Poliflw

De gemeente Doetinchem staat er financieel niet goed voor. Er zijn twee hoofdoorzaken. Net als in de overige gemeenten zijn er grote tekorten in de zorg. In mei hebben we beduidend minder geld gekregen van het rijk.

●De eerste reden is dat Doetinchem net als vrijwel elke andere gemeente in Nederland stijgende miljoenentekorten heeft op de zorg. In 2013 werd al door jeugdzorg Nederland gewaarschuwd dat de continuïteit, beschikbaarheid en kwaliteit voor jeugdzorg in gevaar is. Bij de overgang van de jeugdzorg naar de gemeente, vond een bezuiniging plaats, oplopend tot maar liefst 30%. Er was geen overgangsregime, er is herhaaldelijk gewaarschuwd voor frictiekosten, faillissementen en grote personeelstekorten. Maar de staatssecretaris was horende doof en ziende blind. Helaas zijn de waarschuwingen uitgekomen. Er komen nu tegemoetkomingen vanuit het rijk, maar dat is niet genoeg en het zijn geen structurele oplossingen.

●De tweede reden is dat we bij de meicirculaire beduidend minder geld gekregen hebben van het rijk. Ook dat laatste geldt voor veel gemeenten. Ruim 11 miljard ligt er op de planken, het gaat economisch goed met Nederland, jammer dat veel mensen in Nederland dat niet merken en dat laatste geldt ook voor veel gemeenten, waaronder Doetinchem. Het is niet voor niets dat een groot deel van Nederland momenteel staakt. 

De tekorten betekenen hoe dan ook, dat de gemeenteraad beslissingen moet gaan nemen, die we geen van allen leuk vinden. Bezuinigen moeten we. Niemand zit er op te wachten om een artikel 12 gemeente te worden. Dan sta je als gemeente onder direct toezicht van de provincie en heb je niets meer in te brengen. Tegelijkertijd willen we zoveel mogelijk wél realiseren, tegen zo laag mogelijke kosten.

Tijdens verkennende debatten, hebben we aangegeven waar onze voorkeuren liggen en wat volgens ons anders kan. GroenLinks heeft daarbij de nadruk gelegd op de zorg, armoedebestrijding, diversiteitsbeleid, duurzaamheid, biodiversiteit en milieu.

Gezien de hoogte van de tekorten snappen we heel goed, dat naar elke gemeentelijke opdracht gekeken wordt. De bezuinigingen zijn redelijk evenwichtig verdeeld over de verschillende thema’s die in het coalitie akkoord staan. Het gaat dus overal pijn doen. En uiteraard is het zo, dat de ene bezuiniging voor ons pijnlijker is dan een andere. Toen we destijds onze handtekening onder het coalitie-akkoord zetten was er een commitment. Dat is nu niet anders, ook in mindere tijden.

De risico’s blijven onverminderd. Net als in de rest van het land stijgt de vraag naar jeugdzorg. De achterliggende gedachte was, dat de gemeenten beter instaat zijn om mensen te bereiken. De lokale overheden gingen hier voortvarend mee aan de slag en zie hier het verhaal blijkt te kloppen. De vraag neemt toe. Niet lang geleden mopperde een zorgbestuurder tegen mij over de zorgverzekeraar. Je doet je best kwalitatief zo goed mogelijke zorg te verlenen. Je wordt beloond doordat mensen voor jou kiezen en vervolgens zegt de zorgverzekeraar jammer dan, maar er is een limiet. Je mag best meer zorg verlenen, maar dat betaal je dan maar uit eigen zak. Iets vergelijkbaars is er momenteel met de gemeenten aan de hand. En dan hebben we het nog niet gehad over de omgevingswet waar extra kosten mee zijn gemoeid, of de maximale eigen bijdrage van 17,50 ongeacht inkomen of draagkracht voor de wmo. Cadeautje van het rijk. Dat laatste heeft iets van een man die voor zijn vrouw een bosje bloemen meeneemt en de buurman de rekening laat betalen.

Het moment na de kadernota, toen de meicirculaire van het rijk kwam hebben wij niet lichtvaardig opgepakt. En wat ons betreft blijft het deze coalitieperiode bij dit ene moment. Liever nu in één keer door die zure appel heen, waarbij we keuzes maken voor de langere termijn. Bezuinigen moeten we. Volgend jaar bij de begroting, wanneer daadwerkelijk blijkt dat de financiële situatie van Doetinchem zich positief ontwikkelt dan kunnen bezuinigingen deels worden teruggedraaid. Die belofte van de wethouder van financiën is voor GroenLinks voldoende.

