Poliflw

Geert Wilders: ‘‘VVD-Minister Van Ark weigert salarisverhoging zorgpersoneel in verband met zorgelijke financiële situatie in Nederland. MAAR WEL 40 MRD AAN FRANKRIJK SCHENKEN die hun zorghelden wél een hoger salaris geven! Van ons geld!!’’

Geert Wilders: ‘‘Ik zie net in de gang de heer Pieter Heerma - fractievoorzitter van het CDA - wegrennen uit de Tweede Kamer omdat hij te laf is om te stemmen over de motie over een beter salaris voor zorgmedewerkers!’’

Geert Wilders: ‘‘Coalitie wil niet stemmen over mijn motie om salarissen zorgpersoneel te verhogen en rent daarom weg uit Kamer om te zorgen dat er geen quorum is en er niet kan worden gestemd. Ondemocratisch, lafhartig en pure parlementaire sabotage. Voor deze motie renden CDA, VVD, D66 en CU de Kamer uit. En saboteerden ze de stemmingen. Behalve laf en ondemocratisch toont het vooral een totaal gebrek aan respect voor alle zorgmedewerkers aan. Ik zal de motie zo snel mogelijk weer in stemming brengen!’’

Door John Kerstens op 13 augustus 2020 Delen  

We stemden ook opnieuw over een motie voor extra salaris voor de mensen in de zorg. Toen de stemmen daarover staakten, werd een zogenaamde ‘hoofdelijke stemming’ aangevraagd. Dan wordt de naam van alle aanwezige Kamerleden opgeroepen en zeg je ‘Vóór’ of ‘Tégen’.

Dan wordt de naam van alle aanwezige Kamerleden opgeroepen en zeg je ‘Vóór’ of ‘Tégen’.

Voor stemmingen moeten altijd voldoende Kamerleden in het gebouw aanwezig zijn. Alleen dan zijn ze geldig. Die waren er gisteren. Daarom konden de ‘normale stemmingen’ (waarbij per fractie met handopsteken wordt gestemd) ook plaatsvinden.

Als een hoofdelijke stemming wordt aangevraagd, schrijven de regels voor dat de voorzitter daarvoor ‘aan ander moment’ aanwijst. Zo kunnen Kamerleden zich voorbereiden of alsnog opgeroepen worden. Juist omdát er dus genoeg Kamerleden waren, werd besloten dat dat ‘andere moment’ al na een kwartiertje zou zijn: zo hoefde niemand aan het eind van een lange dag onnodig te wachten.

In dat kwartier zijn Kamerleden van CDA, CU, D66 en VVD letterlijk het Kamergebouw uitgerend. Om te voorkómen dat rechtsgeldig kon worden gestemd. Dat kwam waarschijnlijk omdat ze wel voldoende mensen voor het quorum, maar niet genoeg om een stemming te winnen in de Kamer hadden.

In dat kwartier zijn Kamerleden van CDA, CU, D66 en VVD letterlijk het Kamergebouw uitgerend.

Een grove schande, dat weglopen. Nooit eerder vertoond ook. En een klap in het gezicht. Van de democratie, èn van zorgverleners. Opnieuw. Zorgverleners die zèlf nooit zouden weglopen. En nu moeten ervaren dat daar misbruik van wordt gemaakt.

Dit gaat een flinke staart krijgen.

Een grove schande, dat weglopen. Nooit eerder vertoond ook. En een klap in het gezicht. Van de democratie, èn van zorgverleners.

Tweede Kamerlid

Lodewijk Asscher

Heb je een vraag of wil je iets aan ons kwijt? Whatsapp ons.

Groet, Lodewijk

Whatsapp

Lodewijk Asscher

Heb je een vraag of wil je iets aan ons kwijt? Whatsapp ons.

Groet, Lodewijk

Whatsapp

Voor veel Nederlanders was onduidelijk wat zij van de overheid konden verwachten en dat willen D66 en GroenLinks in de toekomst voorkomen. Niet alleen in geval van een wereldwijde virusuitbraak, maar ook in het normale, dagelijkse leven biedt een consulaire wet meer zekerheid. Want ook als je in het buitenland aan het werk of op vakantie bent, kunnen er (persoonlijke) rampen voltrekken, waar je niet op voorbereid bent en hulp van de Nederlandse overheid bij nodig hebt.

Alexander Pechtold benoemd tot erelid D66

Voormalig D66-leider Alexander Pechtold is vanmiddag op het partijcongres in Breda benoemd tot erelid van D66. Dat maakte partijvoorzitter Annemarie Spierings bekend. Pechtold werd uitgebreid toegesproken door waarnemend D66 vice-premier Wouter Koolmees.

Koolmees roemde Pechtold als de man die D66 “heeft gered van de politieke dood”. Het erelidmaatschap is de hoogste onderscheiding binnen D66. Slechts een handvol D66’ers ging Pechtold voor, zoals Hans van Mierlo, Els Borst en Jan Terlouw.

Partijvoorzitter Spierings roemde Pechtolds inzet voor de partij: “De bevlogenheid van Alexander liet me in 2010 de stap zetten om lid te worden van D66. Onder andere door zijn inzet voor de vereniging, kwam D66 er vanaf 2006 weer bovenop. Die enorme betrokkenheid bij de vereniging heeft hij altijd vastgehouden en daar zijn we hem heel dankbaar voor.”Koolmees voegde daaraan toe: “Samen met anderen professionaliseerde hij de partijorganisatie. Onder zijn leiding verdrievoudigde het ledental. En hij gaf de partij inhoudelijk weer kleur op de wangen met een duidelijke hervormingsagenda en zijn voortdurende strijd tegen de ideeën van Geert Wilders.”

Pechtold boekte met D66 de ene verkiezingsoverwinning na de andere. In 2014 werd de partij de grootste bij de Europese verkiezingen en bij de gemeenteraadsverkiezingen in datzelfde jaar veroverde D66 meer dan 40 gemeenten, waaronder Amsterdam, Utrecht, Den Haag en Groningen. Onder Pechtold groeide D66 in de Tweede Kamer van 3 zetels in 2006 naar 19 zetels in 2017, de een-na-beste uitslag in de geschiedenis van de partij. Koolmees: “Alleen Hans van Mierlo heeft ooit een hogere uitslag gehaald. Alexander, dan ben je in onze partij een hele grote meneer.”

Koolmees zelf bewaart vooral goede herinneringen aan de vele akkoorden die hij samen met Pechtold namens D66 sloot. Hij memoreerde onder meer het Lenteakkoord in 2012, na de val van het kabinet Rutte-I van VVD, CDA en PVV. En het Herfstakkoord, waarbij D66 in 2015 vanuit de oppositie 500 miljoen euro voor het onderwijs wist te regelen. Koolmees: “Hij durfde vanuit de oppositie z’n nek uit te steken, samen te werken, verantwoordelijkheid te nemen in crisisjaren. Hij is erin geslaagd van D66 weer een relevante partij te maken.”

Wil je het moment terugkijken? Kijk dan hier.

Tweet dit artikel Deel dit artikel op Facebook

Tweet dit artikel Deel dit artikel op Facebook

Congres 110 | Minister Wouter Koolmees over gelijke kansen

Lees hier de toespraak van onze vicepremier & minister van Sociale Zaken Wouter Koolmees op het 110de D66-congres terug. Kijk je de speech liever terug? Klik hier!

Democraten!

Misschien was u erbij, misschien ook niet. In januari 2017 stond ik hier ook, op het congres in Nieuwegein. We maakten ons op voor de eindsprint, naar de Tweede Kamerverkiezingen in maart van dat jaar. Naar 19 zetels en ons kabinet.

