Poliflw

Foto: Portraits van Corpo Máquina

 

Ondanks de noodkreet van maar liefst 21 Brabantse cultuurorganisaties om hen te hulp te schieten, heeft het provinciebestuur van VVD, CDA, FvD en LokaalBrabant geen cent extra voor hen over. Het voorstel van de SP om de betrokken instellingen deels tegemoet te komen, vond vandaag geen enkel gehoor. De huidige coalitie heeft niet alleen weinig met cultuur, maar heeft er ook niet veel voor over. De betrokken instellingen zien dat als kapitaalvernietiging. Er dreigt een enorme verschraling, juist nu de eerdere investeringen in de Brabantse cultuur hun vruchten beginnen af te werpen.

En er was reden voor hoop. Gedeputeerde van Pinxteren (Vrije tijd, Cultuur en Sport) heeft immers zelf de minister opgeroepen om met extra geld te komen om daarmee alle door het Fonds Podiumkunsten positief beoordeelde aanvragen waarvoor onvoldoende budget gereserveerd is, alsnog te kunnen honoreren. Daarmee zouden alsnog 12 Brabantse makers/gezelschappen jaarlijks zo’n 1.8 miljoen aan rijksmiddelen ontvangen. Een verzoek dat van Pinxteren deed omdat: “als er nu geen geld bij komt staan veel makers buiten de vier grote steden (red.: in de Randstad) met lege handen”.

Ondanks deze gevolgen wil van Pinxteren die oproep niet op zichzelf van toepassing verklaren. En ook al hebben de betrokken 21 makers/gezelschappen en festivals allen een positief advies van de Adviescommissie BrabantStad Cultuur, er komt geen cent extra bij. Nurettin Altundal, woordvoerder cultuur van de SP, stelde dat van Pinxteren zo zijn geloofwaardigheid verliest. “Het is niet geloofwaardig als u iets van de minister vraagt, wat u zelf weigert te doen”.

Het SP voorstel werd uiteindelijk gesteund door GroenLinks, D66, PvdA en Partij voor de Dieren, maar haalde het niet door de tegenstemmen van VVD, CDA, FvD, PVV, 50plus, Cu/SGP en LokaalBrabant. Een teleurstelling voor de betrokken makers en gezelschappen die nu - zoals gedeputeerde van Pinxteren erkende - met lege handen achterblijven en noodgedwongen een onzekere toekomst tegemoet gaan. Het culturele veld werd natuurlijk al stevig geraakt door de coronacrisis, maar met het uitblijven van deze provinciale hulp is het maar de vraag of de betrokken organisaties dit overleven. Het lijkt het huidige provinciebestuur vooralsnog niets uit te maken.

Enexis Beheer beheert het elektriciteits- en gasleidingennetwerk in Brabant, Limburg en delen van Noord-Nederland. Het valt onder de Enexis Holding. Alle aandelen van Enexis zijn in handen van vijf Nederlandse provincies en zo'n 130 gemeenten. De gemeenten in Noord-Brabant hebben 30,8% van de aandelen in handen en de provincie Noord-Brabant zelf 7,6%.

Enexis staat voor grote investeringen, onder andere vanwege de in omvang toenemende duurzame energie. Daarom wilde de provincie Noord-Brabant (in persoon van Gedeputeerde Staten - GS) een hybride converteerbare aandeelhouderslening verstrekken, nader te bepalen binnen een bandbreedte van 150 tot 225 miljoen €. Prettig is dat de provincie dan nog een beetje geld vangt voor vermogen dat anders renteloos wegroest. Het geld is bedoeld voor versterking van het elektriciteitsnetwerk in Noord-Brabant.

Het voorstel kwam aan de orde in de vergadering van Provinciale Staten (PS) van 19 juni 2020.

Het was eigenlijk de bedoeling dat PS het voorstel als vooral technisch zou behandelen. Men moest ‘ja’ zeggen en zich er verder niet mee bemoeien.

Nu is dit een goed voorstel. De Socialistische Partij (SP) vond dat ook, maar had geen zin om het voorwerp als alleen maar technisch te beschouwen. Er zitten nogal wat politieke kanten aan het werk van de Enexis Holding. Zowel aan het netbeheer zelf (welke klanten bedien je het eerst?) als aan de dochterbedrijven (‘netwerkbedrijven’) die onder de Holding mogen vallen, en die op de grens van overheid en markt zitten (mag Enexis zelf een opslagvoorziening bouwen en beheren?). De Authoriteit Consument en Markt (ACM) is argwanend.

SP-fractievoorzitter Maarten Everling had twee amendementen ingediend. 

Het eerste amendement vroeg aan GS om er bij Enexis op aan te dringen om bij het verzwaren van het netwerk prioriteit te geven aan initiatieven vanuit de samenleving, zoals energiecoöperaties. Het tweede amendement vroeg aan GS om de invloed aan te wenden om ook de opslag van energie deel uit te laten maken van de infrastructuur van Enexis.

