Poliflw

Er gaat wat gebeuren. Daar ben ik van overtuigd. Afgelopen twee dagen debatteerden we van de ochtend tot de avond in de Tweede Kamer over de plannen van het kabinet. Het is mij duidelijk: ons land moet eerlijker. En het kan. Een grote SP is nodig om ervoor te zorgen dat het ook echt gaat gebeuren.

“Corona raakt ons allemaal”, sprak de koning op Prinsjesdag. En daar heeft hij gelijk in. Maar zeker niet iedereen even hard. De coronacrisis legt een vergrootglas op de ongelijkheid die we in de samenleving al zagen: een onzeker inkomen, de hoge werkdruk in de zorg, moeite hebben om rond te komen omdat de huur steeds verder stijgt. Deze problemen kenden we al, maar ze zijn door de coronacrisis nog groter geworden.

Vorig jaar hoorden we al dat partijen steeds meer terug kwamen op de gedachte dat het overlaten aan de markt, bijvoorbeeld van onze zorg en woningen, alles beter zou maken. De SP heeft daar nooit in geloofd, maar andere partijen, van de PvdA tot de PVV, hebben Mark Rutte geholpen om dit idee uit te voeren. En nu komen ze daar allemaal van terug. Het lijkt alsof de coronacrisis dat in een stroomversnelling heeft gebracht.

Maar gaat er nu vanzelf wat veranderen? Nee. Dat zullen we samen voor elkaar moeten krijgen.

Het einde van het neoliberalisme is in zicht. Dat is goed nieuws, want daarmee komt er meer ruimte voor onze ideeën, voor een eerlijke samenleving waarin onze zorg gebaseerd is op samenwerking in plaats van concurrentie, waarin een huis is om in te wonen en niet om rijk van te worden, waarin we omkijken naar elkaar, naar onze natuur en milieu en waarin de economie werkt voor iedereen en niet slechts voor een enkeling.

Maar gaat er nu vanzelf wat veranderen? Nee. Dat zullen we samen voor elkaar moeten krijgen. Ondanks de mooie woorden kiest het kabinet er nog steeds voor om weer twee miljard cadeau te doen aan de grote bedrijven in plaats van dat geld te gebruiken voor een eerlijke beloning voor onze zorgverleners. Daarom is een grote SP nodig om ervoor te zorgen dat er niet alleen verandering komt in woorden, maar vooral ook in daden.

You must have JavaScript enabled to use this form.

Ja, ik wil op de hoogte blijven van belangrijk nieuws en acties van de SP en Lilian Marijnissen.

SP presenteert vandaag samen met GroenLinks en de PvdA een alternatief voor de plannen van dit kabinet voor 2021. Met deze keuzes laten we zien dat het eerlijker kan. We stellen onder meer voor om flink te investeren in de waardering voor medewerkers in de publieke sector, zoals de zorg en het onderwijs. Ook laten we zien dat de huren omlaag kunnen, en zetten we in op het bouwen van huizen en op het behoud van werk. Met de alternatieve keuzes stijgt de zorgpremie niet en kunnen we de ondersteuning voor mensen die door de coronacrisis hun inkomen zijn verloren uitbreiden.

Lilian Marijnissen: ‘Om samen uit de crisis te komen, zijn andere keuzes nodig en samen met GroenLinks en PvdA laten we zien dat dat kan. Niet weer belastingvoordelen voor bedrijven die veel winst maken of onze omgeving vervuilen, maar hen hun eerlijke deel aan belasting laten betalen. Dat geld kunnen we dan investeren in wat voor de samenleving belangrijk is: een eerlijke beloning en het aanpakken van de werkdruk voor mensen in de vitale beroepen zoals onze zorgverleners en lagere huren. Het moet eerlijker en we laten zien dat dat ook kan.’

De plannen zijn doorgerekend door het Centraal Planbureau. We betalen dit onder meer door het door het kabinet voorgenomen belastingcadeau voor bedrijven (BIK) niet door te laten gaan. Ook willen we de hoogste inkomens en grote vermogens zwaarder belasten en de vervuilende industrie hun eerlijke deel laten betalen.

