Poliflw

Ik vond het een mooie campagne, waarin veel argumenten werden gewisseld en duidelijk werd welke bezwaren mensen hadden. Ook de regering voerde volop campagne en Rob Bertholee, het hoofd van de AIVD, was bijna overal te horen. Ik vond dat prima, in een referendum mag iedereen zijn standpunt verdedigen. Slecht was dat Ollongren bewust informatie achter hield. Op het ministerie lag destijds een kritisch rapport van de CTIVD, de toezichthouder op de geheime diensten, juist over het delen van informatie met het buitenland. Het onderwerp dat zo centraal stond in de referendumcampagne en waar de kiezers meer over wilden weten. Dat rapport werd echter pas na het referendum openbaar gemaakt. Na het referendum bleek ook dat de AIVD en MIVD nog niet klaar waren voor de Sleepwet, zeker niet voor het uitwisselen van informatie met diensten in het buitenland.

Ik heb nooit begrepen waarom de gegevens van Nederlanders die nergens van worden verdacht (en waarvan niemand weet wat er in staat) worden gedeeld met geheime diensten in het buitenland. Minister Ollongren gaf vaak het voorbeeld van een dreigende aanslag, maar dat snap ik niet. Het voorkomen van een aanslag is een kwestie van uren. Wat heeft een buitenlandse dienst dan aan een bulk onbekende gegevens? Tijdens het debat van woensdag noemde de minister voor het eerst een heel ander voorbeeld, dat mij echter niet minder verontrustte. Ollongren zei toen dat gegevens van Nederlandse burgers worden gedeeld met buitenlandse diensten om onze AIVD en MIVD te helpen bij de analyse van die data. Daarbij gaat het niet zozeer om een directe dreiging, maar om een ‘langlopende operationele samenwerking’ in het delen van gegeven met buitenlandse geheime diensten.

De minister wilde verder niet zeggen om welke landen het gaat, maar dat moeten diensten zijn met bijzondere capaciteiten. Dan denk je al snel aan de Amerikaanse NSA. We proberen ons land te beschermen tegen spionage, maar tegelijk delen we onbekende informatie van onze burgers met andere landen. De NSA kijkt mee met de AIVD. Op deze manier kunnen we onze mensen niet beschermen. Belangrijk is ook dat het delen van dit soort onbekende gegevens in strijd is met de zorgen en kritiek van de meerderheid die in het referendum tégen deze Sleepwet heeft gestemd. Dit is juist wat de mensen níet wilden. Woensdag was de laatste keer dat we spraken over een wet die door de bevolking is afgewezen, maar door de regering tóch werd doorgevoerd. Ik hoop dat we nu alsnog een bindend referendum krijgen. Dan zal bij een volgend ‘nee’ een wet gewoon van tafel gaan.

CDA-fractievoorzitter Sybrand Buma wil de evaluatie van de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV) vervroegen. Hij is er niet gerust op dat de veiligheidsdiensten AIVD en MIVD op dit moment voldoende slagkracht hebben om spionage door landen als China en Rusland effectief aan te pakken. Dat zei Buma zondagmorgen in het televisieprogramma WNL op Zondag.Deze week meldde de MIVD in haar jaarverslag over 2018 dat Chinese inlichtingendiensten actief militaire inlichtingen vergaren in Nederland. Eerder waarschuwde ook de AIVD over een groeiend risico op economische spionage door China.Bij de invoering van de WIV in 2018 heeft het kabinet toegezegd de wet na twee jaar te evalueren. Dat was een van de extra garanties, die het kabinet toezegde nadat een meerderheid van de kiezers in een referendum de wet had afgewezen. Buma wil dat het kabinet die evaluatie vervroegd om te kijken of de nieuwe regels in de praktijk niet te knellend zijn, waardoor de diensten niet effectief kunnen optreden. Buma wil ook dat het kabinet maatregelen neemt om te voorkomen dat Nederlandse landbouwgronden door China worden opgekocht. Door de landbouw aan te merken als vitale sector kan de overheid overname door buitenlandse investeerders voorkomen.