Poliflw

Al negen jaar is de VVD, met Mark Rutte, de grootste partij van Nederland. Als centrumrechtse machtspartij zouden zij opkomen voor de belangen van ondernemers en bedrijven, zoals lagere belastingen en soepele regelgeving. Het tegendeel is waar.

Op de dag dat het Malieveld vol stond met protesterende bouwvakkers, tweette de VVD een filmpje van Tweede Kamerlid Mark Harbers. Met een uitgestreken gezicht zei Harbers: “... er moeten echt oplossingen komen”. De tweet van VVD-collega Remco Dijkstra “...kunnen ze geen poen verdienen” was helemaal tenenkrommend. Ondertussen gijzelt het kabinet Nederland met een boekhoudkundig PFAS- en stikstofprobleem. De bouwsector zit totaal op slot en het stikstofvirus verspreidt zich verder over Nederland. Andere sectoren worden inmiddels ook getroffen. Gevolg: enorme economische schade waarbij veel ondernemers en bedrijven hun inkomsten verliezen en sommige zelfs failliet dreigen te gaan. En dat alles door een boekhoudkundig probleem, veroorzaakt door dit kabinet.

De stikstofregels vanuit de Europese Unie worden in Nederland 140 maal strenger toegepast dan in Duitsland. Betreffende PFAS bepaalde het kabinet afgelopen zomer dat de waarde niet meer dan 0,1 microgram per kilo grond mag zijn. Dit op basis van een tijdelijk handelingskader dat ondoordacht door dit kabinet is doorgevoerd en tot beleid is gemaakt. De bouwsector is tot stilstand gekomen terwijl de woningnood hoog is. ABN AMRO schat de potentiële schade op 14 miljard euro en 70.000 banen. Dat Nederland tot stilstand zou komen door de invoering van deze extreem lage waarden was gewoon voorzienbaar. Een blunder van jewelste.

Het is tekenend. Dit kabinet laat telkens haar oren hangen naar de orthodoxe groene kousenkerk. Deze religie wordt vooral door de globalistische linkervleugel gepredikt. Zij deugen en hebben daarmee een rationele basis om te moraliseren. Wie niet meedoet krijgt een belerende preek en een opgeheven vinger. 

 “Man made global warming” door CO2 uitstoot is een aanname geweest maar is nooit bewezen. Natuurlijk wil iedereen, links of rechts, een mooie en schone planeet. Fossiel uitfaseren is daarmee een goed uitgangspunt, maar dan moeten er wel goede alternatieven zijn. Het aandeel van zon en wind aan onze energiemix kwam in 2018 uit op 2,3%. Ondanks deze minimale bijdrage kunnen we niet ontsnappen aan de vervuiling van de windturbines en de zonneweides in ons mooie Nederlandse landschap. Biomassacentrales leverden 4,5% zogenaamde duurzame energie. Deze energiebron stoot 20% meer stikstof, fijnstof en broeikasgas uit dan stroom uit een kolencentrale. De toename aan biomassacentrales leidt tot zorgwekkende ontbossing. Het PBL heeft berekend dat op mondiaal niveau al in 2030, ernstige schaarste ontstaat. In 2030 zijn er met de huidige groei van biomassacentrales onvoldoende bomen om de vraag aan te kunnen. Ook hier zien we absurde en ondoordachte beleidskeuzes waar ook nog 11,4 miljard euro subsidie aan zal worden verleend. 

Had Rutte-3 die subsidie maar aan de ontwikkeling van kerncentrales uitgegeven. Dan hadden we een duurzame oplossing voor de komende 60 tot 100 jaar gehad. Kernenergie is het beste alternatief dat we nu voor handen hebben. Hoge energiedichtheid, betrouwbare levering, geen luchtvervuiling en nagenoeg geen CO2 uitstoot.  Ook is dit technologisch hoogwaardig en zorgt voor echte innovatie. Maar kernenergie, dat wil de orthodoxe groene kousenkerk niet en dus volgt VVD - samen met CDA - slaafs dit linkse beleid.

De gekozen hernieuwbare energiebronnen kosten veel geld en hebben geen positief effect op het klimaat, het milieu of de natuur. Er wordt ons een angst- en schuldgevoel aangepraat en via de klimaatmaatregelen wordt de welvaart opnieuw verdeeld. De multinationals varen er wel bij, maar de hardwerkende Nederlanders moeten betalen. 

Desondanks staat de VVD er nog steeds goed voor in de peilingen. Waarom eigenlijk? Soms denk ik dat het een gevolg is van een stockholmsyndroom, waarbij de kiezer overtuigd blijft van de bestuurlijke VVD, terwijl de beleidskeuzes keer op keer desastreus uitpakken. De waarheid is dat het de VVD-kiezer nog goed gaat. Zij hebben de overheid niet nodig voor hun geluk en welvaart. Maar ook zij komen aan de beurt. De vraag is: wanneer gaan de ogen open? Dat juist de VVD met haar bizarre beleidskeuzes nu via filmpjes oproept voor een oplossing voor deze crisis is beschamend. Want de PFAS- en stikstofcrisis, die zijn echt “man made”. En de VVD was erbij. De VVD was - als enige - overal bij. Met Rutte-1, -2 en -3.

