Poliflw

Tijdens de behandeling van de jaarstukken in Provinciale Staten van 16 juni brak onze fractie een lans voor een actief grondbeleid. Het is een effectieve manier om als provincie te helpen bij het oplossen van de wooncrisis en de stikstof- en CO2-problemen in het landelijk gebied.

“We hebben de jaarstukken aangegrepen om de tussenbalans voor het provinciebestuur op te maken”, vertelt Statenlid Kirsten Wilkeshuis. “We hebben aan de hand van de klimaatcrisis, de stikstofcrisis en de wooncrisis gekeken waar we nu staan. Met name deze laatste twee baren ons zorgen. De stikstofcrisis brak aan bij de start van deze bestuursperiode en is nog niet bezworen: een groot deel van de woningbouwopgave in Haaglanden is hierdoor onuitvoerbaar, grote investeringen in de Rotterdamse haven staan op losse schroeven en de kritische depositiewaardes in Natura-2000 gebieden worden nog steeds fors overschreden. Een opsteker zijn de extra rijksmiddelen voor uitkoop van boeren en natuurinvesteringen, maar tegelijkertijd is de uitvoering daarvan nog nauwelijks gestart. Kansen voor koppelingen tussen uitkoop (stikstof), natuurbeleid (biodiversiteit) en bodemdaling (CO2-uitstoot) worden daarmee niet verzilverd. Ook de woningcrisis (vooral in het sociale en middensegment) is groot en acuut. De provincie bouwt weliswaar geen huizen, maar kan wel iets aan een aantal randvoorwaarden doen.”

“Met een actief grondbeleid kan de provincie de woningbouw en herinrichting van het landelijk gebied in Zuid-Holland vooruit helpen”, vervolgt Kirsten. “Dit hoeft niet eens te leiden tot heel veel meer en groter uitgaven. Vooral in het landelijk gebied is veel winst te behalen met de combinatie van rijksgeld voor uitkoop en natuurontwikkeling. De provincie kan bijvoorbeeld participeren in risicovolle grondexploitaties voor binnenstedelijke woningbouw of met garantstellingen zorgen dat gemeenten kunnen investeren. Ook kan de provincie grond verwerven daar waar boeren stoppen, deze grond omzetten naar natuur of woningbouw en tegelijkertijd investeren in gebieden waar de landbouw op volle kracht door gaat. Wij zijn blij dat Gedeputeerde De Zoete heeft toegezegd om nog voor de begrotingsbehandeling hier onderzoek naar te gaan doen. Wij kijken uit naar haar rapportage.”

Binnen de politiek zijn mensen met een financiële achtergrond schaars, terwijl belangrijke onderwerpen vaak wel worden teruggebracht naar een discussie over geld of in ieder geval de schaarste ervan. In het Engels zijn er niet zomaar verschillende geld gerelateerde uitdrukkingen, zoals ‘it’s all about the money’ en ‘put your money, where your mouth is’.

Om op die laatste uitdrukking verder te gaan, is het schrijnend om te zien hoe weinig belang het provinciale college van VVD, CDA, ChristenUnie/SGP, maar ook PvdA en GroenLinks om de natuur geeft. Zeker in de afgelopen maanden is meer dan ooit duidelijk geworden hoe belangrijk de natuur is. De natuur houdt ons gezond, de natuur maakt ons gelukkig. Er moet flink worden geïnvesteerd om onze natuur te behouden, maar eigenlijk ook om de reeds aangerichte schade te herstellen. In het coalitieakkoord is daarom maar liefst € 5 miljoen van de beschikbare € 160 miljoen voor natuur gereserveerd. En dat bedoel ik natuurlijk sarcastisch.

Schrijnend was het echter dat dit college structureel € 6,7 miljoen op de natuurbegroting zou inleveren. Deze korting was helemaal niet door het college gecommuniceerd. In samenwerking met Natuurmonumenten zijn we, door goed te volgen wat er met het geld in de verschillende financiële stukken gebeurd, achter de bezuiniging gekomen. Samen met de Partij voor de Dieren hebben we ons vervolgens ingezet om de onderste steen boven te krijgen. Het college heeft lang de fout ontkend, maar moest deze uiteindelijk toch toegeven. We zijn blij dat de fout vandaag met de vaststelling van de voorjaarsnota wordt teruggedraaid.