We zouden maximaal gaan opschalen bij de GGD, zei minister Hugo de Jonge. Maar toen het aantal besmettingen in de regio's Amsterdam en Rotterdam Rijnmond éven opliep, konden de GGD's het bron- en contactonderzoek al niet meer volledig aan. Dit is zeer ernstig, omdat juist het doortastende bron- en contactonderzoek het fundament is van het zoveel als mogelijk indammen van het coronavirus.

Daarna kwam het nieuws dat er 'te veel' getest wordt, wat ook weer leidt tot allerlei capaciteitsproblemen bij de GGD. Het werven van nieuwe collega's voor het bron- en contactonderzoek verloopt chaotisch. Het gaat bij elke GGD anders. Er is geen centrale aansturing.

We kunnen constateren dat de GGD's door jarenlange verwaarlozing niet opgewassen zijn tegen de belangrijke taak die ze nu hebben. Bij een pandemie zoals nu is het zaak dat de nationale overheid verantwoordelijk wordt voor de regie in de taken die de GGD heeft ten aanzien van de bestrijding van corona.

Hoe kan de GGD zolang verwaarloosd zijn? Het begon in de jaren 80, toen gemeenten verantwoordelijk werden voor de GGD. Toen de GGD daar ook nog taken voor het bestrijden van (landelijke) infectieziekten bij kreeg, zonder het benodigde geld, stapelden de problemen zich op.

De publieke gezond­heids­zorg is ten onrechte verwaar­loosd

Omdat gemeenten er vanwege de decentralisaties nog meer taken bij kregen - zonder voldoende extra geld - werd bezuinigen op de GGD een aantrekkelijke optie. We zien nu de gevolgen van dit desastreuze beleid. Er is een groot tekort aan capaciteit. En landelijk weinig zicht op hoe de GGD's ervoor staan. Daarnaast zie je dat nu per regio verschillend beleid gevoerd wordt. Dat betekent een verschillende aanpak voor de teststraten en het bron- en contactonderzoek.

"Er is geld, jullie hebben carte blanche", liet minister Hugo de Jonge de GGD's weten. Maar dat is te gemakkelijk. De remmen gaan niet los bij de GGD, er wordt gewerkt met de handrem erop, gewend als ze zijn aan de jarenlange wens van de gemeenten om de kosten zoveel mogelijk te beheersen.

Maar bij de bestrijding en het indammen van het coronavirus is snel, veel en goed testen van cruciaal belang. En bron- en contactonderzoek volgens de professionele standaarden.

Om dit nu snel te kunnen realiseren moet de landelijke overheid de GGD's, waar het gaat over de bestrijding van het coronavirus, landelijk financieren en aansturen. De publieke gezondheidszorg is ten onterechte verwaarloosd. Voor de lange termijn pleiten wij daarom voor structureel meer investeringen in infectieziektenbestrijding. Want dit mag niet meer gebeuren.

Lilian Marijnissen, SP-fractievoorzitter

Henk van Gerven, SP-Kamerlid

You must have JavaScript enabled to use this form.

Ja, ik wil op de hoogte blijven van belangrijk nieuws en acties van de SP en Lilian Marijnissen.

Op dinsdag 15 september is het Prinsjesdag. Op die dag houdt de Koning zijn troonrede en maakt het kabinet de plannen voor het komende jaar bekend. De SP wil graag horen hoe jij vindt dat Nederlander eerlijker moet, daarom kun je dinsdag bellen met de Troontelefoon!

Op Prinsjesdag tussen 14:00 uur en 18:00 uur kun jij bellen met onze Tweede Kamerleden om te vertellen wat je van de plannen van het kabinet vindt en hoe Nederland eerlijker moet. Lilian Marijnissen neemt jouw en andere verhalen mee in de Algemene Politieke Beschouwingen, het debat over de kabinetsplannen.

Bel ons via 0800-0225005 of stuur ons een bericht via WhatsApp!