De Raad van State ziet het referendum als een goede manier om de 'gevoelens van isolement, vervreemding en uitsluiting' onder bepaalde groepen mensen in de samenleving te verminderen. Dat blijkt uit het advies van de Raad van State over de wet van de SP voor een bindend correctief referendum.

SP-Tweede Kamerlid Ronald van Raak: 'Ik ben heel blij met dit advies, maar toch ook verrast, omdat de belangrijkste adviseur van de regering in het verleden erg kritisch was over het referendum, dat moeilijk te verenigen zou zijn met onze parlementaire democratie. Dat was ook het belangrijkste argument van premier Mark Rutte om het referendum af te schaffen. Nu ziet de Raad van State het referendum als een "positief te waarderen aanvulling en correctie" op ons huidige stelsel. Dat is een grote kanteling.'

De Raad van State ziet ook andere voordelen van het bindend correctief referendum. Zo zorgt het ervoor dat politieke partijen scherp blijven en er rekening mee houden dat de compromissen die zij sluiten ook echt kunnen rekenen op voldoende steun van de bevolking. Onvrede van burgers komt eerder op de politieke agenda en mensen die zich niet gehoord voelen kunnen op deze manier hun stem laten horen.

Van Raak: 'Mooi vind ik ook de opmerking van de Raad van State dat "voor een stabiele democratie meer nodig is dan handhaving van de status quo." De Raad van State wijst erop dat een grote meerderheid van de mensen in ons land voorstander is van een referendum. Het bindend correctief referendum zoals we dat voorstellen is daarom een 'sluitstuk' van het parlementaire stelsel.'

In december pleitte de Staatscommissie Parlementair Stelsel onder leiding van Johan Remkes ook voor een correctief referendum. 'De democratie werkt niet voor iedereen even goed. De stem van niet álle burgers wordt voldoende gehoord. De bestaande politieke onvrede bij een deel van de bevolking kan leiden tot afhaken en afkeer van de democratie,' stelde Johan Remkes. Volgens de Staatscommissie zijn referenda een goed 'ventiel' of goede 'veiligheidsklep' op het moment dat volksvertegenwoordigers dingen doen die het volk écht niet wil. Dit pleidooi was voor de SP reden om in januari een wetsvoorstel in te dienen voor invoering van een bindend correctief referendum. Een wet die nu wordt ondersteunt door de twee belangrijkste adviseurs van de politiek.

Van Raak: 'Het referendum is het kleefkruid van onze democratie. In februari 2018 verdedigde ik in de Kamer tevergeefs een wet voor een correctief referendum, een wet die ooit door GroenLinks, PvdA en D66 was gemaakt, maar die door deze partijen plotseling niet meer werd gesteund. Aanleiding was de uitslag van het raadgevend referendum over het verdrag met Oekraïne, waar deze partijen vóór waren, maar de bevolking tégen was. Dit was voor de regering aanleiding om het raadplegend referendum maar af te schaffen. Sindsdien is er echter veel veranderd. Het is bijzonder dat zowel een Staatscommissie als de Raad van State nu een bindend correctief referendum voorstellen, een echt referendum waarvan het kabinet en de Kamer de uitslag niet meer naast zich neer kunnen leggen.'

Dinsdag debatteert de Tweede Kamer over de begroting van Binnenlandse Zaken. Daar wil de SP een begin maken met een nieuwe discussie over het correctief referendum. 'Ik hoop dat we na het mooie pleidooi van de Staatscommissie en het interessante advies van de Raad van State nu een inhoudelijke discussie kunnen voeren. Over de vraag hoe we onze parlementaire democratie kunnen versterken en wat daarbij de rol is van het referendum. De wetgeving is ingediend en de adviezen liggen op tafel. Ik denk dat het referendum plotseling een stuk dichterbij is,' zegt Van Raak.

Door Gert-Jan Segers op 16 september 2019 om 22:05

Coalitie-Y biedt premier Rutte jongerenmanifest aan

Tijdens een bijeenkomst in het ministerie van Algemene Zaken heeft premier Mark Rutte het jongerenmanifest van Coalitie-Y in ontvangst genomen. Het manifest wordt gesteund door acht politieke partijen en tientallen maatschappelijke (jongeren)organisaties.

Floor Brands, voorzitter van de Nationale Jeugdraad bood het manifest aan en pleitte voor generatieproof beleid. Inmiddels is het manifest al door ruim 6.000 mensen ondertekend die daarmee het pleidooi kracht bijzetten om de druk op jongeren te verminderen. Het manifest biedt op korte termijn al handvaten voor beleid dat jongeren perspectief biedt en zal als inzet dienen voor een nieuw regeerakkoord.

Na twee jaar in de Kamer van het kastje naar de muur te zijn gestuurd door Minister Grapperhaus en premier Mark Rutte, gaat FVD-Kamerlid Theo Hiddema nu zelf het veld in om te onderzoeken waarom het asiel- en immigratiebeleid al decennia blijft falen.