In Doetinchem werkt de gemeente samen met woningbouwvereniging Sité en bewoners, om sociale huurwoningen energiezuinig te maken en groene energie op te wekken.  In de wijk Noord zijn meerdere straten waar elk huis zonnepanelen op het dak heeft. De besparingen op de energierekening zijn dusdanig, dat mensen geld overhouden in hun portemonnee.

Duurzaamheid is voor GroenLinks een speerpunt. De komende jaren moet de gemeente besparen. Natuurlijk vinden we het pijnlijk dat ook hier op bezuinigd wordt. Maar alleszins redelijk vergeleken bij de overige beleidsterreinen. En er staat eindelijk extra menskracht tegenover. Sinds de begroting van 2018 vragen we hier al om. Budget is essentieel, maar als je onvoldoende mensen hebt om het uit te voeren, gebeurt er alsnog weinig.

Kom je in de wijk Noord, dan zie je dat complete straten met sociale huurwoningen rond het Zadelhoffplein, waaronder de Themansstraat, zonnepanelen op het dak hebben. Het zou mooi zijn als de gemeente in samenwerking met de scholen, ook de schoolgebouwen onderhanden gaat nemen. Wat ons betreft valt er op duurzaamheid nog een forse inhaalslag te maken en we zullen dit dan ook nauwlettend blijven volgen.

Wat het hoogtepunt van de lokale democratie had moeten zijn (woorden D66), werd een dieptepunt. 5,5 uur debatteren mondde uit in wat daarvoor al bekend was: de coalitiepartijen stemden voor de bezuinigingen en de begroting zonder dat er enige wijziging in was aangebracht.

Het college had een document naar de raadsleden gestuurd met keuzerichtingen waaruit ‘ook echt iets te kiezen viel’ volgens het college. En dus was de oppositie, ondanks de korte tijd die we hadden, hard aan de slag gegaan om de scherpe kantjes van de bezuinigingen op bijvoorbeeld zorg en armoedebeleid er af te halen. Met in totaal 14 voorstellen om het beter te maken voor onze inwoners, die onder stoom en kokend water waren gemaakt, en dus laat naar de coalitiepartijen waren gestuurd, wilde de SP, vaak samen met de PvdA, PvlM, GBD en LBD, de begroting verbeteren.

Maar nee, niets, geen enkele beweging bij de coalitie. Nog geen minuscule handreiking. De oppositie was er aan het einde van de avond zo klaar mee, dat we overwogen de raadsvergadering voor de stemming al te verlaten. Uit respect voor onze inwoners en voor de democratie hebben we dat niet gedaan. Een stemverklaring, een tegenstem van de oppositie en direct naar huis. Met een enorme kater.

Natuurlijk kunt u ervan op aan dat de SP binnen en vooral buiten de raad blijft vechten voor goede zorg, goede woningen en goede voorzieningen voor en met de inwoners van Doetinchem. 

In september organiseerde het bestuur van GroenLinks Doetinchem een thema-café over de regionale samenwerking van de Regio Achterhoek. Ruim een jaar geleden is er gekozen voor een nieuwe vorm van samenwerken en tijdens het thema-café werd zowel de structuur als het democratische gehalte van deze samenwerking besproken.

De gemeente Doetinchem werkt op verschillende vlakken samen met andere gemeenten. Op het ruimtelijk-economische vlak werken we samen met zes andere gemeenten in de gemeenschappelijke regeling Regio Achterhoek. Naast de traditionele gemeenschappelijke regeling met een algemeen bestuur en een dagelijks bestuur (bestaande uit wethouders en burgemeesters) heeft de Regio Achterhoek ook een nieuwe vorm van samenwerken ontwikkeld door maatschappelijke organisaties, ondernemers en gemeenteraadsleden hierbij te betrekken. Visie, beleid en de uitvoering van projecten worden besproken aan zes verschillende thema-tafels. Zij leggen hun ideeën voor aan een Achterhoek board bestaande uit wethouders, een gedeputeerde van de provincie en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties en ondernemersverenigingen. De Achterhoek board stelt vervolgens een visie op en keurt jaarplannen goed. Tot slot heeft de Achterhoek raad nog het laatste woord over de visie, de jaarplannen en de samenstelling van de board. In de Achterhoek raad zit één gemeenteraadslid per fractie. Dit raadslid vertegenwoordigt het aantal zetels dat zijn/haar fractie in de gemeenteraad heeft.