Kan Nederland in de toekomst opnieuw steun uitspreken voor een illegale militaire interventie zoals die tegen Irak in 2003? Deze vraag is actueel nu het kabinet zichzelf opnieuw de ruimte verschaft om politieke steun te verlenen aan illegale militaire optredens.

Het pas in 2010 voltooide onderzoek naar de Nederlandse steun voor de Amerikaanse oorlog tegen Irak – een oorlog die meer dan een miljoen mensen het leven kostte en ons Islamitische Staat opleverde – liet er geen twijfel over bestaan: een volkenrechtelijk mandaat voor het ingrijpen had ontbroken. De oorlog was illegaal. Anderen zouden zeggen: het was een daad van agressie.

In de kabinetsreactie op dit rapport van de commissie-Davids werd vastgelegd dat dergelijke steun niet meer zou worden verleend. In het jargon van de huidige minister van Buitenlandse Zaken, Stef Blok (VVD): „Dat voor politieke steunverlening aan interstatelijk geweldgebruik ook een volkenrechtelijke rechtsgrond aanwezig moet zijn voor dat geweldsgebruik”. Sinds de Irak-oorlog is dit de norm. Maar gelukkig was het kabinet er nooit mee.

Dat bleek eens te meer toen in april 2018 de VS, Verenigd Koninkrijk en Frankrijk een aanval op Syrische doelen uitvoerden, naar eigen zeggen in reactie op een chemische aanval van het Assad-regime in Douma. Omdat een geweldsresolutie van de VN-Veiligheidsraad uitbleef, wat allerlei westerse landen moeilijk konden verkroppen, was er voor dit optreden geen volkenrechtelijk mandaat. Nederland kon daarom in de NAVO geen ‘steun’ uitspreken. Het toonde enkel ‘begrip’ voor de actie van het drietal bondgenoten en liep daarmee uit de pas. Omdat het kabinet van deze beperking af wil, werd een expertgroep ingesteld om te onderzoeken of er toch mogelijkheden zijn om in de toekomst meer vrijheid van handelen te hebben. Deze deskundigen adviseerden wat het kabinet al langer wenste. Daarmee lijkt de weg geëffend om voortaan weer onomwonden politieke steun uit te spreken als er illegaal militair wordt opgetreden.

Dat is niet zonder gevaar, er kleven zelfs bijzonder grote risico’s aan. De expertgroep zelf wijst daar ook op. Zo kan politieke steun voor illegaal militair optreden leiden tot erosie van het in het VN-Handvest verankerde geweldsverbod. Ook kan het erin resulteren dat ook andere landen zich aangemoedigd voelen mandaatloos te interveniëren, denk bijvoorbeeld aan Rusland of China.

Een relatief klein land als Nederland heeft baat bij een zo strikt mogelijke naleving van de internationale rechtsorde.

Daarnaast kan de geloofwaardigheid van Nederland, dat in de eigen Grondwet nota bene bevordering van de ontwikkeling van de internationale rechtsorde heeft opgenomen, ter discussie komen te staan. Tenslotte is niet uitgesloten dat Nederland door een rechter volkenrechtelijk aansprakelijkheid wordt gehouden voor de politieke steun.

Het is, zwak uitgedrukt, opmerkelijk dat de expertgroep ondanks deze risico’s het kabinet toch de nodige manoeuvreerruimte biedt. Ronduit vreemd is het dat de opstellers van het alom geprezen rapport van de commissie-Davids, waarna het kabinet zich de beperking oplegde, niet benaderd lijken om hun licht te laten schijnen over deze beleidswijziging. Datzelfde geldt voor de Extern Volkenrechtelijke Adviseur, die na publicatie van het Davids-rapport was aangesteld om de juridische advisering van de minister te verbeteren.

Gênant is daarnaast dat inmiddels nogal wat is aan te merken op de aanleiding voor dit alles, de Syrische aanval op Douma. Waar er eerder weinig vraagtekens werden geplaatst bij het officiële narratief hierover – een gifgasaanval van het Assad-regime op onschuldige burgers – lijkt de zaak inmiddels een stuk minder eenduidig. Dat komt doordat een aantal experts van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens, die onderzoek deed in Douma, later stevige kritiek uitten op het eindrapport van deze waakhond. Zij wezen, onder meer op grond van gelekte officiële stukken, op de mogelijkheid dat niet het regime-Assad verantwoordelijk zou zijn, maar rebellen ter plaatse.