Ik heb u toen meegenomen, in het D66-verhaal van “kansen voor iedereen”. De titel van ons verkiezingsprogramma Een progressief verhaal om kloven in de samenleving, – een dreigende tweedeling – tegen te gaan.

Ik ben hier vandaag op dit podium, omdat ik het opnieuw wil hebben over kansengelijkheid. Sinds januari 2017 is er namelijk het nodige gebeurd. We hebben grote stappen gezet. En daar ben ik trots op. Dat is een duidelijk D66-stempel op dit kabinet. Maar ik waarschuwde de aanwezigen toen al: het is een proces van lange adem, van hele lange adem.

Ik wil u laten zien waar we staan.

– Wat hebben we sinds de TK-verkiezingen van 2017 bereikt?

– Welke uitdagingen zijn er als het gaat om kansengelijkheid?

– En wat is de agenda die nog voor ons ligt?

Maar eerst wil ik kort met u stilstaan bij de analyse. Bij de vraag of in Nederland er een eerlijke kans is voor iedereen. En als je van een afstandje kijkt naar Nederland zie je best een egaal, vlak land. Aan de oppervlakte valt het wel mee met de ongelijkheid. De ongelijkheid van het besteedbaar inkomen is de laatste jaren nauwelijks toegenomen. Dat is het inkomen dat mensen iedere maand krijgen, nadat ze belasting hebben betaald en misschien toeslagen hebben ontvangen.

Maar als je inzoomt, zie je dat het inkomen voor deze herverdeling een stuk ongelijker is geworden. We zijn dus meer gaan herverdelen. Om het anders te zeggen: Het kost steeds meer moeite om de verschillen recht te trekken.

En het is natuurlijk goed dat de verschillen in inkomen in Nederland niet te groot zijn, maar het maskeert wat er eigenlijk aan de hand is. We repareren achteraf wat er aan de voorkant niet goed gaat. We compenseren mensen voor de groeiende ongelijkheid van kansen. Terwijl we juist beter kunnen investeren in die kansen.

En waar zit die ongelijkheid van kansen nu in? Het Sociaal en Cultureel Planbureau, omschrijft dit als een verschuiving: van de klassieke tegenstelling tussen de haves en havenots naar de nieuwe tegenstelling tussen cans en cannots.

Het gaat er niet alleen meer om wat je hebt, of je voldoende geld en een goed netwerk hebt. Maar het gaat er steeds meer om wat je kan. Om vaardigheden die nodig zijn om mee te komen in een snel veranderende wereld en mensen die achterblijven en zich niet goed genoeg kunnen aanpassen.

En dat leidt tot gescheiden werelden. In de werelden van hoog- en laagopgeleiden. Arm en rijk Migrant en niet migrant. Zij komen elkaar niet meer tegen, en leven in hun eigen ‘bubble’. Verschillen, oké, maar het probleem is dat sommigen nooit het verschil kunnen maken. Hun gebrek aan kansen wordt bepaald, door de positie van hun ouders.

Kinderen van arme ouders krijgen vaker een lager schooladvies dan kinderen van rijke ouders. Dus: kinderen met gelijk talent, maar een ander schooladvies. Alleen omdat de ene ouder meer verdient dan de ander. Dat vind ik niet acceptabel.

Als die kinderen op zoek gaan naar een baan, bepaalt vervolgens hun achternaam de kans op succes. Maar ook omgeving speelt een rol. Als je nog nooit een rechter of chirurg hebt ontmoet, lijkt het moeilijker om er een te worden. Gescheiden werelden vergroten dus de kloof tussen cans and cannots. Dat vind ik schokkend en zorgelijk. Wie als een dubbeltje geboren wordt, blijft vaker een dubbeltje, omdat hij simpelweg de kans niet krijgt om een kwartje te worden.

En dan ben ik weer terug bij het begin van mijn analyse. Namelijk bij de noodzaak om minder achteraf te herverdelen, en meer te investeren vooraf om problemen te voorkomen. Daar hebben we grote stappen gezet, maar ook nog een lange weg te gaan.

We hebben veel bereikt in dit kabinet. Genoeg om uren over te praten. Maar laat ik er een paar voorbeelden uithalen. En dan begin in natuurlijk bij onderwijs. We investeren deze kabinetsperiode, bijna 2 miljard in onderwijs en leraren. 9% salarisverhoging voor leraren, vermindering van de werkdruk. Ook maken we de overgang van vmbo naar mbo beter, zodat meer leerlingen eindigen met een diploma op zak. Als stapelaar weet ik hoe belangrijk dat is, en je hiermee nieuwe werelden dichterbij brengt. Ook investeren we in voor- en vroegschoolse educatie, zodat minder kinderen een achterstand hebben voordat ze aan hun onderwijs carrière begonnen zijn. Hierdoor verbeteren we het fundament en geven we mensen een gelijkere start in de samenleving.

En ook zetten we een aantal broodnodige stappen om de arbeidsmarkt meer in balans te brengen.

– We verkleinen de verschillen door vaste banen minder vast te maken en flexibele banen minder flexibel.

– En ook verkleinen we verschillen tussen werknemers en zzp’ers en zzp’ers onderling.

– We maken een bodem in de zzp-markt door een minimumtarief, waardoor we de meest kwetsbare groep beschermen.

Tegelijkertijd zorgen we dat ondernemers meer ruimte krijgen om te ondernemen.

We brengen de twee werelden van werkenden dichterbij elkaar. Flexwerkers hebben vaker een migrantenachtergrond, zijn vaker lager opgeleid. Ze wonen in minder goede wijken, werken vaker onder hun opleidingsniveau en verdienen minder. Door voor hen een vaste baan dichterbij te brengen, verkleinen we de kloof en vergroten we de kansen.

Ook zorgen we voor meer kansen voor Nederlanders met een migranten afkomst.

– Door mensen vanaf dag één de taal te leren

– Door migranten aan het werk te helpen

– Door discriminatie aan te pakken.

Want wie mee wil doen, moet een eerlijke kans krijgen.

Kunnen we dan na deze kabinetsperiode op onze lauweren rusten? Nee. Verandering gaat niet van de ene op de andere dag, kloven in de samenleving blijven bestaan, en nieuwe ontwikkelingen blijven zich voordoen. We moeten dus blijven werken aan gelijke kansen voor iedereen.

Persoonlijk zie ik een aantal grote uitdagingen. Ik begin bij de overheid zelf. We hebben het voor mensen ingewikkeld gemaakt, Om hun weg te vinden bij instanties en in systemen. Zelfs ik vind het aanvragen van de kinderopvangtoeslag ingewikkeld. En dan weet ik er nog best wat van, zeg ik onbescheiden.

Maar er zijn genoeg mensen die minder goed mee kunnen komen. Het verschil tussen de cans en cannots waar ik het eerder over had. Voor degenen die al moeite hebben om hun been bij te trekken, maken we het alleen maar ingewikkelder, en soms ook onuitlegbaar.

Ik geef u een voorbeeld. Ik heb recent gesproken met een ‘werkende arme’. Een man van 62 die al een aantal jaren in een uitkering zat. Om weer aan een baan te komen volgt hij cursussen zodat hij een nieuw vak leert. Een schoolvoorbeeld zou ik willen zeggen.

En halverwege het jaar vindt hij eindelijk die nieuwe baan. En hij gaat er per maand €200,- op vooruit. Het is geen vetpot, maar hij is blij dat hij werkt.

