Poliflw

De Eerste Kamer sprak dinsdag over het pensioenakkoord dat onlangs is gesloten tussen regering, werkgevers en de vakbonden. Wij vroegen SP-fractievoorzitter in de Eerste Kamer Tiny Kox wat hij van het gesloten akkoord vindt.

Hoe zou jij het pensioenakkoord samenvatten?

Er is meer nodig voor een rechtvaardig pensioen. Want het pensioenakkoord dat onlangs is gesloten is vooral een verzachting van een verslechtering.

Een verzachting van een verslechtering. Wat bedoel je met de verslechtering?

In 2013 is besloten dat de AOW-leeftijd zou gaan stijgen. Daarna koos het VVD-PvdA-kabinet er in 2015 voor om de AOW-leeftijd nog sneller te laten stijgen. Met wel een jaar voor elk jaar dat we in Nederland gemiddeld langer leven.

En de verzachting uit het pensioenakkoord van nu?

Voor 2020 en 2021 wordt de AOW-leeftijd bevroren op 66 jaar en 4 maanden. Tussen 2022 en 2024 stijgt hij stapsgewijs naar 67 jaar. Na 2024 stijgt de AOW-leeftijd door met 8 maanden voor elk jaar dat Nederlanders gemiddeld langer leven. De AOW-leeftijd blijft dus eindeloos lang doorstijgen. Overigens, dat er op die hele snelle stijging is teruggekomen door het kabinet, is de winst van de acties die werknemers de afgelopen maanden samen met de vakbonden – gesteund door de SP – hebben gevoerd.

En dan de SP. 65 blijft 65?

De SP is nog steeds voorstander van AOW met 65. Een heel normale leeftijd, die geldt in ons nabije buitenland. Zoals in België, het Verenigd Koninkrijk, Luxemburg, Oostenrijk, Zweden, Finland en Denemarken. Maar nog niet iedereen is zover. Daarom trokken wij dit jaar op met vakbonden en andere linkse politieke partijen, voor een AOW op 66 jaar. En geen dag langer. Als eerste stap naar de 65 jaar.

Feit blijft wel dat de drie hoofdeisen waarvoor gestreden is, te weten bevriezen van de AOW-leeftijd op 66 jaar, een pensioen dat meestijgt met de prijzen en recht op een goed pensioen voor ZZP'ers níet binnengehaald zijn. En dat doet héél zeer bij degenen die voor ons allemaal op de barricaden hebben gestaan. En daarom zullen we ons uiterste best doen om de wetten die nog gaan komen als gevolg van het pensioenakkoord, beduidend beter te maken dan wat de minister in zijn hoofd heeft.

FVD-Senator Paul Frentrop (1954) heeft vandaag in de Eerste Kamer een toespraak gehouden over de AOW en het sociale stelsel in Nederland. In zijn toespraak benadrukt Frentrop het essentiële belang van een goede oudedagvoorziening. Frentrop legt uit dat dieren ook voor hun jongeren zorgen, maar dat het zorgen voor ouderen iets is wat uitsluitend de mens doet. Daarom is het zeer zorgelijk hoe in Nederland kabinet op kabinet heeft beknibbeld op onze ouderenzorg, de AOW al jaren niet wordt geïndexeerd en de AOW-leeftijd voortdurend opschuift (ook voor mensen in zware beroepen). FVD wil de AOW leeftijd bevriezen op 66, na 40 jaar zwaar werk altijd AOW ter beschikking stellen en de hoogte van de uitkering indexeren zodat gecorrigeerd wordt op inflatie. Hier is wel degelijk voldoende geld voor in Nederland: men moet alleen andere keuzes maken.

Dit is een beknopte versie van de toespraak, voor de volledige toespraak verwijzen wij u graag door naar de video.

De AOW die in 1956 ingevoerd is, was de eerste op verplichte premiebetaling rustende verzekering voor alle Nederlanders. En daarmee de eerste echte volksverzekering.

Terecht de eerste. Want een mens loopt vele risico’s. Kenmerk van een beschaafde samenleving is dat we medemensen bijstaan die door kwade kansen, slachtoffer zijn van tegenspoed. Het kan dan gaan om schade aan eigendommen. Of om schade aan het lichaam door ongeval of ziekte. Of om het niet meer in staat zijn voor jezelf te zorgen. Sommige mensen hebben in hun leven pech en als samenleving helpen we die mensen.

De fractie van Forum van Democratie denkt te kunnen zeggen dat de AOW een van de mooiste wetten is die ooit in Nederland is ingevoerd. De premieheffing belichaamde de solidariteit tussen arm en rijk omdat hogere inkomens meer premie betaalden, terwijl de uitkering voor iedereen gelijk was. De AOW is een bodempensioen voor ALLE ouderen.

De AOW is daarmee de hoeksteen van ons sociale stelsel. De eerste steen van een gebouw dat inmiddels is uitgedijd en is overwoekerd met zoveel regelingen, uitkeringen en subsidies dat het op instorten staat.

De regering maakt sinds 2012 echter de fout te tornen aan het fundament van ons sociale stelsel in plaats van de wildgroei te snoeien. De opeenvolgende kabinetten Rutte zaagden aan de wortels, in plaats van te knippen aan de uitlopers.