Opslag van elektrische energie (bijvoorbeeld in de voormalige experimentele buurtbatterij zoals in Etten-Leur) kan de verzwaring van het netwerk deels overbodig maken. De opslag vlakt pieken af. Dat kan in principe ook financieel gunstig zijn. Toch maakte het document, dat ten grondslag lag aan de lening, er geen gewag van.

De twee amendementen werden gesteund door de SP zelf, Groen Links en de Partij voor de Dieren. Een meerderheid van PS vond dat een dergelijke voorbereidingsvergadering, waarmee GS op pad gestuurd werden, vooral technisch moest zijn. En omdat partijen als de PVV en Forum voor Democratie sowieso niets te maken willen hebben met alles waar ‘duurzaam’ voor staat.

De SP vindt dit een gemiste kan, maar zal dit soort onderwerpen op de politieke agenda houden.

De tekst van de motie en de amendementen zijn hieronder als bijlagen te zien.

Bij de foto: getoond is de experimentele buurtbatterij, die van 2012 tot 2018 als experiment gefungeerd heeft in de wijk De Keen in Etten-Leur. De resultaten van het experiment worden nu  geanalyseerd).

De provincie heeft op het terrein van de arbeidsmarkt geen wettelijke taken. Toen de SP voor het eerst deelnam in het provinciale college is er voor de eerste keer  een Actieplan Arbeidsmarkt gekomen. De SP is blij dat het  “actieplan arbeidsmarkt” sindsdien onderdeel uitmaakt van het provinciaal beleid. Dat betekent niet dat we geen kritiek hadden op het nieuwe actieplan.

Ongelijke behandeling op arbeidsmarkt

Het nieuwe actieplan arbeidsmarkt van het nieuwe college van VVD-FvD-CDA en Lokaal Brabant, is voornamelijk gericht op kennisindustrie, kenniseconomie en hoogopgeleid talent.

Hoewel de 50plussers en laaggeletterden wel genoemd worden, laten de doelen en ambities van dit college geen twijfel bestaan waar de middelen en inspanningen hoofdzakelijk naar toe zullen gaan nl. kennisindustrie, kenniseconomie, hoogopgeleid talent.

De SP is niet tegen kennisindustrie/-economie en talenten, maar we zijn voor een rechtvaardige en eerlijke verdeling van (provinciale) middelen, inspanningen en kansen in de arbeidsmarkt voor alle Brabanders en alle ondernemingen. Dit college wil dat de provincie zich zelf bezighoudt met werknemers en werklozen met toptalenten. Ze dragen alle andere werknemers en werklozen over aan de 5 arbeidsregio’s waarmee de provincie wegloopt van hun eigen verantwoordelijkheid die zij  voor alle werkenden en werkloze Brabanders zouden moeten hebben.   

Hoewel de wereld om ons heen fors aan het veranderen is, lijkt het dat dit college zich hiervan of niet bewust is, of zich er niets aantrekt. Ze dendert door met het blijven focussen op top, top en nogmaals top. Inmiddels weten we dat het VVD-stokpaardje: door het bedienen van de top zal de rest vanzelf volgen, niet automatisch opgaat.  

Ieder Brabander is even belangrijk

Dit college schrijft de werknemers en werklozen die ongeschoold zijn of een lager opleidingsniveau hebben, in feite af!  In 2019 vormde in Brabant de lager opgeleiden werklozen 60% van het werklozenbestand! Je zou dus verwachten dat bij het actieplan arbeidsmarkt de focus op deze grote groep zou liggen, of dat er minstens evenveel aandacht en inspanning voor zou zijn als voor toptalent en kennisindustrie/-economie. Het tegendeel is echter waar. Onze pogingen in de Statenvergadering van 19 juni 2020 om als provincie ook voor deze groep werknemers en werklozen dezelfde aandacht, inspanning en middelen te geven stuitte op grote weerstand van dit coalitie en de oppositiepartijen…... Ons amendement voor een evenwichtige aandacht, inspanning en toedeling van middelen voor alle werkenden en werkzoekenden in Brabant heeft helaas niet gehaald waardoor wij niet voor het statenvoorstel “Actieplan Arbeidsmarkt” voor de komende 4 jaar hebben ingestemd.

Corona en de effecten

Wij hebben in deze Coronaperiode ervaren welke waardevolle bijdrage werd en nog steeds wordt geleverd door werknemers in de vitale sectoren. Onder hen zijn ook heel veel laaggeschoolde beroepen zoals schoonmaak, huisvuilophalers, vakkenvullers, kassières, transportmedewerkers etc.