Uit de financiële stukken van de provincie is het op dit moment heel moeilijk te achterhalen waar het geld nu daadwerkelijk aan wordt besteed. Statenleden hebben een meer dan financieel degelijke achtergrond nodig om de stukken echt goed te kunnen doorgronden. Meer dan eigenlijk van ze mag worden verwacht. Ik ben blij dat ik hier afgelopen maanden als Statenlid mijn steentje aan heb mogen bijdragen en zal dit de komende periode als fractievertegenwoordiger ook blijven doen. Gelukkig hebben we in de persoon van Jeroen Heuvelink ook een financieel sterk onderlegd Statenlid, die actief bezig is om de kwaliteit van de financiële stukken te verbeteren. Want het is jammer om te zien dat inhoudelijk hele belangrijke onderwerpen uitmonden in enkel een discussie over geld. Geld is namelijk niet het belangrijkste, het gaat om de mooie dingen die we voor onze provincie willen bereiken. Of zoals mijn ‘gurl’ Jessie J zegt:

“t’s not about the money , we just wanna make the world dance”

Op 22 april stond de begroting op de agenda van de Provinciale Staten. Tijdens een lang online debat, dat technisch niet altijd even soepel verliep, hebben wij onze zorgen geuit over de slagkracht van het huidige provinciebestuur. Want behalve een coronacrisis, hebben we in Zuid-Holland ook te maken met een wooncrisis, een klimaatcrisis en een stikstofcrisis.

“Als ik naar de voorliggende begroting kijk vraag ik me af welke waarde die heeft”, zo opende onze woordvoerder Jeroen Heuvelink zijn betoog. “Discussiëren wij over paar maanden niet over een geheel herziene begroting waarin we alle zeilen bij moeten zetten? Dat deze begroting nog niet inspeelt op de economische gevolgen van de coronacrisis is wellicht nog begrijpelijk, maar om in te spelen op die ander crises moeten er toch een aantal dingen anders in het beleid van dit college.”

D66 heeft het provinciebestuur nog eens gewezen op de grote verstedelijkingsopgave waar Zuid-Holland voor staat. De gemeenten moeten huizen bouwen, maar de provincie kan daaraan bijdragen. Bijvoorbeeld door te zorgen voor een goede warmte-infrastructuur zodat er gasloos gebouwd kan worden en te investeren in meer lightrail en fietspaden zodat bewoners nieuwe wijken niet per se de auto hoeven te pakken.

Ook wat betreft het aanpakken van de klimaatcrisis en de stikstofcrisis zou D66 graag meer ambitie van het provinciebestuur zien. De verhouding tussen landbouw en natuur moet veranderen. Het landbouwbedrijf niet primair als voedselvoorziener maar een producent van maatschappelijke goederen zoals natuur, biodiversiteit, elektriciteit, milieuruimte en voedsel. En ruimtelijk een kwalitatief hoogstaand landschap met veel meer ruimte voor water en natuur. Door bodemdaling is dit in de veenweidegebieden helemaal urgent. Toch lijkt dit wel een blinde vlek bij het college. Onze fractie ontdekte zelfs een fout in de natuurbegroting. Gelukkig wordt deze nu hersteld zodat er geen bezuiniging plaatsvindt.

Tot slot wil onze fractie een lans breken voor de culturele sector, die hard wordt geraakt door de coronacrisis. De 300 miljoen euro die Ingrid van Engelshoven heeft uitgetrokken om de sector door de crisis te helpen, nemen niet weg dat onze provinciale instellingen (het Erfgoedhuis, Kunstgebouw, Jeugdtheaterhuis Zuid-Holland, Popunie en Stichting Educatie Orkest Projecten) sowieso al moeite hadden om het hoofd boven water te houden. Zij zijn in het verleden flink gekort. En dan hebben we het nog niet eens over die andere culturele instellingen, musea en evenementen die een belangrijke bijdrage leveren aan cultuurparticipatie en -educatie in Zuid-Holland. Woordvoerder cultureel erfgoed Laura Neijenhuis gaat komende tijd samen met onze cultuurwethouders bespreken hoe de provincie – naast de steun die Rijk en gemeenten bieden – van betekenis kan zijn voor de toekomst van de culturele sector.

D66 Zuid-Holland betreurt het standpunt van de provincie Noord-Holland niet verder te willen met het project Duinpolderweg. Door het niet aanleggen van de verbinding N205 – N208, waarmee een extra passage van de Ringvaart zou ontstaan, blijven de huidige problemen op het gebied van bereikbaarheid, leefbaarheid en veiligheid in de noordelijke grensstreek (Bollenstreek / Haarlemmermeer) bestaan.