Hoe kan de asielindustrie zo machtig zijn? Waarom doen opeenvolgende kabinetten niets tegen de massale instroom van pseudo-vluchtelingen? Waarom faalt ons uitzetbeleid? In een serie werkbezoeken, waarvan Hiddema op camera verslag zal doen, gaat hij de oorzaken blootleggen en concrete, haalbare oplossingen presenteren. Zijn bevindingen zal hij vervolgens in de Kamer presenteren om het kabinet tot handelen te dwingen.

Door Webredactie op 3 september 2019 om 07:00

ChristenUnie, PvdA en GroenLinks sluiten coalitie met jongerenorganisaties

De ChristenUnie, PvdA en GroenLinks geven politieke steun aan de voorstellen van ‘Coalitie-Y’. Dit samenwerkingsverband van een aantal jongerenorganisaties en tv-presentator Tim Hofman werkt aan voorstellen voor een betere toekomst voor jongeren in Nederland. De partijen presenteren binnenkort een manifest waarin ze zich uitspreken voor vaste banen voor jongeren, meer betaalbare woningen en de invoering van een basisbeurs.

Afgelopen week bleek uit een advies van de SER ook al dat er steeds meer druk op jongeren komt te liggen. De jongerenorganisaties, GroenLinks, ChristenUnie en PvdA willen daar wat aan doen en nodigen andere partijen en maatschappelijke (jongeren)organisaties uit zich aan te sluiten.

ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers: “De afgelopen maanden heb ik samen met Coalitie-Y vele gesprekken gevoerd met jongeren. Steeds hoorde ik hoe deze generatie onder druk staat door schulden, de prestatiemaatschappij, korte en onzekere contracten en de ontoegankelijke woningmarkt. Dat moet anders want jongeren verdienen alle kansen om iets moois van hun leven te maken. De verbreding van Coalitie-Y sterkt me in de overtuiging dat het leenstelsel zijn langste tijd gehad heeft en dat we echt grote stappen kunnen zetten om jongeren meer perspectief te bieden.”

Siewerd de Jong, voorzitter PerspectieF, ChristenUnie Jongerenorganisatie: “Coalitie-Y is een bemoediging voor jongeren om hun stem te laten horen. Het laat zien dat, wanneer er echt wordt geluisterd naar jongeren, de politiek toch andere keuzes maakt. Hier mogen politici een gewoonte van maken - tot de kabinetsformatie aan toe."

Alex Tess Rutten, voorzitter LsvB: “onderwijs is ontzettend belangrijk voor onze hele maatschappij, we moeten ervoor zorgen dat jongeren een opleiding kunnen volgen zonder zich diep in de schulden te moet steken.”

PvdA-leider Lodewijk Asscher: “We zien dat jongeren de stress van de prestatiemaatschappij steeds meer voelen. Ze maken zich zorgen: of ze hun studielening terug kunnen betalen, over hun eindeloze stroom tijdelijke contracten en of ze een betaalbaar huis wel kunnen vinden. Je wil - zeker op die leeftijd - gewoon zeker zijn van een mooie toekomst. Daarom hoop ik dat meer partijen zich bij dit initiatief aansluiten en dat we met een brede coalitie wat aan de zorgen van jongeren kunnen doen.”

Semih Eski, voorzitter CNV-Jongeren: ‘Een fantastische stap in de goede richting, dat PvdA en GroenLinks aansluiten bij coalitie-Y en hun steun voor het sociaal leenstelsel intrekken. De studieschulden zijn vaak van invloed op belangrijke keuzes die jongeren willen maken na afstuderen, zoals het kopen van een woning. We hopen dat er bij de volgende verkiezingen een vorm van een basisbeurs terugkomt. Dit is een belangrijke stap naar meer zekerheid voor jongeren. Hoe eerder een schuldenvrije generatie, hoe beter’.

GroenLinks-leider, Jesse Klaver: “Met coalitie Y willen we de kansen en problemen van een nieuwe generatie bovenaan de politieke agenda te krijgen.

Door samen te werken binden we de strijd aan met de stressvolle samenleving en dwingen we verandering af op het gebied van werk, huis, studie en klimaat.”

Jurgen van der Hel, voorzitter van JOB: “Vakmanschap ontwikkelen kost tijd, tijd die je door de huidige stapeling van beleid niet krijgt. Na het mbo sta je voor de keus: doorstuderen en duizende euro's schuld krijgen of gaan werken met flexcontracten en geen huis kunnen krijgen. Dit manifest gaat niet alleen over generatie y maar voor alle generaties voor ons en na ons”

Tim Hofman, tv-presentator en mede-initiatiefnemer Coalitie-Y: “Onze generatie, maar ook die na ons, is er een die moet gaan fungeren als het fundament van onze maatschappij. Daar zijn tools voor nodig, bijvóórbeeld een goed werkende woon- en banenmarkt, maar ook de kans om zonder enorme studieschuld aan de rest van je leven te beginnen. Ik maak me daar als programmamaker geregeld hard voor, en nu samen met Coalitie-Y.”

