Poliflw

Geen woorden, maar daden: juist nu meer geld voor innovatie in de landbouw

 

Zwolle, 21 april 2020

 

De provinciale coalitie van VVD, CDA, SGP, Pvda en CU wil het  provinciale innovatiebudget Agro & Food voor de komende 4 jaar halveren van 12 miljoen naar 6 miljoen Euro. D66 Overijssel is verbijsterd en wil het budget juist verdubbelen. Er moet ruimte zijn voor boeren om te innoveren en de omslag naar kringlooplandbouw te maken. Veel boeren in Overijssel willen wel.

Overijssel kan een voorbeeldprovincie zijn om kringlooplandbouw verder door te ontwikkelen. De overstap is door de vorige coalitie in gang gezet met een budget van 12 miljoen Euro voor 4 jaar. Volgens de huidige coalitie moet de sector het straks doen met de helft. Bij een kleine 6000 boerenbedrijven in Overijssel komt dit neer op zo Euro innovatiesteun per boer. Volgens D66 Overijssel moet dit bedrag nu juist worden verdubbeld: “Boeren die willen innoveren verdienen extra steun. Juist in economisch moeilijke tijden, en met de nieuwe eisen die aan boeren worden gesteld, moet de provincie voluit bijdragen,” zegt Wybren Bakker, fractievoorzitter van D66 Overijssel.

Kritiek

Het Agro&Food beleid van de provincie Overijssel is door de coalitie opnieuw tegen het licht gehouden. De subsidie is straks in de vorm van vouchers beschikbaar voor de boeren. Dat geldt nadrukkelijk voor alle boeren, zowel natuurinclusief als ook productiegedreven. D66 is het ermee eens dat er een wijziging in het beleid nodig is. In het verleden zijn middelen soms aan projecten besteed waarvan de bijdrage aan een duurzamere manier van boeren twijfelachtig is. Maar ook maakt de Gedeputeerde niet duidelijk wat er eigenlijk bedoeld wordt met ‘kringlooplandbouw’ of ‘duurzaamheid’. Volgens Bakker blijft dus het risico dat zelfs dit beperkte budget niet bijdraagt aan het sluiten van de kringlopen, maar een grabbelton voor subsidies wordt. De D66’er is niet terughoudend in zijn kritiek: “Van een coalitie met CU als mede-pleitbezorger van kringlooplandbouw en het CDA dat zegt op te komen voor boeren hadden wij meer verwacht. Warme woorden zijn mooi als de sector in de knel zit, maar laat dat dan ook zien in je daden!” aldus Bakker.

Kringlopen sluiten

Onder andere vanwege stikstofdeposities staat de landbouwsector onder grote druk. Kringlooplandbouw is volgens D66 een belangrijk deel van de oplossing. Het zorgt voor een nieuw evenwicht tussen individuele boeren, hoogwaardige voedselproductie en regionale natuurdoelen. Uiteindelijk leidt kringlooplandbouw tot een betere bodem, gezondere lucht, schoner water en levert een goed verdienmodel op voor de boer.

Bekijk hier ook de berichtgeving op RTV Oost.

 

 

Op 11 november 2019 begon de begrotingsvergadering met een ingelast debat over stikstof omdat de boeren weer voor de poort stonden. Al weken lang is Nederland is in de ban van stikstof. De stikstofuitstoot is te hoog. Door te veel stikstof in de lucht staan ook in Noord-Holland kwetsbare natuurgebieden onder druk. Dit zorgt niet alleen voor het uitsterven van soorten en planten, maar is ook een risico voor onze gezondheid.

Een groot deel van deze uitstoot is afkomstig uit de landbouw. Het is echter niet de schuld van de boeren dat we in Nederland nu te maken hebben met deze stikstofcrisis. Door beleid van de overheid – op alle niveaus – zowel op Europees, landelijk als provinciaal – heeft de landbouwsector zich ontwikkeld tot wat de gangbare productiemethodes zijn. Mede hierdoor is er ernstige schade aan de natuur. Dit raakt niet alleen ook onze gezondheid, maar ook het voortbestaan van de mensheid op de lange termijn. Lees het IPBES rapport. Een onhoudbare positie. Hier moet verandering in komen. Daar wil D66 nieuw beleid voor – inclusief een echte oplossing voor de boeren.

