Poliflw

Tijdens de behandeling van de jaarstukken in Provinciale Staten van 16 juni brak onze fractie een lans voor een actief grondbeleid. Het is een effectieve manier om als provincie te helpen bij het oplossen van de wooncrisis en de stikstof- en CO2-problemen in het landelijk gebied.

“We hebben de jaarstukken aangegrepen om de tussenbalans voor het provinciebestuur op te maken”, vertelt Statenlid Kirsten Wilkeshuis. “We hebben aan de hand van de klimaatcrisis, de stikstofcrisis en de wooncrisis gekeken waar we nu staan. Met name deze laatste twee baren ons zorgen. De stikstofcrisis brak aan bij de start van deze bestuursperiode en is nog niet bezworen: een groot deel van de woningbouwopgave in Haaglanden is hierdoor onuitvoerbaar, grote investeringen in de Rotterdamse haven staan op losse schroeven en de kritische depositiewaardes in Natura-2000 gebieden worden nog steeds fors overschreden. Een opsteker zijn de extra rijksmiddelen voor uitkoop van boeren en natuurinvesteringen, maar tegelijkertijd is de uitvoering daarvan nog nauwelijks gestart. Kansen voor koppelingen tussen uitkoop (stikstof), natuurbeleid (biodiversiteit) en bodemdaling (CO2-uitstoot) worden daarmee niet verzilverd. Ook de woningcrisis (vooral in het sociale en middensegment) is groot en acuut. De provincie bouwt weliswaar geen huizen, maar kan wel iets aan een aantal randvoorwaarden doen.”

“Met een actief grondbeleid kan de provincie de woningbouw en herinrichting van het landelijk gebied in Zuid-Holland vooruit helpen”, vervolgt Kirsten. “Dit hoeft niet eens te leiden tot heel veel meer en groter uitgaven. Vooral in het landelijk gebied is veel winst te behalen met de combinatie van rijksgeld voor uitkoop en natuurontwikkeling. De provincie kan bijvoorbeeld participeren in risicovolle grondexploitaties voor binnenstedelijke woningbouw of met garantstellingen zorgen dat gemeenten kunnen investeren. Ook kan de provincie grond verwerven daar waar boeren stoppen, deze grond omzetten naar natuur of woningbouw en tegelijkertijd investeren in gebieden waar de landbouw op volle kracht door gaat. Wij zijn blij dat Gedeputeerde De Zoete heeft toegezegd om nog voor de begrotingsbehandeling hier onderzoek naar te gaan doen. Wij kijken uit naar haar rapportage.”

Binnen de politiek zijn mensen met een financiële achtergrond schaars, terwijl belangrijke onderwerpen vaak wel worden teruggebracht naar een discussie over geld of in ieder geval de schaarste ervan. In het Engels zijn er niet zomaar verschillende geld gerelateerde uitdrukkingen, zoals ‘it’s all about the money’ en ‘put your money, where your mouth is’.

Om op die laatste uitdrukking verder te gaan, is het schrijnend om te zien hoe weinig belang het provinciale college van VVD, CDA, ChristenUnie/SGP, maar ook PvdA en GroenLinks om de natuur geeft. Zeker in de afgelopen maanden is meer dan ooit duidelijk geworden hoe belangrijk de natuur is. De natuur houdt ons gezond, de natuur maakt ons gelukkig. Er moet flink worden geïnvesteerd om onze natuur te behouden, maar eigenlijk ook om de reeds aangerichte schade te herstellen. In het coalitieakkoord is daarom maar liefst € 5 miljoen van de beschikbare € 160 miljoen voor natuur gereserveerd. En dat bedoel ik natuurlijk sarcastisch.

Schrijnend was het echter dat dit college structureel € 6,7 miljoen op de natuurbegroting zou inleveren. Deze korting was helemaal niet door het college gecommuniceerd. In samenwerking met Natuurmonumenten zijn we, door goed te volgen wat er met het geld in de verschillende financiële stukken gebeurd, achter de bezuiniging gekomen. Samen met de Partij voor de Dieren hebben we ons vervolgens ingezet om de onderste steen boven te krijgen. Het college heeft lang de fout ontkend, maar moest deze uiteindelijk toch toegeven. We zijn blij dat de fout vandaag met de vaststelling van de voorjaarsnota wordt teruggedraaid.

