Poliflw

HvnL: 'Vrijdagmiddag zijn de bewoners bijeen gekomen om gigantische pleisters op te hangen en verbetering te eisen van Woonstad, maar ook om de schaamte rondom dit probleem te bespreken. Ook hebben ze een petitie opgestart waar al tientallen handtekeningen opstaan.'

HvnL: 'Vrijdagmiddag zijn de bewoners bijeen gekomen om gigantische pleisters op te hangen en verbetering te eisen van Woonstad, maar ook om de schaamte rondom dit probleem te bespreken. Ook hebben ze een petitie opgestart waar al tientallen handtekeningen opstaan.'

Op uitnodiging van Brabant C, een investeringsfonds voor cultuur, waren statenleden Nico Heijmans en Irma Koopman aanwezig bij de theatervoorstelling “Iets met boeren”.

 De voorstelling wordt gespeeld door lokale mensen op een werkend boerenbedrijf in Molenschot. Boeren Jos en Marian hebben 2 kinderen, een zoon die het bedrijf wil overnemen en een dochter die studeerde in Wageningen en met haar gezin in de stad woont.

In en om de boerderij worden de dilemma’s en verdeeldheid die er spelen rondom de landbouwtransitie prachtig verbeeld. Van de bouw van de schitterende boerderij aan een zandpad door opa, via de ruilverkaveling naar de veranderingen en problemen van nu.

Van het rechtmaken van sloten en kanalen naar het weer laten meanderen, van maatregelen tegen stijgend water naar zorgen om het veel te lage grondwaterpeil. Van de dochter die wijs is geworden in plaats van veel dingen wijs is gemaakt.

De enige die van begin van de voorstelling tot het einde bleef dansen en zingen was het geld…..de bank.

 Irma Koopman: “Treffend hoe ze zoveel dilemma’s in zo korte tijd zo voelbaar wisten neer te zetten met mensen uit de buurt. Gewone Brabanders die deels hun eigen verhaal spelen. Blij dat Brabant C ons heeft uitgenodigd.”

 Iets Met Boeren - Bureau Pees

Zeven boeren in Noord-Nederland worden vervolgd voor het illegaal verwerken van papierslib in hun co-vergisters. Naar aanleiding van de berichten in de media stelt Wim Moinat vragen over de Drentse co-vergisters.

Meerdere media* berichtten op 10 januari j.l. dat zeven boerenbedrijven in Drenthe, Groningen en Friesland worden vervolgd door het Openbaar Ministerie voor het overtreden van de meststoffenwet. De boeren hebben tonnen papierslib verwerkt in hun co-vergister, terwijl dat niet mag. Er bleef een milieuvervuilend restproduct over dat als meststof over het land werd verspreid. De zeven zaken zijn door de rechter uitgesteld, omdat nu ook tussenhandelaren worden gehoord. Deze zaken zijn onderdeel van een veel grotere strafzaak.

De toezichthouder voor de meststoffenwet gaat in de regel niet gauw over tot het strafrechtelijk vervolgen bij overtredingen. Dan moet het gaan om overtredingen die herhaaldelijk, grootschalig, in crimineel verband en/of via complexe frauduleuze constructies plaatsvinden.

Naar aanleiding van bovenstaand bericht hebben wij de volgende vragen:

Zover wij weten zijn er in Drenthe 11 erkende co-vergisters. Klopt onderstaande lijst? Zo nee, welke mist er of is inmiddels geen erkende co-vergister meer?

-Attero Wijster                                                -Biovender Witteveen

-Bio Energy Donderen                                   -Benning Dwingeloo

-Bio Energy Coevorden                                 -Melkveebedrijf Riedstra en Hoving Veenhuizen

-Green Create Wijster                                   -Gasselte B.V. Gasselternijveenschemond

-Cremerhoeve Tynaarlo                                -Biovender Beilen

-Woagen B.V. Exloërmond

De verwerking van mest, het bijmengen van co-producten en de verwerking van digestaat is aan strenge regels onderworpen om mogelijke milieu en/of gezondheidsschade te voorkomen. Hebben alle co-vergisters de benodigde omgevingsvergunningen voor alle activiteiten die op deze bedrijven plaatsvinden? Zo nee, welke niet en wat was de reden voor het niet afgeven van de vergunning? Co-vergisters maken gebruik van de SDE+ subsidieregeling voor de productie van duurzame energie uit biomassa. De vereisten van de Meststoffenwet zijn ook opgenomen als voorwaarden om in aanmerking te komen voor deze subsidies. Sinds 2017 is het mogelijk voor RVO Zwolle om naar aanleiding van een overtreding van de meststoffenregelgeving een korting op het subsidiebedrag door te voeren.**  Is er in de Drentse subsidieregelingen ook de mogelijkheid opgenomen om kortingen of terugvorderingen door te voeren? Kunt u dat toelichten? Hoeveel provinciale subsidie is er per co-vergister verstrekt? Welke leningen of garanties zijn er door Drenthe verstrekt per co-vergister?