Het is duidelijk dat het zwart-witdenken dat vaak voorafgaat aan een militaire interventie – legaal of niet – geen recht doet aan de vaak veel ingewikkelder werkelijkheid. Dat is precies de les van bijna twintig jaar van ‘oorlogen’ tegen het terrorisme – oorlogen die van leugens en bedrog doortrokken waren.

Los hiervan is de vraag wat de Amerikaans-Brits-Franse aanval op Syrië in 2018 nou eigenlijk heeft opgeleverd. Is de burgeroorlog erdoor verkort? Heeft Assad sindsdien afgezien van aanvallen op burgers? Is er meer zicht op een einde aan het geweld? Het antwoord is duidelijk: drie keer nee.

Een relatief klein land als Nederland heeft baat bij een zo strikt mogelijke naleving van de internationale rechtsorde. Een betere internationale waarborg voor de eigen veiligheid is er nauwelijks. In een wereld met snel groeiende, nieuwe (regionale) grootmachten, die ons land wellicht minder gunstig gestemd zijn, zullen stevig verankerde volkenrechtelijke principes in de toekomst bovendien alleen maar in belang toenemen. Daarom doet minister Blok er goed aan de beleidswijziging te heroverwegen.

You must have JavaScript enabled to use this form.

Ja, ik wil op de hoogte blijven van belangrijk nieuws en acties van de SP en Lilian Marijnissen.

Een wet waarmee het minimumloon wordt verhoogd naar 14 euro. ‘Dat is eerlijk en nodig’, aldus SP-fractievoorzitter Lilian Marijnissen. De wet zorgt voor een loonsverhoging voor meer dan twee miljoen werknemers die nu op of rond het minimumloon verdienen. Denk aan winkelpersoneel, zorgmedewerkers, pakketbezorgers en schoonmakers. Lilian Marijnissen: ‘Hun lonen blijven al veertig jaar achter op de winsten van bedrijven. Met deze wet brengen we daar verandering in.’

Eerder onderzocht onafhankelijk onderzoeksbureau SEOR, gelieerd aan de Erasmus Universiteit, de effecten van het verhogen van het minimumloon. Daaruit bleek dat een verhoging van het minimumloon veel oplevert. Het zorgt er niet alleen voor dat werkende mensen gemakkelijker hun rekeningen kunnen betalen, het heeft ook een stuwend effect op de overige lonen. Daarnaast leidt het tot meer koopkracht van mensen die dit vaak ook direct uitgeven, wat goed is voor onze economie die nu in deze coronacrisis flinke klappen krijgt.

Een hoger minimumloon is niet alleen eerlijker, het pakt ook positief uit voor de economie.

Marijnissen: ‘Een hoger minimumloon is niet alleen eerlijker, het pakt dus ook positief uit voor de economie. De verhoging geldt ook voor mensen met een uitkering en AOW, vanwege de koppeling aan het minimumloon. We betalen dat door hogere belastingen op kapitaal. Wat ons betreft is het tijd voor een eerlijke economie, waarin iedereen zijn deel krijgt. Een hoger minimumloon is haalbaar en betaalbaar.’

De wet van de SP werkt eenvoudig: hij verhoogt het minimumloon jaarlijks met 2,5 procent. Na vier jaar leidt dit – bovenop de reguliere indexatie - tot een verhoging van ruim tien procent. Concreet betekent dit dat het minimumloon - nu ongeveer 10 euro per uur - in 2028 op 14 euro per uur komt te liggen. Einddoel is dat het minimumloon 60% van het gemiddelde loon gaat bedragen. Dit is een internationale doelstelling die wordt aanbevolen door de Europese vakbonden waaronder de FNV. Met de 60%-norm voorkom je dat het minimumloon te ver wegzakt ten opzichte van het gemiddelde loon.