Maar het jaar daarna schrikt hij zich rot. Hij moet €3500 huurtoeslag terugbetalen, omdat hij net boven de inkomensgrens is uitgekomen. Of in gewone taal: hij heeft –per ongeluk- te veel verdiend om toeslagen te krijgen. Dat extra geld, en vaak zelfs nog meer, moet dus terug worden betaald, met als risico dat iemand in de schulden terecht komt.

Dat ontmoedigt en frustreert. Dat kan anders.

– Ervoor zorgen dat de overheid bereikbaar is.

– Dat regelingen eenvoudiger worden.

– En mensen beter begrijpen wat er van ze wordt verwacht.

Maar dat betekent ook dat we niet meer voor ieder probleem een specifieke regeling kunnen optuigen. Daar moeten we eerlijk over zijn.

Ook hier geldt: Die regelingen zijn ook zo moeilijk, omdat we achteraf gedetailleerd willen repareren wat aan de voorkant niet goed gaat. Dat loopt vast.

We moeten af van de reflex om elke tiende procent koopkrachtachteruitgang te compenseren. Het is zo veel belangrijker dat mensen zich goed kunnen ontwikkelen, een baan vinden die bij hen past.

En dat begint met onderwijs. Daar wordt het fundament gelegd voor de toekomst, om mee te doen in de samenleving.

– Het onderwijs zou ervoor moeten zorgen dat de verschillen die mensen van huis uit mee krijgen zo klein mogelijk worden gemaakt.

– Dat iedereen met hetzelfde talent ook dezelfde kans krijgt.

Daarvoor moeten we kritisch kijken naar alle facetten van het onderwijs.

Als D66-er denk ik aan een breed systeem waarin alle kinderen vanaf jonge leeftijd de hele dag meedoen. Zodat je taalontwikkeling niet wordt bepaald

doordat je wel of niet naar de kinderopvang gaat. Dat muziekles en sport er voor iedereen is

en niet alleen als je naar de BSO gaat. Dat er altijd bijles is als je het nodig hebt en niet alleen als je ouders het kunnen betalen.

Een breed aanbod van school, zodat kinderen van jongs af aan gelijke kansen krijgen. Maar ook zodat ouders ontlast worden in het spitsuur, omdat ze op één plek terecht kunnen. En zodat de keuze om te werken vrijer wordt.

Daar zie ik ook nog wel een uitdaging. Voor werkende ouders is het moeilijk om gezin en werk goed te combineren. We zien dat de zorg voor de kinderen nog steeds vooral op de schouders van de moeder ligt. De Wet WIEG: zes weken verlof voor vaders, is een mooi begin, maar er is meer nodig.

Een paar feiten. Na de geboorte van het eerste kind, daalt het inkomen van vrouwen veel sterker dan dat van mannen. En het blijft daarna ook lager. Nederlandse vrouwen werken het meest in deeltijd van alle westerse landen. Typisch Nederlands is de anderhalfverdiener, waarbij de vrouw vaak de ma-di-do-er is. In geen enkel Europees land is het gat in gewerkte uren tussen mannen en vrouwen zo groot als bij ons. Dat zet vrouwen op achterstand, ook qua uurloon, carrièreperspectief en pensioenopbouw. En de grootste kans op armoede heb je in Nederland als je kind bent, vooral van een alleenstaande ouder. U hoort mij vaak over pensioen, maar op basis van de feiten maak ik mij eerlijk gezegd meer zorgen over het aantal arme kinderen, dan over het aantal arme ouderen.

Het moet daarom nog veel gemakkelijker worden om werk en gezin te combineren. Dat helpt vrouwen om zelfstandig en vrij te zijn, en te werken aan een goede loopbaan. Dat helpt de toekomst van de kinderen, van wie de ouder zich uit de armoede kan werken.

Maar er is nog iets: Sectoren als de zorg, het onderwijs en de kinderopvang kampen nu al met personeelstekorten. Terwijl de vergrijzing echt is begonnen, en de komende jaren veel mensen met pensioen gaan. Te weinig personeel is niet het enige probleem in deze sectoren. Ook de salarissen en hoge werkdruk verdienen aandacht. Maar als we het gemakkelijker en aantrekkelijker maken om een paar uur in de week meer te werken, helpt dat om tekorten aan te pakken.

Congres,

Er ligt nog een belangrijke agenda te wachten. En dat zie ik ook als een opdracht aan onszelf, als progressief liberale partij. Voor de komende jaren. Maar om kansen eerlijk te kunnen verdelen, moeten we ook zorgen dat we het in de toekomst blijven verdienen.

Zorgen dat we een slimmer en schoner land worden. D66 wil investeren in de toekomst. Investeren in verdienvermogen, Waarmee we willen investeren in innovatie, wetenschap, infrastructuur. Ik heb de oproep van Rob gezien in de Volkskrant en ben het er helemaal mee eens, Ik wil ook dat we daar deze kabinetsperiode een goed begin maken. Zorgen dat Nederland voorop blijven lopen. Want de toekomst begint vandaag.

Dank u wel!

Tweet dit artikel Deel dit artikel op Facebook

Tweet dit artikel Deel dit artikel op Facebook

D66 wil mensen sneller uit de schulden helpen. Kamerlid Rens Raemakers: ‘Mensen in de schulden zitten vaak jarenlang in onzekerheid. Onzekerheid over hun financiële situatie, en of ze de schuldhulp in mogen. Daarom willen we dat mensen binnen zes maanden na aanvraag te horen krijgen of ze de schuldsanering in mogen.’

‘Vaak komen mensen in de schulden door pech, of door één verkeerde beslissing. D66 wil dat mensen de kans krijgen om wat van hun leven te maken. Dat geldt zeker voor mensen die zelf uit de schulden willen komen.’

In Nederland kampen maar liefst 1.4 miljoen huishoudens met problematische schulden of het risico daarop. Mensen met schulden leven constant onder hoogspanning. Iedere keer is het maar de vraag of er genoeg geld is voor de boodschappen, of bijvoorbeeld een nieuwe wasmachine. Door mensen sneller toegang te bieden tot de schuldsanering zijn zij ook sneller schuldenvrij.

Naast een sneller besluit over de schuldsanering wil D66 dat mensen die in de schuldsanering zitten ook twee keer per jaar een aflospauze kunnen inlassen. Raemakers: ‘In de schulden zitten is ontzettend zwaar, ook als je in de sanering zit. Je kunt door pech of een verkeerde beslissing echt jaren achter elkaar op een houtje moeten bijten. Er blijft dan geen geld over voor iets extra’s. Om mensen die in de schulden zitten ook wat lucht en ruimte te bieden willen we daarom dat je twee keer per jaar een aflospauze van een maand kan inlassen. Zodat je een dagje uit kan in de zomer, en cadeautjes kan kopen met kerst. Dat beetje extra maakt het leven van mensen echt beter.’

Naast de snellere schuldhulpverlening en de aflospauze wil D66 nog meer maatregelen om de Nederlandse schuldenproblematiek aan te pakken. Zo pleiten we voor een hardere aanpak van malafide incassobureaus, een kosteloze eerste betalingsherinnering bij boetes van de overheid en verhogingspauzes voor onbetaalbare boetes. Raemakers:  ‘Uiteindelijk heeft niemand er wat aan als mensen in de schulden zitten. De overheid heeft de verantwoordelijkheid om mensen niet de schulden in te duwen. En malafide incassobureaus die verdienen aan het te makkelijk maken van schulden pakken we aan. Natuurlijk hebben mensen de eigen verantwoordelijkheid om schulden te voorkomen. Maar we moeten er in ieder geval alles aan doen om ervoor te zorgen dat mensen minder makkelijk schulden maken.’