Ik zit namens GroenLinks Doetinchem in de Achterhoek Raad en mocht tijdens het thema-café mijn werkzaamheden toelichten. Bijzonder aan de Achterhoek Raad vind ik dat ik rekening moet houden met de verschillende belangen die ik als raadslid vertegenwoordig: GroenLinks Doetinchem, de gemeente Doetinchem en GroenLinks in de Achterhoek. Dit vergt verschillende overleggen en verschillende afwegingen. Ik ervaar het als zeer positief om met mijn GroenLinks collega’s uit Bronckhorst, Berkelland en Winterswijk te kunnen overleggen over verschillende onderwerpen en samen onze stem te laten horen tijdens de raadsvergaderingen. Dit is een mooie aanvulling op het werk in de gemeenteraad en vergroot wat mij betreft juist het democratisch gehalte van de regionale samenwerking. Wel is het goed om bij de volgende verkiezingscampagne voor de gemeenteraad de kiezers goed te informeren. Zij moeten weten welke rol raadsleden hebben in de Achterhoek raad en wat onze visie is op de verschillende regionale uitdagingen.

Tot slot wil ik nog benoemen dat de uiteindelijke besluitvorming altijd plaats vindt in de individuele gemeenteraden. De invloed van de Achterhoek board en de Achterhoek raad reikt daarmee nooit verder dan die van de direct gekozen volksvertegenwoordigers. Samen staan we sterker en daarom vindt GroenLinks het goed om regionale samenwerking zo goed mogelijk te organiseren en hier meerdere relevante partijen bij te betrekken.

De gemeente Doetinchem staat er financieel niet goed voor. Er zijn door het college twee scenario’s geschetst als we niets doen; Één oplopend tot 12,5 miljoen en de ander tot zo’n kleine 19 miljoen euro in de komende paar jaren. De tekorten hebben twee belangrijke oorzaken.

●De eerste reden is dat Doetinchem net als vrijwel elke andere gemeente in Nederland stijgende miljoenentekorten heeft op de zorg. Als gevolg van de tekorten in de jeugdzorg heeft de Vereniging Nederlandse Gemeenten een brandbrief gestuurd naar het rijk.

●De tweede reden is dat we dit jaar beduidend minder geld krijgen vanuit het rijk. Ook dat laatste geldt helaas voor veel gemeenten. Daarom is op 18 juli een voorstel aangenomen door de hele gemeenteraad, om een oproep te doen aan het rijk meer geld beschikbaar te stellen.

De tekorten betekenen hoe dan ook, dat de gemeenteraad beslissingen moet gaan nemen, die we geen van allen leuk vinden. Tegelijkertijd willen we zoveel mogelijk wél realiseren, tegen zo laag mogelijke kosten.

Tijdens verkennende debatten, hebben we aangegeven waar onze voorkeuren liggen en wat volgens ons anders kan. GroenLinks heeft daarbij de nadruk gelegd op de zorg, jeugdzorg, armoedebestrijding en diversiteitsbeleid. We hebben duurzaamheid, biodiversiteit en aanpassing aan het veranderende klimaat eveneens als speerpunten benoemd.

Zorg

Voor GroenLinks betekent dit, dat de basisvoorzieningen voor onze inwoners, zeker voor degenen die dit het hardste nodig hebben op peil blijven. Een voorbeeld van zo’n basisvoorziening is de huishoudelijke zorg. De huishoudelijke medewerkers zijn vaak de eersten die signaleren, wanneer het dreigt mis te gaan. Belangrijk werk voor veelal oudere en kwetsbare inwoners, waardoor ons ook nog eens veel duurdere zorg wordt bespaard.