Dinsdag 1 september gaat de Kamer direct aan de slag met de behandeling van de referendumwet. Die avond zal ik plaatsnemen in ‘vak K’ om deze wet te verdedigen. Dat referendum, dat hebben we nou toch wel gehad, hoor ik sommigen van u denken. Nee, de discussie over het referendum is juist in volle gang en de vooruitzichten voor deze wet zijn goed.

In 2017 heb ik in de Kamer al eens een wet voor een referendum verdedigd, maar die was destijds kansloos. Drie jaar later is de situatie heel anders. In steeds meer partijen groeit de steun voor een bindend correctief referendum. In alle stilte lijkt zich een revolutie te voltrekken. 35 jaar discussie over het referendum lijkt eindelijk tot iets moois te leiden. Dinsdagavond begint om 19:00 uur het debat, dan gaan alle partij hun vragen stellen die ik later deze maand zal beantwoorden. Hopelijk kunnen we deze maand nog stemmen.

U kiest de Tweede Kamerleden om in uw naam debatten te voeren, de regering te controleren en wetten goed te keuren. Dat is de kern van onze ‘vertegenwoordigde’ democratie. Het correctief referendum is een ‘directe’ vorm van inspraak, waarbij mensen zélf een uitspraak doen, los van het parlement. Lange tijd hoorde je het argument dat het referendum als een vorm van ‘directe’ democratie in strijd zou zijn met de parlementaire democratie - een argument dat ook door premier Rutte werd gebruikt. Dit werd onhoudbaar na het rapport van een staatscommissie onder leiding van Johan Remkes, die onderzoek deed naar ons parlementaire stelsel. Die commissie beval het referendum juist aan als een mogelijkheid om ons parlementaire systeem te versterken. Een opvatting die ook de Raad van State nu deelt.

De discussie over het referendum begon in de jaren zeventig, toen met name hoog opgeleide mensen méér invloed wilden op de politieke besluitvorming. Een staatscommissie Biesheuvel deed in 1985 een voorstel voor een bindend correctief referendum, dat is 35 jaar geleden. Een voorstel van het kabinet Kok strandde in 1999 op het allerlaatste moment in de senaat. Een tweede wet haalde door gebrek aan steun van het kabinet Balkenende in 2004 de eindstreep evenmin. De discussie over het referendum ging echter door. Op initiatief van GroenLinks, PvdA en D66 werd een nieuwe wet gemaakt, die in 2013 door de Tweede Kamer en in 2014 door de senaat werd aangenomen. De SP mocht aan dit initiatief destijds niet deelnemen. Daarna moest ik toezien hoe slecht de partijen met dit voorstel omgingen.

De democratie gedijt niet op angst, maar is gebouwd op vertrouwen.

Om een bindend referendum mogelijk te maken moet de Grondwet worden aangepast. Dat moet in twee etappes. Vóór de verkiezingen moeten de Tweede en Eerste Kamer de wijziging van de Grondwet die ik nu heb ingediend goedkeuren. Na de verkiezingen moet deze wet opnieuw worden behandeld (en dan met tweederde meerderheid worden aangenomen). De vorige keer ging dat mis, omdat GroenLinks, PvdA en D66 weigerden om hun eigen wet opnieuw in te dienen. Waarna ik dat maar zélf heb gedaan. Bij een deel van de achterban van deze partijen was het referendum ineens niet meer zo populair. Bij andere groepen groeide echter het enthousiasme voor dit middel om de gekozen politici te kunnen corrigeren. Nu lijken deze partijen toch weer terug op hun oude standpunt en is wél zicht op een meerderheid.