Uit de financiële stukken van de provincie is het op dit moment heel moeilijk te achterhalen waar het geld nu daadwerkelijk aan wordt besteed. Statenleden hebben een meer dan financieel degelijke achtergrond nodig om de stukken echt goed te kunnen doorgronden. Meer dan eigenlijk van ze mag worden verwacht. Ik ben blij dat ik hier afgelopen maanden als Statenlid mijn steentje aan heb mogen bijdragen en zal dit de komende periode als fractievertegenwoordiger ook blijven doen. Gelukkig hebben we in de persoon van Jeroen Heuvelink ook een financieel sterk onderlegd Statenlid, die actief bezig is om de kwaliteit van de financiële stukken te verbeteren. Want het is jammer om te zien dat inhoudelijk hele belangrijke onderwerpen uitmonden in enkel een discussie over geld. Geld is namelijk niet het belangrijkste, het gaat om de mooie dingen die we voor onze provincie willen bereiken. Of zoals mijn ‘gurl’ Jessie J zegt:

“t’s not about the money , we just wanna make the world dance”

Op 22 april stond de begroting op de agenda van de Provinciale Staten. Tijdens een lang online debat, dat technisch niet altijd even soepel verliep, hebben wij onze zorgen geuit over de slagkracht van het huidige provinciebestuur. Want behalve een coronacrisis, hebben we in Zuid-Holland ook te maken met een wooncrisis, een klimaatcrisis en een stikstofcrisis.

“Als ik naar de voorliggende begroting kijk vraag ik me af welke waarde die heeft”, zo opende onze woordvoerder Jeroen Heuvelink zijn betoog. “Discussiëren wij over paar maanden niet over een geheel herziene begroting waarin we alle zeilen bij moeten zetten? Dat deze begroting nog niet inspeelt op de economische gevolgen van de coronacrisis is wellicht nog begrijpelijk, maar om in te spelen op die ander crises moeten er toch een aantal dingen anders in het beleid van dit college.”

D66 heeft het provinciebestuur nog eens gewezen op de grote verstedelijkingsopgave waar Zuid-Holland voor staat. De gemeenten moeten huizen bouwen, maar de provincie kan daaraan bijdragen. Bijvoorbeeld door te zorgen voor een goede warmte-infrastructuur zodat er gasloos gebouwd kan worden en te investeren in meer lightrail en fietspaden zodat bewoners nieuwe wijken niet per se de auto hoeven te pakken.

Ook wat betreft het aanpakken van de klimaatcrisis en de stikstofcrisis zou D66 graag meer ambitie van het provinciebestuur zien. De verhouding tussen landbouw en natuur moet veranderen. Het landbouwbedrijf niet primair als voedselvoorziener maar een producent van maatschappelijke goederen zoals natuur, biodiversiteit, elektriciteit, milieuruimte en voedsel. En ruimtelijk een kwalitatief hoogstaand landschap met veel meer ruimte voor water en natuur. Door bodemdaling is dit in de veenweidegebieden helemaal urgent. Toch lijkt dit wel een blinde vlek bij het college. Onze fractie ontdekte zelfs een fout in de natuurbegroting. Gelukkig wordt deze nu hersteld zodat er geen bezuiniging plaatsvindt.

Tot slot wil onze fractie een lans breken voor de culturele sector, die hard wordt geraakt door de coronacrisis. De 300 miljoen euro die Ingrid van Engelshoven heeft uitgetrokken om de sector door de crisis te helpen, nemen niet weg dat onze provinciale instellingen (het Erfgoedhuis, Kunstgebouw, Jeugdtheaterhuis Zuid-Holland, Popunie en Stichting Educatie Orkest Projecten) sowieso al moeite hadden om het hoofd boven water te houden. Zij zijn in het verleden flink gekort. En dan hebben we het nog niet eens over die andere culturele instellingen, musea en evenementen die een belangrijke bijdrage leveren aan cultuurparticipatie en -educatie in Zuid-Holland. Woordvoerder cultureel erfgoed Laura Neijenhuis gaat komende tijd samen met onze cultuurwethouders bespreken hoe de provincie – naast de steun die Rijk en gemeenten bieden – van betekenis kan zijn voor de toekomst van de culturele sector.