Een regering heeft zijn prioriteiten niet op orde, wanneer die miljarden uitgeeft aan subsidies voor klimaatbeleid, die geen enkele invloed hebben op het klimaat, en tegelijkertijd zegt: we moeten bezuinigen op de financiële basis van de voorziening voor burgers op hun oude dag. Want burgers worden steeds ouder en dat wordt te duur. Dus laat ze maar langer doorwerken.

Steeds maar weer aan de hoeksteen van ons sociale stelsel morrelen is niet de manier om het vertrouwen van de burger in de politiek te herwinnen. Een AOW leeftijd hoort vast te staan. Forum voor Democratie heeft daarom in de Tweede Kamer de motie ingediend om de AOW leeftijd te fixeren op 66 jaar. Daarvoor is echter geen meerderheid gevonden.

De tweede pijler, die van de collectieve pensioenen, is gebaseerd op veel minder fraaie wetgeving dan de AOW. In de tweede pijler is de in loondienst werkende burger ook verplicht om mee te doen, maar wordt de uitvoering van de regeling overgelaten aan werkgevers- en werknemersorganisaties, die niet noodzakelijkerwijs het algemeen belang als leidraad hebben. 

Die pensioenen zijn dan ook al herhaaldelijk gekort. Stiekem. Eerst door de basis ervan terug te brengen van eindloon naar middelloon. Vervolgens heeft de sector naast het vertrouwde begrip ‘pensioengerechtigde leeftijd’ (dat was de wettelijke leeftijd waarop je AOW en dus ook pensioen ontving) ook het lelijke woord ‘pensioenrichtleeftijd’ ingevoerd. In plaats van met 65 jaar ontvangen veel mensen daarom pas per 68 jaar pensioen. Daarbovenop  compenseren pensioenfondsen al een jaar of tien de geldontwaarding niet meer. Dat scheelt – al is het niet direct zichtbaar – onze bejaarden nu al meer dan 10 procent koopkracht en alle werkenden straks ook.

Al die kortingen waren voor de meeste mensen niet goed zichtbaar, maar binnenkort zijn al die jaren van wanbeleid niet langer te verdoezelen. De Nederlandsche Bank geeft aan dat de grootste pensioenfondsen volgend jaar waarschijnlijk hun contante uitkeringen zullen moeten verlagen. 

Tenslotte komen we op de derde pijler van ons stelsel van financiering van de oude dag. Dat is een individuele pijler. Mensen kunnen zelf sparen voor hun oude dag.

In mijn jeugd, in de tijd dat de AOW net was ingevoerd, werd spaarzin – als deugd - van overheidswege aangemoedigd, zelfs bij kinderen. De Rijkspostspaarbank bood met een product als ‘de zilvervloot’ spaarrekening al de mogelijkheid om zakgeld opzij te zetten voor later. Het huidige beleid is tegenover gesteld. Wie zo verstandig is om zelf te sparen wordt daar sinds het jaar 2000 door de regering voor gestraft.

Toen hebben minister van financiën Zalm (VVD) en zijn staatssecretaris Vermeend (PvdA) de vermogensrendementsheffing ingevoerd. Dezelfde twee partijen die 12 jaar later de pensioenleeftijd zouden verhogen, besloten in 2000 om mensen die zelf spaarden voor hun oude dag teveel geld hadden en maar eens moesten worden aangepakt. Zij moesten 30 procent inleveren van het rendement dat ze haalden op geld dat ze opzij hadden gelegd, nadat ze op hun inkomsten al het hoogste belastingtarief hadden betaald.

Hoeveel rendement een belegger precies behaalde, was te lastig om na te gaan. Dus werd uitgegaan van een forfaitair rendement van 4 procent. Destijds zei de minister over die 4 procent dat dit beoogde het reële rendement te zijn dat iemand op de langere termijn met beleggen risicovrij moest kunnen halen. In 2000 kon dat ook makkelijk, en daarom morden slechts weinigen over die extra last.

Maar toen kwam de euro, en die bleek een ramp, toch wilde de heer Draghi hem redden en daarom kregen spaarders geen rente meer. Het tweede kabinet Rutte wilde de 3 miljard opbrengst van de belasting op sparen echter niet opgeven en toenmalig staatssecretaris Wiebes haalde in 2017 de angel uit de zaak door kleine spaarders lager te belasten en grote spaarders hoger. Die laatste konden volgens hem risicovrij makkelijk 5,6 procent rendement halen, hoewel pensioenfondsen dat toen al lang niet meer konden. 

Deze aanpak van de derde pijler is symptomatisch voor de technocratische wijze waarop opeenvolgende kabinetten omgaan met de oudedagsvoorziening. Mensen worden gestraft als ze zelf hun oude dag willen veilig stellen en worden verplicht om dat te laten doen door sociale partners.

