Poliflw

Lees hier de bijdrage van Arjen Kapteijns over het coalitieakkoord in de Haagse gemeenteraad.

Geachte voorzitter,

De fractie van GroenLinks is ervan overtuigd dat met dit nieuwe coalitieakkoord er een stevig fundament ligt om de grote uitdagingen waar onze stad de komende jaren voor staat aan te kunnen. En ik ga er geen doekjes om winden: met dit akkoord wordt het beleid meer groen en meer links. Van al die intensiveringen die we doen gaat een groot deel naar de daklozen, naar armoedebestrijding, schuldhulp, naar de STIP-banen. De door het vorige college voorgestelde bezuiniging op WMO en jeugdzorg gaat voor de helft niet door en de Enecogelden worden ten volle benut om de noodzakelijke verandering naar een fossielvrije stad een enorme impuls te geven.

Maar laat ik, voordat ik verder in ga op de inhoud van dit akkoord, ook stil staan bij de omstandigheden waaronder we dit nieuwe akkoord hebben afgesloten. Het moge duidelijk zijn dat we dit ook liever niet zo hadden gewild. Het was voor mijn fractie zeer teleurstellend dat het noodzakelijk was om de samenwerking met Groep de Mos op te zeggen. En die teleurstelling zit besloten in de constatering dat de beide wethouders het vertrouwen dat wij in hen hadden ernstig hebben beschaamd.

De noodzaak om de samenwerking met Groep de Mos op te zeggen volgde uit de snoeiharde aanklachten van ambtelijke corruptie, omkoping en schending van het ambtsgeheim die dermate ernstig zijn dat zij hiermee niet alleen zichzelf maar ook het college, de gemeenteraad en onze mooie stad en al onze inwoners in een zeer kwaad daglicht hebben gesteld. En omdat het ook een lid van de fractie van Groep de Mos betrof, maar met name ook dat de fractievoorzitter namens de fractie op 2 oktober op geen enkele wijze afstand nam van de wijze van handelen van beide wethouders gaf dit ons geen andere keuze dan op zoek te gaan naar een nieuwe meerderheidscoalitie.

Voorzitter, het is de Groep de Mos, nota bene de grootste partij in onze Raad, die onze stad in een bestuurlijke crisis heeft gestort. Voorzitter, je bent in Nederland onschuldig tot het tegendeel is bewezen. Toch vind ik het pijnlijk om te zien op wat voor onbescheiden manier deze beschuldigingen door de heer de Mos in de media worden afgedaan, hoe weinig er gereflecteerd wordt en hoe er vervolgens ongegeneerde pogingen worden gedaan de aandacht hiervan af te leiden. Dat GroepdeMos dit nieuwe college, dat de steun heeft van een ruime meerderheid van de raad en dus van ook een meerderheid van iedereen die gestemd heeft, niet zou erkennen én hier nu niet aanwezig zijn om met mij dit debat te voeren vind ik een schoffering van de democratie.

Daarmee wil ik niet de indruk wekken dat de hele kwestie van integriteit in ons stadsbestuur op te hangen is aan enkele personen of alleen deze kwestie. Integriteit heeft betrekking tot de cultuur binnen een geheel bestuur en organisatie en op dit punt moet er heel veel gebeuren. We hebben collectief de grip op onze integriteit laten verslappen. Het college, wij als Raad en ook alle medewerkers van de gemeente zijn en gaan de komende maanden aan de slag met integriteit. Het is zoals C.E. Lewis al zei: “Integrity is doing the right thing, even when no one is watching”. Het gaat erom dat je een organisatie zo inricht dat personen niet in kwetsbare posities komen, het gaat om het scherp hebben van je eigen morele kompas, het gaat erom dat je altijd aanspreekbaar wil zijn op je eigen handelen en dat het ten alle tijden mogelijk moet zijn om iedereen binnen een organisatie hierop kritisch te bevragen.

Gelukkig is er al veel gebeurd en in gang gezet, er zijn screenings uitgevoerd en de huidige gang van zaken inzake regels en gebruiken rond het college is doorgelicht. Ook worden risico-analyses ingevoerd en een integriteitsprogramma ontwikkeld. We komen hier nog nader over te spreken, ook op de raadsconferentie begin volgend jaar, maar ik kan namens mijn fractie niet genoeg benadrukken hoe ontzettend belangrijk het is om alles op alles te zetten om met onze integriteit ook het vertrouwen van onze bewoners in het stadsbestuur weer terug te winnen.

Dat gezegd hebbende, ga ik nu weer over naar de rest van het akkoord en de nieuwe samenwerking die GroenLinks graag aangaat.

Voorzitter, ik hecht er veel belang aan om, nogmaals, veel dank te zeggen aan de heer de Bruijn die met veel geduld en stuurmanskunst het nieuwe akkoord tot in deze veilige haven heeft geleid. En ik spreek mijn waardering uit voor de wijze waarop mijn mede-onderhandelaars en fracties van VVD, D66, PvdA en CDA vervolgens met ons in meer dan 6 weken van stevige onderhandelingen tot een nieuw akkoord zijn gekomen. Complimenten aan deze partijen omdat zij met ons de verantwoordelijkheid nemen voor onze stad die in een bestuurlijke crisis verkeert en het financieel lastig heeft. Ons akkoord heet niet voor n iets “Samen voor de stad”.

Voorzitter, we hebben in dit akkoord voor mijn fractie een aantal belangrijke afspraken gemaakt waar de stad als geheel op vooruit gaat. Met dit akkoord zetten we namelijk een verdere stap naar een rechtvaardige en groene stad waarin iedereen meetelt. We gaan op een eerlijkere manier om met de financiële uitdagingen die er liggen. En die uitdagingen zijn enorm, met name veroorzaakt omdat het Rijk ons als stad structureel te weinig geld geeft om onze wettelijke taken voor de zorg voor onze stadsgenoten die dit keihard nodig hebben. 

Dit akkoord pakt vergeleken met de vorige begroting en het vorige akkoord een stuk beter uit voor de grote groep van mensen in onze stad die zich in een moeilijke situatie bevinden en die een extra steuntje in de rug nodig hebben. Mensen die door omstandigheden in de schulden terecht zijn gekomen zijn beter af, jongeren die afhankelijk zijn van jeugdzorg en hun ouders die zo om hen geven zijn beter af, en ook mensen die moeilijker een baan kunnen vinden zijn beter af. De stad is beter af met dit college.

Er komt met dit akkoord extra geld voor armoedevoorzieningen en er kunnen meer mensen met schulden op de best mogelijke manier worden geholpen. Het stadsbestuur investeert 8,3 miljoen euro extra ten behoeve van dak- en thuisloze Hagenaars en er komt een fonds van 50 miljoen euro voor meer sociale huurwoningen en woningen voor starters. We investeren fors in extra banen voor mensen met een afstand tot een arbeidsmarkt. Voor mensen in de bijstand komt er meer maatwerk bij de toepassing van de kostendelersnorm.

De door het vorige college voorgestelde bezuiniging op WMO en jeugdzorg gaat voor de helft niet door. Ook op het gebied van welzijnswerk herroept de nieuwe coalitie een deel van de al in gang gezette ombuigingen. Extra geld is gevonden door lasten te verzwaren voor huis- en vastgoedeigenaren, een uitbreiding van betaald parkeren en door te bezuinigingen op economie en evenementen. Wat GroenLinks betreft worden de lasten daarmee eerlijker verdeeld. Dat is broodnodig, want de verschillen zijn nu te groot. Bovendien is het akkoord duidelijk over de manier waarop we mensen in de bijstand of met schulden behandelen: met respect en met oog voor iemands persoonlijke situatie.

Voorzitter, ook zetten we met dit akkoord in op een versnelling naar een leefbare en klimaatneutrale stad. Deze coalitie erkent het breed gedragen Haags Klimaatpact als fundament om te streven naar een klimaatneutrale stad in 2030. Nog 10 jaar te gaan dus, waarin heel veel –eigenlijk bijna alles- nog moet gebeuren. We schakelen dus door naar de volgende versnelling waar het gaat om de uitvoering van de eerder door deze Raad vastgestelde nota duurzaamheid van wethouder van Tongeren. 

Indien we als Raad akkoord gaan met de verkoop van Eneco 30%, te weten 185 miljoen euro, beschikbaar voor investeringen in duurzaamheid en de energietransitie. We maken daarbij extra vaart met het vervangen van LED-verlichting en andere duurzame maatregelen in onze buitenruimte en bij het verduurzamen van onze sportfaciliteiten.