Behalve de verkeersoverlast op de provinciale wegen blijft ook de verkeersoverlast in Lisse en Hillegom bestaan, vanwege de smalle bruggen over de Ringvaart en ook de verkeersoverlast richting Bloemendaal (Vogelenzang, Bennebroek). Daarnaast heeft het ontbreken van goede verbindingen voor auto, openbaar vervoer en fiets in het gebied Bollenstreek / Haarlemmermeer ongetwijfeld gevolgen voor de woningbouw aan de westzijde van de Haarlemmermeer, omdat dit niet los kan worden gezien van de verbindingen met de voorzieningen in de Bollenstreek (onder andere in de kernen Lisse en Hillegom, het strand en de duinen).

Zeker in de geest van de Omgevingswet is een integrale omgevingsvisie op het gebied Bollenstreek / Haarlemmermeer, dat een belangrijke verbinding vormt tussen de zuidelijke en noordelijke Randstad, van cruciaal belang.

D66 Zuid-Holland roept de provincie Noord Holland dan ook op zich niet uit het project Duinpolderweg terug te trekken, maar juist een tandje bij te zetten en de ontwikkeling te verbreden tot deze noodzakelijke provinciegrensoverschrijdende omgevingsvisie.

Ruim vijftien jaar alweer woon ik in Den Haag. Heerlijk vind ik het dat je hier met tien minuten fietsen mídden in de natuur bent. Ik heb afgelopen jaren veel gewandeld (met of zonder hond), gefietst, gepicknickt en paardgereden aan het strand en in het duingebied tussen Scheveningen en Wassenaar Meijendel.

Inmiddels neem ik in de zomer yogalessen op het strand en sta ik graag met de kinderen in de branding. Elke keer dat ik er kom, vooral als ik in mijn eentje ben, verrast het me weer hoe divers en ontzettend mooi de natuur is in Nationaal Park Hollandse Duinen. En aan het strand geniet ik van de eeuwige beweging en het geluid van de zee.

Dit stuk natuur in onze provincie, zoals vele anderen, is kwetsbaar en verdient onze bescherming. Het kustgebied staat onder druk. Ik ben er trots op dat ik in de Provinciale Staten een partij mag vertegenwoordigen die hier vol voor kiest: behouden en versterken van onze natuur en geen extra bebouwing in onze kustgebieden. In het licht van de stikstofcrisis wordt dit alleen maar belangrijker. Extra bijzonder aan ons duingebied is dat het zorgt voor het zuiveren van ons drinkwater. Nog een extra reden om heel goed te zorgen voor dit prachtige natuurgebied.

Mede op initiatief van D66 hielden de Provinciale Staten van Zuid-Holland vandaag een spoeddebat over de stikstofcrisis. In plaats van te wachten op het provinciebestuur –  dat wat ons betreft  te laat uit de startblokken komt –  besloten wij zelf het voortouw te nemen en maatregelen voor te stellen om uit de huidige impasse te komen.

Dat langer wachten geen optie is, bleek vanochtend wel uit de belangstelling voor het debat. Opnieuw waren er veel boeren voor dag en dauw naar Den Haag afgereisd om in en om het Provinciehuis hun zorgen te uiten. Tijdens het debat heeft D66 het provinciebestuur opgeroepen om vaart te maken en samen met boeren, bedrijven en gemeenten stappen zetten richting een gebiedsgerichte aanpak. Om onze boodschap kracht bij te zetten, diende landbouwwoordvoerder Kirsten Wilkeshuis een motie in, die echter geen steun van de coalitie kreeg. Kirsten vindt het zorgwekkend het gevoel voor urgentie bij het college ontbreekt. “De natuur gaat eraan en de economie en woningbouw staan stil, maar het provinciebestuur pakt niet door.”

Kringlooplandbouw D66 pleit voor kringlooplandbouw en vindt het belangrijk dat elke boer die dat nodig heeft, kan rekenen op financiële ondersteuning van de provincie. Op die manier kunnen boeren hun bedrijf een toekomst geven en op een mooie manier eerlijk geld verdienen. Geen race to the bottom maar produceren tegen goede prijzen. Boeren hebben vanzelfsprekend niet de schuld aan het stikstofprobleem. Dat neemt echter niet weg dat  de overstap naar kringlooplandbouw nu hard nodig is. Dát is het eerlijke verhaal.

Gezonde leefomgeving Goed landbouwbeleid gaat hand in hand met goed natuurbeleid. In de periode Bleeker is er veel natuur verloren gegaan, waaronder ook veel verbindingen tussen natuurgebieden, het Natuur Netwerk Nederland. D66 heeft er tijdens de vorige Statenperiode vanuit het college hard aan gewerkt om dit tij te keren. Het zou een gemiste kans zijn als het huidige provinciebestuur het succesvolle natuurbeleid van Han Weber niet onverminderd voortzet. Wij kiezen wel voor een gezonde leefomgeving: schone lucht, schoon water en gezonde natuur.