FVD was in de Tweede Kamer één van de twee partijen die tegen dit wetsvoorstel heeft gestemd. Om principiële redenen en terecht, want dit is geen fraai wetsvoorstel. En het is onderdeel van een slechte reeks. In 2012 is de pensioenleeftijd van 65 losgelaten. Drie jaar later, in 2015 sloeg de paniek helemaal toe en is de verhoging van de AOW leeftijd versneld. Nu weer vier jaar later, wordt die versnelling weer gedeeltelijk teruggedraaid, zodat de AOW leeftijd van 67 niet in 2022 maar in 2024 wordt bereikt. Verwacht U dat mensen daarvoor ‘dank u wel’ zeggen? Ik denk niet dat ze dat zullen doen. Want dit is niet duurzaam besturen. Dit wekt geen vertrouwen in de overheid.

Forum voor Democratie heeft bij het debat in de Tweede Kamer de motie ingediend om de AOW leeftijd te handhaven op 66 jaar. Omdat de pensioenleeftijd hoort vast te staan in een beschaafde samenleving en niet moet worden verschoven als de AOW duurder wordt. Die motie kreeg echter onvoldoende steun.

Door Eppo Bruins op 19 juni 2019 om 11:26

Eerlijker pensioen voor elke generatie

Het hoogtepunt van deze maand en misschien wel dit jaar. Zo noem ik het pensioenakkoord. Ik ben er oprecht dankbaar voor!

Wel zijn er een paar belangrijke groepen die extra aandacht nodig hebben in de uitwerking.  Vandaag zal ik in het debat in de Tweede Kamer aandacht vragen voor de jongste generaties, voor de zzp’ers en voor kwetsbare weduwen.

Ik weet dat er veel vragen zijn over de herziening van het pensioenstelsel. Wat betekent dit akkoord? Waarom is de ChristenUnie zo positief? Daar ga ik graag op in.

Allereerst hoe het was.

Ons pensioensysteem was lange tijd het beste ter wereld. Naast de AOW die jaarlijks door de belastingbetaler wordt opgebracht, betalen veel werknemers mee aan een pensioenfonds, waardoor ze na hun werkzame leven aanvullend pensioen ontvangen. Het zijn de twee manieren waarop mensen een financiële bodem krijgen onder hun oude dag.

Maar dit systeem is dringend aan onderhoud toe. Het is namelijk ingericht op een maatschappij waarin mensen hun leven lang bij dezelfde baas blijven werken. En dat is tegenwoordig al lang niet meer zo: mensen wisselen vaker van baan. Bovendien worden veel mensen (tijdelijk) zelfstandig ondernemer en betalen in die periode ook niet mee aan het systeem.

En door het steeds grotere aandeel hoger opgeleiden gaan steeds meer mensen later werken en zij betalen dus minder jaren pensioenpremie, maar zij worden gemiddeld wel ouder en krijgen dus meer pensioen. Het systeem stokt dus.

Daarnaast is er sprake van vergrijzing: we krijgen minder kinderen en daardoor zijn er verhoudingsgewijs meer ouderen waar een steeds kleiner aantal jongeren voor moet betalen. De huidige en toekomstige generaties werkenden dragen dus steeds meer pensioenpremie af, maar krijgen straks een steeds kariger pensioen. Dat is onrechtvaardig. Jongeren zouden de dupe zijn van dit scheefgegroeide systeem.

Tot slot is de economie in een tijd van lage rente terechtgekomen. Pensioenfondsen moeten daardoor heel veel geld achter de hand houden om nu en in de toekomst aan alle pensioenaanspraken te kunnen voldoen. Deze buffer is niet echt van iemand, maar toch mag die niet worden uitgegeven omdat het huidige pensioencontract zekerheid belooft aan de pensioendeelnemers. Daardoor zijn de pensioenen al jarenlang niet geïndexeerd en er dreigen zelfs kortingen.

Ik snap dus best dat het vertrouwen in het pensioenstelsel tanende was. Het werkte minder goed in deze tijd dan toen het decennia geleden bedacht werd. Een systeem dat goed en rechtvaardig was, werd steeds duurder en steeds onrechtvaardiger.

In het akkoord dat nu is gesloten, zijn een paar wissels omgezet. We gaan naar nieuwe vormen van pensioenopbouw. In het nieuwe systeem wordt je premie straks persoonlijker en dus meer voor je eigen pensioen gebruikt. Er ontstaat dus een meer directe relatie tussen je inleg nu en de uitkering later. Zo krijgen jongeren meer perspectief op een eerlijk pensioen.

In de overgangsfase zorgt deze verandering in het systeem voor bepaalde leeftijdsgroepen wel voor een gat in de pensioenopbouw. Met name voor 40-ers en 50-ers, die in de tweede helft van hun carrière niet veel jaren meer hebben waarover hun inleg zal renderen. We gaan dus wel over naar een persoonlijker en rechtvaardiger systeem, maar in de overgang mag deze groep niet de dupe worden.

Ik vraag de minister hoe hij de effecten voor deze groep wil opvangen. Sommige pensioenfondsen hebben mogelijkheden om te compenseren en anderen minder of niet. De inzet voor de ChristenUnie is dat bij de uitwerking ook aan deze groep recht wordt gedaan.