Met de rest van dit Eneco-geld kunnen huizen worden geïsoleerd en verduurzaamd en warmtenetwerken worden voorgefinancierd. We laten Iedereen, ook de mensen die zelf geen eigen woning of eigen middelen hebben, meeprofiteren van zonnepanelen en groene daken. De energietransitie wordt benut als banenmotor, door meer vakmensen op te leiden voor het isoleren van huizen en het plaatsen van zonnepanelen. Bovendien investeren we ruim 300 miljoen euro van de Enecogelden in fiets en openbaar vervoer. Daarmee maken we de overstap naar duurzaam vervoer aantrekkelijker voor mensen die nu nog de auto gebruiken.

Voorzitter, we maken de stad ook groener. We kappen alleen bestaande bomen als het echt niet anders kan en benutten iedere kans om bomen bij te planten. We richten ons bij de vergroening extra op de meer versteende wijken als Laak, Schilderswijk en Transvaal, onder andere door operatie steenbreek en andere lokale initiatieven extra te steunen. Daarmee voorkomen we dat de ergste hitte en wateroverlast als gevolg van klimaatverandering bij de meest kwetsbare wijken terechtkomen. We gaan de openbare ruimte in Waldeck, Houtwijk en Mariahoeve opknappen. Het nieuw te planten bos bij de Vlietzone zal een groene verademing zijn voor de nieuwe woonwijk aan de Binckhorst.

Om de stad groener en leefbaarder te maken wordt afval meer gescheiden en verdubbelt het aantal plasticcontainers. We nemen maatregelen voor gezondere lucht voor iedereen. Als GroenLinks zien we met dit akkoord ook belangrijke stappen in de goede richting voor een Den Haag waarin iedereen mee kan doen. Eerdere plannen en moties over anoniem solliciteren en het tegengaan van onderadvisering in het onderwijs worden beleid en er komt een monument en een jaarlijkse herdenking over het slavernijverleden. Juist in Den Haag, de meest gesegregeerde stad van Nederland met grote verschillen in kansen tussen bevolkingsgroepen, zijn zulke maatregelen belangrijk. Bovendien maken we de stad meer inclusief voor mensen met een beperking, met een toegankelijkheidsfonds van 3,5 miljoen euro en meer openbare toiletten in de stad.

Voorzitter, ik rond af. Het moge duidelijk zijn dat mijn fractie van mening is dat dit coalitieakkoord vol staat met goede plannen voor een meer sociale, groene en inclusieve stad.

Het is nu aan de wethouders, alle medewerkers van de gemeente samen met alle bewoners, bedrijven en andere betrokkenen om hier samen de schouders onder te zetten. Vanuit de Raad blijven we actief meedenken over de wijze waarop dit het beste kan en sturen we bij als dat nodig is. De fractie van GroenLinks feliciteert de stad met dit akkoord en wenst alle betrokkenen veel succes.

 

Maandagmiddag om 14:00 uur presenteerden VVD, D66, GroenLinks, PvdA en CDA een nieuw Haags coalitieakkoord. GroenLinks is blij met het resultaat van de onderhandelingen. Fractievoorzitter en onderhandelaar Kapteijns: “Met dit akkoord zetten we een verdere stap richting een rechtvaardige en groene stad waarin iedereen meetelt. We gaan op een eerlijkere manier om met de financiële uitdagingen die er liggen.”

Extra geld naar armoedebestrijding en daklozenopvang Vice-fractievoorzitter en onderhandelaar Erlijn Wenink is tevreden dat er structureel meer geld beschikbaar komt voor de mensen die het moeilijker hebben. Er komt extra geld voor armoedevoorzieningen en er kunnen meer mensen met schulden op de best mogelijke manier worden geholpen. Het stadsbestuur investeert 8,3 miljoen euro ten behoeve van dak- en thuisloze Hagenaars en er komt een fonds van 50 miljoen euro voor meer sociale huurwoningen en woningen voor starters. We investeren fors in extra banen voor mensen met een afstand tot een arbeidsmarkt. Voor mensen in de bijstand komt er meer maatwerk bij de toepassing van de kostendelersnorm.

Eerdere bezuinigingen op zorg en welzijn grotendeels teruggedraaid De door het vorige college voorgestelde bezuiniging op WMO en jeugdzorg gaat voor de helft niet door. Ook op het gebied van welzijnswerk herroept de nieuwe coalitie een deel van de al in gang gezette ombuigingen. Extra geld is gevonden door lasten te verzwaren voor huis- en vastgoedeigenaren, een uitbreiding van betaald parkeren en door te bezuinigingen op economie en evenementen. Wat GroenLinks betreft worden de lasten daarmee eerlijker verdeeld.

Wenink: “Met deze wijzigingen worden tekorten veel eerlijker verdeeld. Dat is broodnodig, want de verschillen zijn nu te groot. Bovendien is het akkoord duidelijk over de manier waarop we mensen in de bijstand of met schulden behandelen: met respect en met oog voor iemands persoonlijke situatie."

Versnelling naar klimaatneutraal Den Haag Fractievoorzitter Arjen Kapteijns is blij met de versnelling die wordt ingezet richting een klimaatneutraal Den Haag in 2030. Van opbrengst van de verkoop van Eneco gaat 30% (zo’n 185 miljoen euro) naar duurzaamheid en energietransitie, waarmee onder meer huizen geïsoleerd en verduurzaamd worden en warmtenetwerken worden voorgefinancierd. Kapteijns: “Daarmee kunnen we Den Haag echt versneld gaan verduurzamen. Dat doen we door iedereen mee te laten profiteren van zonnepanelen en groene daken.” De energietransitie wordt benut als banenmotor, door meer vakmensen op te leiden voor het isoleren van huizen en het plaatsen van zonnepanelen. “Bovendien investeren we ruim 300 miljoen euro van de Enecogelden in fiets en openbaar vervoer.”, aldus Kapteijns. “Daarmee maken we de overstap naar duurzaam vervoer aantrekkelijker voor mensen die nu nog de auto gebruiken.”

Een groene en leefbare stad waarin iedereen meetelt De onderhandelaars van GroenLinks zien ook goede punten voor een Den Haag waarin iedereen mee kan doen. Eerdere linkse plannen over anoniem solliciteren en het tegengaan van onderadvisering in het onderwijs worden uitgevoerd en er komt een monument en een jaarlijkse herdenking van het slavernijverleden. "Juist in Den Haag, de meest gesegregeerde stad van Nederland met grote verschillen in kansen tussen bevolkingsgroepen, zijn zulke maatregelen belangrijk: niemand mag buiten de boot vallen.", aldus Wenink. "Bovendien maken we de stad meer inclusief voor mensen met een beperking, met een toegankelijkheidsfonds van 3,5 miljoen euro en meer openbare toiletten in de stad."

Om de stad groener en leefbaarder te maken wordt afval meer gescheiden en verdubbelt het aantal plasticcontainers. Het GroenLinksvoorstel om bewoners plekken te laten kiezen voor nieuwe bomen wordt uitgevoerd en er komt een nieuw stuk bos bij de Vlietzone. We nemen maatregelen voor gezondere lucht voor iedereen. Kapteijns: “Bovendien richten we ons extra op meer versteende wijken als Laak, Schilderswijk en Transvaal, onder andere door operatie steenbreek en andere lokale initiatieven extra te steunen. Daarmee voorkomen we dat de ergste hitte en wateroverlast als gevolg van klimaatverandering bij de meest kwetsbare wijken terechtkomen.”

In Houten organiseert de gemeente jaarlijks de kerstboomverbranding. In navolging van andere gemeenten en gehoor gevend aan de uitkomsten van een onderzoek onder haar bewoners, heeft het college van burgemeester en wethouders nu besloten om daarmee te stoppen. 

Al jaren kreeg de gemeente vragen van inwoners waarom de gemeente de kersboomverbranding nog organiseert: zij gaven aan dat verbranding van bomen slecht is voor de luchtkwaliteit en dat de  gemeente het goede voorbeeld zou moeten geven. In 2012 vroeg de gemeente het burgerpanel om zijn mening. Een meerderheid was voor het milieuvriendelijker verwerken van kerstbomen. Om de mening van inwoners nogmaals te peilen, is de vraag eind 2018 herhaald: de meerderheid bleek toegenomen van 50% naar 69%. Het college heeft de uitkomsten van dit onderzoek gebruikt als input voor haar besluit. Toen het besluit bekend werd gemaakt, kwam er via de sociale media een protest op gang. Een groep inwoners van Houten betreurde het afschaffen van deze traditie en trok ook de betrouwbaarheid van de meningspeiling in twijfel. Men startte een petitie voor behoud van de jaarlijkse kersboomverbranding. Dat leverde 377 handtekeningen op, die op dinsdag 29 oktober 2019 aan de raad werden aangeboden.   In de raad op diezelfde avond stelde de fractie van HA! schriftelijke vragen over het afschaffen van de kerstboomverbranding en diende samen met CDA, ITH en VVD een motie in, die het college verzocht om (citaat uit motie):

De kerstboomverbranding in januari 2020 door te laten gaan; Initiatiefnemers te zoeken die samen met de Kinderraad op zoek gaan naar een mogelijk nieuwe wijze waarop de Houtense inzameltraditie voortgezet kan worden.

