Op dinsdag 11 maart kondigde het kabinet een intelligente lock-down aan. Diezelfde dag zei een vriendin tegen mij: “Het is een gek idee, maar we gaan door de corona-crisis onderdeel zijn van de geschiedenisboeken.” Op dat moment drong het bij mij nog niet binnen wat ze bedoelde, maar inmiddels zal iedereen deze uitspraak goed kunnen plaatsen. Het virus heeft het leven van een ieder in de wereld ontwricht en Zoetermeer is daarbij geen uitzondering. We waren een maatschappij in overlevingsstand, maar door een enorme saamhorigheid in de stad zijn we de afgelopen periode doorgekomen. Inmiddels kunnen we langzaam weer de blik op de toekomst werpen. Daarmee komt ook het moment waarop we keuzes moeten om die ene belangrijke vraag te beantwoorden in de geschiedenisboeken, welke kant ging Zoetermeer op na de coronacrisis?
In dezelfde week van 11 maart werd een collega met een flexcontract ontslagen, terwijl die net een week daarvoor begonnen was. De afgelopen maanden hebben we gezien dat het de inwoners met flexcontracten, tijdelijke contracten en ZZP’ers zijn die hun baan verliezen. Vaak zijn dit ook de mensen die praktisch opgeleid zijn en waarvoor helaas al weinig werk was in Zoetermeer. Ik herinner u graag aan de mismatch die wij in Zoetermeer hebben tussen de werkgelegenheid en de opbouw van de beroepsbevolking. GroenLinks vindt het cruciaal dat de wethouder onderwijs en economie nadenkt over een actieplan om de kansen op een baan te vergroten en de werkgelegenheid voor juist deze groep praktisch opgeleide inwoners te verhogen.
Anders dreigen zij een nieuwe groep kwetsbaren te worden, zoals het Rapport Halsema schrijft. In combinatie met de bestaande groep kwetsbaren die we al in de stad hebben en verder dreigt af te glijden, staan we voor een enorme uitdaging. Bij deze inwoners zullen de financiële problemen toenemen, de stress in deze gezinnen zal groeien en de kinderen zullen te maken krijgen met kansenongelijkheid. Uiteindelijk resulterend in meer gebruik van Jeugdzorg en armoedeondersteuning. Het is daarom nu het moment om als gemeente een keuze te maken. Laten we deze inwoners afglijden en doen we aan symptoombestrijding of durven we te kiezen voor het aanpakken van de oorzaken waar deze groep inwoners daadwerkelijk mee te maken krijgen of al hebben. Daarom heeft GroenLinks samen met D66 en de SP een motie ingediend om het college te vragen om maatregelen te bedenken die deze mensen aan de ‘voorkant’ helpen.
Helaas heeft de coronacrisis geen verandering gebracht in het aanbod van betaalbare woningen in de stad, die juist zo nodig zijn om grotere problemen te voorkomen bij inwoners in kwetsbare posities. Mijn fractie heeft het idee dat de goedkope huur op dit moment enkel invulling krijgt door via de particuliere sector goedkope woningen te bouwen. Als dit het geval is heeft GroenLinks daar grote moeite mee, want juist die sociale huurwoningen van de corporaties komen ten goede aan inwoners die ze het hardst nodig hebben. Daarnaast zullen corporatiewoningen zorgen dat de kwetsbare groepen niet verder afglijden. Graag een reactie van de wethouder over welke ambitie hij heeft om een goede balans tussen corporatiewoningen en goedkope particuliere huur te realiseren.
Als het gaat over (woningbouw)projecten zijn er afgelopen jaar veel plannen gemaakt, maar komt de productie nog beperkt op gang. GroenLinks heeft het vermoeden dat dit mede komt door het enorme aantal projecten. Dit hebben wij in het najaar al aangegeven, maar de urgentie is inmiddels groter dan ooit. In onze ogen kunnen we alleen door keuzes te maken zorgen dat we onze ambities realiseren. Daarom doen we wederom een oproep aan het college om bij het Najaarsdebat inzichtelijk te maken welke (woningbouw)projecten kansrijk zijn en waarbij alle doelgroepen bediend worden. Graag een reactie van het college.
Deze keuzes zijn ook nodig om andere uitdagingen in de stad financieel op te kunnen pakken. Met een vooruitblik op Zoetermeer 2040 zien we een aantal bestaande wijken waar inwoners onze aandacht verdienen. Ook omdat dit de wijken zijn die het hardst getroffen worden door de effecten van de huidige crisis. Wat GroenLinks betreft gaan we in deze wijken samen met onze partners aan de slag om woningen te verduurzamen, de openbare ruimte op te knappen, maar bovenal de sociale cohesie te versterken Wij zien graag een perspectief van het college hoe zij tegen de ontwikkeling in deze wijken aankijken.