* Media 10-01-2022

https://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/177116/Boeren-voor-rechter-voor-illegaal-verwerken-papierslib-in-vergister

https://www.ad.nl/drenthe/boeren-voor-de-rechter-voor-illegale-stoffen-in-vergister~a3f29592/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F

https://nos.nl/artikel/2412610-zeven-boerenbedrijven-vervolgd-voor-illegaal-verwerken-papierslib.

** Inspectieresultaat co-vergisters NVWA 2020

file:///C:/Users/GEBRUI~1/AppData/Local/Temp/inspectieresultaten-covergisters-2020-1.pdf

De afgelopen jaren is de Nederlandse landbouwsector drastisch opgeschaald, aangejaagd door organisaties zoals de Rabobank en mogelijk gemakt door ondoordacht beleid vanuit den haag.(1, 2) Waar heeft de eindeloze opschaling en het beleid van den haag toe geleidt? Nederland is nu de twee na grootste exporteur van landbouwproducten wereldwijd, de gemiddelde schuld van een boerenbedrijf is opgelopen tot zo’n 1,3 miljoen en dat terwijl meer dan de helft minder dan modaal verdient. Tegelijkertijd maakte de Rabobank de afgelopen 5 jaar 3 miljard euro winst in de food- en agrarische sector.(2, 3) Hiernaast is de uitstoot van stikstofoxiden en fijnstof vrijwel hetzelfde gebleven vergeleken met 1990, terwijl we al jaren weten dat de uitstoot veel te hoog is.(4)

Aan de andere kant is niet opschalen vrijwel geen optie. Boeren verdienen al weinig maar omdat premies en leveringsvoorwaarden afhankelijk zijn van omvang en aantallen blijven kleinere boeren achter.(5) Kortom, de trend van opschalen is slecht voor milieu, mens én boer. Wat ons betreft zijn boeren slachtoffers in de stikstofcrisis, slachtoffers die medeplichtig gemaakt worden aan hun eigen onderdrukking.

Nu in Barneveld een uitbreiding van een boerenbedrijf komt zijn we langs de deuren gegaan om te vragen hoe de omwonende daar over denken. Vooral omdat het gaat om een uitbreiding gebaseerd op een vergunning uit 2007, deze vergunning is gebaseerd op verouderde stikstof normen en zou hedendaags niet meer uitgegeven kunnen worden. De omwonenden hadden veel begrip voor de opschaling. Echter is er duidelijk een misverstand over onze positie wat betreft de boer en de noodzakelijkheid van opschalen. Wij zijn tegen het eindeloos opschalen maar voor een eerlijk inkomen van de boer en een gezonde leefomgeving.

 

 

Literatuur

1. Mak G, Wielen Pvd. 'Rabobank heeft grote schuld aan boerencrisis': NPO radio 1; 2019

2. Joosten T. In 11 grafieken: hoe de Rabobank miljoenen verdient aan schaalvergroting in de landbouw (en buiten schot blijft nu de rekening op tafel komt): Follow the Money; 2021

3. Twaalfhoven M. Tijd voor een nieuwe landbouwrevolutie: Brabants Dagblad; 2019

4. Rijksoverheid. Toetsingsemissies voor de NEC-plafonds en PM: Rijksoverheid 2021

5. VergaderboerTwee. De Basisvergoeding helpt boeren die niet willen opschalen foodlog; 2021

De afgelopen jaren is de Nederlandse landbouwsector drastisch opgeschaald, aangejaagd door organisaties zoals de Rabobank en mogelijk gemakt door ondoordacht beleid vanuit den haag.(1, 2) Waar heeft de eindeloze opschaling en het beleid van den haag toe geleidt? Nederland is nu de twee na grootste exporteur van landbouwproducten wereldwijd, de gemiddelde schuld van een boerenbedrijf is opgelopen tot zo’n 1,3 miljoen en dat terwijl meer dan de helft minder dan modaal verdient. Tegelijkertijd maakte de Rabobank de afgelopen 5 jaar 3 miljard euro winst in de food- en agrarische sector.(2, 3) Hiernaast is de uitstoot van stikstofoxiden en fijnstof vrijwel hetzelfde gebleven vergeleken met 1990, terwijl we al jaren weten dat de uitstoot veel te hoog is.(4)

Aan de andere kant is niet opschalen vrijwel geen optie. Boeren verdienen al weinig maar omdat premies en leveringsvoorwaarden afhankelijk zijn van omvang en aantallen blijven kleinere boeren achter.(5) Kortom, de trend van opschalen is slecht voor milieu, mens én boer. Wat ons betreft zijn boeren slachtoffers in de stikstofcrisis, slachtoffers die medeplichtig gemaakt worden aan hun eigen onderdrukking.