Deze motie kreeg de steun van alle partijen behalve van GroenLinks en de ChristenUnie.  Dat betekent dat de gemeenteraad instemt met het afschaffen van de kerstboomverbranding, maar vraagt om deze nog 1x te organiseren en om een alternatief te bedenken. GroenLinks stemde tegen de motie om de volgende redenen:

Wij vinden het besluit om niet door te gaan met de kerstboomverbranding een goed besluit. Het verbranden van kerstbomen heeft negatieve gevolgen voor onze luchtkwaliteit en dus voor mens en natuur. Bovendien vindt ook de meerderheid van de Houtense inwoners dat deze jaarlijkse activiteit moet worden afgeschaft. We vinden het goed om te zoeken naar naar een (milieuvriendelijk) alternatief, maar wij vinden het vreemd dat de wethouder initiatiefnemers moet gaan zoeken. Dat staat haaks op het gemeentebeleid dat we inwonersinitiatieven ondersteunen. Bovendien was vooraf de Kinderraad niet gepolst; we weten dus niet hoe de Kinderraad aankijkt tegen deze jaarlijkse activiteit.

Het is op zichzelf geen probleem als er nog één jaar extra een kerstboomverbranding plaatsvindt, maar zoals gezegd vindt GroenLinks het beter om er mee op te houden. We wachten af wat het college gaat besluiten.

 

Betrouwbaarheid onderzoek via burgerpanel

Houten heeft een burgerpanel, opgezet en onderhouden door onderzoekbureau Totta, waarin 1380 inwoners hun mening kunnen geven over allerlei onderwerpen. Het panel is een afspiegeling van de bevolking van de gemeente. Er wordt rekening met een goede verdeling op basis van criteria als geslacht en leeftijd.

Het burgerpanel geef daarmee representatieve uitkomsten.  Over de kerstboomverbranding hebben 921 mensen hun mening gegeven. Daarmee kan met 95% zekerheid worden gesteld dat de gevonden uitkomst niet meer dan 3,2% afwijkt van de werkelijkheid (foutmarge). Bovendien zijn de resultaten van de uitkomsten gewogen naar leeftijd, wijk en geslacht, zodat deze representatief zijn voor de Houtense bevolking.

 

Tijdens de behandeling van de begroting heeft GroenLinks, samen met het CDA, geprobeerd om een desastreuze bezuiniging op de muziekschool MOW ongedaan te maken. Helaas ging een meerderheid van de raad hier niet in mee. Dat betekent hoogstwaarschijnlijk het einde van de muziekschool, die al zo’n 30 jaar toonaangevend is in de regio.

Ruim anderhalf jaar geleden werd er, met de opheffing van de ‘GR muziekschool Westfriesland’, al indirect bezuinigd op de muziekschool MOW. De vrijkomende middelen hevelde het college over naar het project ‘muziek in de klas’. Dat had tot doel om meer kinderen met muziek in aanraking te brengen. Op zichzelf een interessant project, ware het niet dat klassikaal muziekonderwijs op de basisschool niet hetzelfde is als het individueel leren bespelen van een muziekinstrument. Toentertijd werd de raad verzekerd dat de subsidie van de muziekschool intact zou blijven. Die belofte is niet nagekomen: het college heeft een nieuwe vorm van financiering geïntroduceerd, waarbij de MOW-subsidie binnen twee jaar tijd naar € 0,- wordt teruggeschroefd.

Op 7 oktober heeft de heer C. Gorter, bestuurslid van de muziekschool, tijdens een raadscommissievergadering, over de bezuiniging aan de bel getrokken. Zonder de jaarlijkse subsidie zal muziekschool MOW aan het eind van dit schooljaar faillissement moeten aanvragen. GroenLinks vindt het onbestaanbaar dat een zichzelf respecterende gemeente het belang van een muziekschool, inclusief het complete netwerk daaromheen, niet op waarde weet te schatten en niet bereid is om daarvoor geld uit te trekken. Voor zowel kinderen als volwassenen is het leren bespelen van een muziekinstrument een prachtige hobby. Musiceren is tijdrovend en intensief, maar tegelijkertijd buitengewoon ontspannend en belangrijk voor de persoonlijke ontwikkeling en creativiteit.

Tijdens de behandeling van de begroting op 7 november is geprobeerd om de bezuiniging (€ 43.207,- over 2020) ongedaan te maken. Het ingediende amendement is uiteindelijk slechts door 10 van de 25 raadsleden gesteund. Tegenstanders van het amendement zeiden in de wandelgangen dat ze van het gezeur af wilden zijn. Sommigen gaven openlijk blijk van gebrek aan betrokkenheid bij het onderwerp en kennis erover. De woordvoerder van GemeenteBelangen maakte tijdens het debat de opmerking dat hij geen twee keer wilde betalen voor hetzelfde. Hierdoor werd pijnlijk duidelijk dat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen individuele muziekles op de muziekschool en klassikale muziekles op de basisschool, waarbij het serieus leren bespelen van een muziekinstrument niet aan de orde is.

 

En dan kan er altijd nog een andere reden worden gevonden om de muziekschool de nek om te draaien. MOW werkt al jarenlang samen met collega instellingen in Enkhuizen, Stedebroec en Drechterland. Dan is de conclusie stilzwijgend snel getrokken: we moeten in Medemblik niet meebetalen aan muzieklessen van leerlingen uit de buurgemeenten, dus opheffen die boel.

 

Culturele voorzieningen kunnen in Medemblik op onvoldoende ondersteuning rekenen. Wat dat betreft hebben de sportverenigingen het beter getroffen. Voor sportaccommodaties worden miljoenen neergeteld. Niet alleen voor een nieuwe hal in Wognum, ook voor het verhuizen van een tennisvereniging in Wervershoof is nog niet zo lang geleden doodleuk € 700.000,- gereserveerd. Met het verdwijnen van de muziekschool wordt het leren bespelen van een muziekinstrument overgeleverd aan de vrije markt. Daarmee wordt muziekles nagenoeg onbereikbaar voor mensen met een krappe beurs. Het wordt hoog tijd dat er in de gemeente Medemblik een minder gure wind gaat waaien… 

Klik hier voor de algemene beschouwingen.

 

George van Keulen

Minder betalen voor de grond als je er een energieneutrale woning op bouwt? Dat was een voorstel van GroenLinks. Verder in de raad van 24 oktober een vreemde motie over boeren en het financiële tekort dat verwacht wordt aan eind van het jaar. En helaas gaat de cliëntenraad verdwijnen.

Vragenronde: minder betalen voor de grond bij energieneutraal bouwen?

GroenLinks stelde voor om het goede voorbeeld van gemeente Veenendaal te volgen: de grondprijs verlagen als een nieuw te bouwen woning of woonwijk energieneutraal is. Energieopwekking is dan onderdeel van onderhandelingen en afspraken. Zo kunnen we ontwikkelaars en bouwers stimuleren tot duurzaam gedrag en wordt verduurzaming van woningen versneld.

De vraag is of dat ook in Lingewaard mogelijk is en dit bij projectontwikkelaars als voorwaarde te stellen is. De wethouder komt nog met een antwoord.

Motie: voor boeren uitzondering maken?

Van het CDA en de VVD kwam de motie om een positieve grondhouding te hebben voor de boeren. GroenLinks heeft eigenlijk een positieve grondhouding ten aanzien van iedereen en vroeg zich af wat de indieners precies bedoelden. Regels voor stikstofuitstoot ruim interpreteren? Stikstoflimieten overschrijden? Dat zal geen stand houden bij de rechter. En is het niet zo dat de laatste decennia juist de CDA- en VVD-ministers de stikstofnorm (bewust) hebben veronachtzaamd of hebben geprobeerd te omzeilen, met de PAS bijvoorbeeld? En dat daardoor de stikstofuitstoot de nu te lage wettelijke norm al veel te lang vér overschrijdt? In dit kleine land met zoveel landbouw ten koste van natuur en biodiversiteit?