Al maanden worden we door deskundigen geattendeerd op de negatieve effecten van de corona op de economie en werkgelegenheid. Inmiddels is duidelijk dat de coronacrisis diepere sporen zal trekken dan de kredietcrisis. Wij zullen in ons land dit jaar rekening moeten houden met mogelijk zo’n 36% meer faillissementen wat gepaard zal gaan met toenemende werkloosheid. Ook in Brabant! Maar dit college lijkt dovemans oren te hebben en wil zich desondanks voornamelijk bezighouden met toptalent, kennisindustrie, kenniseconomie. Onze motie om een plan van aanpak op te stellen voor het behoud en stimuleren van de werkgelegenheid in de vitale beroepen en een evenwichtig verdeling van de middelen en inspanningen voor de werknemers en werklozen die geen of een lagere opleiding hebben, heeft het ook niet gehaald.

Aandachtsgroep Laageletterden

In het Actieplan Arbeidsmarkt wordt ‘170.000 Brabanders die “laaggeletterden” zijn’ als aandachtsgroep genoemd zonder concrete doelen en ambities te vermelden. De dag voor de statenvergadering werden wij ook nog verrast met de mededeling dat na 2020 fors bezuinigd wordt op de subsidie voor taalvaardigheid van Cubiss. Deze subsidie zorgde ervoor dat activiteiten voor laaggeletterden werden gefinancierd.  Dit college wil dat de 5 arbeidsregio’s aandacht gaan geven aan de laaggelleterden! Hiervoor stellen zij 1 miljoen beschikbaar voor 50plussers, laaggeletterden en let op: ook “andere doelen” wat dat dan ook mogen zijn. De laaggeletterden worden dus de dupe van de bezuinigingsoperatie van dit college.

Onze motie waarin wij een concrete doelstelling stelden voor het terugdringen van laaggeletterdheid in Brabant heeft het niet gehaald. D66 die mede-indiener van de motie was,  trok zich terug en nam genoegen met de bereidheid van het college om over de voortgang van tijd tot tijd rapportage uit te brengen.

Aanpak Discriminatie op het Arbeidsmarkt

Er is discriminatie op de arbeidsmarkt of je nou aan de top zit of een stageplaats zoekt. Natuurlijk niet bij ieder bedrijf, maar het komt op alle niveaus voor. Om een voorbeeld te geven uit landelijke cijfers: de bbl- en bol studenten met een niet-westerse migratieachtergrond moeten vaak veel vaker solliciteren dan hun autochtone studiegenoten, soms wel 3 of 4 keer vaker. Een baan vinden kan al lastig zijn, maar is vaak nog moeilijker als je bijvoorbeeld een Turkse, Marokkaanse of Antilliaanse achtergrond hebt. Zij hebben 40 procent minder kans om een reactie te krijgen op hun sollicitatie. Er is sprake van discriminatie op de werkvloer vanwege herkomst of afkomst, geslacht, godsdienst, handicap of leeftijd. Zelfs premier Mark Rutte moest erkennen dat ook Nederland institutioneel racisme kent.

Dit zijn landelijke cijfers maar in Brabant is het niet veel anders. Brabant dat zich internationaal wil profileren, in een arbeidsmarkt waar van laag tot hoog  mensen van verschillende etniciteiten werken, kan naar de mening van de SP niet zonder een duidelijke aanpak om discriminatie tegen te gaan.

Wij zijn van mening dat discriminatie op de arbeidsmarkt tegengegaan moet worden. Werk is een van de wezenlijkste voorwaarden om mee te kunnen doen in onze maatschappij, om te kunnen participeren en het gevoel te hebben er bij te horen in onze samenleving. Vanuit dit belang dienden wij daarom een motie in waarin wij het college hebben gevraagd om met een plan van aanpak te komen om de discriminatie op de arbeidsmarkt in Brabant zoveel mogelijk te voorkomen en tegen te gaan.We zijn dan ook blij dat deze motie met als mede-indieners: GL, D66 en PvdD is aangenomen

Arbeidsmigranten

Als SP hebben wij ook aandacht gevraagd voor de positie van de Arbeidsmigranten. Er is te veel negatieve beeldvorming rondom arbeidsmigranten. Zij worden door sommige werkgevers naar Brabant gehaald, en/of via tussen personen geworven in het land van herkomst of komen uit eigen initiatieven hierheen om te werken. Arbeidsmigranten hebben al jaren te kampen met huisvestigingsproblemen, slechte arbeidsvoorwaarden, ed. De uitkomst van het onderzoek van CoMensha samen met Tilburg University (december 2019) heeft eerder de basis gelegd om de weerbaarheid en zelfstandigheid van arbeidsmigranten te vergroten. De uitbuiting van deze groep wordt door RIEC (Regionaal Informatie- en Expertisecentrum) met een aanvalsplan bestreden.

De SP snapt de gevoeligheid van dit onderwerp voor sommige partijen en bij een deel van de Brabanders. Het fenomeen Arbeidsmigranten is in Brabant een feit en realiteit en zal altijd bestaan. We moeten weten dat arbeidsmigranten in het bestaande liberale kapitalistische denkwereld deel uitmaken van strategieën en worden gebruikt als instrument voor goedkope arbeid, het creëren van concurrentie op arbeidsvoorwaarden en het creëren van concurrentie tussen de werknemers, en  zo een onderdeel vormen van het economische verdienmodel.