Kees Gilesse, voorzitter ISO: “Jongeren staan steeds meer onder druk. Voor een grote groep jongeren, de studenten in het hoger onderwijs, is het leenstelsel hiervan een belangrijke oorzaak. Daarom pakt Coalitie-Y het leenstelsel aan willen we een basisbeurs. We zullen na de verkiezingen pas echt weten wat er voor studenten gaat veranderen, maar vandaag is een dag om te vieren. Na vandaag ziet de toekomst van jongeren in Nederland er weer beter uit.”

De partijen willen hun manifest nog voor Prinsjesdag presenteren en aanbieden aan premier Mark Rutte. Onderdeel van het manifest wordt ook dat er een generatietoets komt bij besluitvorming, zodat er meer rekening wordt gehouden met jongeren. Coalitie-Y is een initiatief van LSVb, ISO, CNV jongeren, PerspectieF, JOB, de NJR en de ChristenUnie in samenwerking met tv-presentator Tim Hofman.

De volledige oppositie heeft zich onder aanvoering van de Partij voor de Dieren tegen het EU-vrijhandelsverdrag met de vier Mercosur-landen Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay gekeerd. Maar omdat de vier regeringspartijen zich halsstarrig achter de handelsdeal bleven opstellen, werd de motie van Kamerlid Esther Ouwehand net niet aangenomen. Namens de lidstaten van de Europese Unie onderhandelt de Europese Commissie met de Mercosur-landen over een enorm vrijhandelsverdrag. Deze onderhandelingen lopen al twintig jaar. Omdat de termijn van de huidige Europese Commissie bijna afloopt en de Commissie deze deal als een groot prestigeproject beschouwt, wil de Commissie dit handelsverdrag er koste wat kost snel doorheen jagen. Mocht het Mercosur-verdrag er komen, is het het grootste EU-vrijhandelsverdrag ooit. Het verdrag voorziet onder andere in een drastische verlaging van de invoertarieven voor landbouwproducten uit Zuid-Amerika. Hierdoor zal de import van kippenvlees, rundvlees, suiker en andere landbouwproducten uit die landen enorm toenemen. Tegelijkertijd krijgt met name de Europese auto-industrie vrij spel op de Zuid-Amerikaanse markt. De gevolgen voor de Europese landbouw, het Amazonewoud en de wereldwijde klimaatdoelstellingen zullen desastreus zijn. Boeren in met name Ierland en Frankrijk zijn in verzet gekomen, omdat ze (terecht) de oneerlijke concurrentie uit Zuid-Amerika vrezen. Landbouwproducten worden in Zuid-Amerika onder veel lagere standaarden dan in Europa geproduceerd, en kunnen daardoor tegen lage prijzen in Europa verkocht worden. Zo zijn in Brazilië recent 120 soorten landbouwgif toegestaan die in Europa verboden zijn. Sinds kort hebben ook Nederlandse boeren zich tegen de handelsdeal gekeerd. Ontbossing Ook milieuorganisaties hebben zich collectief tegen een handelsverdrag met de Mercosur-landen uitgesproken. Nu al is de landbouwsector verantwoordelijk voor tachtig procent van de ontbossing in Brazilië. Het staat vast dat een verdrag tot meer landbouwactiviteit in Zuid-Amerika gaat leiden, wat verdere ontbossing van het Amazonewoud tot gevolg zal hebben. Dit is niet alleen rampzalig voor de Amazone zelf en voor de mensen en dieren die in het regenwoud wonen en leven, maar zal ook zorgen voor een enorme toename van de CO2-uitstoot. Nederlandse milieu- en boerenbelangenorganisaties hebben dan ook de handen ineen geslagen en hun steun voor de positie van de Partij voor de Dieren uitgesproken. Vanwege de grote gevolgen voor de Europese landbouw en het klimaat hebben de regeringsleiders van Frankrijk, België, Ierland en Polen uitgesproken dat ze zich enorme zorgen maken over de handelsdeal. In reactie daarop spraken zeven andere Europese regeringsleiders, waaronder onze premier Mark Rutte, juist hun steun uit voor een snelle totstandkoming van de deal. Het gaat hierbij vooral om de leiders van landen met een forse auto-industrie, zoals Duitsland, Zweden, Spanje en Tsjechië. In een brief deden Angela Merkel, Mark Rutte en consorten de terechte zorgen van boeren en milieuorganisaties af als ‘populisme’. Reden voor fractievoorzitter Marianne Thieme om Rutte naar de Kamer te roepen. Bij afwezigheid van Rutte was het minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok die de vragen van Thieme beantwoordde. Hij gaf toe dat de productiestandaarden in Zuid-Amerika lager zijn dan in Europa en dat in de Mercosur-deal überhaupt geen afspraken worden opgenomen om de standaarden in Zuid-Amerika te verhogen. Desondanks bleef Blok zijn steun voor het verdrag uitspreken. Je moet eerst cookies accepteren voordat je deze video kunt bekijken Ook Esther Ouwehand, die al maandenlang de oppositie tegen de Mercosur-deal leidt, is enorm bezorgd. “Als deze deal tot stand komt, kan ons landbouw- en klimaatbeleid bij het grofvuil. Deze handelsdeal zal leiden tot extra import van enorme hoeveelheden plofkip, rundvlees en zwaar bespoten suiker en soja die onder veel lagere standaarden dan in Europa zijn geproduceerd. De ontbossing van het Amazonewoud, die nu al dramatische vormen heeft aangenomen, zal alleen nog maar verder toenemen”, aldus Ouwehand. Bij de stemming over de motie van Ouwehand bleek dat de volledige oppositie zich achter de PvdD schaarde. Maar omdat coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie zich achter het standpunt van de regering bleven opstellen, haalde de motie het op een haar na niet. Ouwehand: “Het is onbegrijpelijk dat zelfbenoemde boerenpartijen als het CDA en de VVD en zelfbenoemde klimaatpartijen als D66 en de ChristenUnie deze verschrikkelijke handelsdeal steunen. Deze partijen tonen zich nu nog doof voor de luide roep uit de samenleving om de deal te blokkeren, maar het is de vraag hoe lang ze dat nog kunnen volhouden. Een ding staat vast, met vrienden als het CDA en de VVD hebben de boeren geen vijanden meer nodig.” Hoe nu verder? Er zijn nog meerdere gelegenheden om de deal te blokkeren. De verwachting is dat de Europese Commissie en de Mercosur-landen eind deze week tot een akkoord komen. Maar zowel het Europees Parlement als de Europese regeringsleiders moeten dan nog over de deal stemmen. In het Europees Parlement zal Anja Hazekamp namens de PvdD alles in het werk stellen om de deal te blokkeren. Mocht dat niet lukken, dan kunnen ook de Europese regeringsleiders de deal nog dwarsbomen. Zeer waarschijnlijk heeft elke individuele lidstaat, dus ook Nederland, de mogelijkheid om de handelsdeal te blokkeren. De PvdD zet vol in op een klip en klaar ‘nee’ van de Nederlandse regering en zal er alles aan doen om Rutte de 180-graden-draai te laten maken.