Nu was er een boerenprotest. Komen dergelijke moties straks ook voor de bouw? En voor de politie, de zorgverleners, de leraren? GroenLinks stemde tegen deze symboolpolitiek.

Cliëntenraad helaas opgeheven

Met de komst van de nieuwe adviesraad, verdwijnt de kennis, ervaring en betrokkenheid van de Cliëntenraad CWWB. Dat is in de ogen van GroenLinks onnodig en onwenselijk is en had voorkomen kunnen worden! Daarom stemde GroenLinks tegen intrekking van de verordening.

Tussenrapportage: eind 2019 een tekort van meer dan 4,5 miljoen verwacht 

De opmerkingen en suggesties van GroenLinks:

Tweemaal per jaar wordt de raad door het college voorbereid op financiële tegenvallers. Uit de laatste tussenrapportage blijkt dat er grote tekorten zijn op personeel en jeugdzorg. Helder uitgelegd, maar moeilijk te verteren voor GroenLinks. Want hoe kan het dat Overbetuwe geen overschrijding op jeugdzorg heeft? Is daar beter begroot? Wordt daar anders gewerkt? GroenLinks dringt aan op een reële begroting waarin ook de ooonzekerheden duidelijk beschreven zijn. Die rekening houdt met nieuwe regelingen die er aan komen, zoals de CAO en de BTW-sportregeling. Helaas werd de motie van de PvdA, om meer controle te krijgen, verworpen. Alweer een verhoging van de kosten voor het project Polseweg, en weer voor de voetballers! GroenLinks was daar al bang voor. Dan de bewering dat dat voor de begroting niet uitmaakt. Dat is vreemd, want de kapitaallasten gaan natuurlijk wél omhoog. Voor andere sporters, zoals de turngroep SGS die nog steeds wacht op een nieuwe binnensportlocatie, is dit voor de zoveelste keer wel wrang. We ondersteunden de motie van B06 om een apart    besluit te nemen over het geld dat gaat naar Jonge Kracht en de Polseweg. Het thema 'landschap’ dreigt te verdwijnen in de omgevingsvisie. Geld dat daarvoor werd uitgetrokken is nu wegbezuinigd. Vreemd, want ons landschap en de natuur staan van alle kanten onder druk. Dat is met de stikstofregeling ineens voor iedereen duidelijk geworden. Wegen, bouwwerkzaamheden, oprukkende bedrijventerreinen en woningen vergroten die druk op de groene ruimte. Voor GroenLinks staat daarom als een paal boven water dat ‘landschap’ juist een prominente plaats in de omgevingsvisie moet krijgen! Omdat het verkeerd is begroot, wordt voor de kosten van ons afval een greep uit de reserve gedaan. Heel jammer, want je zou met dat geld de inwoners komend jaar tegemoet kunnen komen door de afvalkosten minder te laten stijgen. Bijvoorbeeld door de lediging per bak niet te verdubbelen en naar 8 euro te laten stijgen, maar bijvoorbeeld naar 6 euro Tenslotte zien we budgetmutaties van duizenden en zelfs miljoenen euro’s, wat resulteert in meer dan 4,5 miljoen euro overschrijding. GroenLinks vindt het gênant dat daarbij ook de jongerenraad met een budget van slechts €1500,- wordt genoemd. Dit is toch alles behalve een stimulans om extra politieke betrokkenheid bij jongeren te creëren. Waar hebben we het dan over?!

 

             

Infrastructuur en mobiliteit

De gemeente Overbetuwe wil als vergunningsverlener invloed op de Railterminal Gelderland houden. Hiervoor zijn de veiligheidsregels van de gemeente opgerekt. Met een meerderheid van 1 stem stemde de raad op 3 september in met het aanpassen van de eigen veiligheidsregels voor bedrijven. De gemeentelijke visie om de vergunningsverlener te zijn wordt gedeeld door CDA, D66 en BOB. GroenLinks, GBO, VVD, PvdA en CU houden vast aan de huidige regels, welke een vergunningsverlening in de weg staan.

De provincie Gelderland gaat een openbare aanbesteding houden en beschouwt het bedrijf DERT (Dutch European Rail Terminal) dat het initiatief nam voor de railterminal niet langer als de beoogde uitbater. Juristen van de provincie Gelderland zijn tot de conclusie gekomen dat de kans op jarenlange gevechten met andere gegadigden levensgroot was, als aan de voorkeurspositie van DERT zou worden vastgehouden.

 

Wonen, zorg en welzijn

Uit de op 10 september gepubliceerde Regionale bevolkings- en huishoudensprognose 2019 – 2050 van het Planbureau voor leefomgeving en Centraal bureau voor de Statistiek blijkt dat Arnhem en Nijmegen de komende jaren sterk gaan groeien en de bevolkingsgroei in de Betuwe stagneert. In Lingewaard krimpt de bevolking met ruim 2 procent, terwijl in Overbetuwe een groei van 2 procent wordt voorzien.

Aan de Beatrixstraat in Zetten is woonstichting Valburg begonnen met de sloop van 8 woningen en nieuwbouw. Alleen zestigplussers mogen terug naar het dorpscentrum. De uit 1946 en 1951 stammende sociale huurwoningen maken plaats voor drie grondgebonden woningen en een gebouw met achttien appartementen. Het appartementencomplex telt op de bovenste etage vier huurwoningen in de vrije sector. De overige woningen vallen in de sociale huursector.

Huurders met een grote betaalachterstand krijgen hulp van woningcorporaties en de gemeente Overbetuwe. Die slaan de handen ineen om problematische schulden bij bewoners van huurwoningen te voorkomen. Met het project “Actief Eropaf” worden schulden in een vroeg stadium gesignaleerd. Huurders met een huurachterstand van twee maanden worden door de huurcorporaties Woonstichting Heteren, Woonstichting Valburg en corporatie Vivare doorgegeven aan de gemeente Overbetuwe. Namens de gemeente gaan medewerkers van welzijnsorganisatie Rijnstad vervolgens bij deze mensen langs.

 

Natuur, milieu en energie

Deko in Elst is 12 september begonnen met het leggen van 15000 zonnepanelen op het dak van het bedrijf aan de Peppelenbos op bedrijventerrein De Aam. De panelen komen op het dak van de huidige steenzagerij te liggen. Zij kunnen het bedrijf, inclusief de nieuwe bedrijfshal, van alle stroom voorzien. Ze zijn nu al in gebruik genomen.

Er komt meer en strenger toezicht in Park Lingezegen. Dit wordt gedaan door buitengewoon opsporingsambtenaren (BOA’s) van buiten de gemeente Overbetuwe en Lingewaard in te zetten. Overbetuwe wil aanhaken bij een samenwerkingsovereenkomst van de provincie Gelderland, verschillende Gelderse gemeenten, Staatsbosbeheer, waterschappen en omgevingsdiensten. Als een BOA onder het provinciale convenant valt kan hij/zij overal worden ingezet en is hij/zij niet meer gebonden aan één gebied.

Meer dan 150 bouwprojecten in Lingewaard en Overbetuwe dreigen geen doorgang te vinden of vertraging op te lopen omdat de overheid haar stikstofbeleid eerst op orde moet brengen. Het gaat onder meer om het doortrekken van de A15 en de aanleg van de Railterminal Gelderland bij Valburg en Reeth. Ook kleinere woningbouwprojecten staan onder druk. Dit omdat eerder dit jaar de rechter een streep zette door het programma aanpak stikstof (PAS), het stikstofbeleid in Nederland. Voor Overbetuwe heeft dit gevolgen voor 71 projecten.

Het lyceum in Elst verzamelt tot 11 november dit jaar klein elektronisch afval in. De middelbare school doet mee aan een actie onder de vlag van Wecycle. Wecycle wil het weggooien van klein elektronisch afval tegengaan door het in te zamelen en te hergebruiken. Scholen krijgen in ruil voor hun inspanningen een lespakket dat gebruikt kan worden. In plaats van een lespakket is er ook een digitale camera voor gebruik op school als beloning. Wecycle doneert namens de deelnemende scholen ook een verjaardag pakket aan de stichting Jarige Job.

 

Financiën en bestuur

Brigitte Faber – De Lange is dinsdag 3 september benoemd tot wethouder in Overbetuwe. Zij volgt Jan van Baal op. Brigitte Faber – De Lange heeft een achtergrond in het onderwijs. Ze was hoofdocent logistiek en Economie op de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.

