Poliflw

Dan over hetgeen dat stof heeft doen opwaaien. Namelijk dat er gesproken is in de Trêveszaal over Kamerleden. Maar: dat was geen nieuws, dat viel namelijk al te lezen in het eindverslag van de POK.

Wat we wél dankzij de openbare notulen weten, is de toon waarop er werd gesproken. Dat had niet gemoeten, dat was onnodig, onwenselijk en ongepast. Dat zeg ik ook tegen de bewindspersonen van mijn eigen partij. Alle bewindspersonen hadden hun ogen op de bal moeten houden, niet op de persoon. Wat was de aanleiding voor deze ontstemde reacties? Was het frustratie over de casus of over de Tweede Kamer? Ik vraag het kabinet om daar uitleg over te geven.

Wat dat betreft voel ik me dan ook meer thuis bij de woorden van Sigrid Kaag in de Ministerraad, die stelde dat het een gezond teken is dat er fel wordt gedebatteerd, ook door leden van coalitiefracties.

Maar, zo vraag ik minister-president Rutte, waarom heeft hij zich niet achter háár woorden geschaard?

Waarom was hij het wel eens met zijn partijgenoot Van Nieuwenhuizen, die vond dat het ‘in geen geval acceptabel te noemen is dat coalitiefracties een scherper standpunt innemen dan oppositiefracties?’

Waarom heeft hij dit gesprek als voorzitter van de ministerraad überhaupt toegestaan, en door het te beamen zelfs aangemoedigd?

“De afgelopen dagen zijn er berichten naar buiten gekomen. Meerdere mensen verklaren contact met mij als ongewenst te hebben ervaren. Zoals ik ook gisteren al zei, ben ik daar erg van geschrokken, omdat het nooit mijn intentie is geweest.

Na de rollercoaster van gisteren staat vandaag voor mij voorop dat ik wil voorkomen dat het aanzien van de Kamer en het belang van de partij schade wordt toegebracht. Daarom heb ik, na overleg met Sigrid Kaag, de Kamervoorzitter laten weten dat ik per direct mijn zetel ter beschikking stel en terugtreed als Kamerlid.

Deze stap doet mij pijn. Ik vond het ongelooflijk eervol om Kamerlid te mogen zijn. Het was helaas maar van korte duur.

De gebeurtenissen van de afgelopen dagen hebben veel impact. De komende periode heb ik nodig om tot rust te komen. Ik vraag iedereen om dat te respecteren.”

“Op woensdag 31 maart is er bij de partij een bericht binnen gekomen. Dit betrof een bericht over mogelijk ongewenst gedrag van Sidney Smeets in de periode voor zijn kandidatuur als Kamerlid. De melder had dit niet zelf ervaren, maar zei namens anderen te spreken. Sinds dat moment is er meermaals contact geweest met de melder om meer informatie te krijgen. Als eindverantwoordelijke voor integriteit in de vereniging laat ik me daarbij adviseren door het recent ingestelde Team Verantwoord Gedrag.

Samen met Sigrid Kaag heb ik op basis van die melding een indringend gesprek gehad met Sidney Smeets. Gisteren zijn ook via sociale media een aantal berichten over Sidney Smeets gedeeld. Die zijn voor de partij aanleiding geweest opnieuw het gesprek met hem aan te gaan.

Omdat we dit goed en zorgvuldig willen aanpakken, hebben we – conform de nieuwe werkwijze van de partij – besloten advies te vragen aan een intern onderzoeksteam. Zij zullen alle beschikbare informatie verzamelen en bevindingen op een rij zetten om te kunnen bepalen of er sprake is geweest van mogelijk ongewenste omgangsvormen of eventueel grensoverschrijdend gedrag.

Mochten er meer berichten bij onze vertrouwenspersonen of het landelijk bestuur binnen komen, dan zullen deze bij het werk van het onderzoeksteam worden betrokken.”

Op basis van eigen onderzoek concludeerde de Tweede Kamer dat er naast kennisgebrek sprake is van gefragmenteerde aandacht. Met als gevolg dat overstijgende thema’s als algoritmes versus de rechtstaat of de geopolitiek van het 5G-netwerk onderbelicht blijven. In tegenstelling tot de EU en vergelijkbare lidstaten kent Nederland geen digitale besluitvormingsstructuur. Brussel kreeg een sterke Eurocommissaris Digitale Zaken, Berlijn en Kopenhagen stelden digitale commissies in, maar Den Haag blijft achter. De stap naar een vaste Kamercommissie en minister voor Digitale Zaken moet nu gezet worden. De ambtelijke organisatie behoeft naast de CIO Rijk een Chief Technology Officer, naar Brits model. In aanvulling op het Bureau ICT Toetsing (BIT) moeten grote uitvoeringsinstanties een Chief Privacy Officer aanstellen.