In onze videoclip 'Dit is Hans Brusselmans' heeft de SP ten onrechte de trekpop van cartoonist Ruben L. Oppenheimer gebruikt als wc-doortrekker. Hiervoor hadden wij geen toestemming. De trekpop hebben we veranderd door de tekening van het hoofd van Ivo Opstelten te vervangen door dat van Mark Rutte. Ook hiervoor hadden wij geen toestemming. De trekpop hebben wij uit de videoclip verwijderd. Ten onrechte hebben wij de indruk gewekt dat Oppenheimer bij de totstandkoming van onze videoclip betrokken was, hetgeen uitdrukkelijk niet het geval is. Ruben L. Oppenheimer is op geen enkele wijze verbonden aan de SP en wil op geen enkele wijze met de SP en onze video worden geassocieerd. Het spijt ons dat we zijn politieke en artistieke onafhankelijkheid hebben aangetast.

Namens het partijbestuur,

Ron Meyer

De staatsfinanciën staan er goed voor, en daarmee houdt het goede nieuws ook ongeveer op. Het kabinet beloofde bij aantreden dat het er zou zijn voor de "gewone Nederlander” en dat iedereen er op vooruit zou gaan. Vandaag zien wij, alle mooie woorden ten spijt, dat de koopkracht voor alle Nederlanders is tegengevallen in 2018. Een op de drie Nederlanders had zelfs minder te besteden, terwijl de economie hard groeide. Dit kabinet bewijst er vooral te zitten voor de mensen die het toch al goed hadden.

'Het is niet rechtvaardig dat zo veel huishoudens inleveren, terwijl het zo goed gaat met de economie.' Dat is de reactie van SP-Kamerlid Mahir Alkaya op de gepresenteerde cijfers op Verantwoordingsdag. 'Tegenover de blinkende cijfers van de Haagse ministeries en grote bedrijven staan flinke koopkrachtminnen bij modale inkomens en minima. Het kabinet moet nu echt andere keuzes maken, wil het zijn geloofwaardigheid kunnen herstellen.'

Ook de Algemene Rekenkamer is kritisch over het kabinetsbeleid van 2018. Veel beloofde investeringen zijn niet uitgegeven en Rutte 3 heeft niet de schade kunnen herstellen die de bezuinigingen van Rutte 2 hebben aangericht.

Alkaya zal tijdens het Verantwoordingsdebat het kabinet oproepen om de lonen te verhogen, de lasten voor huishoudens te verlagen en de torenhoge bedrijfswinsten niet alleen ten goede te laten komen van dikbetaalde bestuurders en rijke buitenlandse aandeelhouders. 'Hoe krijg je het voor elkaar om zo slecht te presteren te midden van economische groei?' vraagt Mahir Alkaya zich af. 'Vooralsnog zijn de kabinetten onder leiding van Mark Rutte veel bekwamer gebleken in afbreken, dan in opbouwen. Het is de hoogste tijd dat Rutte zijn mooie beloftes na komt.'