De politie in Lingewaard en Overbetuwe wil meer gaan samenwerken met de inwoners. Ze gaat meer controleren op zaken waar door de inwoners specifiek om gevraagd wordt. Vroeger werd dat gedaan via de wijkagent, nu wil de politie de sociale media inzetten. Alleen de zaken die bij de politietaken horen worden in behandeling genomen, niet de zaken die bij de gemeente thuis horen.

D66 en GBO willen een discussie over het grondbeleid van de gemeente Overbetuwe. Beide partijen maken zich zorgen over het toenemende aantal aankopen door de gemeente. Wethouder Brigitte Faber, die de portefeuille van voorganger Jan van Baal heeft overgenomen, heeft toezegging gedaan om hier binnenkort over te praten.

Overbetuws burgemeester Patricia Hoytink gaat uiteindelijk toch niet in Zetten wonen, maar heeft een villa langs de Linge, aan de rand van Park Lingezegen, gekocht. Momenteel woont zij tijdelijk in het Zettense buitengebied in een woning die de gemeente heeft opgekocht.

 

Onderwijs, cultuur, sport en recreatie

Inwoners van Overbetuwe, Lingewaard en Neder-Betuwe krijgen voortaan nog maar een huis aan huis blad: “Het GemeenteNieuws.” Het blad de Betuwe verdwijnt, omdat het niet meer rendabel is om twee concurrerende weekbladen naast elkaar te hebben. De persgroep en uitgever van de Betuwe en Lingewaard Actueel hebben een deal gesloten met de Starterpers dat het weekblad Het GemeenteNieuws onder z’n hoede heeft.

De Paardenmarkt blijft een publiekstrekker. De 759ste versie trekt nog steeds veel bezoekers. Ook uit België en Duitsland. De uitnodiging aan de dierenbescherming en Eyes on Animals om de hele dag te komen kijken bleef onbeantwoord.

Neder-Betuwe is niet van plan mee te betalen aan de exploitatie van zwembad de Drie Essen in Zetten. Opvallend is wel dat Neder-Betuwe zich wel aanbevolen houdt om geïnformeerd te worden en mee wil denken zodat de juiste informatie beschikbaar is over Neder-Betuwse gebruikers van het zwembad.

Heteren krijgt een jongerenraad. Het dorp wil, met jongerencentrum Insula als uitvalsbasis, meer activiteiten voor en door jongeren van de grond krijgen. Ook komt er een aparte stuurgroep voor jongerencentrum Insula, waar naast jongeren ook volwassenen uit het dorp zitting in nemen.

Tijdens de herdenking op zaterdag 21 september herhaalde de geschiedenis zich. Er stonden vijf oude Engelse Shermantanks een tijdje op exact dezelfde plek waar op de zelfde dag 75 jaar gelden zulke tanks stonden. En in precies dezelfde formatie. Ook werd het naambordje van de John R. Towlestraat onthuld. John R. Towle is een oorlogsheld die op 21 september 1944 Duitse tanks die richting de Nijmeegse Waalburg reden tegen hield en later door mortiervuur om het leven kwam.

Rob van der Wijst uit Schaijk is door de gemeente Overbetuwe aangewezen als sportformateur. Hij moet sporten en bewegen een flinke impuls geven. Sportverenigingen, gemeente, welzijnsinstellingen, scholen en bedrijven moet daar samen voor zorgen. De afspraken die ze daarover maken, worden vastgelegd in een akkoord. Van der Wijst is een week later met alle partijen aan tafel gaan zitten op twee aftrapbijeenkomsten in Zetten en Elst.

In Driel is op zaterdag 21 september ter ere van 75 jaar Market Garden de oversteek tijdens de tweede wereld oorlog nagespeeld. Het oversteken van de 6e Airborne Brigade uit Polen was een indrukwekkend schouwspel. Tijden dit schouwspel was Prins Charles een van de aanwezigen.

 

Werk en economie

Café-restaurant Antonn aan de hoofdstraat in Zetten heeft op 19 september zijn deuren gesloten. Dinsdag 17 september is dat aan het personeel meegedeeld door eigenaar Toon Veens en zijn dochter Anneke. Volgens het ondernemersduo dat de zaak runde, zouden de kosten van het café-restaurant de afgelopen maanden “enorm zijn gestegen” door de oververhitte arbeidsmarkt. Daardoor is het voor hen niet realistisch meer om met het bedrijf verder te gaan.

Op 1 oktober 2019 heeft de raad opnieuw vergaderd over Windpark Goyerbrug.  Waar het in juni ging om een voorlopige verklaring, ging het in deze vergadering over de zienswijzen die waren ingediend op deze voorlopige verklaring en moest besloten worden over de definitieve verklaring.

De vergadering was grotendeels een herhaling van vorige keer, omdat toen ook alle belangrijke kwesties al aan de orde kwamen. Desalniettemin zijn in de afgelopen tijd diverse zaken verbeterd en duidelijker geworden: het gaat dan met name om de compenstie-regeling voor omwonenden.

Het debat in de raad was een stevig en ook emotioneel debat tussen politieke partijen die voor- en tegenstander zijn van de windmolens. De raad moest immers een afweging maken tussen de belangen van direct omwonenden en het ruimere algemeen belang.  Ook de partijen die vóór de verklaring van geen bedenkingen stemden, lieten allemaal duidelijk weten dat dit een moeilijke afweging is geweest. Want iedereen beseft dat de komst van de molens het landschap flink zal veranderen.

Ook onze wethouder Hilde de Groot benoemde dat nogmaals. Daarom heeft zij zich in het afgelopen jaar ingezet om het overleg- en inspraakproces in goede banen te leiden. Zij sprak daarbij zelf met vele omwonenden en ontmoette tegenstanders, voorstanders, mensen die neutraal zijn, en mensen die opzien tegen de komst van de windmolens maar ook vinden dat de noodzaak van schone energie zwaarder weegt dan ervaren overlast.

Na het debat stemde de raad in met het voorstel. Voor stemden 20 raadsleden (5 CDA, 5 GL, 4 VVD, 3 D66, 2 CU,  1 PvdA), tegen stemden 8 raadsleden (5 ITH, 2 SGP, 1 PvdA). De raad stemt dus in met de verklaring van geen bedenkingen en zet zo een belangrijke stap op weg naar Houten Klimaatneutraal 2040. De initiatiefnemer kan nu verder met de subsidie-aanvraag en de planning van de bouw. Er kan nog beroep bij de rechter worden aangetekend, maar we hopen toch op afzienbare termijn de molens te kunnen zien draaien.

GroenLinks is erg blij met het nieuws dat wethouder Bouw voorlopig een deel van haar portefeuille afstaat. Bouw draagt de portefeuille Wonen (tijdelijk) over aan wethouder Rouwendal om het evenwicht in de verschillende wethouder-portefeuilles te bewaken.

GroenLinks-voorman Jeroen van Rossum constateerde bij de Algemene Beschouwingen voor de zomer al dat de portefeuille van wethouder Bouw haar teveel was. “Wat een portefeuille; de Brug zit erin, Jeugdzorg zit erin, WMO zit erin, Sociale Woningbouw zit erin. Ik snap dat dat een grote portefeuille is, maar dat kan niet het probleem van inwoners worden. GroenLinks verwacht echt meer.”

Volgens van Rossum heeft het CDA tijdens de coalitieonderhandelingen zitten slapen toen de portefeuilleverdeling aan bod kwam, of heeft men de onderwerpen stevig onderschat. “Voor de zomer hebben we wethouder Bouw gewaarschuwd dat de motie van wantrouwen nu toch echt in de buurt kwam. Ik ben blij dat het college zo moedig is de portefeuilles aan te passen, zodat die niet nodig hoeft te zijn.”

GroenLinks hoopt dat de herverdeling van onderwerpen binnen het college tot meer vaart zal leiden op de verschillende terreinen. “We maken ons ernstige zorgen om de continuïteit en betaalbaarheid van de jeugdzorg, en ook binnen WMO is nog veel te doen om de zorgwerkers in staat te stellen hun eigen werk te doen en onnodige administratie af te stoten. En die ellendige discussie over een extra brug verdient ook een conclusie. We wachten met spanning af,” aldus van Rossum.