D66 pleit al geruime tijd voor de omschakeling naar kringlooplandbouw. Een landbouw die meer in balans is met de natuur en het klimaat, zorgt voor een gezonde bodem en waarbij boeren een eerlijke prijs krijgen voor hun producten. Deze transitie gaat stap voor stap en kan alleen slagen als alle partijen, in gezamenlijkheid bereid zijn om afspraken te maken.

Namens 43 organisaties is ook de petitie aangeboden: NL staat op slot! Politiek trek ’t vlot, een oproep van het bedrijfsleven om de stikstof- en PFAS-crisis op te lossen.

Op dit moment wordt er door het Rijk en de provincies gezamenlijk hard gewerkt aan een nieuw landelijk beleidskader, dat rond 1 dec gepresenteerd zal worden. Dat moet voor iedereen duidelijkheid geven, niet alleen voor de boeren, maar voor alle sectoren waarin maatregelen genomen zullen moeten worden. Onze provinciale beleidsregels blijven wat D66 betreft op dit moment ongewijzigd. Hierdoor is de vergunningverlening voor alle sectoren weer langzaam op gang gekomen en kunnen we eindelijk weer broodnodige vergunningen afgeven. Want niet alleen de boeren hebben hun stem laten horen, ook de bouwers hebben de noodklok geluid. De bouw ligt stil en de woningnood wordt alleen maar groter.

D66 was geen voorstander van dit debat over stikstof in Provinciale Staten op 11 november omdat het maken van beleid niet ad-hoc met moties moet gebeuren. Het is belangrijk om goed te luisteren naar de protesterende boeren, en vervolgens goed afgewogen en doordacht beleid te maken voor de lange termijn.

D66 wil dat er snel duidelijkheid komt over de stikstofaanpak en daarbij uit te gaan van een gebiedsgerichte aanpak en substantieel verkleinen van de bestaande stikstofemissie. Samen met VVD, GroenLinks en PvdA is hiertoe een voorstel ingediend. Dit voorstel is aangenomen.

Fractievoorzitter Alice Olde Reuver of Briel gaf in de raadsvergadering van 6 november aan dat ze de uitspraak van Tjeerd de Groot van D66 over het halveren van de veestapel niet handig en kwalijk vond. Maar we hebben wel een enorm stikstofprobleem. Waar het om gaat volgens Olde Reuver of Briel, en wat ook staat in het rapport Remkes, is dat we maatwerk moeten leveren. En vooral ook dat boeren moeten worden geholpen. In de kwetsbare gebieden moet samen met de boeren worden gekeken naar oplossingen. Boeren, die willen stoppen, krijgen daarbij hulp. En boeren, die door willen, worden geholpen richting kringloop- of circulaire landbouw.  De D66-fractievoorzitter maakte deze opmerkingen naar aanleiding van een door CDA en VVD ingediende motie, waarin zij  het College opdragen de belangen van “ onze agrarische sector en onze bouwsector”  in overleg met Provincie en Rijk onder de aandacht te brengen.

De fractie van D66 vroeg zich af waarom CDA en VVD deze motie hadden gemaakt. Is er zo weinig vertrouwen in de eigen bestuurders bij de provincie? Bovendien wordt er al veel gedaan in Hof van Twente en in Twente. Er zijn al pilots met kringlooplandbouw. En we zijn actief op Twents niveau met Mineral Valley. Nadat de wethouder in zijn beantwoording had aangegeven dat er inderdaad al veel gebeurde, maar dat voor hem bij verder overleg een motie als deze wel een steun in de rug was, besloot ook de fractie van D66 in te stemmen met deze motie.

Woensdag 16 oktober is een bijna 5 uur durend debat gevoerd in onze Staten, met 150 boeren op de tribune en veel trekkers buiten. Het ging natuurlijk over stikstof, de toekomst van de landbouw, de bestuurlijke koerswijzigingen en de emoties die hierbij vrij zijn gekomen. Het resultaat? De onduidelijkheid over wat er in een half uur overleg tussen de gedeputeerde en de afvaardiging van de boeren is gebeurd blijft bestaan. Of het college zich zal voegen in nieuwe, landelijk te maken afspraken tussen kabinet en alle provincies? De gedeputeerde zegt geen volmondig ja; hij sprak wel de intentie uit maar ook de optie om zelf Overijsselse regels uit te vaardigen blijft bestaan. Inmiddels is op 17 oktober door de minister duidelijk gemaakt dat er tot 1 december nieuwe afspraken tussen Rijk en Provincies zullen komen.

