Tijdens de Statenvergadering van 5 juni werd ook het Coalitieakkoord toegelicht, bekritiseerd en verdedigd. Carla Claassen, SP fractievoorzitter, hield haar betoog en diende vijf moties in. Hier volgt een samenvatting van de spreektekst:
Besturen, deelnemen en gehoord worden als Gelderlander
De SP vindt in het coalitieakkoord niet terug hoe de provinciale bestuurslaag het verschil gaat maken in de komende vier jaar. Dit zien wij als een gemiste kans. Op 11 mei hield het college een inspiratie-bijeenkomst, omdat zij hecht aan dat alle Gelderlanders meedoen, meedenken (participatiemodel). Als altijd waren er vooral dezelfde mensen (organisaties). Hoe gaat de coalitie dit voorkomen?
De SP vindt inspraak erg belangrijk. We willen de nieuwe coalitie dan ook graag een advies geven: bestaande medezeggenschapsorganen, zoals gemeenteraden en de ondernemingsraden in bedrijven, willen gegarandeerd met de coalitie meedenken. Leg je oor te luister bij de partners. Economische plannen zouden wij graag voorgelegd zien aan werknemers en vakbonden, en banenplannen ook aan werkzoekenden.
Wat de SP de coalitie wil meegeven is dat integraal, gebiedsgericht en als partner werken om andere vaardigheden en leiderschap vragen. Dit hadden we graag terug gezien in de visie van de coalitie op de Provincie zelf en op het ambtenarenapparaat. In het coalitieakkoord staat weinig over hoe de ambtenaren worden geholpen om in deze rol te groeien en de coalitie daarin te faciliteren.
Duurzaamheid
Wil de provincie echt wat betekenen als het gaat om duurzaamheid, dan moeten we NU maatregelen nemen en niet verzanden in goede bedoelingen in een coalitieakkoord. De SP stelt een fonds van 500 miljoen voor waarmee woningbouwcorporaties en woningeigenaren met een kleine beurs hun woning kunnen isoleren en voorbereiden op het klimaatneutraal wonen.
Belangrijk voor het halen van de klimaatdoelstellingen is het opwekken van duurzame energie. De SP ziet dit bij voorkeur gebeuren door zonne-energie. Wij roepen GS op in onderhandeling te gaan met eigenaren van lege daken die geschikt zijn voor zonnepanelen en via vergunningverlening te sturen in het plaatsen van zonnepanelen op daken in plaats van op de grond.
Motie: Fonds verduurzaming sociale woningen, 500 miljoen
Motie: Zonnedaken
Mobiliteit en duurzaamheid
Gelderland moet voor iedereen bereikbaar en betaalbaar blijven. Die bereikbaarheid staat al jaren onder grote druk. Het coalitieakkoord grijpt helaas terug op oude ideeën. Meer asfalt is nog steeds de reflex. Een kind kan vertellen dat minder auto’s op de weg de beste manier is om files te voorkomen. We moeten mensen verleiden om de auto te laten staan en de benenwagen, fiets, bus of trein te nemen.
Er moet veel gebeuren op gebied van mobiliteit in Gelderland. Daarom schrikt de SP van de 160 miljoen die voor mobiliteit zijn gereserveerd in het coalitieakkoord. Alleen al voor de spoorverdubbeling tussen Didam en Doetinchem is tussen de 80 en 100 miljoen nodig. Waarom wordt slechts 160 miljoen van de 650 miljoen ingezet op mobiliteit?
We hebben goede, nieuwe plannen nodig om de klimaatdoelstellingen te halen. Mobiliteit is hierbij een van de belangrijkste beleidsgebieden. De SP stelt voor een fonds van 500 miljoen in te stellen voor uitbreiding van OV, fiets en wandelroutes.
De SP heeft het plan Vrij Reizen in de daluren, waarmee we reizigers buiten de spits gaan verleiden het OV te gebruiken. Het regionale OV dat buiten de spits zwaar gesubsidieerd, 130 miljoen per jaar door de provincie, halfleeg rondrijdt. Het benutten van deze capaciteit is van groot belang voor het behalen van de klimaatdoelstellingen. Het instellen van Vrij Reizen in de daluren zal reizigers en toeristen verleiden vaker het OV te nemen. Wij roepen GS op het gesprek aan te gaan met concessiehouders over de kosten van afkoop van reizigers-opbrengsten in de daluren. En wij roepen GS op Vrij reizen in de daluren op te nemen in de programma’s van eisen voor nieuwe concessies.
Motie: Fonds Deltaplan nieuw openbaar vervoer, 500 miljoen
Motie: Vrij reizen buiten de spits
Inclusiviteit
Als laatste punt wil de SP het over Inclusiviteit hebben. De SP is blij te zien dat er in dit coalitieakkoord aandacht wordt besteed aan een inclusieve samenleving waarin iedereen zich veilig en thuis voelt, ongeacht afkomst, gender, seksuele oriëntatie, leeftijd of sociaaleconomische achtergrond. Maar volgens ons wordt er een groep vergeten: mensen met een fysiek-, audiovisuele- of verstandelijke beperking. Mogen die van het college ook meedoen? We gaan er van uit dat dit een vergissing in het akkoord is en er simpelweg even niet aan gedacht is.
Een inclusieve samenleving is niet van de ene op de andere dag gerealiseerd. Het is een geleidelijk proces waar betrokkenheid van iedereen voor nodig is. Voor de SP is het op dit moment volstrekt niet inzichtelijk of er bij het opzetten van beleid en het maken van plannen gekeken wordt naar die inclusie. We stellen voor om, net als de klimaatparagraaf, ook een inclusieparagraaf in het leven te roepen. Deze inclusieparagraaf is bedoeld als ladder waarlangs beleid getoetst wordt op inclusie, met het VN verdrag als treden.
Motie: Inclusieparagraaf
De volledige spreektekst is te beluisteren via de onderstaande link:
https://channel.royalcast.com/gelderland/#!/provinciegelderland/20190605_1
Bijdrage statenlid Evert Mulder:
SP Statenlid Maurits Gemmink: “Toiletten in onze treinen zijn een voorwaarde voor goed openbaar vervoer. En voor een grote groep mensen zijn toiletten geen luxe maar bittere noodzaak. Je kunt niet verwachten dat mensen onderweg uit de trein stappen om hun behoeft te doen en vervolgens een half uur moeten wachten op de volgende trein. Want dat is nu de praktijk. Er is in 2011 al afgesproken dat we dit gaan oplossen bij de nieuwe aanbesteding. Maar nu houdt de Provincie zich niet aan de afspraak die ze zelf heeft gemaakt!”
Het ombouwen van de spoorlijn is een van de vier scenario’s die de provincie Gelderland gaat onderzoeken, volgens een stuk in De Gelderlander. De andere scenario’s zijn wat de SP betreft: het in stand houden van de huidige lijn, verbeteren van de overstapmogelijkheden en elektrificatie mogen wat de SP betreft worden onderzocht. Beter nog zou zijn het Betuwelijntje op te waarderen tot een soort lightrail of metrolijn tussen Arnhem en Tiel. Dat zou een goed alternatief zijn voor de auto in dit zeer drukke stukje Nederland.