De SP voert al heel lang strijd tegen dit verdienmodel waar werknemers/arbeiders -al dan niet van verschillende afkomsten- tegen elkaar uitgespeeld worden. Zolang dit liberale kapitalistische verdienmodel bestaat zal een deel van onze arbeidsmarkt beschikbaar blijven voor de arbeidsmigranten.

De SP is daarom van mening dat in het actieplan arbeidsmarkt ook aandacht en inspanningen moeten zijn voor bijna 92.000 (2018) arbeidsmigranten die een bijdrage leveren aan de Brabantse economie.

Hiertoe hebben wij een motie ingediend met D66, Groen Links, Partij voor de Dieren en ChristenUnie SGP als mede-indieners. We zijn erg blij dat deze is aangenomen. Hier verzoeken wij het college:

Om in de uitvoering van de actieplan Arbeidsmarkt, samen met de gemeenten, vakbonden en ondernemingen/sectoren waar veel arbeidsmigranten werkzaam zijn te komen met een plan van aanpak waarin:

•          de uitbuiting van de arbeidsmigranten tegen gegaan kan worden

•          de positie van de arbeidsmigranten zoals huisvestiging, arbeidsvoorwaarden, scholing te verbeteren zodat hun participatie in onze samenleving bevorderd wordt.

Hoewel nog onduidelijk welk verband er precies is, komen er steeds meer aanwijzingen dat de impact van het Corona-virus groter is in gebieden waar de luchtkwaliteit onder druk staat. Zo slaat het virus veel harder om zich heen in Noord-Oost Brabant, juist het gebied waar ook Q-koorts vele slachtoffers heeft gemaakt. Deze week kwam er bovendien een onderzoek naar buiten van de Wereldbank. Die onderzoekers zien hier ook een ‘robust verband’ tussen de concentratie vervuiling in de lucht en het aantal COVID-19 gevallen: als de concentratie met 20% toeneemt, verdubbelt het aantal COVID-19 patiënten dat opgenomen moet worden in het ziekenhuis.

http://documents.worldbank.org/curated/en/462481587756439003/pdf/Incidence-of-COVID-19-and-Connections-with-Air-Pollution-Exposure-Evidence-from-the-Netherlands.pdf

Het zijn allemaal aanwijzingen dat er iets speelt, zonder dat duidelijk is wat dat precies is. Maar - met onze ervaringen met Q-koorts nog in het achterhoofd - lijkt er nu alle reden om uit voorzorg bewoners van gebieden met veel luchtvervuiling beter te beschermen en tevens het onderzoek naar de gezondheidssituatie in deze gebieden op te starten. Nader onderzoek moet ons uiteindelijk wijzer maken.

De SP stelde daarom met GroenLinks, D66 en de Partij van de Dieren hierover verschillende vragen aan het provinciebestuur van Brabant. Uit de beantwoording

https://www.brabant.nl/handlers/SISModule/downloaddocument.ashx?documentID=1380075

blijkt dat het huidige college onze zorgen deelt, maar niet vooruit wil lopen op de uitkomsten van de lopende of nog op te staten onderzoeken. Waar mogelijk initieert en ondersteunt Brabant onderzoek naar deze relatie en is ook bereid aan voor Brabant relevante onderzoeken financieel bij te dragen. Inmiddels is ook via Q-support aandacht voor de gevolgen van corona voor q-koorts en qvs-patiënten en worden gegevens verzameld over deze gevolgen.

Als SP dringen we er op aan hier het voorzorgsbeginsel te hanteren. Misschien is er nog geen onomstotelijk bewijs, maar de eerste aanwijzingen zouden ons extra alert moeten maken. Zeker omdat we de taferelen rond de Q-koorts niet zijn vergeten. Die epidemie is veel te lang vanuit ‘Den Haag’ onderschat en gebagatelliseerd. Dat mag nooit meer gebeuren.

Zondagavond 3 mei spreekt Lilian Marijnissen bij EenVandaag (NPO1 18.15 uur) over dit onderwerp.

https://eenvandaag.avrotros.nl

 

Vragen over Corona Groen Links, de SP, D66 en de Partij voor de Dieren hebben samen vragen aan het College van GS gesteld over een verband tussen enerzijds het aantal Coronabesmettingen in onze zwaar getroffen provincie, en anderzijds de matige luchtkwaliteit. De vragen gaan onder andere over de oorzaken van die matige lucht, over de wenselijkheid van meer metingen, en over het al eerder ontdekte verband tussen kippen- en geitenboerderijen en longproblemen. Ook vroegen de vraagstellers zich af of de Q-koorts-epidemie van destijds nog een nasleep had die (ex)patienten vatbaarder maakte. De volledige tekst van de vragen is hier te vinden.