Voor ouderen en gepensioneerden is de herziening positief. Zij krijgen eerder zicht op verhoging van hun pensioenuitkering. En dankzij het akkoord kunnen ze met pensioen gaan met de gedachte dat het nieuwe systeem ook recht zal doen aan hun  kleinkinderen. Jongeren krijgen een persoonlijker pensioen, dat inzichtelijker is en een betere kans op rendement heeft – maar (dat zij gezegd:) ook met minder zekerheid dan het zo op papier ultra-zekere ‘oude’ pensioen.

Kortom: Voor de ChristenUnie staat voorop dat we een pensioensysteem willen dat recht doet aan iedere generatie. Dit akkoord is een reuzestap in die richting.

In het akkoord werden ook andere belangrijke afspraken gemaakt.

Omdat we in de gelukkige omstandigheid zijn dat Nederlanders steeds ouder zijn, is jaren geleden al besloten om de AOW leeftijd mee te laten stijgen met de levensverwachting. Een stap om het systeem betaalbaar te maken. Maar de afgesproken stijging was te scherp. Velen vreesden niet gezond hun pensioen te halen.

In het nieuwe akkoord is daarom afgesproken dat de stijging van de AOW leeftijd wordt beperkt. Dit zorgt ervoor dat oudere werknemers eerder zicht op pensioen krijgen, en dat de stijging van de AOW-leeftijd ook voor komende generaties behapbaar blijft. Hier is ontzettend veel geld mee gemoeid: de tragere stijging van de AOW-leeftijd kost zo'n 3,2 miljard euro per jaar dat Nederlanders samen gaan betalen. Ik benadruk dit nog maar eens om aan te geven hoe fors het pakket is dat het kabinet hier op tafel heeft gelegd om ouderen te ontzien.

Een andere belangrijke afspraak is het akkoord over een betere bescherming van zzp’ers bij arbeidsongeschiktheid. Dat is een langgekoesterde wens van de ChristenUnie. Hiermee wordt de kloof tussen werknemers en zzp’ers kleiner. Zzp’ers krijgen meer zekerheid, en we voorkomen dat er op dit soort cruciale arbeidsvoorwaarden een race naar beneden ontstaat.

Sommige zzp-ers maken zich bezorgd, omdat ze weten hoe duur een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp-ers nu is. Maar omdat het verplicht wordt, is de bedoeling dat het veel goedkoper gaat worden. Daarom vraag ik de minister hoe hij de uitwerking van deze arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers ziet. Hoe gaan we zorgen dat dit een betaalbaar en toegankelijk product wordt voor iedereen?

De ChristenUnie vindt het ook belangrijk dat het nabestaandenpensioen daadwerkelijk goed wordt geregeld. Nabestaanden, en in de meeste gevallen zijn dit weduwen, worden naast hun verlies vaak ook nog eens geconfronteerd met een enorme terugval in inkomsten. Er is nu teveel onduidelijkheid als het gaat om nabestaandenpensioen en er zijn forse verschillen tussen fondsen. Dit kan gemakkelijk leiden tot schrijnende situaties, zoals we in de praktijk regelmatig zien. Ik wil van de minister weten hoe dit belangrijke onderwerp in het vervolg een plek krijgt en hoe het pensioenstelsel recht doet aan nabestaanden.

Er blijft dus de komende tijd genoeg werk te doen in de uitwerking van de afspraken. De ChristenUnie zal oog hebben voor de middengroepen, voor de kwetsbaren en voor de jongeren die onze toekomst gaan bouwen. Maar de stap vooruit is groot en die steunen we van harte.

Tot slot is het - naast de inhoud - ook echt winst dat de partijen in de polder het eens werden. We vreesden vaak dat het niet zou lukken. Dit was echt een van de laatste kansen voor het redelijke en moedige midden om een akkoord te sluiten in het belang van Nederland. Dan zitten er compromissen in, maar het geheel is een stap vooruit.

Dat stemt hoopvol voor de toekomst van de polder en daarmee voor ons land.

Door De Redactie op 13 juni 2019 Delen  

De komende twee jaar wordt de AOW-leeftijd bevroren op 66 jaar en vier maanden. En daarna stijgt hij minder hard. Op dit moment stijgt de AOW-leeftijd met twaalf maanden voor ieder jaar dat we gemiddeld langer leven. Dankzij het akkoord wordt dat acht maanden.

Wat betekent dat voor mij?

Wat vindt de PvdA hiervan? De PvdA steunt dit plan. We worden allemaal ouder en blijven ook langer gezond dus het is logisch dat de pensioenleeftijd stijgt, maar de huidige stijging gaat veel te snel. Mensen komen daardoor in de knel. In onze eigen voorstellen wilden we dat de AOW-leeftijd maar zes maanden stijgt voor ieder jaar dat we gemiddeld langer leven. In het akkoord stijgt de leeftijd sneller – met acht maanden – maar het is een forse verbetering ten opzichte van de huidige situatie.

Iedereen krijgt straks de mogelijkheid drie jaar eerder met vroegpensioen te gaan. Dat kan door nadere afspraken tussen werkgever en werknemer te maken. Beide zullen daarvoor ook een bijdrage moeten doen. De boete op eerder stoppen met werken wordt in ieder geval – drie jaar voor de AOW-leeftijd- voor iedereen lager en voor de lagere inkomens helemaal afgeschaft. Vakbonden en werkgevers maken in overleg per sector of cao maatwerkafspraken over maatregelen om mensen gezond de AOW-leeftijd te laten halen. Hiervoor wordt 800 miljoen vrijgemaakt.