Lees hier onze plannen voor een schuldenvrije toekomst

Tweet dit artikel Deel dit artikel op Facebook

Tweet dit artikel Deel dit artikel op Facebook

D66 wil bouwen aan het nieuwe verdienmodel van Nederland. Aan verduurzaming van onze economie, aan een eerlijke en open arbeidsmarkt en aan een dienstbare financiële sector. Aan een land dat onderneemt en bloeit en na stilstand weer vooruit gaat.

Nieuwe welvaart vraagt om groei van onze economie. Dat is de beste manier om de overheidsfinanciën op orde te brengen. Groei zorgt voor nieuwe banen. Groei zorgt voor innovatie en vernieuwing. En duurzame groei is de sleutel naar een welvarende toekomst. Allereerst moet de overheid zijn financiën op orde brengen, tegelijkertijd kan zij ruimte maken en gericht investeren. D66 heeft een groeiagenda om deze kansen te pakken.

Door Gert-Jan Segers op 18 september 2019 om 20:58

We staan op een kruispunt. En de Raad van State heeft ons er hardhandig midden op gezet. We kunnen even geen kant meer op. Dat is het moment om na te denken over wat we echt belangrijk vinden. Over wat het goede leven is. We stoten teveel stikstof uit, zo oordeelde de Raad van State, en daarom liggen nu duizenden bouwprojecten stil. Komt er geen nieuwe wijk in Roermond, geen windmolens in zee, geen nieuwbouw voor bedrijven. Dit verhaal van ons stikstofprobleem is eigenlijk ook het verhaal van Nederland. Het verhaal van ons allemaal.

Lees hier de bijdrage aan de Algemene Politieke Beschouwingen 2019.

We willen alles. We willen het nu. En we willen het allemaal tegelijk op dat hele kleine stukje aarde. Terwijl de dingen die het leven waarde geven onder druk staan. De weg vooruit is dan niet om de uitspraak van de Raad van State de schuld te geven, de weg vooruit is niet om de natuurgebieden de schuld te geven dat ze zo ongelegen pal naast onze huizen en wegen zijn liggen, hoe brutaal. De weg vooruit is niet om te zoeken naar nieuwe juridische trucs.

Nee, de weg vooruit is erkennen dat onze manier van leven onszelf en de schepping uitput. We staan nu op het kruispunt waarop we na kunnen denken over het goede leven dat we als samenleving willen leiden.

Dat geldt niet alleen voor de omgang met de schepping, maar ook voor de omgang met elkaar.

Begin deze zomer waren we als ChristenUnie-fractie op bezoek bij Taste. Dit is een woongemeenschap in een moeilijke wijk Delft. Gezinnen en singles leven daar samen hun leven. Hun prachtige tuin is een buurttuin geworden in één van de dichtstbevolkte wijken in Nederland. Iedereen kan daar binnenlopen. Op vrijdag organiseren zij het buurtcafé. Een plek waar mensen er voor anderen zijn. Ik vond dat heel bijzonder.

Een prachtig hoopvol voorbeeld, waar het goede leven geleefd én gedeeld wordt. Waar mensen keuzes maken waarmee ze echt aandacht hebben voor elkaar.

De uitspraak van de Raad van State over de PAS herinnerde me aan de keuzes die daar worden gemaakt.

Laten we dit moment aangrijpen om na te gaan wat het goede leven is en wat onze prioriteiten zijn.

Ik zal maar duidelijk maken waar onze prioriteiten liggen. Die liggen niet bij verhoging van de maximumsnelheid en niet bij ongebreidelde groei van het vliegverkeer. Onze prioriteit ligt wel bij de omslag die onder de bezielende leiding van de minister van Landbouw is ingezet naar kringlooplandbouw. Maar dan wel met boeren. Niet over de boeren en zonder hen, maar met hen. En willen we ons leven leefbaar houden, dan zullen we allemaal moeten inschikken.

Ons antwoord op de uitspraak van de Raad van State moet uiteindelijk een keus zijn voor het goede leven.

Coalitie-Y

Zo kom ik als vanzelf te spreken over Coalitie-Y, over de hunkering van jongeren naar het goede leven. Een leven met minder schulden, met uitzicht en perspectief op een goede toekomst en een leven met meer rust en meer aandacht voor elkaar.

De inzet van Coalitie-Y heeft alles te maken met de hoognodige omslag van een gehaaste, neoliberale samenleving, naar een samenleving met aandacht.

Dat verlangen naar zo’n samenleving hoorde ik toen ik in gesprek ging met jongeren op Hogeschool Windesheim in Zwolle. Jongere, na jongere die zei dat ze dromen hebben. Maar steeds hoorde ik van hen hoe deze generatie onder druk staat door schulden, door prestatiedruk. Het leidt ertoe dat de uitval hoog is, dat steeds meer studenten er somber van worden en soms uitvallen met burn-outs en de vraag naar psychologen toeneemt.

De dag voor Prinsjesdag heeft Coalitie-Y haar manifest aan de minister-president aangeboden. Eerder hebben we met hem al gesproken in het Catshuis. Dank voor dat luisterend oor. Coalitie-Y is een brede coalitie met 36 jongerenorganisaties, inmiddels al acht politieke partijen en programmamaker Tim Hofman. En inmiddels duizenden mensen die zich online hebben aangemeld. En we maken ons sterk voor jongeren.

Dat doen we omdat we af moeten van de onbarmhartige mythe dat als jij maar investeert in jezelf, als jij maar alle kansen pakt, dat succes dan een keus is. Maar dus ook dat falen je eigen schuld is. Het is een neoliberaal sprookje waar volgens mij ook liberalen niet meer in geloven.

Het manifest van Coalitie-Y vraagt om stappen waardoor getalenteerde jongeren meer kansen krijgen op een huis. Het kabinet zet goede stappen op de woningmarkt. Ik wil het kabinet aanmoedigen daarbij starters wél een kans te geven. Wanneer krijgen we inzicht in de haalbaarheid van een vurige wens van de ChristenUnie om de overdrachtsbelasting voor starters naar nul te brengen en die voor investeerders vanaf hun derde huis te verhogen? Want een woning is geen winstfabriek.

Ik vraag de minister-president ook om te reageren op een ander voorstel van Coalitie-Y, namelijk de invoering van een generatietoets. Ik doe dat voorstel vandaag samen met collega Jetten. Daarmee borgen we dat bij het sluiten van bijvoorbeeld een pensioenakkoord en het woonbeleid goed in kaart  wordt gebracht wat de gevolgen zijn voor elke generatie, van jong tot oud. Om daarmee te zorgen voor eerlijke en generatiebestendige keuzes. Is het kabinet bereid om zo’n generatietoets te ontwikkelen en te bezien welke rol de planbureaus hierin kunnen vervullen?

Omslag

Het verhaal van onze stikstofuitstoot en het verhaal van Coalitie-Y staan voor iets groters in Nederland. En voor de kans die we hebben om een omslag te maken. Om niet te zoeken naar het betere of het beste, maar gewoon naar het goede leven.

Het goede leven is voor mij een leven in verbondenheid met de Schepper, de schepping en met elkaar. Als ChristenUnie willen we ruimte bieden voor een samenleving met aandacht. Waarin mensen regie hebben over hun leven, ruimte krijgen om naar elkaar om te zien, om voor elkaar te zorgen. Waarin we oog hebben voor de volgende generaties en waarin we zorg dragen voor de schepping en de vrijheden koesteren waar ons land op gebouwd is.

