Poliflw

Voorzitter, Met het Uitvoeringsprogramma Energie laten we zien hoe de provincie bijdraagt aan schone lucht, aan comfortabel en betaalbaar wonen, aan onze economie, aan nieuwe vormen van mobiliteit en aan een verstevigd blijfklimaat. Bovendien verminderen we meteen ook de afhankelijkheid van fossiele energiebronnen en dragen we samen bij aan het verminderen van de klimaatverandering. De Energietransitie is in het Bestuursakkoord als provinciale kerntaak benoemd. “Met een strategie waar Brabant gezonder, mooier en sterker van wordt, geven we invulling aan onze afspraken met het Rijk.”

Door nu middelen toe te kennen aan het Uitvoeringsprogramma wordt geborgd dat de provincie een rol kan blijven spelen in de energietransitie en dat er in de uitvoering geen gat valt.

Want we moeten wel vaart blijven maken met de energietransitie. Voor een leefbaar Brabant, nu en in de toekomst. Er is én meer inspanning én meer versnelling én meer innovatie én meer communicatie nodig.

We hebben een forse ambitie en er is beperkte tijd. Er zijn dus stevige investeringen nodig. In kennis en kunde en in euro’s. Er is een omschakeling nodig, een omschakeling van een centraal gestuurd, fossiel energiesysteem naar een decentraal duurzaam energiesysteem. We kunnen de energietransitie misschien niet altijd leuker maken, maar wel acceptabeler en socialer.

De strategie van Brabant richt zich op het mobiliseren van de samenleving voor de energietransitie, op het selectief en slim selecteren van koplopers en op het slim integraal combineren van functies en activiteiten. Want, er zijn kansen! Kansen voor het Brabant van de toekomst om energieopgaven en andere maatschappelijke opgaven, zoals leefbaarheid en omgevingskwaliteit, te combineren. Om de mogelijkheden te benutten.

Tegelijkertijd moeten we ook streven naar energie-rechtvaardigheid en draagkracht. Oog hebben voor de verschillende groepen in de samenleving. En bijsturen wanneer nodig. We moeten ambitieus zijn, maar ook realistisch. Luisteren naar de Brabanders en tegelijk vaart maken. Inwoners eerlijk informeren. Vanaf het begin mensen erbij betrekken. Voortbouwen op de kracht van Brabant. Meebewegen met bottom-up initiatieven en sociale innovatie. Mee laten doen bij projecten zoals bij de windmolens langs de A16 en zo draagvlak creëren door sociale participatie.

Het is duidelijk dat er een directe relatie is tussen de Energieagenda en de Omgevingsvisie. De ambities ten aanzien van duurzame energie en energiereductie zijn in beide dossiers gelijk. In beide gevallen wordt uitgegaan van meervoudig en slim ruimtegebruik, van integraal afwegen en van net-werksturing. De provincie kan het niet alleen. De energietransitie is nou eenmaal sterk afhankelijk van meerdere partners en stakeholders. Tijdens het Energiefestival op 7 november jl. is het Uitvoeringsprogramma Energie gepresenteerd. Met maar liefst 700 stakeholders zijn we in het Evoluon in gesprek gegaan over de uitvoering van de Brabantse energietransitie in de komende jaren. Het was een feest.

De Energietransitie is dus een kans. Tenminste, als we het slim aanpakken. Daarmee bedoel ik: Meer, beter en slimmer de kansen benutten. Met een Uitvoeringsprogramma dat dat mogelijk maakt. Met tempo, met oog voor draagvlak en met een uitgestoken hand. Allemaal hard nodig om met de vele partners in de energietransitie die stevige vooruitgang te boeken.

Want de hele energietransitie is niet gemakkelijk en gaat echt nog niet vanzelf. Maar, het gáát er in ieder geval over. Mensen praten erover met elkaar, op straat en op feestjes en ze bedenken samen hoe het zou kunnen en hoe het zou moeten. Ik was vorige week bij een ledenbijeenkomst van de lokale energiecoöperatie in mijn eigen dorp: de zaal zat bomvol (wel nog met vooral mannen) en het stikte van de goede ideeën.

De provincie is de verbindende schakel tussen Rijk, regio’s en gemeenten. En zorgt voor kennisdeling.

En de provincie heeft een voorbeeldfunctie: streven naar energieneutraal en duurzaam provinciaal vastgoed. Dus ook energiebesparen en opwekken voor het provinciehuis. D66 kijkt uit naar het resultaat van de motie provinciehuis als E-catcher. De maquette die ik zag op het Energiefestival zag er veelbelovend uit!

De rol van de provincie bij de RES’en is positief stimulerend. Als gelijkwaardige partner aan tafel zitten en regionale afspraken borgen. Coördineren. Beschikbaar stellen van expertise en capaciteit. En het laten uitvoeren van regio-overstijgende onderzoeken.