D66 Zuid-Holland betreurt het standpunt van de provincie Noord-Holland niet verder te willen met het project Duinpolderweg. Door het niet aanleggen van de verbinding N205 – N208, waarmee een extra passage van de Ringvaart zou ontstaan, blijven de huidige problemen op het gebied van bereikbaarheid, leefbaarheid en veiligheid in de noordelijke grensstreek (Bollenstreek / Haarlemmermeer) bestaan.

Behalve de verkeersoverlast op de provinciale wegen blijft ook de verkeersoverlast in Lisse en Hillegom bestaan, vanwege de smalle bruggen over de Ringvaart en ook de verkeersoverlast richting Bloemendaal (Vogelenzang, Bennebroek). Daarnaast heeft het ontbreken van goede verbindingen voor auto, openbaar vervoer en fiets in het gebied Bollenstreek / Haarlemmermeer ongetwijfeld gevolgen voor de woningbouw aan de westzijde van de Haarlemmermeer, omdat dit niet los kan worden gezien van de verbindingen met de voorzieningen in de Bollenstreek (onder andere in de kernen Lisse en Hillegom, het strand en de duinen).

Zeker in de geest van de Omgevingswet is een integrale omgevingsvisie op het gebied Bollenstreek / Haarlemmermeer, dat een belangrijke verbinding vormt tussen de zuidelijke en noordelijke Randstad, van cruciaal belang.

D66 Zuid-Holland roept de provincie Noord Holland dan ook op zich niet uit het project Duinpolderweg terug te trekken, maar juist een tandje bij te zetten en de ontwikkeling te verbreden tot deze noodzakelijke provinciegrensoverschrijdende omgevingsvisie.

Jaco Geurts en Maurits Von Martels maken zich zorgen over de manier waarop politiek, boeren en burger tegenover elkaar staan in de stikstofcrisis. In een opiniestuk in de Telegraaf doen ze een oproep om uit de ’schuttersputjes’ van het eigen gelijk te klauteren. ,,Het poldermodel is harder nodig dan ooit.” „Als er tijdens de ‘stikstofcrisis’ iets duidelijk is geworden, is dat er in Nederland een strijd om de ruimte woedt. We leven in een klein en dichtbevolkt land met veel economische activiteiten, een sterke verstedelijking en grote druk op de ruimte. In de stad verdwijnt langzamerhand ieder stukje groen. Onze landbouwgronden worden in rap tempo gebruikt voor infrastructuur, woningbouw, distributiecentra, nieuwe natuur, zonnevelden en windmolens. De inwoners van het buitengebied en vooral de boeren voelen zich steeds meer bedreigd door deze ontwikkelingen. In dat ‘geweld’ moet een stikstofoplossing gevonden worden.RegelsVoor die oplossing hebben we het Hollandse poldermodel, door met elkaar in gesprek te blijven, harder nodig dan ooit. Vroeger waren het de lokale overheid, de kooplieden en de boeren die met elkaar de uitdagingen van die tijd aangingen. Door het algemeen belang boven het eigen belang te stellen. Denk aan het droogleggen van land en het bouwen van dijken. Tegenwoordig zien we een overheid die steeds meer regels oplegt. De kooplieden zijn veranderd in grote voedsel- en supermarktconcerns met (te) veel financiële macht. En de boeren zitten nu klem en kunnen geen kant meer op. Dat is de situatie waar we nu in zitten. Dan helpt het niet als politici gaan schreeuwen om halvering van de veestapel, of alleen maar roepen om nieuwe natuur. De discussies over een oplossing worden daardoor te plat en eenzijdig. Het poldermodel piept en kraakt.De onrust onder boeren is begrijpelijk. Ze hebben het gevoel langzaam weggesaneerd te worden. Daarnaast wordt hen onterecht verweten, dat ze niet zouden willen werken aan (agrarisch) natuurbeheer. Juist veel boeren willen wél. De landbouwsector heeft sinds 1990 rond de 65% emissies gereduceerd. We behoren tot de kopgroep van de wereld als het gaat om voedselveiligheid, duurzaamheid en dierenwelzijn. Je moet boeren perspectief bieden om die lijn zelf door te trekken. En niet zoals andere partijen eigenlijk zeggen: spring over die sloot. Maar niet helpen als de boer er halverwege in valt. Het is beter om de voorstellen van het Landbouw Collectief serieus te nemen. Stimuleer innovatie en ondernemerschap. En als boeren willen stoppen, bijvoorbeeld omdat zij geen bedrijfsopvolging hebben, moet de overheid een bijdrage leveren aan een sociaal vangnet.RealiteitIedere sector, ook de industrie en de luchtvaart, moet voor de stikstofoplossing z’n steentje bijdragen. En we moeten kijken naar de realiteit. Ook door onszelf eerlijk af te vragen: zijn de doelen die we in het verleden gesteld hebben voor Natura 2000-gebieden wel haalbaar? Herindeling van gebieden en het tegengaan van versnippering zou de natuur in ons land juist kunnen versterken. Maar ook voor wonen en werken een oplossing bieden. Er lopen nog onderzoeken naar het stikstofmodel, die binnenkort verschijnen.We moeten af van het geschreeuw en juist de kracht van het poldermodel gebruiken als uitweg voor de stikstofcrisis. Zo is Nederland groot geworden. Als iedereen alleen vanaf de zijlijn voor zijn eigen belang blijft roepen, verliezen we allemaal. Door gezond boerenverstand te gebruiken kan het namelijk ook allebei: perspectief bieden aan zowel de boeren als de natuur.”Maurits von Martels en Jaco Geurts zijn de landbouwwoordvoerders van het CDA in de Tweede Kamer.