De democratie is uitgehold. We hebben de ceremonies nog wel, de verkiezingen en de debatten. Maar of de dividendbelasting wordt afgeschaft hangt uiteindelijk van een sms’je van Unilever-topman Paul Polman af. De globalisering van kapitaal heeft van democratie haar altaar gemaakt.­

Democratie is een kracht in de samenleving die gebaseerd is op gelijkwaardigheid. Alle mensen hebben één stem, hoe dik de portemonnee ook is. Het is het enig historisch bewezen middel om structureel solidariteit in de samenleving te organiseren. Waarmee we onder andere een menswaardig bestaan aan velen hebben verschaft. Zonder verzorgingsstaat zou volgens econoom Geert Reuten zo’n 30 procent van de mensen in armoede leven. Daarmee is de legitimering van het kapitalisme gekocht. Democratie verschaft ons individueel vrijheid en collectief soevereiniteit, vrijheid door zelfbeschikking. Het is ons land en wij bepalen wat ermee gebeurt.

Dat was in ieder geval het idee. Vrijheid, gelijkheid en broederschap, door de SP naar het heden vertaald in menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit. Het is het filosofische resultaat van de Franse Revolutie. De liberale democratie waarop de rijke geïndustrialiseerde landen van West-Europa zich baseerden. De meest glorieuze jaren daarvan waren de dertig jaar na de Tweede Wereldoorlog. Het lukte om het rauwe kapitalisme te beteugelen en de opbrengsten te gebruiken om het levenspeil van de hele bevolking omhoog te trekken. Het sociaal compromis tussen arbeid en kapitaal. Waaraan de machtigen zich ofwel committeerden uit angst voor de revolutie in de Sovjet-Unie, ofwel onder druk van de sociaaldemocratische consensus, of uit sociale bewogenheid.

De dochter en zoon van de timmerman en huisvrouw konden voor het eerst in de geschiedenis verder leren. Het was een periode waarin democratie werd uitgebreid, door menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit in steeds meer menselijke relaties te verwerkelijken.

Dat veranderde allemaal in de jaren zeventig. Complexe historische gebeurtenissen laten zich niet begrijpen in een enkele oorzaak. Maar een van de momenten die de veranderingen inluidde, was de eerste oliecrisis in 1973. De Arabische landen eisten hun deel van de oliewinsten op. Daarmee werd de grondstof voor de moderniteit een stuk duurder. In 1979 volgde de tweede oliecrisis. Samen met andere ontwikkelingen maakte het van de jaren zeventig een crisisperiode voor de sociaaldemocratische consensus. De tegenstelling tussen democratie en kapitalisme kwam weer bloot te liggen. Als antwoord op de crises zegde het kapitaal namelijk het pact op. Zoals socioloog Wolfgang Streeck in Gekochte Tijd schrijft, toonde “het kapitaal zich [..] een speler en geen speelgoed; geen prooi, maar een roofdier, dat het institutionele harnas van de ‘sociale markteconomie’ na 1945 een te kleine kooi vond waaruit het zich steeds dringender meende te moeten bevrijden.” Een van de strategieën werd internationalisering van kapitaal. Slimme politici als Margaret Thatcher en Ronald Reagan gebruikten de crisis om de sociaaldemocratische consensus te vervangen door het neoliberalisme. Daarbij wakkerden ze verdere globalisering van kapitaal aan.

Terwijl vanaf de jaren zeventig kapitaal zich aan de grenzen van natiestaten begint te onttrekken, blijft democratie binnen de natiestaat. Er zijn wel internationale instituties: het Internationaal Monetair Fonds, de Wereldbank en de Europese Unie. Maar functioneel democratisch zijn ze niet. Democratie is bij uitstek gebonden aan de grenzen van de natiestaat. Het is tot nu toe de enige schaal van omvang waar we erin zijn geslaagd een democratie van betekenis te organiseren. Kapitaal bewoog zich een wereld in zonder vakbonden, democratische controle en socialistische partijen. Een heerlijke nieuwe wereld. Het verandert democratie ingrijpend, in haar altaar. Waar geboden gelden die kapitaal dicteert.

Gij zult winstbelasting verlagen

Een van de duidelijkste effecten is de mogelijkheid tot chantage. Doordat kapitaal vrij over landsgrenzen heen kan, werd werkgelegenheid het politieke chantagemiddel. ‘Als de winstbelasting niet omlaaggaat, dan zetten we de fabriek in een ander land neer.’ Een van de recentste voorbeelden was in Nederland de afschaffing van de dividend­belasting. Anders zou Unilever het hoofdkantoor verplaatsen. Een sms’je van topman Paul Polman aan VVD-premier Mark Rutte met de mededeling dat het kantoor hoe dan ook naar Londen gaat, was genoeg om het plan van tafel te halen.

Terwijl vanaf de jaren zeventig kapitaal zich aan de grenzen van natiestaten begint te onttrekken, blijft democratie binnen de natiestaat. Er zijn wel internationale instituties: het Internationaal Monetair Fonds, de Wereldbank en de Europese Unie. Maar functioneel democratisch zijn ze niet. Democratie is bij uitstek gebonden aan de grenzen van de natiestaat. Het is tot nu toe de enige schaal van omvang waar we erin zijn geslaagd een democratie van betekenis te organiseren. Kapitaal bewoog zich een wereld in zonder vakbonden, democratische controle en socialistische partijen. Een heerlijke nieuwe wereld. Het verandert democratie ingrijpend, in haar altaar. Waar geboden gelden die kapitaal dicteert.