'Complimenten aan ons allen voor een sluitende begroting', aldus Ben Schulte aan het begin van de algemene beschouwing tijdens de raadsvergadering over de voorjaarsnota 2019. De voorjaarsnota omvat aanpassingen aan de lopende begroting en een concept meerjaren-vooruitzicht voor de begroting van 2020 en volgende. Hierin worden voorgenomen inhoudelijke keuzes aan de raad voorgelegd en geven alle fracties hun ''algemene beschouwing'' af. Bijgevoegd het verhaal van GroenLinks. Conclusie: op het sociaal domein zijn we met zijn allen goed bezig, maar voor groen en het echt luisteren naar inwoners moeten we de vinger aan de pols houden. Al onze aanpassingsvoorstellen zijn aangenomen; daar zijn we tevreden over.

Doen we de goede dingen en doen we ze goed? Met die vraag in het achterhoofd hebben we de voorjaarsnota beoordeeld.

Op het sociale domein zien we veel terug, dat ook GroenLinks belangrijk vindt en voor heeft gepleit: Het Groenteplein, waar we ons vorig jaar sterk voor gemaakt hebben, als dagbestedingsplek krijgt steeds meer vorm. Meer muziek in de klas, de zomerschool, de aanpak van schuldenproblematiek en de inclusie-agenda voor mensen met een handicap, zijn initiatieven die ook voor GroenLinks belangrijk zijn en die we eerder al hebben gesteund.

Op het ruimtelijk gebied zijn we enthousiast over het plan voor het verbeteren van de Mosterdhof, zowel qua groene inrichting, de energiemaatregelen als de initiatieven voor sociale cohesie.

Waar een tandje bij mag is aandacht voor de biodiversiteit. Met twee aangenomen moties, die we samen met CDA indienden, hebben we dit meer inhoud gegeven. Zie ook het aparte artikel hierover.

Wat volledig miste is de aandacht voor het terugdringen van de toenemende verstening van het dorp en de tuinen van de mensen. Ook over dit onderwerp dienden we met succes een motie in, die het college opdraagt om een goede aanpak te onderzoeken, bijvoorbeeld via de operatie Steenbreek.

Tenslotte hebben we voorgesteld om geen extra gemeentegeld uit te geven aan aanpak van verrommeling van waterkanten; het Waterschap heeft belang bij extra bewegings-ruimte in de watergangen en moet daar dan maar voor betalen; de gemeente moet gewoon doen wat nodig is, maar dat is niets extra's en daar is dus ook geen extra budget voor nodig. Dit amendement kreeg ook steun van de meerderheid van de raad.  

De grootste discussie ging over twee voorstellen met betrekking tot het mantelzorgcompliment, dat nu € 100 bedraagt en op aanvraag wordt uitgekeerd. PvdA en VVD wilden dit bedrag harmoniseren met Arnhem en ophogen naar €150. Dit hebben we gesteund, maar dat kreeg geen raadsmeerderheid. Het andere voorstel van SP en D66 kreeg wel een meerderheid, en niet onze steun, en behelste een halvering van het bedrag naar €50 (twee cadeaubonnen van €25) en het zonder aanvraag direct versturen naar alle WMO-clienten ten behoeve van hun mantelzorger(s). Net als de gehandicaptenraad vinden wij die halvering van het bedrag een klap in het gezicht van de mantelzorgers; het voorstel werd en wordt echter verkocht als een verruiming van de doelgroep. Beslist geen verbetering dus.

Vanuit andere fracties waren er dit jaar ook voorstellen, die we elk op eigen merites hebben beoordeeld. We hebben daarom steun gegeven aan een extra duurzaamheidsadviseur voor kleine mkb-bedrijven, extra budget voor burgerinitiatieven, een eigen inkoper, extra investering bij het Trefcentrum, een budgetjes voor een nieuwe schildering op het tunneltje van Biddle en verfraaien van het grote spoorviaduct, onderzoek naar het Right to Challenge, de mogeljkheid voor bedrijven om onderhoud van gemeentelijk groen te adopteren en de opdracht om alsnog een duurzaamheidsparagraaf toe te voegen aan de voorjaarsnota/begroting. Het voorstel om asbestsanering op de lange baan te schuiven hebben we niet gesteund.

Al onze voorstellen zijn dus aangenomen en we kijken tevreden terug op deze raadsvergadering.

Op dinsdag 2 juli was de eerste termijn van de kadernota. In de kadernota staan onder andere de plannen voor de komende jaren. Onze fractievoorzitter Jeroen van Rossum sprak daar onder andere over jeugdzorg en luchtkwaliteit. Zijn hele betoog kun je hieronder lezen.

De algemene beschouwingen zijn mij in de afgelopen jaren dierbaar geworden. Een vormvrije avond waarop ik het GroenLinkse verhaal mag vertellen; waarop ik duidelijk mag maken waar de gemeente wat ons betreft naartoe zou moeten.

Voor GroenLinks is die stip op de horizon helder. GroenLinks staat voor een gemeente die kiest voor een sociale, eerlijke en menselijke invulling van het sociaal domein. Waarin niet alleen de zorgbehoevende, maar ook de zorgwerker wordt gewaardeerd en serieus genomen.

GroenLinks staat voor een gemeente die lef toont in de verduurzaming en vergroening van de samenleving. Waarin dappere keuzes worden gemaakt voor luchtkwaliteit en tegen de verblikking. Waarin de fietser voorrang krijgt op de automobilist.

GroenLinks staat voor een gemeente die onvoorwaardelijk kiest voor inclusiviteit, voor een plek voor iedereen. Waarin niet je geloof, geaardheid, afkomst, gezondheid of dikte van je bankrekening je definieert, maar waarin inwoners zonder cynisme tegemoet worden getreden, omdat we erin geloven dat iedereen iets bij kan en wil dragen aan de samenleving.

Voor GroenLinks is die visie helder. Kon ik dat ook maar zeggen over deze Kadernota…

Een voorbeeld. De verschraling, die deze gemeente uitdeelt als beloning voor cultureel ondernemerschap. De afgelopen jaren heeft de raad om dat ondernemerschap gevraagd. En nu de verschillende partijen - theaters, de bibliotheek, kleine initiatieven en verenigingen - dat laten zien, zegt het college “we houden het schraal, want er is nog niks omgevallen.”

Maar de werkelijkheid is anders. De culturele sector loopt op haar financiële tandvlees. En het wordt tijd dat we wat teruggeven. Deze raad - GroenLinks inclusief - is al jaren veel te gierig geweest voor de culturele partners. We moeten daar nu lucht gaan scheppen. Een mooie woongemeente kan niet zonder sterke cultuursector.           

En mocht iemand een opmerking willen maken over het aandeel van de gelden dat naar de bibliotheek gaat: ook ik vind al langer dat de bieb een veel te groot deel van het cultuurbudget opeet. Maar de vraag is wel legitiem of dat ligt aan het bedrag dat naar de bieb gaat, of aan het magere totaalbudget voor kunst en cultuur.

Daarom dient GroenLinks een amendement in om de uitgave per inwoner aan kunst en cultuur structureel stevig te verhogen.

Dank overigens aan wethouder van Eekelen, die vaart heeft gemaakt met het beantwoorden van onze vragen over de gemiddelde uitgaven per inwoner aan kunst en cultuur, die meer dan duidelijk maken waarom het verstandig is ons voorstel te steunen.

Nog een voorbeeld: luchtkwaliteit. Hoewel de hele raad het eens lijkt over de urgentie om actie te ondernemen om de luchtkwaliteit te verbeteren, beter in kaart te krijgen, integraler aan te pakken, blijft het bij geklets. Waar blijft de ambitie? Er gebeurt tot nu toe wat GroenLinks betreft veel te weinig.

Maar misschien kunnen we een handje helpen. We dienen een motie in om extra onderzoek naar luchtkwaliteit mogelijk te maken, opdat de wethouder de handen uit de mouwen kan steken.

In het kader van luchtkwaliteit heeft GroenLinks nog wel een vraag aan de wethouder. Die slimme verkeerslichten op pagina 9 van de Kadernota: Geniet de fietser straks ook van die slimmigheid? En nog een vraag: Waarom vindt het college het verstandig om op groenbeheer te bezuinigen? De natuur kan onze hulp hard gebruiken. In deze tijd moet worden geïnvesteerd in een sterk groen, niet in meer luchtvervuiling.

En als we toch over luchtkwaliteit spreken… Tijd voor een blokje folklore, voorzitter. GroenLinks begint over betaald parkeren. Een mooi middel voor auto-ontmoediging en een inkomstenbron voor duurzame ambities.

En dat lijkt een vrolijk terugkerend gebbetje, maar het legt ook een pijnlijke zenuw bloot. Dit college is zo angstig voor de boze burger-met-auto, dat GroenLinks de afgelopen keren van wethouder van Eekelen niet meer dan een grap terug kreeg op de suggestie. Of “ik-heb-er-geen-zin-in.”