Het Harvardonderzoek Tot het moment van de vragen was de kennis gebaseerd op een epidemiologisch onderzoek in China naar het SARS-virus (2003). Dit onderzoek was mogelijk relevant voor de huidige epidemie en de Europese NGO EPHA bracht het in herinnering. Het EPHA-standpunt werd in de PS-vragen aangehaald. Het toeval wilde dat twee dagen later de universiteit van Harvard een groot onderzoek naar buiten bracht in ruim 3000 counties in de VS (samen goed voor 98% van de bevolking) naar het verband tussen enerzijds de concentratie fijn stof (PM2.5)  in de lucht (jaargemiddeld over 2016), en anderzijds het aantal Coronadoden per miljoen inwoners. In het onderzoek werden zeventien andere variabelen ingebracht zoals armoede, opleidingsniveau, man of vrouw, roken, ethniciteit en een aantal bekende medische risicofactoren als gewicht, hoge bloeddruk en suikerziekte. De belangrijkste uitspraak van Harvard is even eenvoudig als onwelkom: elke 1µgr/m3 meer PM2.5 in de lucht verhoogt de kans om aan Corona te sterven met 15%. De gegevens zijn met  state of the art-statistiek op vele manier herkauwd, waarna het resultaat uiterst robuust bleek. Harvard meldt dat er een grote overlap is tussen de medische condities die door langdurige blootstelling aan PM2.5 verergerd worden, en de doodsoorzaak van COVID-19 patienten. Dat maakt het waarschijnlijk dat de gevonden correlatie inderdaad een oorzakelijk verband is. 

In reactie op de Coronacrisis gaf Trump opdracht aan de milieudienst van de VS om vanaf 26 maart 2020 de lozingen door de industrie en de elektriciteitscentrales drastisch te versoepelen. Van nu af aan mochten die zelf weten of ze in staat waren om aan de wettelijke emissie-eisen te voldoen.

Brabant Hieronder de PM2.5 – kaart in 2017 (Atlas voor de Leefomgeving), de Q-koorts kaart van Brabant (2009) en de COVID-19 kaart (15 april 2020, RIVM)

(Tekst zoals uitgesproken door Maarten Everling SP bij de bespreking van de begroting)

In juni spraken we over het bestuursakkoord. Onze grootste kritiek laat zich samenvatten in een zin: wat ons betreft worden er te weinig echte keuzes gemaakt. Hier en daar zagen we  ze, en ik heb zelfs een paar complimenten uitgedeeld. Maar toch ontbrak wat ons betreft het een en ander. En dan nu de begroting, wat onder andere een uitwerking moet zijn voor het bestuursakkoord. Maar voorzitter, wederom moeten we constateren dat er op een aantal vlakken nog geen keuzes gemaakt worden. Die moeten namelijk nog komen! Bijvoorbeeld binnen het programma Bestuur & Veiligheid, en dan met name het stukje veiligheid. Of het programma cultuur, erfgoed, samenleving en sport. Er is nog invulling aan deze programma’s. Die komen nog. Wat is er gebeurd met de gevleugelde uitspraak ‘eerst beleid, dan geld’? Er staat wel dat het nog niet in de begroting opgenomen staat, maar even verderop staat doodleuk dat die middelen toch wel worden toegedeeld aan de programma’s.

Voorzitter. De begroting spreekt van een duurzame, concurrerende economie. De woorden “duurzame economie” komen vaker voor. Maar hoe moeten we dat zien? In de klassieke vorm: wat eigenlijk neer komt op een duurzame groei van economie? Oftewel: een oneindige groei.

Of gaan we naar een echt duurzame economie, waarbij we ons niet blindstaren op groei, groei en nog eens groei. Maar een economie waarin iedereen mee kan doen, waarin we gezond zijn, waarin we rekening houden met de grenzen van onze planeet? Een economie dat ten dienste staat van onze maatschappij, in plaats van andersom. En weet u, ik zie, met enige goede wil echt wel onderdelen van dat laatste terug in deze begroting. Er is aandacht voor circulariteit. In veel programma’s is er ook aandacht voor de grenzen van onze planeet. Maar toch elke keer weer de bijsmaak: de economie moet groeien. En wat wij zo jammer vinden, is dat juist in het programma economie zo weinig aandacht is voor de maatschappelijke opgaven. Is het immers niet zo dat alle bedrijvigheid die hier plaatsvindt in Brabant drijft op de samenleving? Zijn die bedrijven niet juist hier omdat er zoveel fantastische mensen wonen in onze mooie provincie?

Voorzitter. Een duurzame economie, houdt wat ons betreft meer in dan wat er in deze begroting naar voren komt. In onze bijdrage geven we een aantal suggesties mee die daar aan bij zouden kunnen dragen.