Wat vindt de PvdA hiervan? De PvdA is erg blij dat er iets wordt geregeld voor al die bouwvakkers, verpleegkundigen, politieagenten en anderen die hun pensioen anders niet in goede gezondheid halen. Maar we kijken wel kritisch naar deze regeling. De wetgeving moet nog door de Kamer en daar gaan we het kabinet streng toetsen op de uitvoering van deze regeling. De vroegpensioenregeling moet echte oplossingen gaan bieden voor mensen die anders in de knel komen.

Er komt een nieuw pensioencontract met minder strenge rekenregels. Pensioenfondsen hoeven zich in de toekomst niet meer onnodig arm te rekenen. Daardoor hoeft er niet gekort te worden bij een dekkingsgraad (de verhouding tussen het geld in kas en de toekomstige verplichtingen) tussen de 100 en 104%. En meteen boven de 100% mag er weer geïndexeerd worden. Dat is nu nog 130%.

Wat betekent dit voor mij? Op basis van huidige dekkingsgraden hoeven miljoenen pensioenen niet gekort te worden, waar dat met de huidige regels wel het geval zou zijn. En voor nog meer Nederlanders betekent het dat er weer geïndexeerd gaat worden. Maar niet voor allemaal. Fondsen die onder de dekkingsgraad van 100% zakken – en dus te weinig geld in kas hebben voor de toekomstige verplichtingen – blijven genoodzaakt om te korten. Wel hoeven zij onder het nieuwe systeem minder te korten dan anders het geval was. Kortom: met het nieuwe systeem is de kans op kortingen kleiner, zijn de kortingen zelf kleiner als er onverhoopt toch gekort moet worden en is de kans op indexatie groter.

Wat vindt de PvdA hiervan? Dat er weer geïndexeerd kan worden is broodnodig, want veel ouderen hebben het de afgelopen jaren al zwaar. In de crisis stond hun koopkracht al onder druk. Maar ook nu het weer goed gaat voelen zij de btw-verhoging en de hogere energiebelasting van dit kabinet. Dat is niet eerlijk en de PvdA heeft daar altijd tegen gestreden.

Zelfstandigen kunnen straks makkelijker pensioen opbouwen. Ook komt er een collectieve verzekering tegen arbeidsongeschiktheid tegen een schappelijke premie (een zogeheten AOV-premie).

Wat vindt de PvdA hiervan? Veel zzp’ers zijn nu niet verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid. Vaak omdat de premie zo hoog is dat ze het niet kunnen betalen. Als ze een ongeluk krijgen en niet meer kunnen werken komen zijn meteen in grote financiële problemen. Wij vinden dat er een vangnet nodig is voor alle werkenden. Daarom hechten wij sterk aan een collectieve regeling, waar iedereen aan meebetaalt zodat de premie laag blijft. Wij zullen de voorstellen van het kabinet daar ook streng op toetsen. Het moet een oplossing bieden en betaalbaar zijn.

De doorsneesystematiek houdt in dat het meeste pensioen op latere leeftijd wordt opgebouwd. De premie van jongeren gaat naar het pensioen van ouderen. Jongeren bouwen relatief weinig op, maar worden later gecompenseerd door de premies van jongere generaties. Deze systematiek wordt afgeschaft. Voortaan bouw je ieder jaar van je werkzame leven evenveel pensioen op.

Wat vindt de PvdA hiervan? Voor de PvdA is afschaffing van de doorsneesystematiek niet noodzakelijk. Dit is vooral een wens van D66. Wel maken wij ons zorgen wat dit betekent voor 45-jarigen en voor jongeren. Zij hebben betaald voor het pensioen van de ouderen boven hen, maar de toekomstige jongeren betalen niet meer mee aan hun pensioen. Zij moeten dus gecompenseerd worden. We maken een voorbehoud op dit punt en zullen er streng op toezien dat het kabinet voor compensatie zorgt.

Er komt een onderzoek naar hoe het mogelijk is om iedereen na 45 jaar werken met pensioen te laten gaan. Dat zou een simpele oplossing zijn voor mensen die jong zijn begonnen en zorgt ervoor dat iedereen even lang moet werken.

Wat vindt de PvdA hiervan? Kennelijk is het op dit moment nog niet mogelijk bij te houden hoeveel jaar iemand heeft gewerkt. Dit wordt pas sinds 1998 bijgehouden. In dit pensioenakkoord wordt er gelukkig een onderzoek gestart, waarbij wordt gekeken of het mogelijk is om na 45 jaar te hebben gewerkt te kunnen stoppen. Dit zou wat ons betreft een mooie ontwikkeling zijn en wij zien dat ook uit naar de uitkomsten van het onderzoek.

Door Eppo Bruins op 5 juni 2019 om 16:24

Pensioenstelsel wordt rechtvaardiger

Vandaag is er eindelijk een pensioenakkoord gesloten. Het akkoord geeft gepensioneerden en werknemers duidelijkheid, meer bescherming aan zzp’ers en biedt jongeren meer perspectief op een eerlijker pensioen.