Gezien het grensoverschrijdende karakter van digitale vraagstukken is het begrijpelijk dat het parlement vaak naar de Europese Unie kijkt. Maar Nederland heeft een eigen verantwoordelijkheid om mensen te beschermen tegen oprukkende datamachten. Dit vergt een doelgerichte digitale agenda voor het komende decennium. Met een overheid die zich aan de wet houdt en tegenmacht biedt aan techreuzen. Met een samenhangende aanpak om de vitale infrastructuur beter te beschermen tegen externe dreigingen. Met serieuze investeringen in startups, onderzoeksprogramma’s en de innovatieve industrie. Met open source ICT-projecten, kleinschalige aanbestedingen en toegankelijke dienstverlening. En met maatregelen als een digitaks of een basisinkomen zodat iedereen meeprofiteert.

Om grip te houden op digitale technologie moeten zowel wetgeving als toezicht sluitend gemaakt worden. Lacunes binnen en tussen wetten laten ruimte voor ongewenste praktijken zoals de gezichtsherkenningscamera van een supermarkt in Alphen aan de Rijn. Het bleef lang onduidelijk of dit mocht en wie erover ging. Toekomstige wetgeving moet enerzijds experimenteerruimte bieden en anderzijds horizonbepalingen kennen die dwingen tot voortdurende heroverweging en aanpassing. Daarbij moeten toezichthouders beter in staat gesteld te worden om bestaande regels toe te passen op de digitale werkelijkheid. Naast meer budget voor de Autoriteit Persoonsgegevens moet het kabinet een waakhond instellen die zijn tanden zet in de wildgroei aan publieke algoritmes en die onder de digitale motorkap van techbedrijven kan kijken.

Naast het beter benutten van de kennis van bedrijven, wetenschappers en belangenorganisaties is intensieve publiek-private samenwerking nodig bij vraagstukken over cybersecurity, de digitale infrastructuur en het bestrijden van desinformatie. De overheid kan dit niet alleen. Ook vanwege het logge wetgevingsproces is zelfregulering via gedragscodes en certificering vaker succesformule dan zwaktebod.

Net als bij andere maatschappelijke vraagstukken is het bij digitale dilemma’s aan de politiek om aan te jagen, bij te sturen, af te remmen of te begrenzen. Teneinde een gezonde en eerlijke balans te vinden. Na decennia van gebrekkige aandacht en selectieve daadkracht, is het tijd voor een Kamer en kabinet met duurzame grip op digitalisering.

Nederland heeft grote ambities om na de coronacrisis niet alleen een sociaal-economisch herstel in te zetten, maar te werken aan een duurzame en wendbare samenleving. Universiteiten en hogescholen moeten meer vrijheid krijgen om hun onderzoeksagenda vorm te geven. De overheid en wetenschappelijke instituten moeten meer gaan samenwerken. Het is belangrijk dat er ruimte is om meer medewerkers aan te nemen aan de universiteiten en onderzoeksinstellingen. Bovendien loont het om te investeren in innovatie en onderzoek. Een recente studie laat zien dat een investering van €1 extra in bijvoorbeeld onderzoek door kennisinstellingen de samenleving maar liefst €4,20 oplevert aan toegevoegde waarde. Er is dus alle reden om nu snel meer te investeren in de oplossingen voor morgen.

Het onderzoek richtte zich op de inhoud van het anonieme bericht. Daarnaast hebben we mensen die zich binnen onze vereniging onveilig voelen of hebben gevoeld, opgeroepen zich ook in de vertrouwde omgeving van BING te melden. En als derde hebben we BING gevraagd de meldingsstructuur van onze vereniging te bekijken.

De gehele rapportage van BING vind je onderaan dit bericht. Omdat het een onafhankelijk onderzoek betreft, kiezen we ervoor niet een samenvatting of conclusies te delen. We nodigen mensen uit kennis te nemen van het hele rapport. Dat vinden we fair en evenwichtig. We bieden leden tevens de gelegenheid om naar aanleiding hiervan met het Landelijk Bestuur in gesprek te gaan.