Het wordt tijd dat dit college met serieuze argumenten uitlegt waarom zij de optie van betaald parkeren structureel weigert te onderzoeken, zelfs te overwegen.

Als het college onze luchtkwaliteit echt zo belangrijk vindt, en echt wil inzetten op duurzaamheid, ontkomt ze er niet aan hier serieus het gesprek over aan te gaan. Ik heb het al eerder gezegd: als je wilt verduurzamen, en tegelijkertijd inzet op meer parkeerplekken, dan begrijp je het probleem niet. Ik hoor graag van het college wanneer een serieus gesprek over betaald parkeren wel mogelijk is. 

En dan nog een voorbeeld, waar GroenLinks op meer visie had gehoopt. Meer daadkracht, meer lef. Jeugdzorg. Het ongetemde beest, noemde ik dat twee weken geleden. Wethouder Bouw moest daar om giegelen. Misschien ziet ze de ernst er niet van in.

Jeugdzorg is een landelijk, maar vooral ook lokaal probleem dat eerste prioriteit zou moeten hebben. Maar de wethouder is druk met andere zaken. Steggelen met verdeelde coalitiegenoten, tijd kopen om een besluit uit te kunnen stellen, en - het is een gave - voor- en tegenstanders in de gordijnen jagen. Twee weken geleden heeft wethouder Bouw getracht onze zorgen weg te nemen, maar dat is niet gelukt. Deze wethouder verliest tijd die ze aan Jeugdzorg moet besteden. U raadt het al, ik heb het over de brug. Kom ik zo op terug.

We lopen bij Jeugdzorg het risico dat we ons zo verliezen in het financiële vraagstuk, dat we onvoldoende aandacht besteden aan de vraag wat de zorgvragers en zorgwerkers in de Jeugdzorg nu eigenlijk nodig hebben. Hoe we de kwaliteit van onze Jeugdzorg kunnen borgen en verbeteren.

Een actueel issue: de vraag of we snel genoeg en efficiënt genoeg de diagnose stellen. De Jeugdzorg is een woud van dure doorverwijzingen. Als we bijvoorbeeld bij een vechtscheiding sneller mediation zouden aanbieden, dan vermindert dat problemen. Als we armoedebestrijding vroeg en slim aanpakken, ook. Als we ouders van een kind met autisme niet een leven lang begeleiding insturen, maar ze dat zelf leren te doen, bieden we meer rust voor het kind, en minder belasting voor ouders, die voortdurend met hun kind moeten slepen. En het levert mogelijk nog geld op ook, maar dan als bijvangst. In de juiste volgorde dus.

Nog een actueel issue. Meer dan 40% van de tijd wordt besteed aan administratieve werkzaamheden.  Als we dat kunnen verminderen, hebben mensen meer tijd voor zorg, voor opleiding, voor mentale ondersteuning van collega’s. Wanneer we de administratieve rompslomp verminderen, verminderen we de werkdruk, het ziekteverzuim, de wachtlijsten en dus uiteindelijk de kosten.

En in het kielzog daarvan: resultaatgericht afrekenen. Zorgverleners worstelen met wat nu uiteindelijk het maatschappelijk resultaat van hun werk is, en hoe dit te borgen is. U raadt al wat dat oplevert: nog meer administratieve druk. En als het resultaat onduidelijk is, is het mogelijk niet geleverd, en wordt het dus niet betaald, terwijl de kosten al gemaakt zijn. Er zijn al plekken waar de vacatures voor Jeugdzorg voornamelijk uit administratieve krachten bestaan; de wereld op z’n kop.

Laatste issue, voorzitter: de verborgen wachtlijsten, waar we helemaal geen zicht  op hebben. Wel een intake binnen de daarvoor gestelde tijd, maar dan soms nog zés maanden wachten voordat je daadwerkelijk de hulp krijgt die je nodig hebt.

Misschien kan de wethouder aangeven wat hiervoor haar plannen en ideeën zijn. Hoe gaat dit college de verborgen wachtlijsten aanpakken? Want terwijl al deze actuele issues onze aandacht vragen, zijn wij druk met de kosten.

GroenLinks doet een aanzet om de wethouder te helpen en dient een motie in om de administratieve druk te verlichten. Daarnaast halen we graag ons voorstel voor een serieuze werkgroep met onderzoeksrecht van de plank.

Een werkgroep die mét de wethouder de knelpunten op het jeugdzorgdossier gaat onderzoeken. We kunnen een dusdanig complex en urgent probleem niet aan één wethouder overlaten, ook niet wanneer ze die brug met rust zou laten. Het probleem is simpelweg te groot om één iemand aan te mogen wrijven. Ik vind politiek gedonder met wethouder Bouw prima, maar liever niet op dit dossier. De wethouder was onlangs nog wel te porren voor ons idee, ik hoop dat ze dat in reactie kan herhalen.

Als we toch in het Sociaal Domein bezig zijn: De kadernota spreekt over scherper indiceren in de WMO op huishoudelijke hulp; hoe houden we dat droog? Nu al maken rechters gehakt van de karigheid waarmee gemeenten zich van hun zorgtaak proberen te kwijten. Graag een reactie. Ook op de uitspraken van rechters in het algemeen dat resultaatgericht indiceren zo zijn makken heeft, en vaak tegenwettelijk wordt verklaard. De Adviesraad Sociaal Domein is hier ook benieuwd naar.

Ik begon al even over de brug. Twee weken geleden spraken we wederom over de bereikbaarheid van het Damcentrum, en dus over die brug. Een besluit dat voortgesleept wordt tot iemand binnen het verstandshuwelijk van VVD, CDA, PvdA en ChristenUnie-SGP de politieke moed op kan brengen om de stekker eruit te trekken. En dat doet niemand, dus sleept het voort. En voort. En voort.

Laf en oneerlijk. We kunnen die brug niet betalen, en onderzoek na onderzoek wijst uit dat de brug niet de gewenste effecten sorteert. Dit college en deze coalitie kiest er bewust voor om burgers voor de gek te houden.

Er is geen extra onderzoek nodig om een besluit te nemen. Er is politieke moed voor nodig om de eigen verkiezingsbeloften op te eten. En GroenLinks vindt dat wethouder Bouw, maar ook haar collega’s in college en in de coalitie-bankjes daarom zich kapot moeten schamen.

Misschien is vanavond dan de avond dat dit college de politieke moed opbrengt om eerlijk te zijn en open kaart te spelen. Ik vraag het college om een reactie.

Voorzitter, u merkt dat we er kritisch in zitten vanavond. Tijd voor een positief intermezzo, over politieke moed.

GroenLinks heeft zich de afgelopen jaren erg druk gemaakt over de DSW; onze dienstverlener voor hen met de grootste afstand tot de arbeidsmarkt. En daar gebeurde de afgelopen jaren een klein wondertje. En voltrekt zich dus vanavond het wondertje dat GroenLinks één wethouder wel graag een pluim geeft.

Wethouder Stemerdink heeft de afgelopen jaren de politieke moed gehad om de bezem erdoor te halen, en met het risico op bestuurlijk falen alle lijken uit de kast te trekken. En het heeft zich uitbetaald. Niet alleen de begroting van dit jaar, maar ook de begroting van de komende jaren laat een beeld zien rond DSW waar ik een jaar of twee geleden niet van had durven dromen.

Maar die conclusie legt wat GroenLinks betreft wel een uitdaging voor de andere wethouders op tafel. Een uitdaging die draait om politieke moed versus de neiging om te duiken. Want ook voor het afval-dossier hebben we een dappere wethouder nodig, die haar verkiezingsslogans durft los te laten. Om nog maar te zwijgen over die verdomde, dure brug.

Ik raad wethouders Bouw en van Eekelen met klem aan om een stevige bezem aan te schaffen, en zich af te vragen wat voor gaat: het belang van de gemeente, of het belang van de eigen baan en de eigen verkiezingsleuzen?

En dan Eneco. Ik begreep uit de media dat de verkoop van Eneco niet alleen aanstaande is, maar dat ook de koper mogelijk bekend is. Shell… Het vleesgeworden bewijs van het failliet van het kapitalisme. Hoe kan het toch dat we ons voornemen Eneco te verkopen aan een partij met duurzame idealen en dan uitkomen bij Shell?