Ik ben dan ook blij met de reflectie in de miljoenennota op het Brede Welvaartsbegrip waarbij verder wordt gekeken dan de koopkracht en de omvang van de staatsschuld. De kwaliteit van leven wordt niet daardoor bepaald, maar door de vraag of je toegang hebt tot goed onderwijs, goede zorg en of je in een schone leefomgeving woont. En door behoud van vrijheid, onze rechtstaat, onze democratie en door veiligheid.

De kabinet schept daar de voorwaarden voor.

Ik ben blij dat het kabinet opnieuw de lasten voor burgers verlicht, dit jaar met zo’n drie miljard. Het is voor de ChristenUnie-fractie een nieuwe stap in de goede richting. Ik vraag het kabinet wel om blijvend oog te houden voor de verhouding tussen gezinnen die van één inkomen moeten rondkomen en de zogenaamde tweeverdieners. Het is onrechtvaardig als eenzelfde gezinsinkomen bij eenverdieners veel zwaarder wordt belast dan dat van tweeverdieners. Graag een reactie op dat punt.

Ik ben blij met de verhoging van het Kindgebonden Budget. Dat verlicht de druk op jonge gezinnen en geeft drukbezette ouders weer iets meer lucht. Ook in gezinnen moet alles, nu en allemaal tegelijk. De ChristenUnie wil werken aan een samenleving met ademruimte voor gezinnen, juist in het spitsuur van het leven.

Tegelijk maak ik me grote zorgen over het groeiend beroep dat op de zorg in het sociaal domein wordt gedaan en de noodklok die gemeenten daarover luiden. Dan moeten we zo eerlijk zijn om te erkennen dat gemeenten bij het maken van hun plannen belemmerd worden door de veranderingen in de uitgaven van de landelijke overheid. Als wij geen JSF kopen, kunnen onze gemeenten minder doen voor mensen die zorg nodig hebben, kinderen die jeugdzorg nodig hebben en dak- en thuislozen. Dat is niet uit te leggen! Wil het kabinet daarom werken aan een andere meer trendmatige manier van financieren van het gemeentefonds? De ChristenUnie wil, samen met D66, dat de schommelingen eruit worden gehaald.

Investeringsfonds

Dan de zogenaamde investeringsagenda. Het fonds. Als er ooit een kans is om na te gaan wat we willen, wat goede, duurzame groei is, zodat we het goede leven kunnen leven, dan is het wel nu.

Het kabinet wil een investeringsagenda ontwikkelen en daar veel geld – ik heb gelezen tientallen miljarden zelfs – voor uittrekken. Het komt overeen met de Bijbelse wijsheid van Jozef die de ChristenUnie-fractie geregeld heeft gedeeld. Jozef koos als onderkoning van Egypte voor investeringen in goede tijden, zodat het land goed was voorbereid op slechtere tijden.

Ik las dat er verschillende geestelijke vaders zijn van dit idee. Maar het is nu duidelijk dat de echte geestelijke vader Jozef is. Wat mij betreft hebben we straks geen Hoekstra-fonds, geen Wiebes-fonds, maar een Jozef-fonds.

Dit biedt de kans om te investeren in de economie van de toekomst, in een economie die mensgericht is en rekening houdt met de draagkracht van de schepping. Dan kiest de ChristenUnie ervoor om te investeren in de omslag naar onze eigen, schone energie. Dan kiezen we voor snelle OV-verbindingen tussen de landsdelen, binnen stedelijke regio’s en met het buitenland. En kiezen we voor investeren in innovatie en onderwijs waarbij alle jongeren meetellen, van jong tot ouder, en alle talenten de ruimte moeten krijgen. Dus niet alleen investeren in knappe koppen, maar ook in vakmensen, in gouden handen.

Het  investeringsfonds biedt de kans om de grote opgaven op het gebied van mobiliteit, woningbouw, klimaat en energie gezamenlijk te bezien, om dan in samenhang de goede keuzes te maken.

Een overheid met aandacht

De Raad van State heeft ons hardhandig stilgezet en we staan op een kruispunt waarop we de weg moeten inslaan naar een samenleving waarin overbelaste mensen weer rust en ruimte krijgen. En waarin we het goede leven kunnen leven. Daar is een andere, een hervormde en mensgerichte overheid voor nodig. Een overheid met aandacht.

Laat ik één voorbeeld geven.

Vorig jaar vroeg ik naar een energieloket waarbij elke burger in elke gemeente kan aankloppen om te vragen wat hij kan doen aan de verduurzaming van zijn woning en hoe hij daarbij geholpen kan worden. Tot mijn verbazing bestaat nu 1 jaar later de ontmoedigende situatie dat  wanneer een inwoner van Rijswijk op zoek gaat naar dat loket,  hij verwezen wordt naar Rotterdam en 69 euro moet betalen voor hij een gesprekje van een uur krijgt. Ik vind dat waanzin.

Als we dat willen doorbreken moeten we afscheid nemen van een denken dat al te lang de toon heeft gezet. Het is neoliberaal denken waarin de markt domineert, ons land de BV Nederland heet en de overheid als een bedrijf wordt gerund en de burgers worden gereduceerd tot klanten.

DUO, de belastingdienst, NVWA, CBR, UWV, IND, SVB en wat de afkortingen ook mogen zijn. Als de uitvoerende diensten van de overheid inderdaad bedrijven waren, waren ze allemaal al lang failliet gegaan. Alleen kunnen mensen die er van afhankelijk zijn nergens anders heen.

De vraag is: hoe gaat het kabinet werken aan de omslag naar een dienstbare uitvoering waarin de menselijke maat weer centraal staan? Waarin mensen belangrijker zijn dan regels?

Maar het vraagt ook iets van onszelf, als Kamer. Het vraagt zelfreflectie. Met welke wetten hebben wij al die uitvoeringsorganisaties opgezadeld? Want de mensen doen hun werk bij al die organisaties wel naar eer en geweten. Hoe werkbaar zijn de instructies die wij ze hebben meegegeven?

Vandaar dat ik me aansluit bij collega Heerma en dat wij samen het voorstel doen om tot een parlementair onderzoek te komen waarbij we langer terugkijken en naar de breedte van de uitvoering door de overheid kijken en zeker ook naar de rol van de Tweede Kamer.

Het falen in de uitvoering wordt misschien nergens zo hard gevoeld als in Groningen. Dit jaar moest volgens minister Wiebes het jaar van de uitvoering worden. Een jaar waarin mensen eindelijk voortgang zien in hun dorp, wijk, straat en huis. Hoe staat het daarmee en kunt u verzekeren dat ook als de gaswinning stopt, de inspanningen onverminderd erop gericht zullen zijn om recht te doen aan de  mensen in Groningen die al jaren kampen met de gevolgen van de gaswinning?

Leven in vrijheid

Een goed leven is een leven in vrijheid. Ons gemeenschappelijke huis kan alleen vertrouwd zijn als het ook veilig is. We kunnen alleen het goede leven leven als we beschermd zijn. 75 jaar geleden is onze vrijheid duur bevochten. Dat geeft ons de plicht om die vrijheid te beschermen.

Net als veel anderen maak ik me grote zorgen over de invloed van het salafisme op jonge kinderen. Ook hier moet de overheid een schild voor zwakkeren zijn en bescherming bieden tegen een radicale versie van de islam die vrijheid gebruikt om vrijheid om zeep te helpen. En daar is vrijheid niet voor bedoeld. En om eerlijk te zijn, mis ik daar soms het gevoel van urgentie bij het kabinet.