Negen jaar is er onderhandeld over een nieuw pensioenstelsel en telkens liepen de onderhandelingen stuk. Het is voor de ChristenUnie en mijzelf reden tot dankbaarheid dat de besturen van werkgevers en werknemers samen met een aantal oppositiepartijen en de coalitie een akkoord hebben gesloten. Als de achterbannen de komende weken definitief instemmen, heeft “de polder” haar bestaansrecht bewezen.

Bij dit akkoord moet ik in de eerste plaats denken aan de jongere generatie. Ik sprak pas een groep studenten bij een bijeenkomst met jongerenbeweging Coalitie-Y. We spraken over stress, de druk die ze ervaren door en hun zorgen over de toekomst. Zonder nieuw pensioenstelsel zou deze generatie jongeren steeds meer moeten betalen voor ouderen, terwijl het pensioen voor hun generatie steeds soberder wordt.

Dat onrechtvaardige systeem is nu doorbroken. Voor al die jongeren ben ik nu dankbaar dat we een stap in de goede richting zetten. Zij betalen in het nieuwe stelsel niet langer onevenredig voor oudere generaties. Door de afschaffing van de zogeheten ‘doorsneesystematiek’ wordt het pensioenstelsel rechtvaardiger voor jongeren en behouden we de solidariteit tussen generaties.

Want de aanpassing van het pensioenstelsel gaat niet over gepensioneerden, maar over iedere werkende Nederlander. Vanuit de politiek wil de ChristenUnie zorgen voor huidige én komende generaties. Daarom stond het opheffen van die onrechtvaardige doorsneesystematiek ook in het ChristenUnie verkiezingsprogramma.

Maar er zijn meer winstpunten. Het akkoord gaat over de volle breedte over een rechtvaardiger arbeidsmarkt:

Er komt een betaalbare en breed gedragen arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen (ook rechtstreeks uit het ChristenUnie verkiezingsprogramma). Daarmee wordt de kloof tussen werknemers en zzp-ers kleiner.

De te snelle stijging van de AOW-leeftijd wordt beperkt. Bij een stijging van een jaar in de levensverwachting stijgt de AOW-leeftijd straks 8 maanden mee (in plaats van een jaar).

Er komt een betere en ruimere regeling voor mensen in zware beroepen voor wie de hogere AOW-leeftijd een probleem is.

Er komt meer geld voor leven lang ontwikkelen en duurzame inzetbaarheid.

Het vertrouwen in het oude pensioenstelsel was tanende. Een nieuw pensioenstelsel is hoognodig. We waren vaak bang dat het unieke Nederlandse Polderoverleg hier zou stranden en de hoognodige herziening er niet zou komen. Met dit principe-akkoord kunnen werkgevers en werknemers laten zien dat ze in staat zijn afspraken te maken in het belang van Nederland. In deze tijd van maatschappelijke tegenstellingen en diepe kloven, biedt dat hoop en perspectief voor de toekomst.

Er moet nu nog veel uitgewerkt worden en de komende weken gaan we aan de slag om alles met spoed in wetgeving om te zetten, maar ik heb er vertrouwen in dat ons veilige pensioenstelsel zo ook voor komende generaties het beste ter wereld kan zijn.

Het kabinet, werkgevers en vakbonden hebben een principeakkoord gesloten over onze pensioenen. Afgelopen maand hebben tienduizenden mensen gestaakt en lag het openbaar vervoer in het hele land plat. SP-leider Lilian Marijnissen: 'De wens van al deze mensen was helder: 66 jaar en geen dag langer. Nu ligt er een principeakkoord waarin de AOW-leeftijd toch verder door blijft stijgen. Over vijf jaar moeten we nog steeds allemaal doorwerken tot 67 jaar en daarna tot nog later. En de bouwvakker, agent, chauffeur, zorgmedewerker en al die anderen die actie hebben gevoerd, hebben nog steeds te maken met een boete op eerder stoppen met werken.'

Volgens Marijnissen voldoet het akkoord aan de Haagse werkelijkheid, maar zorgt deze deal niet voor een rechtvaardig pensioen. 'Steeds langer doorwerken is voor veel mensen niet haalbaar dus de AOW-leeftijd mag niet verder stijgen. Wij hebben in ons verkiezingsprogramma laten zien dat AOW vanaf 65 jaar haalbaar en betaalbaar is. Ook moeten de pensioenen weer meestijgen met de prijzen. Daarnaast mag werken als zzp'er niet leiden tot een onzeker pensioen of een mogelijkheid zijn voor opdrachtgevers om te weinig te betalen. Wat moet een dakdekker van 50 jaar hier nu van denken? Hij krijgt pas AOW vanaf 68 jaar terwijl zijn lichaam dat echt niet gaat redden. En zijn inkomen is niet hoog genoeg om bijvoorbeeld 3 jaar eerder stoppen met werken te kunnen betalen.'