Nu in Barneveld een uitbreiding van een boerenbedrijf komt zijn we langs de deuren gegaan om te vragen hoe de omwonende daar over denken. Vooral omdat het gaat om een uitbreiding gebaseerd op een vergunning uit 2007, deze vergunning is gebaseerd op verouderde stikstof normen en zou hedendaags niet meer uitgegeven kunnen worden. De omwonenden hadden veel begrip voor de opschaling. Echter is er duidelijk een misverstand over onze positie wat betreft de boer en de noodzakelijkheid van opschalen. Wij zijn tegen het eindeloos opschalen maar voor een eerlijk inkomen van de boer en een gezonde leefomgeving.

 

 

Literatuur

1. Mak G, Wielen Pvd. 'Rabobank heeft grote schuld aan boerencrisis': NPO radio 1; 2019

2. Joosten T. In 11 grafieken: hoe de Rabobank miljoenen verdient aan schaalvergroting in de landbouw (en buiten schot blijft nu de rekening op tafel komt): Follow the Money; 2021

3. Twaalfhoven M. Tijd voor een nieuwe landbouwrevolutie: Brabants Dagblad; 2019

4. Rijksoverheid. Toetsingsemissies voor de NEC-plafonds en PM: Rijksoverheid 2021

5. VergaderboerTwee. De Basisvergoeding helpt boeren die niet willen opschalen foodlog; 2021

De Gezondheidsraad heeft een rapport uitgebracht “Vervolgadvies gewasbescherming en omwonenden”. ‘Vervolg’ , want het is een continuing story waarin steeds meer studiemateriaal beschikbaar komt. Inmiddels boekenkasten vol. De regering en de Tweede Kamer hadden om dit advies gevraagd. Zie www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2020/06/29/vervolgadvies-gewasbescherming-en-omwonenden .De SP in Provinciale Staten heeft in 2017 en in 2019 ook al vragen  gesteld over dit onderwerp, maar toen kon respectievelijk wilde het College van GS geen antwoord geven – het laatste omdat een belangrijke studie toen nog niet officieel uit was. Die is nu wel uit en ligt mede onder het rapport van de Gezondheidsraad, dus de vragen nog maar eens gesteld, met wat aanpassingen vanwege het nieuwe rapport.

Alle onderzoeken samen tonen statistisch significante verbanden tussen bestrijdingsmiddelen enerzijds en Parkinson anderzijds (dat wou de Tweede Kamer weten). Het verband is niet hard genoeg om ‘oorzakelijk’ te mogen heten, maar wel hard genoeg om het Europese voorzorgsbeginsel toe te passen. Dat leidt tot het advies dat de verduurzaming van de landbouw intensiever en sneller moet. In Frankrijk is Parkinson inmiddels officieel tot beroepsziekte onder telers verklaard. Duitsland overweegt hetzelfde.

Er is ook een statistisch significant verband tussen bestrijdingsmiddelen en neurologische problemen bij ongeboren en jonge kinderen.

De Gezondheidsraad doet ook een paar concrete uitspraken op deelgebieden.

Met name in de bollenteelt (die apart onderzocht is) wordt het meest gespoten. In de, minder goed onderzochte, fruitteelt wordt minder gespoten, maar vaak wel horizontaal of omhoog. Nader onderzoek is hier nodig. De boeren trekken zich te weinig van het beleid aan. Ze blijven met  het giftigste gif spuiten en ruimen zelden verpakkingen en restanten op de juiste wijze op. Arbeiders worden vaak onvoldoende geïnstrueerd – niet zozeer zij die spuiten, want die zijn wel beschermd en geschoold, maar zij die na het spuiten werkzaamheden verrichten. Het gevaar houdt niet gelijktijdig met het spuiten op. Effecten zijn aantoonbaar tot op 250m van de bron. Er wonen in Nederland 90.000 mensen binnen 50m van een bollen- of fruitperceel. 18% van de bevolking in landelijk gebied woont binnen 250m van een landbouwperceel, anders dan gras.

