Jaarlijks besluit de gemeenteraad over de vervangingsinvesteringen voor sport. Oude kleedkamers worden vernieuwd, verlichting vervangen door LED en velden moeten na 10 tot 15 jaar worden vervangen. Dit laatste gebeurt in Haarlem steeds vaker door kunstgras. Ook dit jaar worden er weer drie kunstgrasvelden gerealiseerd. Een groot deel van de gemeenteraad maakt zich zorgen hierover vanwege het gebruik van rubbergranulaat wat makkelijk in het milieu terecht kan komen.
Kunstgras wordt vooral gekozen omdat dit zwaarder kan worden belast. Op hetzelfde oppervlak kan veel meer uren worden gesport zonder dat spelers in een blubberpoel moeten rondlopen. Het aanleggen van kunstgras is duurder dan natuurgras maar dat verdient zich terug als het veld intensief wordt gebruikt. Dat is van belang voor een stad als Haarlem waar steeds meer mensen komen wonen maar de beschikbare ruimte beperkt is. Kunstgras zorgt ervoor dat meer mensen kunnen voetballen terwijl er geen extra velden nodig zijn.
Om te zorgen dat de velden niet te hard zijn wordt tussen de plastic grassprieten een zacht vulmateriaal gebruikt. Dit is meestal een combinatie van zand en rubbergranulaat. Er zijn zorgen omdat de korrels rubbergranulaat worden gemaakt van oude autobanden. Is dit wel gezond voor de sporters? Er zijn verschillende rapporten maar een definitieve conclusie is er nog niet. Zeker voor keepers die bovengemiddeld in aanraking komen met het gras lijken er wel wat risico’s aan verbonden. Verder zijn er zorgen voor het milieu. De korrels kunnen zich namelijk makkelijk verspreiden buiten de velden. Het is volgens rapporten niet gevaarlijk voor mens of dier, maar het kan wel het ecosysteem verstoren doordat stoffen terecht kunnen komen in het grondwater en zo de biodiversiteit aantasten. Om dit te voorkomen neemt de gemeente maatregelen zoals het plaatsen van looproosters en kantplanken langs de velden.
Is het verstandig om door te gaan met kunstgras? De meeste raadsleden vinden van niet. Het lastige is echter dat er ook niet direct een overtuigend alternatief is. Teruggaan naar gras betekent dat er veel meer sportvelden nodig zijn. Er zijn proeven met kunstgras zonder vulmateriaal maar de ervaringen hiermee lijken vooralsnog niet positief.
De ChristenUnie heeft in de gemeenteraad gepleit voor het toepassen van kurk in plaats van rubber. Kurk is een natuurlijk materiaal en heeft goede speeleigenschappen. Het college ziet echter nadelen bij de toepassing van kurk omdat dit vaak ook chemisch wordt behandeld. Er zijn echter ook voorbeelden waar kurk niet chemisch is behandeld. Een ander nadeel is dat kurk minder lang mee gaat en dat er ook ervaringen zijn dat kurk bij veel regen gaat drijven. Toch vindt de ChristenUnie dat Haarlem moet gaan experimenteren met kurk, te beginnen met 1 veld. Ook een aantal andere gemeenten kiezen hiervoor. Er is echter voor kurk nog geen meerderheid in de raad.
Een andere optie is zogenaamd hybride gras. Dit is een mix van natuurgras en kunstgras. Het aandeel natuurgras kan oplopen tot 80% maar de speeleigenschappen zijn vergelijkbaar met kunstgras. Raadslid Frank Visser: “Ik vind dat het college deze optie veel te makkelijk terzijde schuift. In Nederland wordt het bijvoorbeeld toegepast in het Gelredome. Dat is natuurlijk een stadion terwijl op gewone clubvelden veel meer wordt gespeeld, maar leveranciers stellen dat het aantal speeluren van hybride gras per jaar steeds beter wordt. Het college gaat uit van maximaal 500 uur en vindt de 800 uur die fabrikanten noemen niet realistisch. Het college verwijst echter maar naar 1 fabrikant. Er zijn er meer en die claimen zelfs al 1000 uur wat vergelijkbaar is met “normaal” kunstgras en veel beter dan natuurlijk gras. Aangezien bij hybride gras geen vulmateriaal nodig is, is ook het milieurisico kleiner. In Engeland wordt hybride gras inmiddels op veel locaties gebruikt. De ChristenUnie vindt dat we in Haarlem ook de optie van hybride gras moeten verkennen.”