Marijnissen: 'Dit pensioenakkoord lijkt vooral een grote overwinning voor de werkgevers. Zij betalen lage premies en lopen niet het risico dat ze moeten bijbetalen. De risico's zijn voor werknemers en gepensioneerden: de pensioenen worden afhankelijk van de grillen van de markt. De hoogte van het pensioen dat mensen krijgen staat niet meer vast en dat zorgt voor meer onzekerheid.'

Samen gaan we door voor een goed pensioen voor jong en oud! Doe je mee?

Doorbraak: eindelijk een pensioenakkoord

D66-minister Wouter Koolmees heeft deze week een pensioenakkoord gesloten. Dat is een belangrijke doorbraak na bijna tien jaar denken, praten en onderhandelen over onze pensioenen.

Jongeren en ouderen waren ontevreden met het huidige stelsel. Jongeren omdat het onzeker was hoeveel pensioen er nog voor hen overbleef en ouderen omdat zij het idee hadden dat zij te weinig pensioen kregen. Al het pensioen zat in één grote pot, waarvan onduidelijk was wat precies bij wie hoorde. Zo ging bijvoorbeeld tot bijna de helft van de inleg van jongeren direct naar het pensioen van ouderen. Het huidige pensioenstelsel is bovendien gebaseerd op de arbeidsmarkt van vijftig jaar geleden. Het was daarom drastisch aan hervorming toe. Met het nieuwe akkoord worden pensioenen eerlijker en persoonlijker, Er is meer kans op een goed pensioen en er komt meer keuzevrijheid. Deze modernisering was hard nodig. Het verouderde pensioenstelsel wordt nu voorbereid op de toekomst. Door samen te werken krijgen we echte verandering voor elkaar!

Op dit moment wordt een deel van pensioenpremie van jongere werknemers nog ingezet voor de pensioenopbouw van oudere werknemers. Dat maakt het pensioen niet alleen ondoorzichtig, maar ook oneerlijk. Een 45-jarige werknemer die besluit om zzp’er te worden loopt in het huidige pensioenstelsel tot wel 40% pensioen mis. Voortaan gaat de betaalde pensioenpremie veel meer naar je eigen pensioenopbouw. Dat maakt het persoonlijker en duidelijker. Pensioenfondsen kunnen kiezen voor twee soorten contracten, één met echt persoonlijke pensioenpotjes in de opbouwfase, of één met persoonlijke pensioenopbouw met extra ruimte om tussen generaties risico’s te delen. Maar in beide soorten contract wordt het pensioen persoonlijker en transparanter.

Meer kans op een goed pensioen voor jong en oud

De spaarpotten voor pensioenen groeien door het geld te beleggen. Het geld van mensen die verder voor hun pensioen zitten, kan offensief worden belegd zodat het meer op kan leveren. Hoe dichter je bij je pensioendatum komt, hoe voorzichter wordt belegd. Zo krijg je meer kans op een goed pensioen. Ook kunnen pensioenen straks sneller worden verhoogd. Er blijft genoeg geld in de pot om jongeren van nu en straks een goed pensioen te geven. Voor zelfstandigen wordt het makkelijker om vrijwillig te sparen voor je pensioen. En door de aanpassing van het contract hoeven pensioenfondsen volgend jaar al niet te korten als hun dekkingsgraad boven de 100 procent ligt. De laatste jaren ontstond er veel druk om een hogere rekenrente te gaan gebruiken. Op die manier zou de rekening worden doorgeschoven naar volgende generaties. Er is nu expliciet afgesproken om de voorzichtige rekenrente te blijven gebruiken, waardoor de belangen van jongeren, werkenden en ouderen zijn geborgd.

Er komt de mogelijkheid om op de pensioendatum maximaal tien procent van het gespaarde pensioenvermogen in een keer op te nemen. Daarmee kan je bijvoorbeeld je hypotheek aflossen, je huis verduurzamen of eindelijk die droomreis maken. Ook wordt gekeken hoe werkenden nog meer keuzevrijheid kunnen krijgen, bijvoorbeeld het gebruiken van een deel van je pensioenpremie voor aflossing van je hypotheek.

Om de AOW ook in de toekomst betaalbaar te houden is in het verleden afgesproken de AOW-leeftijd te verhogen en te koppelen aan de stijgende levensverwachting. Deze koppeling blijft bestaan, maar de scherpe randen gaan er af. Dit gebeurt op een manier die evenwichtig uitvalt voor alle generaties. Vooral nu we zien dat voor teveel mensen het lastig is gezond de snel stijgende AOW-leeftijd te halen.

De AOW-leeftijd zal niet in 2021 maar in (PM) de 67 jaar bereiken en in tussenliggende jaren (PM) stijgen. Daarna wordt de koppeling van de AOW-leeftijd aan de levensverwachting verzacht. Een jaar langer leven betekent straks niet meer een jaar langer werken, maar (PM) maanden langer werken en (PM) maanden langer pensioen. We houden de koppeling met de levensverwachting dus terecht in stand, maar op een zodanige manier dat de verhouding tussen gewerkte jaren en pensioenjaren ongeveer gelijk blijft. Voor mensen met zware beroepen maken we het tijdelijk mogelijk om afspraken te maken over eerder stoppen met werken. De groep die nu tegen hun pensioen aanzit, heeft zich niet goed kunnen voorbereiden op de verhoging van de AOW-leeftijd met omscholing of duurzame inzetbaarheid. Daarom wordt het voor werkgevers en werknemers voor de komende (PM)  jaar mogelijk om – zonder boete – samen een uitkering af te spreken ter hoogte van de AOW, om vanaf (PM)  jaar voor de AOW-leeftijd te stoppen met werken. Daarnaast gaan sociale partners en de overheid extra investeren in (om)scholing en duurzame inzetbaarheid.