Duurzame economie

Neem even de eerste zin van programma economie: “Door de kracht van de Brabantse Economie te versterken en te benutten, werken we aan het oplossen van de maatschappelijke opgaven.” Daar zouden we direct meer kracht aan kunnen geven. In lopende economische aanpak en programma’s ligt de focus vooral op winstgevendheid, of concurrentiekracht. Dat is wat ons betreft jammer, want dat is niet de duurzaamheid die we zoeken. Laten we eens een verbinding leggen tussen programma cultuur, erfgoed, samenleving en sport en economie. In dat programma wordt een tweede ronde van Brabant Outcomes Fund aangekondigd, heel goed. Maar misschien nog beter: in een transitie naar een economie die niet productie en concurrentie voorop stelt, maar ecologische en sociale waarden, een echt duurzame economie, moet je juist die innovaties steunen die daar aan bijdragen. En die vindt je niet in de door efficiëntie en missie gedreven organisaties, maar aan de randen van onze economie. En het Brabant Outcomes Fund is als instrument daar uitermate voor geschikt. Wij stellen dan ook voor deze te betrekken bij het economisch beleid, en dus vanuit het programma economie mede te faciliteren en financieren. We dienen op dit punt nu nog geen motie of amendement in, maar we wachten eerst even de reactie van het college af op dit onderwerp.

En past vrijhandel nog bij een duurzame economie? Het klinkt allemaal leuk. Het klinkt: ‘vrij’. Maar is het ook goed voor een duurzame economie? In het geval van CETA kunnen we daar in ieder geval zo onze vraagtekens bij zetten. Dit verdrag zet allerlei regels rond milieu, voedselveiligheid, klimaat en dierenwelzijn onder zware druk. Zowel hier, als in Canada. Alles voor de vrijhandel. Om een paar voorbeelden te noemen: het gas in Waalwijk wordt gewonnen door Vermilion, een Canadees bedrijf. Volgens mij zijn er hier meerdere partijen die zeer kritisch zijn op de gaswinning in Waalwijk. En mocht er besloten worden de kraan dicht te draaien, kan Vermilion onder CETA een schadeclaim indienen. Ander voorbeeld: ons voedsel moet voldoen aan de beste normen en regels en wordt steeds duurzamer geproduceerd. Door het CETA-verdrag kunnen bijvoorbeeld Canadese kiloknallers het in Brabant, of Nederland geproduceerd voedsel uit de supermarkten verdringen. Met alle gevolgen van dien: minder gezond eten, slechter voor het milieu, slechter voor dierenwelzijn en bovendien ook slecht voor onze eigen boeren, zij worden uit onze supermarkten verdrongen, buitengewoon onwenselijk. Mede mogelijk gemaakt door, vrijhandel. Voorzitter, daar passen wij als SP voor. Daarom dienen wij dan ook deze motie in, samen met: Lokaal Brabant, Partij voor de Dieren en XXX. Nee, de provincie gaat niet over CETA. Maar het raakt wel ons belang en we kunnen wel ons belang in Den Haag verdedigen. Dat is dan ook onze oproep in de motie.

Ruimte

Een van de grote uitdagingen die voor ons staan is de invoering van de omgevingswet. De provincie is er volop mee bezig. Het een en ander is al vastgesteld. Maar voorzitter, zoals bekend, wordt het termijn van bezwaren veel korter. Daar tegenover staat in de aanloop naar nieuwe initiatieven, belanghebbenden eerder en meer betrokken worden. Tegen dat laatste hebben we in principe geen bezwaar. Waar we ons wel zorgen over maken – en dat hebben we vaker geuit – is dat in die trajecten vooraf er een groot risico is op kennisongelijkheid. De SP vindt dat de provincie een rol heeft om die ongelijkheid aan te pakken. Wij stellen voor dat het college dat ook gaat regelen. En ook dit draagt bij aan een echte duurzame economie: het maakt inwoners van Brabant weerbaarder, mondiger. Het versterkt de maatschappij.

Een andere zorg die we hierbij hebben is de verdozing van ons landschap. Enorme logistieke bedrijven schieten als paddenstoelen uit de grond. Dit vindt de SP onwenselijk. We moeten zuinig zijn op ons grondgebruik. Bovendien levert dit elke keer weer meer vrachtbewegingen met zich mee, met alle problemen die daar bij horen. Gaat de provincie voorkomen dat er nieuwe gronden ‘aangeboord’ worden voor deze logistieke dozen?

En als er toch nieuwe bedrijvigheid komt: we hebben een enorme opgave rondom de opwekking van duurzame energie. Veel te veel daken zijn nog leeg, maak er werk van om die vol te krijgen met zonnepanelen. Maar op zijn minst: zorg dat er geen nieuwe bedrijvigheid bij komt zonder zonnepanelen op het dak.