De ChristenUnie heeft daarom voorgesteld om het hoofdveld van Haarlem-Kennemerland deze zomer te voorzien van hybride gras. Frank Visser: “Deze zomer wordt dit veld een kwartslag gedraaid om ruimte te maken voor een tijdelijke sportvoorziening voor de Schoter Scholengemeenschap. Dit veld wordt minder intensief bespeeld dan de andere velden van de club en zal daarom natuurgras krijgen. Door hier hybride gras toe te passen lopen we geen risico’s dat het aantal bespeelbare uren tegenvalt, maar zou de gemeente wel veel ervaring kunnen opdoen. Dit veld moet toch vervangen worden dus daardoor zijn de kosten ook te overzien. Zo kunnen we testen hoe intensief zo’n veld bespeeld kan worden. Werkt het goed dan is er extra capaciteit en dat komt goed uit omdat in deze wijk de komende jaren veel nieuwe woningen zullen worden gebouwd. Bovendien weten we dan bij de volgende investeringsronde over een jaar of dit een goed alternatief is of niet.”
Een groot deel van de oppositie heeft het voorstel van de ChristenUnie gesteund. De coalitie heeft echter tegen gestemd. GroenLinks, PvdA, D66 en CDA willen eerst nieuw onderzoek van het college afwachten en dan in september 2019 een nieuw debat over kunstgras. Dit beloofd een spannend debat te worden want met name GroenLinks heeft grote moeite met de huidige keuze voor kunstgras met rubbergranulaat.
MOTIE Hybride proef Haarlem Kennemerland
De gemeenteraad van Haarlem in vergadering bijeen op 28 februari 2019,
In beraadslaging over Investeringen Sportvelden IP 2019
Overwegende dat:
In de memo invulmateriaal kunstgras hybride velden in paragraaf 4.8 ter zijde worden geschoven omdat er ook milieubelasting zou zijn in verband met het gebruik van microplastics
Deze milieubelasting echter veel lager is dan normaal kunstgras omdat er (1) veel minder kunststof wordt gebruikt (het grootste deel is immers natuurgras), (2) geen sprake is van infillmateriaal, en (3) maar sprake is van één kunststofsoort waardoor het 100% gerecycled kan worden;
Ook de bespelingsgraad van deze velden zou volgens de memo minder zijn met maximaal 500 uur, producenten zouden 800 uur noemen maar dan zou de grasmat volledig kaal gespeeld zijn.
Producenten inmiddels een bespeelduur van 1000 uur claimen[1] en dit hybride gras in Nederland onder andere al is toegepast in het Gelredome en diverse Engelse stadions;
Het college het grasveld van Haarlem Kennemerland wil vernieuwen omdat dit veld gedraaid moet worden;
Dit veld geschikt is voor een proef met hybride gras aangezien hier geen kunstgras is voorzien maar natuurgras en er hier dus ruimte is te experimenteren met het aantal bespeeluren per jaar;
Verzoekt het college
In overleg met Haarlem Kennemerland te bezien of het mogelijk is om het te draaien hoofdveld van Haarlem Kennemerland kan worden voorzien van hybride gras zodat dit een Haarlemse proeflocatie kan worden en de raad voor de Investeringen Sportvelden IP 2020 te informeren over de eerste resultaten met deze proef.
En gaat over tot de orde van de dag.
Frank Visser, ChristenUnie
Sander van den Raadt, Trots Haarlem
Gertjan Hulster, Actiepartij
[1] In de voorbeelden in de memo slechts naar 1 leverancier wordt verwezen (grassmaster/playmaster) terwijl er ook andere leveranciers zijn van hybride velden zoals xtragrass: https://www.hybridegras.nl/xtragrass/