Verzekeringsplicht voor alle werken voor arbeidsongeschiktheid

D66 wil zelfstandig ondernemers alle ruimte bieden. Tegelijkertijd mogen we de ogen niet sluiten voor problemen, zoals het feit dat teveel zelfstandigen niet verzekerd zijn tegen arbeidsongeschiktheid en een groeiende groep kwetsbare zelfstandigen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Het regeerakkoord wilde deze zelfstandigen beschermen door hen recht op sociale zekerheid te geven, maar dat blijkt juridisch erg ingewikkeld. Mede daarom komt er nu een verzekeringsplicht voor alle werkenden voor arbeidsongeschiktheid. Dat past ook bij de veranderende arbeidsmarkt. Voorwaarde voor D66 is dat zelfstandigenorganisaties nauw bij de uitwerking worden betrokken, de premie voor zelfstandigen betaalbaar moet zijn en er geen zelfstandigen van de verzekering mogen worden uitgesloten, zoals nu nog te vaak het geval is. Ook wordt gekeken naar de mogelijkheid van een opt-out van deze verzekeringsplicht, bijvoorbeeld als iemand al een eigen verzekering heeft.

De komende maanden zal het akkoord verder worden uitgewerkt en omgezet in wetgeving. Ik ben heel blij dat we na jaren van stilstand nu eindelijk aan de slag kunnen. Dat is in het belang van alle pensioendeelnemers; werkenden en gepensioneerden, jong en oud.

Steven van Weyenberg

Voor meer informatie over dit onderwerp verwijs ik je graag door naar onze website.

Tweet dit artikel Deel dit artikel op Facebook

Tweet dit artikel Deel dit artikel op Facebook

D66 wil bouwen aan het nieuwe verdienmodel van Nederland. Aan verduurzaming van onze economie, aan een eerlijke en open arbeidsmarkt en aan een dienstbare financiële sector. Aan een land dat onderneemt en bloeit en na stilstand weer vooruit gaat.

Nieuwe welvaart vraagt om groei van onze economie. Dat is de beste manier om de overheidsfinanciën op orde te brengen. Groei zorgt voor nieuwe banen. Groei zorgt voor innovatie en vernieuwing. En duurzame groei is de sleutel naar een welvarende toekomst. Allereerst moet de overheid zijn financiën op orde brengen, tegelijkertijd kan zij ruimte maken en gericht investeren. D66 heeft een groeiagenda om deze kansen te pakken.

Door Gert-Jan Segers op 5 juni 2019 11:10

Akkoord maakt pensioenstelsel rechtvaardiger

Dat er nu een principe-akkoord over het pensioenstelsel op tafel ligt, is goed nieuws. Het biedt gepensioneerden en werknemers duidelijkheid, meer bescherming aan zzp’ers en geeft jongeren meer perspectief op een eerlijker pensioen. Als alle partners akkoord gaan, is dit voor Nederland een hele belangrijke stap in de goede richting.

Het is voor de ChristenUnie cruciaal dat de solidariteit tussen de generaties blijft bestaan. Jongeren betalen nu onevenredig veel en ouderen vrezen in het huidige stelsel dat ze gekort worden op hun pensioen. Dat dit hervormd kan worden, is een grote vooruitgang en maakt het pensioenstelsel rechtvaardiger.

Met de afspraken over het nieuwe pensioenstelsel is er ook een principe-akkoord over betere bescherming van zzp-ers bij arbeidsongeschiktheid. Hiermee wordt de kloof tussen werknemers en zzp-ers kleiner. Bovendien is het positief dat de te snelle stijging van de AOW leeftijd nu wordt beperkt.

Het vertrouwen in ons pensioenstelsel is tanende. Een nieuw pensioenstelsel is daarom hoognodig. Er moet nu nog veel uitgewerkt worden, maar ik heb er vertrouwen in dat ons pensioenstelsel zo ook voor komende generaties het beste ter wereld kan zijn.

Het proces om tot deze pensioendeal te komen, was de afgelopen jaren vaak intensief en moeizaam. Met dit principe-akkoord kunnen werkgevers en werknemers laten zien dat ze ondanks hun verschillen nog steeds in staat zijn om samen met het kabinet en een deel van de oppositie afspraken te maken in het belang van Nederland. In een tijd van groeiende kloven tussen rijk en arm, oud en jong, werkgever en werknemer, is aanvaarding van dit akkoord een laatste kans voor het ‘redelijke en moedige midden’. Hiermee kan de Polder haar bestaansrecht bewijzen en als dat lukt biedt het ook perspectief voor de grote vragen waar Nederland voor staat zoals de klimaatdoelen en de omslag naar schone energie.