D66 vindt de rol van de provincie bij het verbinden van de energieagenda aan de sociaaleconomische agenda zeer belangrijk. De vraag naar beroepskrachten voor de uitvoering van de energietransitie groeit op alle niveaus; mbo, hbo en universiteiten. De urgentie is hoog om te komen tot beter toegesneden opleidingen die aansluiten bij de snelle ontwikkelingen binnen de energietransitie. Ook omscholing en bijscholing is hierbij van groot belang.

Tot slot wil ik graag stilstaan bij de rol van de provincie rondom sociale innovatie. Het streven is, ik noemde het net al, dat iedere inwoner van Brabant meedoet (of kan meedoen) aan de energietransitie. Draagvlak en draagkracht zijn essentiële voorwaarden voor het slagen van de energietransitie. Zorgen dus voor bewustwording.

Goed dat we bij deze Uitvoeringsagenda versterken waar we als provincie goed in zijn. Voortbouwen op de kracht van Brabant. De energietransitie vormgeven op een manier die past bij de Brabander en onze manier van wonen, werken en leven. We hebben geloof in vooruitgang, ondernemerschap, technologisch en sociaal design, samenwerken en innovatie: en dat zit allemaal in het DNA van de Brabander.

Dus nu vooruit voorzitter. D66 kiest voor kwaliteit en zegt ja tegen de begrotingswijziging.

Voorzitter,

Natuurlijk gaat Brabant vandaag instemmen met de afspraken over het Klimaatakkoord! Want er is geen andere keuze, als we onze provincie gezonder, mooier en sterker willen maken. We willen naar een energie-neutrale en circulaire samenleving. Naar een gezonde toekomst. Het Klimaatakkoord sluit prima aan bij onze eigen Brabantse ambities om over 10 jaar op 50% duurzame energie te zitten. En het mobiliseert meteen ook de samenleving om ook actief bij te dragen. Hoe mooi is dat voorzitter?

Want het klimaat verandert. Dat zal niemand ontkennen (denk ik). Het klimaat verandert trouwens niet alleen fysiek, maar ook economisch.

Het Klimaatakkoord bevat afspraken. Afspraken om de verandering van het klimaat te beperken (dat heet dan klimaatmitigatie – maar dat woord mogen we niet meer gebruiken van Staatssecr. Knops). Concreet gaat het om afspraken om de uitstoot van CO2 te verminderen. Door het opwekken van duurzame energie, door besparing in de gebouwde omgeving, door aanpassing van industriële processen en via verduurzaming van onze mobiliteit.

Brabant is gelukkig al concreet aan de slag met de klimaatopgave. De Brabantse energietransitie is namelijk een van de vier hoofdopgaven uit de Brabantse Omgevingsvisie. En de energietransitie wordt opgepakt langs de lijnen van onze vorig jaar vastgestelde Energie-agenda. Waarbij de Brabantse doelstelling van 50% broeikasreductie nog net iets ambitieuzer is dan landelijk (nationale broeikasgasuitstoot in 2030 met 49% terugdringen.)

Een groot deel van de uitvoering van het Klimaatakkoord is decentraal. Dat biedt dus ruimte. Ruimte voor regionaal maatwerk via een bottom-up proces, waarbij gemeenten en waterschappen in de regio’s de vrijheid krijgen om zelf invulling te geven aan de uitvoering. Dat loopt onder andere via de processen van de Regionale Energie Strategieën in de vier Brabantse regio’s. Daar wordt al volop aan gewerkt door gemeenten, energie-coöperaties en andere organisaties. Per Brabantse regio kan en wordt dat verschillend aangepakt. Elke regio doet dat op z’n eigen manier, wel samen met vele anderen.

Want betrokkenheid is heel belangrijk in die RES’en. We moeten samen stappen zetten, zeker als het gaat om het besparen van energie. We kunnen het als provincie of Rijk niet alleen. We zullen het met elkaar moeten oppakken.

De energietransitie biedt ook kansen, als we het slim aanpakken. En het integraal bekijken. Met tempo, met oog voor draagvlak én met een uitgestoken hand. Want de transitie naar duurzame energie op land en aardgasvrij wonen heeft grote invloed op dagelijks leven van Brabanders. Fysiek, sociaal en financieel.

Naast het voorkomen van opwarming van de atmosfeer biedt het Klimaatakkoord ook veel kansen. Het mooie is dat we via de energietransitie kunnen bijdragen aan andere provinciale doelen, zoals schone lucht en comfortabel en betaalbaar wonen. In goed geïsoleerde huizen is het comfortabeler wonen en is de energierekening lager. Elektrische auto’s, bussen en scooters maken de steden schoner en stiller. Steeds meer mensen zullen hun eigen energie opwekken. Het geld van de energierekening gaat zo niet naar energiebedrijven, maar blijft in de eigen portemonnee of kan gebruikt worden voor investeringen in dorp, wijk of de directe omgeving van de Brabander.