De urgentie is groot Het provinciebestuur moet nu in actie komen om ervoor te zorgen dat er kilometers worden gemaakt met terugdringen van stikstofdepositie. Het onderwerp is ongelofelijk complex. Het raakt boerenbedrijven, het raakt bouwbedrijven, het raakt de Rotterdamse Haven, het raakt de natuur en het raakt onze gezondheid. Het gaat hier niet om een transitie van één periode. Het zal tien à twintig jaar duren voordat er echt resultaat wordt geboekt. Er zijn stevige maatregelen nodig om de natuur te herstellen en ervoor te zorgen dat er woningen kunnen worden gebouwd. Zuid-Holland heeft geen dag te verliezen.

Het was een roerige dag vandaag, ook in Den Haag. Terwijl honderden trekkers rondom het Provinciehuis af en aan reden werd de Statenvergadering van Zuid-Holland verdaagd. De D66-fractie vindt het ernstig dat de vergadering niet doorging om redenen van openbare veiligheid en bereikbaarheid van ons Provinciehuis en dat demonstraties het democratische proces raken.

We hadden verzocht om het Programma Aanpak Stikstof (PAS) toe te voegen als agendapunt en wilden een motie Stikstof indienen. Deze problematiek stelt ons provinciebestuur voor hele cruciale afwegingen voor Zuid-Holland: over de woningen, de bedrijven, de boeren en de natuur. Die afwegingen raken daarmee ons allen als inwoners. 

Wat ons betreft is het moment dat de actualiteit zo hoog opspeelt bij uitstek het moment om als volksvertegenwoordigers onze ideeën en kaders mee te geven aan het bestuur. Samen met andere partijen, waaronder boeren, bedrijven en gemeenten, moeten proactief stappen worden gezet richting het verduurzamen van de landbouw, het herstel van de natuur en het doorgaan met (natuurinclusief) woningen bouwen. Daarom zijn wij extra teleurgesteld dat de vergadering vandaag niet is doorgegaan. Wij verzoeken het provinciebestuur om het goede gesprek met Provinciale Staten hierover spoedig te faciliteren.

Mijn meest favoriete plek in Zuid-Holland is Noordwijk en wel specifiek het strand. Het strand waar ik als kind al speelde en dat ik heb zien ontwikkelen tot wat het nu is: een van de meest populaire stranden in Nederland met schitterende strandpaviljoens.

Noordwijk is door zijn ligging gezegend met veel natuur (zee, strand, duinen, landgoederen) en recreatiemogelijkheden. Door de aanwezigheid van hotels, horeca, winkels en (culturele) evenementen direct aansluitend aan strand is er de kans om van de badplaats een uniek verblijfsgebied te maken. Dit vraagt echter een visie op ruimtelijke kwaliteit, badplaatsarchitectuur en hoogwaardig ingericht verblijfsgebied. Dit is een opgave die vergelijkbaar is met de opgave van grote en middelgrote steden bij de transformatie van hun centrum tot een aantrekkelijk en levendig verblijfsgebied.

Vanuit mijn ambtelijke ervaring in Den Haag en Amsterdam en bestuurlijke ervaring als wethouder in Noordwijk, Hillegom en Bloemendaal durf ik te stellen dat deze opgave een flinke maat te groot is voor kleinere gemeenten. Hier zijn de kwaliteiten gericht op sectoraal beheer en niet op dergelijke integrale gebiedsontwikkeling. Zo heeft Zandvoort grote ambities als het gaat om het upgraden van de badplaats, maar onderkent dat een kleinere gemeente deze competenties mist. Daarom is – om de ambities te kunnen omzetten in resultaat – besloten de gemeentelijke organisatie op te heffen en onder te brengen bij de gemeente Haarlem.

Voor Noordwijk is zo’n oplossing niet voorhanden. De kans om een middelgrote gemeente met 125.000 inwoners te worden door het fuseren van de vijf bollenstreekgemeenten is niet gegrepen. Dat is jammer, want een dergelijke nieuwe gemeente had met een visie op de ontwikkeling van de badplaats en de bollenstreek ook ambities kunnen omzetten in resultaat.

Mogelijk biedt de nieuwe Omgevingswet kansen. Als in de nationale en provinciale omgevingsvisies de ambitie ‘Noordwijk wil een aantrekkelijke verblijfplaats zijn, zowel voor bewoners als voor bezoekers, die zich qua uitstraling en beleving onderscheidt van andere plaatsen aan de Noordzeekust’ wordt onderschreven, dan kan de provincie met het beschikbaar stellen van ambtelijke ontwikkelkennis de gemeente helpen de ambitie om te zetten in resultaat.