Alle partijen zullen dinsdag nog vragen hebben, vooral over de voorwaarden voor het houden van een referendum. Ofwel over de ‘drempels’, zoals het aantal handtekeningen dat moet worden opgehaald en wanneer de uitslag geldig is. Die discussie is belangrijk en de staatscommissie Remkes heeft ook hier goede suggesties voor gedaan. Maar dit zijn kwesties van uitvoering die niet in de Grondwet thuishoren, maar in een ‘uitvoeringswet’. Die kan niet nu, maar pas ná de verkiezingen worden aangenomen, samen met de ‘tweede lezing’ van deze Grondwetswijziging. Nu moeten partijen de principiële keuze maken of zij vóór of tégen een correctief referendum zijn. Nu moeten Kamerleden aangeven of zij bereid zijn om zich wél of niet te laten corrigeren door de bevolking die zij vertegenwoordigen. Of zij wél of geen versterking willen van onze democratie.

Met een bindend correctief referendum geven wij mensen de mogelijkheid om ons terug te fluiten, op het moment dat zij vinden dat wij in de Kamer ons werk niet goed doen. De democratie gedijt niet op angst, maar is gebouwd op vertrouwen. Kamerleden vragen de kiezers: ‘vertrouw ons’. Maar durven wij ook te zeggen: ‘corrigeer ons’? Dit referendum past goed bij onze democratie, het is een belangrijke aanvulling op het werk van het parlement. Het heeft lang genoeg geduurd, al 35 jaar. Het is nu tijd om eindelijk ‘ja’ te zeggen.

Ronald van Raak, SP-Kamerlid

You must have JavaScript enabled to use this form.

Ja, ik wil op de hoogte blijven van belangrijk nieuws en acties van de SP en Lilian Marijnissen.

Door Webredactie op 13 augustus 2020 om 12:31

Gisteren had het Kamerdebat over het coronabeleid een weinig verheffend einde. Dat vraagt om enige uitleg.

Na vrijwel ieder coronadebat zijn er stemmingen. Daarover stemmen we per fractie en daar zijn twee leden van iedere fractie bij aanwezig. Als de stemmen staken, wordt er later hoofdelijk gestemd.

In verband met de gezondheidsvoorschriften rond de coronacrisis heeft de Tweede Kamer dit voorjaar daar werkafspraken over gemaakt en tot nu toe hielden alle fracties zich hieraan.

De afspraak is dat een hoofdelijke stemming plaatsvindt op een vooraf afgesproken moment. Alle Kamerleden moeten dan namelijk aanwezig zijn. Meestal is dat op de dinsdag na het indienen van de motie. Deze afspraak geeft aan Kamerleden de mogelijkheid om zoveel mogelijk thuis te werken en voorkomt dat ook al het Kamerpersoneel in de Kamer aanwezig moet zijn en we vervolgens onvoldoende afstand kunnen bewaren.

Dat proberen we nu net zoals iedere Nederlander te doen.

Toen gisteren de stemmen staakten over een motie van de SP, hield Lilian Marijnissen dan ook haar motie aan zodat de Tweede Kamer daar later hoofdelijk over zou kunnen stemmen. Conform afspraak. Toen de stemmen staakten bij een PVV-motie vroeg Geert Wilders om een hoofdelijke stemming en dat is niet conform de eerder gemaakte afspraken.

We konden vier uur schorsen om iedereen terug te laten komen uit het hele land.

Er konden ook een aantal Kamerleden vertrekken waarmee de stemming op dat moment niet door kon gaan en de motie later in stemming zou komen.

Om die reden was bij de laatste stemming alleen Carla Dik-Faber nog namens onze fractie aanwezig.

De fout die we gisteren hebben gemaakt, is dat we dit dilemma niet tijdens de regeling in de plenaire zaal hebben uitgelegd. Er is niemand van de coalitiepartijen naar voren gelopen om de keuze toe te lichten en het gesprek met de oppositie aan te gaan. Dat had wel gemoeten.

En het is duidelijk dat de dit voorjaar gemaakte afspraak nu niet meer werkt. We zijn benieuwd of de voorzitter nu met nieuwe veiligheidsvoorschriften komt en wij voortaan met alle leden in de Tweede Kamer aanwezig moeten zijn. Als dat de nieuwe afspraak wordt, dan zullen we dat doen.

Uiteraard zal de hoofdelijke stemming over de PVV-motie op een later moment plaatsvinden. De voorzitter plant die stemming binnenkort in.