Het kabinet komt vandaag met een noodpakket aan maatregelen voor de korte termijn om de woningbouw zo snel mogelijk vlot te trekken. Dat is met de huidige woningnood keihard nodig. Maar ook projecten die cruciaal zijn voor onze veiligheid, zoals dijkversterkingen, kunnen hiermee doorgaan. Het CDA wil dat boeren, bouwers en baggeraars weer aan de slag kunnen en Nederland niet op slot gaat. Fractievoorzitter Pieter Heerma: ‘Het kabinet heeft zojuist een pakket aan maatregelen en noodwetten gepresenteerd die ervoor zorgen dat de bouw weer van start kan. Dat is belangrijk voor de bouwbedrijven en belangrijk voor onze economie. Maar vooral van groot belang voor al die mensen die op zoek zijn naar een betaalbare woning, dat er snel gebouwd kan worden.’De snelheid wordt overdag verlaagd van 130km naar 100km. Tussen 19:00u en 06:00u mag er wel boven de 100km worden gereden. Daarnaast zal het kabinet opnieuw in gesprek met de Europese Commissie in Brussel moeten gaan om te kijken of Nederland de Europese natuurregels niet te strikt heeft doorgevoerd. Het CDA vindt dat de huidige versnippering van veel kleine, beschermde natuurgebieden onhoudbaar is. Voor een beter natuurbeheer en –herstel is herindeling noodzakelijk, daarnaast trekt het kabinet 250 miljoen extra uit aan natuurbeheer.Volgens het CDA moet voor oplossingen niet alleen gekeken worden naar de landbouw, waar de emissie-uitstoot sinds 1990 al met 64% is gedaald. Er wordt extra ingezet op uitbreiden en investeren als boeren zelf aangeven dat te willen. Er wordt een voermaatregel gemaakt, samen met de sector gaat de minister kijken hoe dat uitgevoerd kan worden. Het CDA wil dat ontwikkelingsruimte voor boeren wordt geborgd.CDA-Kamerlid Jaco Geurts: “Een cruciaal noodpakket voor heel Nederland om de woningbouw snel op gang te krijgen. Voor het CDA staat voorop dat iedereen z’n steentje bijdraagt om de stikstof te verminderen. Waarbij onze boeren nog steeds perspectief hebben om te investeren en eigen keuzes te maken als het gaat om bijvoorbeeld voermaatregelen. Goed nieuws dat het kabinet naar Brussel gaat en de status van Natura-2000 gebieden op de schop wil nemen. De huidige versnippering is onhoudbaar en slecht voor het natuurbeheer.”