En duurzame industrie levert banen op. De klimaatoplossingen die we nu hier ontwikkelen, zijn straks nieuwe exportproducten. Het maakt ons ook minder afhankelijk van energie-import uit andere landen. En ondertussen verminderen we ook onze afhankelijkheid van fossiele energiebronnen.

Ik wil benadrukken dat de provincie een belangrijke toegevoegde waarde heeft voor het halen van de broeikasgasreductie. Niet alleen vanuit het middenbestuur, maar ook gezien de provinciale bevoegdheden op het gebied van fysieke leefomgeving en in sociaaleconomisch opzicht. De provincie kan verbinden, betrokkenheid en draagvlak creëren, kennisdelen en ondersteunen. Goed voorbeeld is de ondersteuning van de provincie Brabant van de Nationale Duurzame Huizenroute die afgelopen zaterdag en ook morgen weer georganiseerd wordt in vele Brabantse gemeenten. Zeer inspirerend en motiverend om tijdens zo’n Duurzame Huizenroute ideeën op te doen en ervaringen uit te wisselen met huiseigenaren van een duurzame woning. Uit de eerste hand hoor je dan dat een duurzame woning meer wooncomfort en een lagere energierekening oplevert. Bovendien hoor je trots, omdat er wordt bijgedragen aan een schone toekomst. Gemeenten, kennisinstellingen, bedrijven, energie-coöperaties en individuele inwoners zetten zo samen stappen in de energietransitie.

Voorzitter, We bespreken vandaag de inspanningsverplichting vanuit Brabant over de Klimaatakkoord-afspraken die onze provincie aangaan en die passend zijn binnen onze eigen provinciale ambitie. Het Klimaatakkoord geeft de doelen, het uitvoeringskader en de daarbij behorende randvoorwaarden. En de provincies toetsen het Klimaatakkoord op haalbaarheid, betaalbaarheid en uitvoerbaarheid. Want we dragen hier allemaal bij aan het Brabants klimaatakkoord: gemeenten, BrabantStad, sectoren en maatschappelijke partijen.

Wat D66 betreft kan het niet snel genoeg gaan. We willen knokken voor de toekomst van Brabant. Dus nu vooruit met het Klimaatakkoord!

Tijdens de begrotingsvergadering op 9 november in het provinciehuis heeft Provinciale Staten Brabant een motie ingediend om de bouw van een kerncentrale in Brabant te voorkomen. Deze motie werd ingediend door D66 na een debat met de VVD, die de bouw van een dergelijke kerncentrale niet uit wilde sluiten. Uiteindelijk was er een meerderheid omdat alleen VVD, CDA, PVV en 50PLUS tegen stemden. De fracties van D66, SP, PvdA, Groenlinks, PvdD, ChristenUnie – SGP en Lokaal Brabant waren voor de motie.

Uit de motie blijkt dat D66 vindt dat de provincie met een schone energiemix uit hernieuwbare bronnen een echte energietransitie kan realiseren. Hier hoort kernenergie niet bij. Het is nog steeds niet zo dat de energie die hierdoor worden opgewekt zonder afval is. Ook is het zo dat er nog geen oplossing is om dit afval op te ruimen.

Het is juist een doel van de energietransitie om te komen tot een nieuwe energiehuishouding die ervoor zorgt dat we in de toekomst op een duurzame en hernieuwbare manier kunnen voorzien in onze energiebehoefte. Zonder schade voor mens en milieu. Fractievoorzitter Arend Meijer van D66: “Het is belangrijk dat de Brabanders vier maanden voor de verkiezingen weten waar de partijen staan op dit onderwerp. Ons standpunt is in ieder geval glashelder.”

Buiten dat D66 kernenergie niet als hernieuwbare bron ziet, is het ook zo dat een dergelijke centrale veel geld kost. Deze miljarden ziet de partij graag besteed aan andere meer duurzame innovaties. Denk hierbij aan nieuwe technieken om energie op te slaan en het isoleren van woningen.

Het voorstel in Brabant kan op steun rekenen in de Tweede Kamer, zo zegt D66 woordvoerder Matthijs Sienot: “wij willen dat we nu vaart maken met echt schone energie. Dat is goedkoper en sneller dan kernenergie. De bouw van een kerncentrale duurt minstens 15 jaar en kost zeker 10 miljard euro. De eerste deadline van de klimaatdoelen is al in 2030. Sowieso zijn we met kernenergie dus te laat. Bovendien steekt niemand zijn vinger op om een kerncentrale te bouwen. Laten we ons daarom niet afleiden en aan de slag gaan met de energie van de toekomst.”