal domein, woningbouw en financiële positie). Dit zijn precies de toekomstbepalende speerpunten van de ChristenUnie in ons verkiezingsprogramma.
De VVD stelt voor de intensiveringen niet op te nemen in de Kadernota en dus uit te stellen. De familie De Bilt ziet voorlopig af van uitjes. Want gezien de huidige financiële situatie acht de VVD het wenselijk om pas over te gaan tot intensivering van bestaand beleid als blijkt dat bij het vaststellen van de meerjarenbegroting (2020 en verder) deze meerjarig sluitend is. Maar deze intensiveringen staan toch niet los van de ambities van het coalitieakkoord?
D66 stelt dat het in het coalitieakkoord genoemde bedrag van € 100.000 per jaar om de kosten te dekken van meerjarige onderhoudsprogramma's niet voldoende is en stelt voor vanaf 2021 taakgericht te begroten. Geen geld geen Zwitsers. Maar D66 heeft toch geen geld beloofd in het coalitieakkoord, maar een prestatie; namelijk een correct uitgevoerd onderhoudsprogramma. Als je de burger iets belooft moet je ook staan voor de noodzakelijke financiën. Als er onvoldoende geld beschikbaar is gesteld kun je je beloften aan de burger niet nakomen. Maar om achterstallig onderhoud te voorkomen is het nodig om te budgetteren wat nodig is i.p.v. wat beschikbaar is aan middelen. Daarmee kan ik wel instemmen met de motie van D66, zodat in ieder geval het hoogstnodige wordt gedaan.
GL gaat er voor zorgen dat de wasmachine niet meer wordt gerepareerd door een expert, maar gaat wachten tot de familie De Bilt het zelf kan. De overwegingen zijn verkeerd. Het is gewoon moeilijk om goed personeel te krijgen. Grotere gemeenten betalen beter en die zitten in de buurt. En bij experts betaal je twee keer overhead; eenmaal voor de expert en eenmaal voor de begeleiding van de expert door het gemeentelijk apparaat. En de opgedane kennis beklijft niet. Is het niet beter de expertise te ruilen met bevriende gelijksoortige gemeenten. Beleid maken kost geld. Je moet er voor kiezen het juiste beleid te maken en in die beleidsplannen mee te nemen welke middelen je daarvoor nodig hebt incl. bemensing. Als je bij je beloften aan de burger niet nadenkt over hoe je de belofte kan realiseren is dit toch een vorm van kiezersbedrog.
Het CDA stelt voor per kwartaal de raad te voorzien van een rapportage over de omvang van de personeelsformatie, ziekteverzuim en inhuur ter vervanging van deze formatie. Daar wordt de familie De Bilt niet beter van. Wat is het doel van een dergelijke motie in relatie tot de komende begroting?
Eigenlijk zeggen de vier coalitiepartners: we zijn niet in staat met elkaar het coalitieakkoord uit te voeren en we hebben geen idee wat we zouden moeten doen om de gemeente De Bilt financieel gezonder te maken. Iedere coalitiepartner doet een voorstel dat dodelijk is voor de beloften die zij hebben gedaan aan de burgers van De Bilt. Ze kiezen liever voor het alternatief: “We passen op de winkel” en doen dan maar wat minder. En we doen er alles voor om in de pluche-winkel te blijven. De Klant-Kiezers zullen deze houding niet waarderen.
Dan is het tijd voor een nieuwe coalitie met haalbare plannen, financieel onderbouwde keuzes en daadkracht. Doen wat je beloofd hebt. Stoppen met vage plannenmakerij zoals het duurzaamheidsakkoord en participatiebeleid. De burgers hebben geen behoefte aan een coalitie die op de winkel past.
We zullen de begroting afwachten, maar als daarin de moties van de VVD, CDA, D66 en GL het uitgangspunt worden, is het tijd om een tegenbegroting op te stellen met meer daadkracht.
Voor nu heeft de raad, om B&W te controleren en kaders te stellen, het instrument rekenkamer hard nodig. Als B&W zelf geen idee heeft zal het uit de raad moeten komen. De ChristenUnie steunt de motie van de Fractie Brouwer.
Tenslotte nog een vraag aan de wethouder. Hoe komt het dat de meicirculaire zo gunstig uitpakt voor De Bilt? De Bilt lijkt zich in een wel heel bijzondere situatie te bevinden m.b.t. de financiële effecten meicirculaire. Uit de media blijkt dat veel gemeenten er onder meer door de meicirculaire behoorlijk negatief uitkomen de komende jaren, terwijl er voor De Bilt juist meerjarige voordelen zitten aan de meicirculaire. Enige onderlinge afwijking tussen gemeenten is logisch, maar dergelijke tegengestelde signalen zijn wel heel opvallend. Heeft de portefeuillehouder hier een verklaring voor? Wat maakt De Bilt zo bijzonder in de berekeningsfactoren? Omdat ik de brief van het college 19 juni ontving, ontbreekt mij de tijd om hiernaar onderzoek te doen.
De ChristenUnie is een partij die haar beloften aan de burger nakomt en wil opkomen voor de zwakken in de samenleving. Dit doen we door te komen met onderbouwde haalbare plannen. De ChristenUnie ziet met grote belangstelling uit naar een nader voorstel van het college hoe de begroting meerjarig sluitend te krijgen én het aan de burger beloofde coalitieakkoord uit te voeren.
We stemmen schoorvoetend met de Kadernota in, omdat er op dit moment geen alternatieve keuzes zijn.
Op woensdag 6 februari 2019 is er een lijsttrekkersdebat van de Provinciale Staten.