En hoe staat het dan met het wetsvoorstel over het reguleren van buitenlandse financiering? Een wetsvoorstel waar ministers Blok, Koolmees en Dekker verantwoordelijk voor zijn. En hoe staat het met het eerder kunnen verbieden van antidemocratische organisaties?

Als een goed leven alleen in vrijheid geleefd kan worden, dan kan de overheid niet wegkijken bij het vreselijke onrecht van mensenhandel en gedwongen prostitutie. Er is te weinig politiecapaciteit om mensenhandel en gedwongen prostitutie aan te pakken. Ik vind dat onbestaanbaar. Daarom doe ik met collega Asscher het voorstel om structureel 10 miljoen euro extra vrij te maken voor politiecapaciteit om de strijd tegen mensenhandel en gedwongen prostitutie aan te pakken. Meer prioriteit is nodig. En ook hier is wetgeving nodig. Waar blijft de wet om de misstanden in de prostitutie tegen te gaan? Van mijn kant de aanmoediging om daar werk van te maken.

Als iets haaks staat op vrijheid en het goede leven, dan is dat wel drugsverslaving. We zien de impact op jongeren, we zien de impact op Brabant, op een stad als Amsterdam. We hebben het rapport ‘de achterkant van Amsterdam’ gelezen.

We hebben als ChristenUnie een kleine traditie van zelfkastijding. Vorig jaar spraken we hier over de meloen van de dividendbelasting. Dit jaar wil ik het hebben over de proeven met legale wietteelt.

Er zit een merkwaardige dubbelhartigheid in het Nederlandse beleid rond drugs. We laten burgemeesters wietplantages oprollen, maar laten ze zelf ook wiet verbouwen. We rollen drugslaboratoria op, maar hebben ook twintig plekken in het land om pillen te laten testen. Dat is toch een tweeslachtigheid? Voor onze fractie is dit experiment met legale wietteelt absoluut geen opmaat tot legalisering. Sterker nog, voor ons is nu de kernvraag: Hoe voorkomt de regering dat er een verdergaande normalisering van drugsgebruik optreedt? Hoe voorkomen we dat we met dit experiment het onzalige signaal afgeven dat drugs oké zijn?

Tot slot

We staan op een kruispunt en we moeten nagaan wat een goed leven is met 17 miljoen mensen op een beperkt stukje van de wereld. Het is een leven met minder schulden, met meer rust, meer aandacht voor elkaar, betere zorg voor de schepping, met een dienstbare, mensgerichte overheid. Het is een leven in veiligheid en vrijheid.

Maar als dit het moment van reflectie is op het goede leven, dan moeten we ook nagaan wat wij hier elkaar aandoen. We lijden hier in de Tweede Kamer een intens leven waar we allemaal in sociaal opzicht een prijs voor betalen. En die is voor sommigen zo hoog dat zij vroegtijdig stoppen. Of noodgedwongen moeten stoppen of tijdelijk moeten stoppen.

En iedere keer als dat bij een collega gebeurt, raakt dat ons allemaal. Het raakt in ieder geval mij. Omdat we ons realiseren dat we zelf ook kwetsbare mensen zijn. Zelf ook moeite hebben om een goed leven te leiden met de geliefden om ons heen.

Ik heb niet de finale wijsheid om deze spanning die we allemaal voelen op te lossen. Maar het beetje wijsheid dat ik heb, deel ik graag. Ik gun ons graag:

Iets meer geld voor ondersteuning in ons werk hier.

Iets meer zondagsrust.

En bovenal: de zegen van onze goede God.

Speech Rob Jetten op het zomercongres van de Jonge Democraten

Dit weekend speechte fractievoorzitter Rob Jetten op het zomercongres van de Jonge Democraten. Lees hier zijn toespraak over hoe radicale politiek verenigd kan worden met pragmatisme.

Het was een ijskoude zondagochtend in langzaam wegebbende jaar 2018. Ik stapte de auto uit en werd door Amsterdam getrakteerd op een Hollands doorkijkje. Alsof ik in het Rijksmuseum naar een schilderij van Pieter de Hoogh stond te kijken. Een donker steegje, te benauwd voor twee mensen tegelijk. Achter de betonnen poort danste het licht op bescheiden golfjes in de westelijke haven van de hoofdstad. Geduldig wiegende zeilboten moesten met deze temperatuur nog wat langer geduld hebben. Ik dacht aan Jacques Brel—‘dans le port d’Amsterdam’—probeerde de rest van de woorden voor de geest te halen, en neuriede het melodietje voor me uit. Alles om nog even niet te denken aan de snel naderende ontgroening door Jort Kelder in de nieuwe studio van het legendarische actualiteitsprogramma Buitenhof.

Toen ik werd overvallen door de lichtbak van de draaiende camera’s lachte Kelder mij opvallend mild toe. Zo mild, dat ik de ontstane ruimte kon benutten om te vertellen waarom ik nu precies doe wat ik doe. Wie ik ben. En vooral: welke radicale politiek mijn partij voorstaat.  „Ik zie er misschien wat netter uit,” zei ik, “maar ik voel wel dat radicalisme in me.”

Na het weekend kreeg ik twee giechelende medewerkers op bezoek met een cadeau. Een delfts blauw tegeltje met de tekst: ‘zoek de radicaal in jezelf’. Dat tegeltje staat sindsdien op de schouw in mijn werkkamer. Als ik er naar kijk denk ik aan de bron van dat radicale. Dan weet ik weer even waarom ik zei wat ik toen zei. Meer dan eens heb ik het gevoel éérst een Jonge Democraat en dan pas D66’er te zijn.

Nu ik het genoegen krijg terug te zijn op het oude nest, wil ik het met jullie hebben over wat ik zoek in mezelf en in mijn partij. Radicalisme.

Ik heb het dan niet over het radicalisme dat door de AIVD wordt gedefinieerd als “een gevaar voor de democratische rechtsorde”. Ook heb ik het niet over radicalisering onder jongeren, ook al zou het misschien nuttig zijn in dit gezelschap die materie nog eens door te nemen. Dan hadden we wellicht eerder signalen kunnen oppikken over een zekere scheidend JD-voorzitter .

Ik heb het over de radicaal-liberale politieke traditie geboren in de late negentiende eeuw. Een traditie geënt op de vernieuwing van het democratisch parlementair stelsel en het uitbouwen en beschermen van de rechten en vrijheden van het individu in verbondenheid met de gemeenschap.

In Nederland werd deze progressieve herijking voor het klassiek liberalisme belichaamd door de Radicale Bond. D66 kan haar inspiratie via de later opgerichte Vrijzinnig Democratische Bond herleiden naar precies die radicale voedingsbodem. Niet gek dus dat de huidige onderkoning van Nederland, Thom de Graaf, D66 wilde positioneren in wat hij noemde ‘het radicale midden’.

Dezelfde radicale geschiedenis behoort uw roemrijke organisatie toe. Al in 1916 werd in Utrecht besloten tot de oprichting van een organisatie voor vrijzinnige politieke jeugd. De enige serieuze twist was over de naamgeving. ‘Jonge Radicalen’ was lang favoriet, maar de oprichtingsvergadering besloot uiteindelijk tot ‘Jonge Democraten’. Het duurde nog 68 jaar voordat de échte Jonge Democraten opstonden in Café Eik en Linden hier in Amsterdam. Dat was drie jaar voor mijn geboorte.

De oprichting van een politieke jongerenorganisatie kon niet direct op enthousiasme rekenen bij de toch al jonge moederbeweging van Hans van Mierlo. Ten eerste was het formaliseren van partijstructuren fundamenteel in strijd met zijn idee van een Beweging die zichzelf zou opheffen. Ten tweede vond hij het net als iedere partijvoorman verdomd lastig zo’n horzel bij zich in de tent te hebben.