De samenleving slikt voor zoete koek dat Shell hele landen kapot boort, want dat rijdt zo lekker. Hoe kan het dat we ons in de maling laten nemen door inhalige, zelfzuchtige figuren, die aan niets anders kunnen denken dan de volgende euro die op hun rekening wordt gestort? Figuren die duurzaamheid slechts zien als slingers in de etalage. Een bedrijf dat helemaal niet bezig is met hoe de wereld wordt doorgegeven, omdat de volgende generatie pas interessant wordt als ze stevig staat te tanken aan het pompstation.

Daar verkopen wij mogelijk onze Eneco-aandelen aan, die we nog zo graag groen hadden weggezet.

Ik hoop dat ik het bij het verkeerde eind heb, voorzitter. Dat voor Shell de inhaligheid plaats maakt voor verstandigheid met de benoeming van de nieuwste bestuurder. Dat de nieuwste geluiden die te lezen zijn over Shell een nieuw tijdperk inluiden. Zelfs daar lijkt de nieuwe bestuurder afgerekend te gaan worden op haar duurzame prestaties. Een contradictie, maar we doen het maar met wat we hebben.

En ze lopen in dat opzicht - als het waar is - in elk geval nog voor op ons college, waar wethouder van Eekelen nog ongehinderd mag fantaseren over bruggen en parkeerplekken, zonder dat daar de duurzaamheidsagenda meteen wordt bijgehaald om haar mee om de oren te slaan.

Dat die Eneco-gelden zomaar naar Shell kunnen gaan, is wat mij betreft onderdeel van een grotere trend in onze samenleving. De neiging om waarde enkel nog in euro’s te kunnen zien. En de lamgeslagen staat waarin het kapitalisme ons boerenverstand heeft geparkeerd.

We hadden twee weken geleden een inspreker die haar verhaal deed over het grote leed van het niet gemakkelijk kwijt kunnen van een tweede auto. Wil ik haar niet eens kwalijk nemen. We zijn zo geconditioneerd dat alles maar comfortabel moet zijn. En zo geconditioneerd dat we heerlijk liberaal en individualistisch niet meer verder kunnen kijken dat onze eigen voordeur. En dus boos worden op de overheid als die niet twee keurig aangeharkte parkeerplaatsen dichtbij die eigen voordeur regelt. 

Dat kapitalisme en dat marktdenken dat een deel van ons doet geloven dat we recht hebben op twee parkeerplekken, op grond die ook groen kan worden ingevuld, holt onze samenleving uit, en treft vooral de zwakkeren en de minder assertieven onder ons.

Banken lenen achterlijke bedragen uit, want schulden leveren ook veel geld op. Arme mensen moeten ook maar zelfredzaam zijn, dus ze gaan lenen. Wie durft zijn kind een schoolreisje te weigeren? Waarom mogen alle buren wel op vakantie? Als je erbij wilt horen, doe je mee. En vervolgens is de overheid druk bezig om die schulden te saneren, en cynisch mensen na te jagen op het risico dat ze frauderen. Zonder ons de vraag stellen of we het geld dat we daaraan kwijt zijn, niet in eerste instantie al slimmer hadden kunnen verdelen, zodat die hele lening niet nodig was.

Antoniushove en Bronovo sluiten allebei de eerste hulp. En we klagen erover dat dit überhaupt mogelijk is, en vragen ons af waarom de overheid niet ingrijpt, zonder ons af te vragen of het niet juist die overheid was, met het blinde geloof in marktwerking, die deze situatie mogelijk heeft gemaakt. Laat het verlies van een bereikbare Eerste Hulp voor onze gemeente ons nu eindelijk eens leren: zorg is geen markt.

Eneco wordt - ondanks onze groene en duurzame ambities - verkocht aan Shell; een clubje rijke gewetenlozen dat met dollartekens in de ogen hele landen kapot oogst. En we vinden het jammer, maar we laten het begaan, want we kunnen die financiële injectie zo goed gebruiken in onze blutte gemeente, die sloten geld nodig heeft voor de volgende parkeergarage, voor lage lasten in de dure huizen, voor die verrekte rotbrug.

En de overheid bedient hen die betalen, en predikt het evangelie van de marktwerking. Kapitalisme verpest ons, en de overheid buigt daar gedwee in mee. En vreest de boze, bevoorrechte burger, die voldoende comfort heeft en mondig genoeg is om luidkeels weerstand te bieden als de eigen achtertuin nodig is voor vooruitgang.

En dus hebben we in het land, maar ook hier, een laf en futloos bestuur dat inwoners niet durft op te voeden. Geen impopulaire keuzes durft te maken. Als er een rugby-club te tribune bezet, of een schoolklas, zijn we er als de kippen bij om te klappen en snel de knip te trekken en toe te geven. Terwijl het milieu naar de getver gaat, terwijl kinderen in armoede opgroeien.

Waar zijn de idealen en de vergezichten? Waar is ons leiderschap? Waar is ons lef?

De crux met kapitalisme en economisme is dat het er zo vriendelijk uitziet vanuit onze aangeharkte tuintjes. Het ziet er keurig uit. Maar het holt onze samenleving uit.

En tot kiezers stoppen met stemmen op kapitalistische partijen, die de ziekenhuizen ten prooi laten vallen van marktwerking; tot we stoppen met stemmen op partijen die asfalt en 130 rijden op de snelweg belangrijker vinden dan de luchtkwaliteit van morgen; tot we stoppen met stemmen op partijen die niet verder durven te kijken dan de volgende verkiezingsuitslag; gaat dat niet veranderen.

Ik gaf twee weken geleden al aan - tijdens de behandeling van de jaarstukken - dat GroenLinks niet de illusie heeft dat wij 2018 zonder tekort hadden afgesloten. En dat geldt ook voor 2019 en 2020. Wel hadden we het geld graag anders uitgegeven. GroenLinks kan niet anders concluderen dan dat de toekomst er onder dit bestuur minder groen en minder links uitziet dan ons lief is. Minder sociaal, minder duurzaam, minder inclusief. Minder mooi.

Vorig jaar vreesde GroenLinks hardop tijdens de coalitie-presentatie, tijdens het interpellatiedebat en tijdens de begrotingsbehandeling dat deze coalitie en dit college niet wilde besturen om de gemeente een mooiere, betere plek te maken, maar dat het besturen zelf het doel was. Want verder ontbreekt het bestaansrecht van dit verstandshuwelijk van VVD, CDA, PvdA en CU-SGP.

Voorzitter, GroenLinks is de vrees ruim voorbij. We hebben nu ruim een jaar deze coalitie het voordeel van de twijfel gegeven, en het is ons klip en klaar.

Niet daadkrachtig, maar futloos. Niet gericht op samenwerking, maar in zichzelf gekeerd. Niet dapper voorwaarts, maar laf verstopt in uitstelgedrag en gepruttel. Een liefdeloos politiek huwelijk tussen vier partijen die enkel bezig zijn de invloed niet te verliezen.

Er wordt onderzoek na onderzoek gedaan om tijd te kopen. Er wordt keer op keer gesproken over de passie en de goede wil van matig functionerende wethouders, en hoe ze er toch echt mee bezig zijn. Er wordt vergadering na vergadering gesust en gejokt dat inwoners echt betrokken worden en inspraak hebben. En dat het allemaal goed komt, als we nog even geduld hebben.

Zodat niemand hardop hoeft te erkennen dat de brug er niet komt. Dat het afvalprobleem niet zo gemakkelijk wordt opgelost als in verkiezingstijd geroepen werd. Dat niet elke inwoner zijn zin kan krijgen.

Het komt niet vanzelf goed. Er zijn geen kant-en-klare oplossingen voor brutale verkiezingsbeloftes.

Ik wens het college een rustige en bedachtzame zomer toe, om de gedachten te ordenen, de idealen op te graven, en te heroverwegen welke gemeente we willen bouwen. De baan van wethouder is een eervolle baan, die meer urgentie verlangt dan enkel de wens om het te zijn.

En als uit die overpeinzingen komt, voorzitter, dat we een college hebben dat wil werken aan een inclusieve, sociale en echt duurzame gemeente, dan staat GroenLinks paraat om te steunen, ideeën aan te dragen, te helpen. En dan geven we met liefde dit college nog een tijdje het voordeel van de twijfel.

Dan helpen wij graag. Ik snap dat ik vanavond niet mijn vriendelijkste betoog heb gehouden, maar GroenLinksers zijn uiteindelijk opgeruimde idealisten die zoeken naar invloed om te kunnen bouwen aan een gemeente die zorgt voor haar huidige en haar volgende generatie. Een sociale, duurzame en inclusieve gemeente.

Dankuwel.