Milieu

Om even door te gaan op de grenzen van onze planeet. In de begroting viel ons op, dat het op zijn minst lijkt, dat er een einde komt aan programma’s voor onze bodem. Dat baart ons wel zorgen. Een goed bodemgebruik is gezien de opgaven die op ons afkomen, van levensbelang. Graag een reflectie hierop van het college. En betrek hier graag ook bij dat de activiteiten die op deze gronden plaatsvinden niet altijd matchen met de eigenschappen van de grond. Glastuinbouw op kleigrond is bijvoorbeeld doodzonde.

Jeugdzorg

U allen is de problematiek rondom de jeugdzorg alom bekend. We weten ook sinds vanochtend dat het kabinet maatregelen gaat nemen. Ook weten we dat de provincie niet meer over de jeugdzorg gaat. Maar dat betekent niet dat we onze ogen moeten sluiten voor deze problematiek. Op korte termijn spelen er nog steeds problemen. Wellicht kan de provincie op andere manieren hier een bijdrage aan leveren. Welke kansen zien GS? Wij zien er in ieder geval twee:

Wat gaat de provincie in haar toezichthoudende rol doen wanneer gemeenten negatieve begrotingen inleveren, als gevolg van de problemen in de jeugdzorg? We hebben een flinke pot middelen, de Essent-gelden. Nee, dat is niet structureel, maar we kunnen hiermee wellicht de pijn enigszins verlichten.

Essent-gelden

En nu ik de Essent-gelden toch genoemd heb. Wat gaan we met deze flinke pot met geld doen? Er komt een moment, als het zo doorgaat, dat deze pot geld ons geld gaat kósten. Wij hebben eerder al geopperd dat dit geld terug naar de Brabanders moet. In cash, maar misschien ook op een andere manier: door te investeren in duurzame energie. In ieder geval zijn wij van mening dat wij als Staten binnen afzienbare tijd hier de discussie over moeten voeren.

Mobiliteit

Eerst even een opmerking vooraf: mobiliteit is nu verdeeld over 2, eigenlijk 3 programma’s, want verkeersveiligheid valt nu onder programma Bestuur en veiligheid. Zonder meteen te zeggen dat dit geen goede keus is, willen we wel meegeven dat we het zo wel lastig vinden om te vergelijken ten opzichte van voorgaande jaren.

Een andere vraag die we hebben zijn de grote bedragen die gereserveerd zijn voor een nieuw busstation in Eindhoven. Want, als je het adagium ‘eerst beleid, dan geld volgt’, dan missen wij echt nog de concrete plannen. Let wel: we zeggen niet dat er niets moet gebeuren in Eindhoven. De volgorde komt echter vreemd op ons over.

En dan de motorrijtuigenbelasting. Kijk, we wisten al dat het omhoog zou gaan. Acht jaar SP in het college en de belastingen stijgen niet, SP doet niet meer mee en… De SP is niet voor verhoging van de motorrijtuigenbelasting, slechts indexering, laat dat helder zijn. Maar: er lijkt een verschil te zitten tussen de hoogte van de verhoging in eerdere berichtgeving en dat wat hier in de begroting naar voren komt. Deze ruis vinden wij jammer. Kan GS dit verklaren en ons helderheid verschaffen hierover.

En dan de treinen. Goederenvervoer per trein is goed. Het draagt bij aan duurzame economie. Het is een stuk duurzamer dan vele vrachtwagens op de weg. Maar in een drukbevolkte provincie kan dat alléén, als de randvoorwaarden kloppen: Veiligheid op en rond spoor gewaarborgd, veiligheidsplannen en andere bouwkundige maatregelen in de gemeenten op orde, geen gelijkvloerse kruisingen, dus overwegen opheffen, optimale en tijdige maatregelen tegen overlast van geluid en trillingen. En je houden aan afspraken over het maximaal aantal toegestane treinen. Als je dit niet doet, creëer je verzet van omwonenden. Voorzitter, wij willen van GS horen hoe zij borgen dat aan deze randvoorwaarden voldaan wordt. Om even voorbeeld te noemen: op de lijn Zevenbergen-Oudenbosch-Roosendaal neemt het aantal bewegingen met gevaarlijke stoffen met 40.000 bewegingen toe. Ondanks herhaaldelijke verzoeken van de gemeente Moerdijk is er nog niets gebeurd aan de veiligheid van het spoor aldaar. Hoe gaat GS de gemeenten ondersteunen die daar tegenaan lopen?

SmartMobility. Of eigenlijk, SmartMobility in combinatie met wegwerkzaamheden. Wij waren in de veronderstelling dat wegwerkzaamheden gemeld werden bij de routeplanners. Klopt dit? Zo ja, dan gaat het wel eens mis. Recent bijvoorbeeld bij de wegwerkzaamheden in Oosterhout, maar dit was niet het enige voorval dat ons ter ore kwam. Kan GS dit verklaren?

Cultuur, leefbaarheid en sport

Een duurzame maatschappij hebben cultuur, leefbaarheid en sport een belangrijke rol. Zoals eerder gezegd: sociale waarden voorop.  Ik heb daar al eerder naar verwezen.