Gij zult lonen matigen

De gelijkwaardigheid tussen mensen wordt aangetast door toenemende ongelijkheid. De globale concurrentie dwingt kapitalisten om hun kapitaal te vergroten, maar het dwingt werkers om hun loon te verlagen. Als de lonen niet omlaaggaan, vertrekken we naar een ander land, zo klinkt het vanaf de jaren zeventig en sindsdien blijven de lonen achter bij de groei van de economie, de productiviteit en de winsten. Het is in Nederland niet zo eenvoudig om de lonen snel naar beneden te krijgen. De FNV heeft namelijk nog steeds een miljoen leden en nog altijd hebben de meeste mensen een vast contract. Door flexibilisering van arbeid met tijdelijke contracten, zzp-constructies en 0-urencontracten, konden lonen toch lager worden. Ook met het organiseren van arbeidsmigratie worden de lonen gedrukt. Een zichzelf progressief noemende partij als D66 juicht dit toe. De redenering is dan: omdat kapitaal geglobaliseerd is, moet arbeid maar mee globaliseren om niet tegen elkaar uit te worden gespeeld. Dat heeft een frictieloos kapitalisme van volksverhuizingen en ontworteling tot gevolg. Het wordt gerechtvaardigd met de cynische overtuiging dat het voor de arbeidsmigrant uiteindelijk ook beter is.

Gij zult privatiseren

Globalisering was een trein die landen niet konden missen. De grotere schaal bood meer afzetmarkten, het voordeel van lage lonen, belastingontduiking en hogere winsten. Als jouw bedrijf maar een wereldspeler wordt. Het was een van de overwegingen om een groot deel van de publieke sector te privati­seren, zo stelt minister van Staat Herman Tjeenk Willink. Als publieke diensten waren telecom, post, bank, spoorwegen en energie per definitie nationaal en dus gebonden aan de grenzen van Nederland. Gepriva­tiseerd konden KPN, TNT, PostNL, ING, NS en onze energiebedrijven actief worden in andere landen en een wereldspeler van formaat worden. We weten hoe dat avontuur is afgelopen. KPN werd zelf bijna overgenomen, het lucratieve pakketpostbedrijf TNT is overgenomen en PostNL smeekt om weer staats­monopolist in de briefpost te worden. ING is een wereldspeler geworden, waar het ene na het andere lijk uit de kast valt. Van de witwasaffaire tot de verdubbeling van het loon van CEO Ralph ­Hamers, tot de rol van ING in de bankencrisis van 2008. NS wordt nog steeds dicht bij de overheid gehouden, maar beter en goedkoper is het met de verzelfstandiging niet geworden. En tot slot zijn vrijwel al onze energiebedrijven in buiten­landse handen gekomen. In een tijd waarin we de CO2-vervuiling van onze energievoorziening moeten terugdringen met zon-, wind- en misschien wel kernenergie.

Gij zult bezuinigen

Een effect van de globalisering van kapitaal was dat overheden de staat niet meer afdoende konden finan­cieren door belastingen te heffen. De winstbelasting werd omlaag gechanteerd en hoewel gewone mensen steeds meer zijn belast, zit er een grens aan wat zij kunnen ophoesten. De uitweg werd finan­cieren met schuld op de financiële markt, zo beschrijft Wolfgang Streeck in Gekochte Tijd. Het maakte van financiële markten een examinator van nationale politiek.

Econoom Robert Went beschrijft in Grenzen aan de globalisering? hoe in 1994 de beurskoersen daalden en de rente opliep in aanloop naar de presentatie van het verkiezingsprogramma van de Zweedse oppo­­­­si­tionele Sociaal-Democratische Partij (SAP). De markt was bang “dat de sociaal-democraten niet genoeg zouden gaan bezuinigen. De leiding besloot in allerijl bezuinigingen in het programma op te nemen en om onrust te voorkomen presenteerde ze het bewust op een tijdstip waarop de beurzen gesloten zijn. Uiteindelijk velde ‘de markt’ (…) een voorlopig positief oordeel over het programma.” De reactie op de meest recente begroting van de Italiaanse regering door de financiële markten is vergelijkbaar.

Niet de democratie bepaalt de grenzen, dat doet de markt. Een gebod waar Forum voor Democratie graag aan gehoorzaamt als het in zijn programma schrijft “een radicale sanering van de overheid” te willen. Dat draait uit op een afbraak van de publieke sector.

Gij zult geld met geld verdienen

De globalisering bracht veel kapitaal op drift. Dit zorgde ervoor dat de financiële sector in verhouding tot de gewone economie flink kon groeien. Een voorbeeld daarvan is dat nota bene de Amerikaanse autobouwer General Motors tijdens de crisis van 2008 een aanzienlijk deel van de Nederlandse hypotheekmarkt in handen had.