Hieronder volgt een aantal reacties. Allereerst reageert Anne-Marie Spierings als partijvoorzitter op de de uitkomsten van het onderzoek. Daarna volgt een reactie van onze partijleider Sigrid Kaag. Tot slot vertelt Winnie Sorgdrager over hoe zij de aanbevelingen en conclusies van het onderzoek als voorzitter van het nieuwe Team Verantwoord Gedrag zal oppakken.

Ze is de grondlegger van de donorwet, die dit jaar werd ingevoerd. Dankzij deze wet helpen we mensen die op de wachtlijst staan voor een nieuw orgaan. Bovendien diende ze dit jaar ook de wet Voltooid leven in, waar ze jarenlang hard aan heeft gewerkt. Met deze wet wil ze het mogelijk maken dat ouderen op hoge leeftijd die hun eigen leven voltooid achten met hulp op een zelfgekozen moment hun leven beëindigen.

Wouter Koolmees waarschuwt dat door de coronacrisis het programma meer onzekerheden bevat dan anders, vooral omdat de economische vooruitzichten hoogst onvoorspelbaar zijn. “Verkiezingsprogramma’s krijgen soms een mythische status. Laten we eerlijk zijn: zeker in de tijd waarin we nu leven is dat niet zo. Wie durft te zeggen hoe samenleving en economie eruit zien over een maand, over een jaar? Komt er snel een goed vaccin of worstelen we nog jaren met de gevolgen van de coronapandemie? Een verslechtering van de situatie kan ervoor zorgen dat we de snelheid van onze ambities moeten bijstellen. Net zoals een verbetering ervoor kan zorgen dat we meer gas willen geven. Veel zal afhangen van het tempo waarmee de wereldeconomie zich in 2021 kan herstellen. De ontwikkeling van het coronavirus is daarvoor bepalend.”

De leden van D66 stellen op het congres van 28 november het programma definitief vast.

Het referendum was ooit vooral populair bij hoger opgeleide en politiek betrokken burgers, die meer individuele invloed wilden op de politieke besluitvorming. Na de korte ervaringen met het raadgevend referendum werd het middel ontdekt door andere groepen mensen, vooral door kiezers die lager zijn opgeleid en weinig vertrouwen hebben in de politiek. Mensen die niet de hele dag met de Haagse politiek bezig zijn, maar wél een middel willen om de politici te corrigeren als zij dat nodig vinden. In korte tijd kreeg de discussie over het referendum een heel ander karakter. Lange tijd hadden politici zich verzet tegen het referendum omdat zij meenden dat dit in strijd zou zijn met onze parlementaire democratie. Nu bleek het referendum juist een middel om het parlementaire stelsel te versterken en het vertrouwen in de democratie te herstellen. De nieuwe discussie leidde tot een andere uitkomst.

PvdA en GroenLinks, D66 en ChristenUnie, partijen die tweeënhalf jaar geleden nog tégen waren, lijken komende dinsdag vóór het bindend referendum te stemmen. Daarmee tekent zich nu een brede meerderheid af. Alleen VVD, CDA en SGP zijn nog principieel tégen. Die brede steun is nodig omdat voor invoering van dit bindend referendum ook een wijziging nodig is van de Grondwet. Dat betekent dat na de verkiezingen de wet opnieuw moet worden behandeld en dan de steun nodig heeft van tweederde van het parlement. Een aantal partijen heeft vorige week gebruik gemaakt van de mogelijkheid om flinke ‘drempels’ op te werpen voor het houden van een referendum. D66 wil voorkomen dat referenda kunnen worden gehouden over Europese verdragen. De ChristenUnie heeft een ‘uitkomstdrempel’ vastgelegd, zodat een flinke opkomst nodig is om een wet daadwerkelijk van tafel te halen.

In het Kamerdebat heb ik me tégen deze voorstellen uitgesproken, maar ik vrees dat die het dinsdag tóch zullen halen. Voor veel politici zijn hoge drempels nodig om te voorkomen dat het referendum door mensen ‘gemakkelijk’ zal worden gebruikt. Ik zie hoge drempels vooral als een uiting van angst voor het volk. Maar goed, ook met deze drempels zetten we een grote stap op weg naar een referendum. Dit kan de grootste democratisering worden sinds de invoering van het algemeen kiesrecht. Als de kiezers VVD, CDA en SGP na de verkiezingen van maart niet al te groot maken zit die tweederde meerderheid er straks ook in. Als ik terugkijk naar de afgelopen jaren lijkt de afschaffing van het raadgevend referendum tóch zinvol geweest. Het lijkt erop dat de afschaffing van dit oefenreferendum voor veel partijen alsnog de weg heeft vrijgemaakt om steun te geven aan dit écht bindende referendum.