Jeugdzorg

Recent schreef de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten een brandbrief over de jeugdzorg, waarbij gemeenten dreigen de verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg terug te leggen bij de landelijke overheid. Deze brief geeft aan, hoe schrijnend de tekorten op de jeugdzorg zijn. Van de vraag ‘wat willen we voor onze jeugdige inwoners’, verschuift het accent steeds meer naar kostenbeheersing door middel van een bedrijfsmatige aanpak, waarbij marktpartijen, inkoopprocedures, prestatiecontracten, kwantificering van de output en doelmatigheidswinsten sleutelbegrippen zijn. Jeugdzorgmedewerkers worden geconfronteerd met veel administratieve lasten. Het gaat af van kostbare tijd die eigenlijk voor kinderen en hun verzorgers is bedoeld. Efficiëntie kan nog wel eens leiden tot een tunnelvisie. De weerbarstige en rommelige dagelijkse werkelijkheid laat zich niet zo makkelijk vangen door systeemdenken. GroenLinks vindt dat de overheid meer vertrouwen moet stellen in de professionaliteit van de mensen die het werk doen. Zij weten als geen ander, wat er aan zorg nodig is. Als neveneffect zou juist dit ook de weg kunnen zijn naar kostenbeheersing.

Armoedebestrijding

Als je geen geld hebt, houdt alles op. Geen geld, betekent geen huur, gas, water en licht kunnen betalen, ziektekosten, oplopende schulden, uithuiszetting, kortom het raakt de bestaanszekerheid van jou en je gezin. Al het andere is onbegonnen werk, als de basis niet op orde is. Gelukkig hebben we dit in Doetinchem goed geregeld, een belangrijk uitgangspunt voor GroenLinks. Doetinchem kent een stevig armoedebeleid met behoorlijk wat financiële mogelijkheden voor inwoners. Er zijn meerdere zinvolle projecten. Een voorbeeld waar we als GroenLinks echt blij van worden, is het project energie-armoede. Besparing op milieu wat ook nog eens goed is voor de portemonnee van mensen, die het toch al niet breed hebben. Helaas leven niet alleen uitkeringsgerechtenden maar ook werkenden in toenemende mate in Nederland, onder de armoedegrens. GroenLinks vindt het belangrijk, dat het armoedebeleid in Doetinchem op peil blijft.

Diversiteitsbeleid

Met de toenemende polarisatie in ons land ziet GroenLinks de uitvoeringsagenda diversiteitsbeleid onverkort als urgent. Laten we als gemeente Doetinchem in samenwerking met onze partners en inwoners een krachtig signaal afgeven, dat we artikel 1 van de grondwet in onze gemeente uiterst serieus nemen.

Duurzaamheid

Duurzaamheid is voor GroenLinks een speerpunt. Zowel het besparen als opwekken van duurzame energie. Wat ons betreft blijven we volop inzetten op verduurzaming van de bestaande woningvoorraad. Ook wat betreft bet de overgang naar een circulaire economie. Er hoeft echt geen geld naar allerlei extra loketten. Als je investeert doe dat in concrete maatregelen die zichtbaar resultaat opleveren. Die zichtbaarheid is naar de inwoners ook essentieel. Goed voorbeeld doet volgen.

Aanpassing aan het veranderende klimaat

Klimaatadaptie wordt met de klimaatverandering steeds urgenter. De Achterhoek is één van de droogste regio’s van Nederland. Dat vraagt om vergaande aanpassingen op het gebied van wateropvang en hittestress. Bomen en groen leveren veel positieve effecten op. Ze beperken de opwarming van de stad, zorgen voor een betere waterhuishouding en dragen bij aan een betere luchtkwaliteit. Recente onderzoeken tonen aan dat bomen de co2-concentratie in de atmosfeer voor een belangrijk deel laten dalen.

Biodiversiteit

Het is mooi om te zien dat terughoudend maaibeleid een positieve uitwerking heeft op biodiversiteit. Bermen krijgen een nostalgische aanblik met klaprozen, korenbloemen en margrieten. Niet alleen wordt onze gemeente er fraaier van, maar het is ook goed voor de bijen, hommels en vlinders. Wat GroenLinks betreft hoe meer hoe beter. Ook zijn we blij met acties als de gratis bomenverstrekking voor bewoners en tegel eruit, plant erin.

Niet geheel onverwacht waarschijnlijk. GroenLinks is minder enthousiast over doorontwikkeling van bedrijvenparken tegen hoge bedragen. We investeren liever in fietspaden dan in nieuwe autowegen. In tijden van schaarste hebben we liever dat het geld rechtstreeks naar organisaties en verenigingen gaat, dan naar allerlei overkoepelende voorzieningen.