Verschillen

Opvallend waren de verschillen tussen CU ten opzichte van CDA en VVD  enerzijds en anderzijds ook de uitzonderlijke pro-boeren opstelling van PVV en Forum. Die ontkennen volstrekt dat er een probleem is, geheel passend bij hun landelijke koers. Tenslotte viel ook de gehele afwezigheid van de PvdA in het debat op. Het leek erop dat men in de PvdA fractie ook ongelukkig was met hoe het allemaal was verlopen. CU en PvdA leken tegenover de CDA en VVD fracties te staan. En de ooit zo nette SGP fractie trok, sinds ze een gedeputeerde hebben die over landbouw gaat, fel van leer door onbehoorlijke opmerkingen naar D66, SP, de PvdD en GL . De verdeeldheid was groot. De emoties waren voelbaar.

Als fractie hebben we in het debat verschillen bloot gelegd. De bestuurlijke koerswijziging van de SGP gedeputeerde en het voltallige College hebben we publiek verwoord en zo voor iedereen zichtbaar gemaakt. We hebben vastgehouden aan de ambitie de stikstofdepositie fors te beperken en ook de reductie van de veestapel als middel benoemd. En we hebben in onze bijdragen in de Staten een krachtige stem gegeven aan kwetsbare natuur. Onze koers voor de toekomst van de landbouw in Nederland blijft: we willen de staat van de natuur versterken en de landbouw zal haar uitstoot van stikstof (die neerslaat in kwetsbare natuur) fors moeten beperken. Er is geen keus!

Onduidelijkheid blijft

Op het einde van het debat hebben we samen met andere partijen een motie van treurnis ingediend. Die haalde het uiteraard niet. De coalitie sloot de rijen. Maar ik voorzie dat het in de coalitie met dit dossier nog stevig kan botsen. De PvdA lijkt vleugellam. De CU staat achter haar minister van Landbouw en verwacht dan ook een wijziging van het landbouwbeleid in de provincie. De CDA fractie is verdeeld (maar zit gevangen in decennia boerensteun) en de VVD  babbelt mee. En ondertussen ontstaat het beeld dat de SGP alles uit de kast haalt om haar gedeputeerde vooral te steunen. Want die had het zichtbaar moeilijk.

Wij dienen naar aanleiding van de technische sessie en het debat een nieuwe serie schriftelijke vragen in. Er is en blijft nog veel mist bestaan dat het debat niet ten goede komt en geen recht doet aan transparant democratisch bestuur. We zullen als oppositiepartij blijvend opkomen voor de Tuin van Nederland waar het voor iedereen goed recreëren, ondernemen, wonen en werken blijft. Maar dan wel in een Tuin die veel beter in balans is!

Wil je het debat terugkijken? Klik dan hier!

Wybren Bakker,

Fractievoorzitter en woordvoerder natuur & landbouw

De afgelopen weken was er veel rumoer over uitingen van D66 dat de veestapel met 50% moet worden ingekrompen om zo bij te dragen aan de reductie van stikstofuitstoot. Veel boeren ervaren die boodschap als een klap in het gezicht. Ze voelen zich weggezet en ontkend. Want veel boeren innoveren permanent (in bodem-, mest en stalsystemen en in het realiseren van nieuwe aanvullende verdienmodellen). En ondertussen zijn ze dagelijks bezig ons allen van hoogwaardig voedsel te voorzien. Die inzet verdient waardering!

Nederland heeft echter een zeer fors probleem. We stoten met elkaar teveel stikstof uit en dat is slecht voor onze natuur in de “stadstaat” die Nederland is. De veestapel is de grootste uitstotende partij. En ondanks alle inspanningen van ondernemers is de uitstoot vanuit de landbouw nog veel te hoog en gaat de natuur en biodiversiteit hollend achteruit. Logisch dat ook de commissie Remkes vaststelt dat ook daar de emissie teruggebracht moet worden. Dat vergt lef, visie, doorzettingsvermogen en geld. De visie is er: over naar natuurinclusieve kringlooplandbouw.