Onder Margaret Thatcher werd in Groot-Brittannië de financiële sector in Londen bewust aangewakkerd. De financialisering van de Britse economie die daarop volgde, wordt ook wel in verband gebracht met het verdwijnen van de Britse maak­industrie. Dat heeft te maken met de grote hoeveelheid buitenlands kapitaal die dan de economie binnenkomt. Daardoor wordt een munt veel waard en worden exportproducten, zoals auto’s en machines, relatief duur. De financialisering van de economie drukt zo de maak­industrie het land uit. Een industriepolitiek voeren om het aantal banen te verhogen is onder deze omstandigheden dan ook lastig.

En als het fout gaat wint kapitaal het nogmaals van democratie. Dat hebben we gezien tijdens de grote financiële crisis van 2008. Grote private banken werden tot ‘too big to fail’ bestempeld en gered met miljarden aan belastinggeld. De kosten werden verhaald op de publieke sector, die de grootste bezuinigingsoperatie in de geschiedenis onderging.

De Kerk van het Kapitaal

Al deze geboden hebben een ding gemeen: het zijn inperkingen van onze democratie. We hebben de ceremonies nog wel, de verkiezingen en de debatten, maar zonder invulling met de waarden menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit is democratie een hol proces. De vrijheid om ons eigen nationale lot te bepalen, de soevereiniteit, verdwijnt. Politieke keuzes worden aan de markt getoetst. Die geeft bij monde van de beurskoersen en de rentestand haar zegen of vloek. Het meest gevoelig hiervoor zijn misschien nog wel de politici die haarfijn aanvoelen hoe ze bij de markt in het gevlei komen. In plaats van de democratie te verdedigen tegenover het kapitaal, zijn zij haar priesters geworden. Het kapitaalkartel van VVD, D66 en Forum voor Democratie, elk op hun eigen manier, gehoorzaamt aan deze geboden. Democratie is veranderd in een altaar waarop het geglobaliseerd kapitaal wordt bewierookt.

Een wereld zonder functionerende democratische controle, zonder vakbonden en zonder socialistische partijen. Het lijkt op de negentiende-eeuwse wereld waarin Karl Marx leefde en zijn kritiek op het kapitalisme schreef. Vakbonden en socialistische partijen waren er nog niet. Parlementen nog maar net, maar stemrecht was voorbehouden aan de welgestelde burgers.

Uit de latere geschiedenis kunnen we leren dat een versterking van democratie, ten koste van kapitalisme, onze gezamenlijke welvaart veel goed kan doen. Ook kunnen we eruit leren dat een groot onrecht uiteindelijk niet wordt getolereerd. Een politiek, economisch en ideologisch stelsel heeft legitimiteit van de mensen nodig. De verzorgingsstaat heeft legitimiteit voor het kapitalisme gekocht, het uithollen van democratie tast die legitimiteit daarentegen ernstig aan. Het is de neoliberale hegemonie die in Nederland mensen doet afhaken en in Frankrijk gele hesjes op straat brengt.

De mis is over

De vraag is hoe we democratie uitbreiden ten koste van kapitalisme. We kunnen proberen om democratie internationaal te organiseren. Hoewel alleen in de kantoren van de Verenigde Naties misschien nog geloofd wordt in een wereldregering, is er wel wat mogelijk gebleken. Met internationale afspraken tussen landen, zoals Bretton Woods over het financieel stelsel en het klimaatakkoord van Parijs, zijn sociale en ecologische grenzen vast te stellen. Ook de internationale samenwerking tussen vakbonden kan kapitaal belemmeren het ene land tegen het andere land uit te spelen in de race naar beneden. Maar dat is het dan ook wel. Er zijn vrijwel geen andere succesvolle voorbeelden in de geschiedenis voor het organiseren van democratie boven de landsgrenzen.

Kansrijker is het om een einde te maken aan de vrije beweging van kapitaal over de wereld. Een van de manieren om dat te doen is om het cruciale kapitaal weer aan onze landsgrenzen te binden. Dat doen we door de infrastructuur in de publieke sector op te nemen. Het openbaar vervoer, brief- en pakketpost, telecom, banken, energieopwekking en -transport. Het geeft ons de zeggenschap om de bankensector te hervormen, glasvezel voor snel internet aan te leggen en energie op te wekken tegen lage kosten en zo min mogelijk vervuiling.

Een andere manier is om in de grotere bedrijven een werkersvergadering met een gouden aandeel verplicht te stellen. Bij ingrijpende beslissingen, zoals reorganisaties, verplaatsingen en overnames, krijgen werkers de beslissende stem in handen. Het bevordert de democratische invloed van werkers ten koste van de vrije beweging van kapitaal. Tot slot moet de winstbelasting omhoog. Daarmee kunnen de publieke sector en de verzorgingsstaat gefinancierd worden en komt de staat meer uit de schuldgreep van financiële markten. Het is een historisch beproefd recept om op z’n minst legitimiteit voor het kapitalisme te kopen.

Het is dat, of groeiende tegenstellingen tussen arm en rijk accepteren, met de machteloosheid die daarbij hoort. Menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit verdwijnen dan steeds verder uit de democratie. Het is de uitholling van democratie, waarzonder kapitalisme niet lang stand kan houden.