En dan maken we ons toch wel zorgen, voorzitter. We zien dat juist deze onderdelen steeds verder uitgekleed worden. Wij maken zo ons grote zorgen over de toegankelijkheid van cultuur, en dan hebben we het over de fysieke toegankelijkheid en de betaalbaarheid. Hoe zorgt GS ervoor dat dit niet in het gedrang komt?

Een andere die wij in dit kader specifiek willen benoemen is sport. Er wordt fors minder geld aan uitgegeven. Dat vinden we jammer. De SP hecht grote waarde aan de toegankelijkheid en bereikbaarheid van breedte- en gehandicaptensport.

Monumentenwacht Noord Brabant heeft alle fracties een brief gestuurd waarin zij hun zorgen uiten over de lage indexatie van hun exploitatiesubsidie. De Provincie gaat deze met 1.28% indexeren, terwijl de inflatie dit jaar ongeveer 2.7% is. Daar zit wel behoorlijk wat lucht tussen, lijkt ons. De SP vraagt wat college waarom ze voor een lager percentage kiezen dan de inflatie? Wat betekent het als de indexatiepercentage wordt verhoogd?

Ook willen wij weten of dit probleem ook bij andere gesubsidieerde organisaties zich voor gaan doen. Graag een reactie hierop vanuit het college.

Financiën

Wij willen ook nog een paar opmerkingen plaatsen over de financiën van de provincie. Misschien kunnen we daar ook een verduurzamingsslag maken.

Voor complexe, niet elk jaar terugkerende onderwerpen is soms externe expertise nodig. Maar dat is duur. En als je dat vervolgens allemaal op gaat tellen, gaat dat om een boel geld. Te veel geld, wat de SP betreft. Wellicht is het een onderzoek waard om te kijken of dit soort expertise – en ik noem maar een voorbeeld: rond OV-aanbestedingen – in IPO verband in te huren, waar provincies vervolgens gebruik van kunnen maken. Hoe staat GS hier tegenover?

En dan een punt wat we elk jaar noemen. Wij vinden dat bijvoorbeeld de mensen van de catering écht bij de provincie horen, bij ons horen. Zij zouden daarom dan ook bij óns in dienst moeten zijn. Wij weten hoe GS hier tot nu toe in staat. Wij hebben niet de illusie dat GS nu ineens van mening is dat zij nu wél bij de provincie in dienst worden genomen. Maar, om ze misschien toch nog nét iets meer in onze arme te sluiten: binnenkort wordt er een sinterklaasfeest gehouden. Bij ons komen echter geluiden binnen dat personeel dat via aanbestedingen hier werkt, zoals de mensen van de catering, daar niet naartoe kunnen. Dat lijkt ons niet gastvrij, daarom bij dezen per motie de oproep om ook hen in de gelegenheid te stellen om ook deel te kunnen nemen aan het sinterklaasfeest.

Afsluiting

Voorzitter, ik kan nog veel meer thema’s noemen. Maar de spreektijd is eindig. Niet alles kan, ik moest keuzes maken. Een ding, wat hier toch wel boven de markt hangt, wil toch nog wel noemen.

Bestuursakkoord

En dit is misschien wel iets onorthodox. In mijn inbreng heb ik het tot nu toe het bewust NIET gehad over stikstof of landbouw. De begroting gaat over veel meer dan dat. Maar wat wij ons als SP nu wel afvroegen na al het rumoer: staat het bestuursakkoord nog wel overeind? Onze kritiek bij de behandeling daarvan is dat er nog veel openeindjes in zitten. Maar we hebben ook onze complimenten en waardering uitgesproken voor de heldere zaken die er wél in stonden. Maar juist die lijken nu weer ter discussie te staan. De begroting, en zo wordt het in de begroting zelf ook gesteld, is onder andere een uitwerking van het bestuursakkoord. Maar staat die basis nog wel overeind? Voorzitter, om dat te peilen dienen we een een motie in. En voorzitter, daar doe ik meteen een voorstel van orde bij: om deze motie bij de stemmingen als eerste te behandelen. Voor de amendementen en voor het voorstel. Als er geen draagvlak meer is voor het bestuursakkoord, is die er naar ons idee de facto ook niet voor de begroting.

Het burgerinitiatief dat vroeg om het herindelingsadvies over Nuenen te verwerpen is vandaag met de steun van de SP, GroenLinks, Partij voor de Dieren, CU/ SGP, CDA, PVV, Groep van Overveld, en Lokaal Brabant aan genomen. Daarmee is de voorgenomen fusie van Nuenen en Eindhoven van de baan.

Maarten Everling, fractievoorzitter van de SP: “Het college heeft in de hele procedure juist en begrijpelijk gehandeld, maar als SP hebben we altijd aangegeven de uitkomst van het referendum te steunen en daar hebben we ook naar gehandeld.”