Het was een roerige dag vandaag, ook in Den Haag. Terwijl honderden trekkers rondom het Provinciehuis af en aan reden werd de Statenvergadering van Zuid-Holland verdaagd. De D66-fractie vindt het ernstig dat de vergadering niet doorging om redenen van openbare veiligheid en bereikbaarheid van ons Provinciehuis en dat demonstraties het democratische proces raken.

We hadden verzocht om het Programma Aanpak Stikstof (PAS) toe te voegen als agendapunt en wilden een motie Stikstof indienen. Deze problematiek stelt ons provinciebestuur voor hele cruciale afwegingen voor Zuid-Holland: over de woningen, de bedrijven, de boeren en de natuur. Die afwegingen raken daarmee ons allen als inwoners. 

Wat ons betreft is het moment dat de actualiteit zo hoog opspeelt bij uitstek het moment om als volksvertegenwoordigers onze ideeën en kaders mee te geven aan het bestuur. Samen met andere partijen, waaronder boeren, bedrijven en gemeenten, moeten proactief stappen worden gezet richting het verduurzamen van de landbouw, het herstel van de natuur en het doorgaan met (natuurinclusief) woningen bouwen. Daarom zijn wij extra teleurgesteld dat de vergadering vandaag niet is doorgegaan. Wij verzoeken het provinciebestuur om het goede gesprek met Provinciale Staten hierover spoedig te faciliteren.

Donderdag debatteerde de Tweede Kamer over de uitspraak die de Raad van State vorige maand deed over het Programma Aanpak Stikstof (PAS). Dit programma wordt gebruikt om stikstof in de Nederlandse natuur terug te dringen, en om natuur en economie met elkaar in balans te brengen. Volgens de Raad van State is dit programma echter juridisch onhoudbaar. Een uitspraak met grote gevolgen, omdat er nu een heleboel activiteiten op slot zitten, zoals vergunningen voor landbouw, nieuwe woningen, infrastructuur, enzovoorts. Het CDA heeft daarom voorgesteld om een commissie in te stellen die naar oplossingen gaat zoeken om de problemen die door deze uitspraak zijn ontstaan zo snel mogelijk op te lossen. Het PAS werd als basis gebruikt om toestemming voor activiteiten te krijgen. Vooruitlopend op toekomstige positieve gevolgen van maatregelen voor beschermde natuurgebieden, werd alvast toestemming gegeven voor activiteiten die mogelijk schadelijk zijn voor die gebieden. Dat mag dus niet meer. De natuurkwaliteit in een gebied moet eerst op orde zijn voordat nieuwe projecten tot nieuwe stikstofuitstoot mogen leiden. CDA-woordvoerder Jaco Geurts: “Het is belangrijk dat we blijven werken aan een goede balans tussen natuur en economie. Maar door deze uitspraak van de Raad van State zit nu de hele boel op slot. Er moet dus snel duidelijkheid komen over hoe het nu verder moet. Vooral voor onze veehouders, die in het kader van het PAS maatregelen genomen hebben om de stikstofuitstoot te reduceren. De ontwikkelingsruimte die hieruit voortkomt, dreigt nu niet meer beschikbaar te komen. Maar ook de gevolgen voor geplande nieuwe woningen, wegen en economische projecten zijn groot.” Er is inmiddels een groep ambtelijke specialisten bezig met het zoeken naar oplossingsrichtingen. Geurts: “Gezien het enorme belang van een spoedige oplossing, waarbij het geen getouwtrek wordt, denkt het CDA dat het instellen van een commissie of taskforce zoals indertijd de commissie Trojan, beter is toegerust voor het vinden van een integrale oplossing.” Samen met enkele andere partijen heeft Geurts daarom een motie ingediend, waarin hij de regering oproept ‘een commissie in te stellen die op korte termijn adviseert over oplossingsrichtingen voor het PAS en integrale oplossingen voor de lange termijn’. Minister Schouten heeft al aangegeven daartoe bereid te zijn.