Samenwerking gaat ook over solidariteit tussen generaties. Over ons vermogen de kansen voor volgende generaties te vergroten.

We moeten nuchter constateren dat dit nog onvoldoende lukt. Waar je wieg heeft gestaan is nu, veel meer dan tien jaar geleden het geval was, bepalend voor je kansen.

De problemen beginnen op jonge leeftijd. Scholen in moeilijke wijken hebben het meeste last van het lerarentekort. Veel leerlingen hebben taalachterstanden, zitten in grote klassen of hebben last van concentratieverlies door problemen thuis.

Er zijn nog te veel kinderen die zulke pijn voelen. Ik heb ze overal in Nederland ontmoet. Hier in Den Haag bij het Prinsjesdagontbijt, waar een jongetje van acht me vertelde dat hij iedere dag thuis moest kiezen tussen lunch en ontbijt. Of in Amsterdam, waar een meisje van vijftien thuis geen internet heeft en dus geen lessen kan volgen in coronatijd.

Leraren die lesgeven in zulke klassen zijn met zoveel meer bezig dan lesgeven alleen. En zelfs dat is niet genoeg. Want de ongelijkheid gaat door na de schoolbel. Wie geen toegang heeft tot boeken, musea of sport krijgt minder kansen op ontwikkeling.

Dat patroon zet door op de middelbare school, waar op sommige plekken criminaliteit de klas binnendringt. Dat is funest voor kinderen. Want waar messen in de kluisjes liggen worden nog maar nauwelijks boeken opengeslagen. Zo wordt het stapelen van opleiding een uitzondering, maar het stapelen van problemen de norm.

Voor wie de inhaalrace op school tegen alle verwachtingen in toch succesvol is verlopen, wacht een nieuwe horde. Want meer dan de helft van de Nederlanders wordt gediscrimineerd bij hun sollicitatie, waarvan een fors deel op basis van afkomst. Meer dan de helft. Vind je het gek dat mensen het gevoel krijgen er niet bij te horen? Vind je het gek dat zij het gevoel hebben dat de Nederlandse belofte van een vrij en waardig bestaan voor iedereen nooit aan hen was besteed?

Als er iets is dat wij hier door samenwerking moeten en kunnen bereiken dan is het dat iedereen, alle mensen die in ons land wonen, dezelfde kans krijgen om te worden wie ze willen zijn. Van Groningen tot Goes. Niemand is zielig, iedereen hoort erbij.

Waarom moeten wij dat hier samen willen? Omdat de radicale kansengelijkheid geen utopisch idee mag zijn. Het is bittere noodzaak daarvoor te knokken in het oog van een economische storm.

Hoe veel beter zou ons land zijn, hoe veel sterker zou ons land zijn, als we het potentieel van alle mensen ten volste zouden benutten? Als jonge mensen uit Kattenburg, Katendrecht en Kanaleneiland wél een eerlijke kans krijgen op een carrière. Als vrouwen wél de kans krijgen om hun hele leven te werken. Als nieuwkomers wél de kans krijgen om hun talenten en ervaring in te zetten op de werkvloer.

Zonder het talent en de inbreng van die mensen maken we ons land klein. Dat is voor die mensen slecht, maar voor de samenleving nog veel slechter.

Wat is er dan voor nodig om ons land groot te maken? Wat is ervoor nodig om iedereen tot bloei te laten komen?

Mijn fractie heeft daar wel ideeën voor. Gratis kinderopvang, zodat kinderen elkaar op jonge leeftijd tegenkomen en vrouwen het ritme van werk kunnen vasthouden. Een einde aan het toeslagensysteem, zodat mensen vertrouwen krijgen en nooit meer bang hoeven zijn voor brieven van de overheid. Een versoepeling van de schuldsanering, bovenop wat het kabinet nu al doet, om stress en zorg bij mensen weg te nemen. Meer geduld met kinderen in het onderwijs, zodat iedereen optimaal z’n talenten kan ontplooien. Minder werkdruk en meer salaris voor leraren, zodat kinderen geïnspireerd thuis kunnen komen van die ene les. Een rijke schooldag met eten, sport, muziek, en huiswerkbegeleiding; zodat kinderen nooit afhankelijk zijn van de portemonnee van hun ouders.