De provincie is niet de eerste lijn tegen gewasbeschermingsmiddelen, en heeft alleen wettelijke bevoegdheden in waterwingebieden. Desalniettemin boekt het project ‘Schoon Water voor Brabant’ op vrijwillige basis toch goede resultaten.

Er is echter meer mogelijk, zij het niet altijd wettelijk vastlegbaar. De provincie kan bijvoorbeeld streven naar spuitvrije zones, op vrijwillige basis afspraken maken of de gemeenten stimuleren dat te doen, monitoringsprogramma’s en verder onderzoek mede financieren, en spuitvrije zones vastleggen in de Interim Omgevingsverordening.

De vragen aan GS gaan over wat er op dit gebied mogelijk is. Ze zijn hieronder te vinden.

In America draait al jaren – nabij de kern van America - het mestverwerkingsbedrijf van Willems. Dat bedrijf zorgt voor enorme (stank)overlast voor de omwonenden. Klachten van omwonenden werden ‘per ongeluk’ genegeerd door de gemeente Horst aan de Maas en niet doorgestuurd naar de provincie, zoals feitelijk wel had gemoeten. Eén van de gevolgen: Willems kreeg vergunning voor een uitbreiding van de verwerking van mest, onder andere omdat er geen klachten zouden zijn geweest. Toen er ten lange leste alsnog onderzoek werd gedaan bij Willems, bleek er sprake van diverse overtredingen, die leidden tot het opleggen van een dwangsom, die Willems zou moeten betalen als hij de problemen niet snel genoeg op zou lossen.

Willems had slechts een vergunning voor de verwerking van 58.000 ton mest maar bleek in de praktijk illegaal veel meer mest te verwerken als toegestaan (in 2017 was dat 222.000 ton meer; in 2018 was dat 201.000 ton meer en in 2019 was dat 188.000 ton meer). En tegelijkertijd heeft hij een vergunning aangevraagd en gekregen (!) voor een forse uitbreiding van de mestverwerking, tot wel 450.000 ton! In een brief van de SP en andere partijen in de gemeenteraad aan B&W en de provincie Limburg van 19 mei 2020 werden vragen gesteld. En omwonenden tekenden bij de rechter beroep aan tegen het verlenen van een vergunning voor de uitbreiding van de mestverwerking.

In een gesprek van wethouder Kuijpers (D66/Groen Links) en Rudy Tegels (CDA) met omwonenden en de dorpsraad – waarbij de wel uitgenodigde Willems opmerkelijk genoeg niet kwam opdraven – kwam naar voren dat de gemeente Horst aan de Maas een fout heeft gemaakt (bouwblok verkeerd ingetekend)  die er toe heeft geleid dat de provincie de vergunning kon verlenen voor de uitbreiding. Ondertussen is ook duidelijk dat Willems – en daar gaat hij prat op – zeer goede relaties heeft met de bestuurders in de provincie. Dat blijkt. Uit de ‘fouten’ die door de gemeente worden gemaakt die moeilijk te herstellen zijn, de gemeente die een weg financiert naar het bedrijf van Willems en de coulante houding van de provinciale bestuurders, die regelmatig bij Willems op bezoek komen om diens mestverwerkingsbedrijf te komen bewonderen…

De klap op de vuurpijl kwam toen de rechter uitsprak dat Willems de door de provincie opgelegde dwangsom in verband met de wetsovertredingen (met name illegale mestverwerking) niet hoefde te betalen, omdat hij in het najaar toch ging uitbreiden, met toestemming van de provincie! Duidelijk werd dat de verantwoordelijke gedeputeerden Burlet (Forum voor Democratie) en Housman (PVV) onder één hoedje hadden gespeeld.

In een reactie op de vragen van de verschillende fracties in de gemeenteraad van Horst aan de Maas gaf B&W toe dat de situatie bij Willems zorgelijk was. Op de vraag hoe de gemeente denkt de gezondheidsschade bij de omwonenden te kunnen beperken, verschuilt B&W zich achter de provincie Limburg. In het najaar (oktober/november 2020) moet de gemeenteraad besluiten over een voorstel van B&W tot bestemmingsplanwijziging die Willems in zijn bedrijfsvoering tegemoet komt en daarmee feitelijk de omwonenden in de stank laat zitten. Het college excuseert zich in haar reactie op de vragen van de raad voor het feit dat zij de eerdere klachten van de buurt niet voldoende gehoord heeft en dat de provincie (daardoor) te lang heeft gewacht met handhaving.