Felle discussie

De individuele boeren, met al die bank- en leververplichtingen, hebben het al vele jaren niet makkelijk in het huidige systeem. Zij knokken dagelijks om het hoofd boven water te houden, en de bank en voedingsindustrie tevreden te houden. Het huidige kabinet heeft daarom in de begroting en het klimaatakkoord reeds honderden miljoenen vrijgemaakt voor hulp bij stoppen (warme sanering) en steun bij het wijzigen van bedrijfsmatige en regionale productie- en verwerkingsmethoden. Ook het CDA, VVD en CU steunen die koers en onderkennen dat het “agrarisch ondernemen” anders moet. Het ontbreekt nu echter aan lef om dat ook naar de traditioneel sterke boerenachterbannen te verwoorden. Een andere escape die CDA en VVD nu hanteren is het RIVM (de jarenlange stikstofmetingen) ter discussie te stellen. Daar zal de natuur niet door verbeteren!

Volgens de commissie Remkes is er meer nodig om de reductie van de stikstofemissie te realiseren, ook in de landbouw. Door het voorstel van D66 is er een debat ontstaan – een fel debat, zeker niet allemaal even fraai en empathisch. Maar de feiten spreken voor zich. Als politieke partijen nu gaan “strijden” voor de boeren zonder antwoord te geven hoe de problemen dan wel opgelost moeten worden, dan is dat een loos geluid. Daar hebben individuele boeren niks aan. Wat zij nodig hebben is échte zekerheid voor de toekomst. De staat van onze planeet laat nou eenmaal niet toe dat we eeuwig op deze manier door blijven gaan.

Wat dan wel?

Maak de visie concreet op regionaal en individueel niveau. Help boeren die vrijwillig willen stoppen zodat ze een fatsoenlijke toekomst houden (4 op de 10 Nederlandse boeren overwegen te stoppen omdat ze of geen opvolger hebben of nieuwe milieumaatregelen niet kunnen financieren) en steun huidige en toekomstige natuurinclusieve kringloopboeren bij de noodzakelijke veranderingen. Pak ondertussen natuurlijk ook mobiliteit, vliegen, industrie en ons consumptiepatroon individueel aan!

Regel nationaal en Europees een goed duurzaam verdienmodel voor boeren en creëer rust in de sector door langjarige wet- en regelgeving. Zorg dat de boer voor haar producten een eerlijke prijs verwerft. Als je nu 130 koeien melkt en alleen de laatste 10 zorgen voor je netto maandelijks inkomen dan kunnen we door meer te betalen voor ons dagelijks eten ook ervoor zorgen dat de toekomstige boer door 80 koeien te melken ook nog een goede boterham verdient. En regel goed dat de boer tevens mee blijft zorgen voor onze collectieve kwetsbare natuur, bijdraagt aan toerisme, lokaal hoogwaardige producten levert en er een duurzame toekomst is voor jonge boeren die graag blijven boeren.

Exportproduct kennis

Daarbij moeten we ervoor zorgen dat alle hoogwaardige landbouwkennis, die uniek is in de wereld, beschikbaar blijft en door kan ontwikkelen. Zodat onze bijzondere kunde op het gebied van landbouwtechnologie elders op de aarde benut wordt. Want ook daar moet geleerd worden goed met bodem, water, dieren en ons klimaat om te gaan. Nederland is het voorbeeld voor vele boeren elders op de wereld. Laten we van die kennis nog meer ons exportproduct maken. Want als je een boer kennis geeft zal ze die benutten als er daardoor meer inkomen ontstaat en haar kinderen naar school kunnen gaan. Dus: geen vis maar een hengel. Dat is de kracht van kennis!

Tjeerd de Groot: “Vandaag ga ik in gesprek met boeren”

Vandaag ga ik het gesprek aan met boeren die in Den Haag komen demonstreren. Zoals ik al jarenlang spreek met boeren over hun toekomst. Zo’n gesprek is nu harder nodig dan ooit.

Al decennia passen boeren zich aan. Ze beantwoorden nieuwe regels met nieuwe technieken. Of met harder werken. Of met allebei.

“Het water staat me aan de lippen… en met mij zijn er velen”, zei een boer laatst tegen me. Hij wilde weten welke keuzes hij nog kon maken. Het plaatje van zijn onderneming moest gewoon kloppen: voor hemzelf en zijn gezin. Bovendien wilde hij de omgeving goed achterlaten voor zijn kinderen.

Zeventig uur werken voor weinig geld, dat is niet de toekomst die boeren zich voorstellen als ze beginnen. Ze houden van hun dieren en het landschap. Het liefst willen ze dier- en natuurvriendelijk ondernemen. “Maar ja, wat moet je?” vroeg de boer me. “Het gaat gewoon niet anders. Ik sta met mijn rug tegen de muur.”