Hij zei, in een vraaggesprek bij het tweede lustrum van de JD: ‘op een onverwacht moment, toen wij even niet keken, zijn jullie tegen onze zin ontstaan’. Het wantrouwen tussen partijleider en jongerentak werd al snel wederzijds. Mijn illustere voorganger Alexander Pechtold kan erover meepraten.

Sinds haar oprichting heeft de JD zich als radicale horzel bewezen. En hoewel zélfs ik na amper een jaar fractievoorzitterschap sympathie kan opbrengen voor Van Mierlo’s standpunt, weet ik als geen ander: dat gehorzel is maar goed ook. Het is zelfs een essentiële voorwaarde voor het succes en het voortbestaan van D66.

Zonder de politieke durf en het inlevingsvermogen van de JD was Paars er niet als vanzelfsprekend gekomen. Zonder Paars zaten we nu nog steeds onder de verstikkende, betuttelende plak van het CDA. Zonder Paars geen waardig levenseinde. En zonder Paars had ik niet in ieder geval de keuze gehad met mijn vriend te trouwen. Ik heb overigens geen plannen om dat ook daadwerkelijk te doen… Geheim tussen ons. Vertel maar niet aan hem.

Zonder de denkkracht van de JD had D66 nooit jongere generaties kunnen redden van de financiële last van de vergrijzing met de verhoging van de AOW-leeftijd en de afschaffing van de vervroegde uittreding. Zonder de inspiratie van de JD had D66 nooit jonge mensen een kans kunnen geven op de huizenmarkt met de afschaffing van de hypotheekrenteaftrek.

Toegegeven, de JD-motie voor afschaffing van ALLE luchtvaart in Europa was nog wat vergezocht in 1994, maar zonder de druk en steun van jonge mensen was D66 misschien nooit de enige serieuze klimaatpartij van Nederland geworden.

Zonder de schwung van de JD waren wij wellicht niet de enige echte onbeschroomd anti-populistische partij geworden. Het was JD-voorzitter Jan Paternotte die in de campagne voor de Europese grondwet twee weken lang met een caravan achter Geert Wilders. Hij kreeg daarmee net zoveel aandacht voor het pro-Europese verhaal in het NOS-journaal. Tot blinde woede van Wilders, die zich liet verleiden de telefoon te pakken, Hilversum te bellen, en verongelijkt door de hoorn te schreeuwen: ‘Zeg, zijn jullie allemaal lid van D66 daar?!’

Pechtold volgde snel met het moedige, radicaal-vrijzinnige antwoord op Wilders. Pas vijftien jaar later realiseerde VVD-leider Rutte zich dat meelachen met de nationaal-demagogen niet helpt. Maar toen hij direct na het trekken van die conclusie zendtijd opeiste van de publieke omroep voor een debat dat de keuze in het stemhokje vernauwde tot rechts en extreem-rechts, heb ik zelf de neiging moeten onderdrukken om Hilversum te bellen en verongelijkt door de hoorn te blaffen: ‘Zeg, zijn jullie nu allemaal lid van de VVD geworden daar?!’

Het was dezelfde Jan Paternotte die in zijn tijd constateerde dat bij de vakbonden eigenlijk iedereen oud was. In de Sociaal Economische Raad zat niemand van onder de 50. Zo konden jonge mensen natuurlijk niet vertegenwoordigd worden. En dus vond hij steeds nieuwe manieren om de discussie los te wrikken. De bezetting van het FNV gebouw in Sloterdijk liep nog wat stroef. Maar daarna kwam de machine op gang. Lodewijk de Waal werd uitgeroepen tot de irritantste man van Nederland. Jan poseerde voor de krant met een babyboomer op zijn rug. De last van het verleden goed in beeld gebracht.

En snel daarna ging de JD, in samenwerking met het CDJA, naar de SER om te eisen dat de toekomst aan tafel kwam zitten. Onder toeziend oog van de politie en de vaderlandse pers werd de oude stoel van Abraham Kuyper door JD’ers en CDJA’ers het gebouw in gedragen als jongerenzetel. De discussie barstte toen eindelijk los. Experts gaven de JD gelijk. En de CNV besloot in haar SER-delegatie dan eindelijk een jongerenvertegenwoordiger mee te nemen. En, dames en heren, wie was dat? Jawel, de oud-snuffelstagiair van Alexander Pechtold, Jesse Klaver. Zonder de JD dus geen kloeke carrièrestart voor Jesse Klaver.

En dan nog even dit: de politieke actualiteit maakt dat ik hier vandaag ben in grote dankbaarheid. Want zonder het wikken, wegen, uitdenken, doorzetten en doordrukken van de Jonge Democraten had onze minister Koolmees nooit zijn meest indrukwekkende prestatie van zijn carrière kunnen leveren. Een opluchting, een doorbraak en een overwinning voor jonge mensen in het hele land: de grootste pensioenhervorming ooit!

Verantwoordelijkheid van traditie

De traditie waarin die hervorming tot stand kon komen, de JD-traditie van voorlopen en van vurig en radicaal agenderen is het waard te laten leven.

Toen ik bij de JD rondliep—dat was zo ongeveer in het prehistorisch tijdperk—deden we ook voorstellen die nu steeds vaker terugkeren in politieke debat.

De legalisering van soft en harddrugs. De veilige en vrije omgang met prostitutie. Thema’s waar politici in Den Haag zich liever niet aan branden.

Nu loop ik daar zelf rond. En ik zie dezelfde bekrompenheid om me heen. Maar niet bij onze eigen partij. Want welke koers D66 ook vaart, of we nu wel of niet in een kabinet zitten, wij staan altijd open voor discussies met de JD.

Niet omdat het zo leuk is. Als ik alleen maar leuke dingen zou willen doen zou ik de hele dag poppetjes tekenen op de posters van Forum voor Democratie. Nee we doen het omdat onze partij anders allang haar bestaansrecht was verloren. Als we niet al die taboes hadden doorbroken en al die hervormingen hadden doorgevoerd die hun oorsprong vonden op JD-congressen als deze waren we weg geweest. Electoraal weggevaagd. Irrelevant en onherkenbaar.

Tegenwoordig is de reactionaire kant van het politieke spectrum behoorlijk bedrijvig in het slechten van taboes.  Daar wordt het IQ van mensen langs een ethnische meetlat gelegd. Daar wordt het zelfbeschikkingsrecht van de vrouw een paar tandjes teruggeschroefd.

Als er dus ooit een reden is geweest vrijzinnige taboes af te stoffen is het de populariteit van radicaliserend rechts. Daarom ben ik hier vandaag. Om samen met jullie de strijdbijl op te pakken. Om jullie te zeggen dat ik altijd zal kiezen voor de jonge radicalen in deze zaal die taboes willen doorbreken.

Maar daarbij moet me nog wel iets van het hart. Als JD-voorzitter heb ik het zelf ook allemaal niet perfect gedaan. Als ik terug kon gaan in de tijd had ik heel veel anders gedaan. Ik had beter mijn best gedaan om ervoor te zorgen dat deze zaal een echte afspiegeling zou zijn van de samenleving. Minder speeltuin voor hoogopgeleiden, meer kweekvijver voor alle soorten vrijzinnige radicalen van goede wil.