Ook in Provinciale Staten van Limburg zijn vragen gesteld aan Gedeputeerde Staten over de situatie. In de reactie op die vragen worden de gestelde vragen onvolledig of niet beantwoord en wordt informatie achtergehouden. De provincie is op verschillende manieren financieel verbonden met Willems. Zo krijgt Willems van de provincie heel veel geld uit een provinciaal innovatiefonds (LEF). Dat geld is onder andere besteed aan projecten van Willems in America, Odiliapeel en Zevenellen, een project in ontwikkeling voor een zogenoemde bio-transitiecentrale op een industrieterrein bij Buggenum. Voor de omwonenden is het duidelijk: de gedeputeerde die verantwoordelijk is voor handhaving en de gedeputeerde die de vergunning voor uitbreiding van de mestverwerkingscapaciteit heeft gezorgd, spelen – zoals direct na de rechtszaak tegen Willems ook al bleek - onder één hoedje. En de omwonenden kunnen ook hier naar gerechtigheid fluiten.

Samen met D66/Groen Links, PvdA, Essentie en het CDA heeft de SP een brief gestuurd naar B&W van Horst aan de Maas en Gedeputeerde Staten van Limburg met vragen (zie bijlage) over de situatie van mestverwerker Willems in America.

Mestverwerker Willems heeft een vergunning voor het verwerken van 58.000 ton mest en het bedrijf wil zijn verwerkingscapaciteit nog fors uitbreiden. Terwijl er al zoveel mestverwerkingscapaciteit bestaat in Noord-Limburg in het algemeen en in Horst aan de Maas in het bijzonder (lees hier meer over die overcapaciteit). Uit publicaties in onder andere De Limburger (lees de artikelen "Forse boete dreigt voor mestverwerker in America" en "Overtreder in America wil nog meer mest verwerken") blijkt dat Willems vrijwel structureel de regels overtreedt. De provincie heeft hem dan ook gedreigd met een boete van € 650.000 als hij niet snel de zaken op orde brengt.

De behandeling van de vergunningsaanvraag van Willems voor uitbreiding van diens mestverwerkingscapaciteit is in gang gezet door de provincie Limburg, die in deze het bevoegd gezag is. Over de gang van zaken met betrekking tot de vergunningaanvraag, gekoppeld aan de overtredingen willen de SP en de andere partijen in de gemeenteraad van Horst aan de Maas meer duidelijkheid.

Al in juli 2019 hebben buurtbewoners bij de gemeente Horst aan de Maas en de Provincie hun ongenoegen geuit over de overlast die het bedrijf van Willems veroorzaakt. En in het verleden hebben zich ook al eerdere overtredingen voorgedaan. De partijen in de gemeenteraad willen dan ook weten wat B&W en GS vinden van de situatie en hoe zij de veiligheid en de gezondheid van de buurt in de toekomst gaan garanderen. Ook wordt gevraagd of er überhaupt wel sprake kan zijn van mogelijke uitbreiding, vóórdat het bedrijf alle regels nakomt. In het verlengde daarvan vragen SP, D66/GL, Essentie, PvdA en CDA op welke wijze B&W en GS er voor gaan zorgen dat de ondernemer ook niet dit jaar meer mest gaat verwerken dan vergund?

De SP-fractie in de provinciale staten is geschrokken door het bericht dat Apollo Vredestein in Enschede een deel van de productie naar lagelonenlanden gaat verplaatsen en 750 medewerkers hun baan kwijtraken. Dit komt bovenop de 146 uitzendkrachten die eind maart al hun baan verliezen. De SP wil van Gedeputeerde Staten weten wat zij heeft gedaan om deze werkgelegenheid voor Enschede te behouden.

 

SP-Statenlid Simon Zandvliet: Dit is verschrikkelijk nieuws. Voor Enschede, maar natuurlijk vooral voor de getroffen medewerkers. De mensen die verantwoordelijk zijn voor het succes van Vredestein worden nu bij het oud vuil gezet omdat er meer winst te halen valt in lagelonenlanden. Ik wil van de Gedeputeerde weten wat hij gedaan heeft dit te voorkomen en liever nog wat hij gaat doen om dit te voorkomen. Als dat niet meer kan moeten de getroffen medewerkers geholpen worden naar gelijkwaardig werk in de regio. Breder vindt de SP dat dit soort praktijken tegengegaan moeten worden en industrie en werkgelegenheid in Overijssel behouden en juist gestimuleerd moeten worden. Daarom dring ik er ook op aan hier actie op te ondernemen zodat dit in de toekomst voorkomen wordt. De SP zal op korte termijn langsgaan bij het bedrijf om met de getroffen medewerkers in gesprek te gaan.