Hij begreep ook niet dat boerenbestuurders en politici maar blijven vertellen dat “we” de beste boeren van de wereld zijn. Alsof alle problemen vanzelf verdwijnen als we maar een beetje trotser op de boeren zijn. “Van waardering kan de schoorsteen niet roken”, zo zei hij treffend.

Al dertig jaar zet ik me in voor een modernere, duurzame landbouw. Voor de boer én voor de samenleving. En al net zolang hoor ik deze verhalen van boeren . Al tientallen jaren hebben mensen zich ingezet om boeren een goede toekomst te geven. Maar er kwamen vooral nieuwe regels en steeds weer veranderingen. En de boer paste zich aan, investeerde in nieuwe technieken, kocht nieuwe apparatuur en deed zijn best. Elke keer als hij erin slaagde goedkoper te produceren, verlaagde de supermarkt de inkoopprijs. Ondertussen gaf de hoge productie ook problemen: mest, stankoverlast, uitputting van de bodem en vervuild grondwater. Wat er dus gebeurde was dat boeren nauwelijks iets verdienen, maar ondertussen de kritiek over vooral de intensieve houderij van varkens en kippen aanhield. Dat roer moet nu echt om.  Zowel voor de boer als voor de aarde.

Anders. Oke. Hoe dan anders? En zonder dat er elke maand een andere maatregel genomen wordt? De oplossing is te vatten in één begrip: kringlooplandbouw. Nu moeten boeren heel veel middelen kopen om te produceren, zoals dure kunstmest, dure bestrijdingsmiddelen en kostbaar voer. Zonde van het geld. Dat kan anders. Er is ook voer dat mensen niet kunnen of willen eten. Een koe eet gras, varkens zijn van nature opruimers van eten dat anderen niet eten en kippen zijn insecteneters. En dan de mest. Nu is een varkenshouder tienduizenden euro kwijt aan het afzetten van mest. In de stal komen pies en poep bij elkaar en dat gaat rotten. Een varken is zindelijk, dus zorg voor een stal waar goede mest uit komt, dan kun je eraan verdienen! En de akkerbouwer gebruikt nu nog veel dure kunstmest en bestrijdingsmiddelen, terwijl natuurlijke bodems zelf voor gezonde planten kunnen zorgen. Dat valt te leren. Met leiderschap, hulp en visie.

De visie van D66 is: met minder dieren meer verdienen. Minder dieren, doordat we geen duur voer geven dat mensen ook kunnen eten. Als koeien gras, varkens restproducten en kippen insecten eten, dan heeft de boer lagere kosten en het is beter voor de aarde. Meer verdienen kan een boer als we hem helpen deze producten met een goed verhaal tegen een betere prijs op de markt af te zetten.

Al in het regeerakkoord van twee jaar geleden hebben we met Christenunie, CDA en VVD uitgesproken dat de huidige manier van voedsel produceren niet houdbaar is. We hebben het ministerie van Landbouw honderden miljoenen gegeven om boeren te ondersteunen. Of voor hen die dat niet willen of kunnen, hulp én financiële steun bij het stoppen. Helaas ligt dat geld nog op de plank en is er nauwelijks een euro van uitgegeven. Terwijl voor vier op de tien boeren, zo bleek deze week uit onderzoek, stoppen best bespreekbaar is, mits er een goede financiële regeling tegenover staat.

De stikstofcrisis heeft de noodzaak van de omslag naar kringlooplandbouw nog groter gemaakt. We willen in dit land namelijk, behalve duurzaam voedsel produceren, ook huizen kunnen blijven bouwen voor de vele, vaak jonge mensen die op de woningmarkt nu geen huurhuis én geen koophuis kunnen krijgen.

Vandaag ga ik naar het Malieveld. Met een warm hart voor de moderne boer. Met open vizier en zin in een goed gesprek. En met de boodschap dat boeren in mijn ogen meer geholpen zijn met een duidelijk perspectief voor de toekomst dan met een blik op het verleden. Een boodschap waarvan ik als geen ander begrijp dat die bij sommige boerengezinnen hard aankomt. Maar het is wel de eerlijke boodschap. Op weg naar een nieuwe toekomst.

Tjeerd de Groot

Tweet dit artikel Deel dit artikel op Facebook

Tweet dit artikel Deel dit artikel op Facebook