Tja, ik blijf hopen dat de kansen die voor het oprapen liggen worden benut. Dit vraagt moed van zowel de provincie als de gemeente door elkaars mogelijkheden én elkaars beperkingen te erkennen.

Ik durf niet te zeggen dat het mijn meest favoriete plek is in Zuid-Holland, er zijn immers vele mooie, interessante en historische plekken in onze provincie die zeer de moeite waard zijn. Maar het is wel één plek waar ik in de loop der tijd erg aan gehecht ben geraakt: groen, bebost en open, stedelijk en landelijk tegelijk.

Ik heb het over de Rottemeren, een gebied waar de Rotte zich van het landelijke Moerkappelle kronkelend een weg baant tot het centrum van Rotterdam, waar je aan de linkeroever omgeven bent door de openheid van de Eendragstpolder en aan de rechteroever eindeloos kan recreëren in de bebossing van de Bleiswijkse Zoom en het Hoge en Lage Bergse Bos. Zeer de moeite waard om doorheen te fietsen, te varen of flinke rondjes hard te lopen. En als je ’s nacht gaat wandelen hoor je de vossen tussen de bomen ritselen.

Het is een mooi gebied maar ook een levendige illustratie van de ingewikkelde ruimtelijke opgave in de Zuidelijke Randstad. In het Hoge Bergse Bos staat een uitkijktoren van waaruit je – al dan niet abseilend – de skyline van Rotterdam en Den Haag kan zien, het begin van het Groene Hart bij Zuidplas, de glastuinbouw van het Oostland en de ‘urban sprawl’ van Zoetermeer en Lansingerland. De voorlopige uitkomst van het gevecht tussen al die ruimtelijke claims ontvouwt zich als een landschap voor je neus. Dat is niet alleen aan fascinerend landschap maar ook een mooi landschap. En dat het nooit stil staat bewijzen de gele hesjes die in opdracht van Rijkswaterstaat bezig zijn zich een weg door het bos te kappen. Daar gaan ze flink wat asfalt neerleggen.

Stukje bij beetje ontvouwt zich een eigen samenleving. Rotterdam die 97% van de beheerskosten draagt, wil wel wat geld terug verdienen via concerten. De bewonersvereniging, die vooral ongestoord in die mooie – door Rotterdam betaalde – groene omgeving wil wonen komt dan in het geweer. Horeca- en leisure-ondernemers lonken intussen naar de Rotterdamse consument met steeds weer nieuwe marketingconcepten en vernieuwde producten. Met milde achterdocht kijkt de natuurvereniging over de schouder mee: geld verdienen, nou vooruit, maar het gaat uiteindelijk wel om de biodiversiteit. En de plaatselijke politiek? Die vindt het prima dat Rotterdam alles betaalt maar wil uiteraard wel alles zelf beslissen. Zij zijn immers de baas.

Geef nou toe, als je zo’n plek om de hoek hebt, zou je er toch ook gehecht aan raken!

Zuid-Holland werkt aan een Kustvisie, zodat onze kust haar unieke karakter, natuurwaarde en aantrekkingskracht behoudt, maar er ook ruimte is om te recreëren, te sporten, te wandelen of een drankje te drinken. Als onderdeel van de kustcampagne konden inwoners van Zuid-Holland op 20 juni meepraten over de toekomst van onze kust. 

Tijdens de Kustdag zijn de Statenleden in gesprek gegaan met bewoners, ondernemers, natuurorganisaties, gemeentes en andere belanghebbenden over de kust van Zuid-Holland.

‘s Ochtends bezochten we Katwijk, waar we informatie kregen over de waterkering en parkeergarage in de Duinen, een mooie manier van functies combineren zonder het landschap al te veel te belasten. Daarna gingen we door naar Hoek van Holland, waar vakantiehuizen op het strand zijn gebouwd en nog mogelijkheden liggen om de recreatieve waarde verder te ontwikkelen. Als laatste deden we het Zuiderstrand van Den Haag aan, waar we nogmaals uitgebreid in gesprek gingen over gewenste en ongewenste ontwikkelingen. Binnenkort gaan we ook nog naar Ouddorp om daar indrukken op te doen.

D66 wil alle deelnemers aan de Kustdag heel hartelijk danken voor hun tijd en waardevolle input. Gevoed met goede ideeën kunnen wij de discussie over de kust nog beter voeren.

Een uitgebreid verslag van de Kustdag is te vinden op de website van de provincie Zuid-Holland.