We horen straks wie de nieuwe voorzitter wordt. Ik zou hem of haar willen vragen goed te maken wat ik niet adequaat heb gedaan. De NRC omschreef onze club in de jaren negentig als ‘een gemêleerd gezelschap, van leren jacks tot parelkettinkjes, jasjes-dasjes en vlotte sweaters.’ Als de krant weer een profiel maakt in de jaren twintig van deze eeuw, dan hoop ik op een gemêleerd gezelschap, van hoofddoekjes tot hotpants, jasjes-dasjes en boerenoveralls.

En dan nog iets. Ik snap dat de realiteit van de politiek soms lastig is. De compromissen. Het meel in de mond. De langzame voortgang. Wat dat betreft is het een bevrijding hier zonder beperking te kunnen filosoferen. Maar politiek is geen spel of vertier, zelfs niet in deze vrijblijvende omstandigheden. Wat je hier agendeert zegt iets over de essentie van de vereniging. De standpunten die je hier verkondigt zijn niet vrijblijvend. Ook niet als die gaan over kinderporno of kindereuthanasie.

Het is misschien hier ook verleidelijk om politicusje te spelen. Maar het heeft geen zin. Het draagt niets bij. Jullie hebben de kans Van Mierlo ongelijk te geven. Pak je rol. Werk geduldig aan voorstellen die geesten uit flessen rukken, revoluties ontketenen voordat die uitbreken, de macht verbeelden en een spiegel voorhouden.

Ik zie de rol van de Jonge Democraten als radicale aanjager, als maker van de toekomst. De volgende verkiezingen zijn alweer bijna over twee jaar. En dus vraag ik jullie: ga met andere organisaties in gesprek. Geef opvolging aan het duurzaamheidsmanifest dat jullie samen met negen andere politieke jongerenorganisaties sloten. Denk na over de volgende formatie. Wat moet er in het coalitieakkoord staan? Hoe ziet een akkoord eruit #voordetoekomst? Mensen moeten het kunnen inbeelden voordat ze ermee instemmen. Dat vergt de inspanning van jonge radicalen, creatieve denkers, grootaandeelhouders in de toekomst.

En vergeet daarbij dan ook niet te praten met radicaal-andersdenkenden. Jonge JFVD’ers. Jullie leeftijdsgenoten kunnen makkelijk nog worden gered uit de klauwen van de boreale uil.

De verantwoordelijkheid van traditie II

Voor D66 zijn de afgelopen twee jaar vaak een oefening in geduld geweest. Een constante onderhandeling met andersdenkenden om onze radicale voorstellen dichterbij te brengen. Wij leven met religieuze toewijding bij het refrein van het lustrumlied van de JD uit 1994: ‘pragmatisch en heel radicaal’. Voor ons gaat radicalisme hand in hand met gematigd handelen.

Ik weet dat dat vaak tot onbegrip heeft geleid, zeker ook in dit gezelschap. We hadden veel dingen liever anders gezien, ik ben de eerste om dat toe te geven. Het intrekken van het raadgevend referendum zonder duidelijk alternatief. De dividendbelasting. Maar denk je eens in. Een pro-Europees klimaatkabinet dat haar grootste investering doet in het onderwijs. Is dat niet precies wat we willen, democraten jong en oud? Is dat niet een ongelofelijke prestatie in een land met een meerderheid aan rechtse en extreemrechtse zetels?

Ik knok er iedere dag met mijn collega’s keihard voor, want voor niets gaat de zon op. Als het lukt in de komende weken na het succes van een Pensioenakkoord ook een Klimaatakkoord te sluiten dan hebben wij onze anderhalf miljoen kiezers kunnen geven waar ze om vroegen en wat zij verdienen: verandering en vooruitgang.

Bovenal is onze kabinetsdeelname het waard omdat deze ongewone samenwerking de laatste hoop is voor het samenwerkende midden. Omdat regeren, ook in deze samenstelling, ons radicalisme met ons pragmatisme verknoopt.

Partijen en mensen die tot elkaar komen en niet blijven steken in het dienen van één enkel belang. Consensuspolitiek. Dat is stroperig, soms zelfs vuil en vunzig, maar een stuk succesvoller recept voor stabiel en progressief bestuur dan het winner-takes-all geharrewar in de Angelsaksische wereld.

De beslissing om na onze historische zetelwinst in 2017 wel aan tafel te gaan zitten wordt ook ingegeven door de harde realiteit van de Tweede Kamer. Nederland heeft een conservatieve meerderheid. Dankzij de dysfunctionele zetels van de nationaal-populisten konden wij progressief beleid maken met partijen die daar eigenlijk helemaal geen zin in hebben. Daar hadden we graag hulp bij gehad van andere partijen, maar die waren te bang om moeilijke concessies te doen.

Wie komt bij de volgende ronde wel serieus aan tafel zitten? Ik maak me zorgen. Forum heeft op rechts wel al gezegd te willen regeren. De VVD en het CDA willen best hun ziel verkopen. Luister naar Hugo de Jonge als hij zegt dat samenwerking met de PVV best mogelijk is. En neem hem daarin serieus. Luister naar Klaas Dijkhoff die samenwerking met Forum niet uitsluit. En neem hem daarin serieus. Een herhaling van het on-Nederlandse rampkabinet Rutte-I is een serieus gevaar.

Wat gaan wij progressieven daartegenover stellen? Loopt GroenLinks na twee keer nog een derde keer weg? D66 zal het progressieve motorblok bij elkaar proberen te houden. Dat is de verantwoordelijkheid van onze radicaal-pragmatische traditie. Dat is wie wij zijn.

We doen dit op voorwaarde dat de progressieve democratische politiek niet steunt op blinde loyaliteit of identiteit. Dan zijn we geen haar beter dan de PVV. Wij bedrijven ideeënpolitiek. Niet vanuit de tijdloze starheid van ideologie, maar steunend op een analyse van de wereld zoals die is in het hier en nu.

Het gaat uitstekend met Nederland, maar de afgelopen decennia zijn ook nieuwe muren ontstaan in onze samenleving.

Muren tussen mensen met en mensen zonder zekerheid.

Tussen mensen met wortels in Nederland en mensen met wortels elders.

En tussen mensen met macht en mensen zonder macht.

Als ik vandaag iets van jullie wil vragen is het dit: help ons de sloophamer op te pakken! Wat vinden jullie? Wat moeten we doen? Welke oplossingen zijn rechtvaardig voor jonge mensen? Ik sluit niet uit dat we het af en toe oneens zullen zijn. En ik waarschuw maar alvast dat het JD-kroonjuweel van de opheffing van het verbod op openbaar dronkenschap, kan moeilijk het antwoord op alles zijn.

De taak voor radicalen, jong en oud, is om de rustige vijver van de politiek in beweging brengen. Roeren in stilstaand water.

Ik kan niet voor jullie bepalen wat radicaal is. Radicalisme wordt op verschillende golflengten uitgezonden. Is het de verhoging van de vermogensbelasting? De afschaffing van privé-onderwijs? Het verlagen van de stemgerechtigde leeftijd naar zestien?

Ik weet wel: dat jullie hier zijn is een radicale daad op zich. Leg maar eens uit in de bus waarin jullie hiernaartoe gekomen zijn dat meer dan tweehonderd jonge mensen hier in een oververhitte kerk in Amsterdam een weekend lang debatteren over de vrijzinnige politiek.

En als JD’er én D66’er weet ik zeker: jullie slaan de golven waar D66 op surft. Of die vrijzinnige golf ooit tegen de deur van het Torentje aan zal slaan is voor een belangrijk deel afhankelijk van jullie enthousiasme en van onze samenwerking.

Het kan als wij het willen. Zoek de radicaal in jezelf!

Tweet dit artikel Deel dit artikel op Facebook

Tweet dit artikel Deel dit artikel op Facebook