U heeft het GroenLinks al vaak horen zeggen, maar de diversiteit is een van de mooie dingen in onze stad. De afgelopen crisis heeft laten zien wat saamhorigheid betekent. Toch laat Zoetermeer 2040 zien dat er nog veel werk te doen is op het gebied van sociale cohesie. Het ontmoeten van elkaar zou daarbij wat GroenLinks betreft centraal moeten staan om het gepolariseerde wij-zij denken in het media landschap te verbreken. De voorstellen van het CDA en D66 voor de huizen van de wijk, inclusief een plek voor de bibliotheek, passen daar helemaal in en daarom dienen we die mede in. Daarnaast roepen wij het college op om met voorstellen te komen richting het Najaarsdebat om de sociale cohesie te versterken.
Sociale cohesie is voor GroenLinks ook dat we samen de stad maken. Daarbij moeten jongeren de kans krijgen om mee te denken over de toekomst van hun stad. Het afgelopen jaar klopten zij daarbij nadrukkelijk op de deur en vroegen zij om gehoord te worden. Daarbij kan hun creatieve en frisse blik bijdragen aan betere besluitvorming. Samen met D66, PvdA en CDA dienen wij daarom een motie in om te komen tot een jongerenraad.
Als er een thema is waar jongeren zich het afgelopen jaar hard voor hebben gemaakt, is dat de energietransitie. Het risico is dat deze mooie ambities in de ijskast verdwijnen door de crisis. Wat GroenLinks betreft is dit juist het moment om de ambities te versnellen. Het verduurzamen van woningen, kantoren en gemeentelijke panden draagt bij aan werkgelegenheid, vooral voor Zoetermeerders die praktisch zijn opgeleid. Een duurzaamheidsfonds geeft daarbij een mooie impuls aan deze ambitie. Ook omdat inwoners door de crisis geneigd zijn om financiële uitgaven uit te stellen. Daarom dienen wij samen met CU-SGP en het CDA een motie in om te onderzoeken hoe een duurzaamheidsfonds een bijdrage kan leveren aan de ambities van de energietransitie en daarbij rekening te houden met een verschillende omvang van het fonds.
Als de coronacrisis een ding heeft laten zien is het hoe belangrijk cultuur en sport zijn voor onze stad. Inwoners konden hun energie niet kwijt en mistten creatieve activiteiten. Gelukkig zijn er inmiddels meer mogelijkheden voor inwoners om te kunnen bewegen en geïnspireerd te raken. De toekomst van verenigingen en organisaties is echter onzeker. Wat GroenLinks betreft heeft de stad ook een ‘ziel’ en houden we onze stad gezond. Daarom diende GroenLinks moties van de PvdA en D66 die opriepen tot het versterken en ondersteunen van de cultuur mede in.
Dit alles moeten wij doen met een begroting die ernstig onder druk staat. Het college kiest er voor om de Enecogelden te gebruiken om deze gaten te dichten. GroenLinks heeft daar, samen met het CDA, D66, PvdA en SP, begrip voor als het gaat om het huidige jaar en de begroting van 2021. Voor de jaren daarna vinden wij echter dat het college niet de eenvoudige keuze moet maken door een greep te doen uit de Enecogelden. GroenLinks is van mening dat deze middelen zo min mogelijk gebruikt worden voor eenmalige gaten, maar vooral bijdragen aan versterking van de stad. Graag gaan we in debat over op welke manier we voorkomen dat deze gelden voor ad-hoc ideeën worden ingezet. Daarnaast maakt GroenLinks graag nog 2 andere opmerkingen over de financiën:
1. We snappen de keuze van het college om structurele bijdrages van het Rijk in te boeken voor de jeugdzorg en Wmo. Wij gaan er wel vanuit dat het college maximaal blijft lobbyen om deze middelen ook daadwerkelijk te krijgen.
2. Vanavond heb ik wijzigingen van beleid voorgesteld waarbij een aantal mogelijk met Enecogelden gedekt kunnen worden, maar wij beseffen ook dat we (slimme) keuzes moeten gaan maken. Een eventuele verhoging van de OZB is daarbij voor mijn fractie een optie als dit bijdraagt aan een gezonde en leefbare stad van de toekomst.
Wat GroenLinks betreft komt in de geschiedenisboeken te staan dat de coronacrisis het kantelpunt is geworden waarbij Zoetermeer een inclusieve stad werd waar iedereen er toe doet en mee praat, waarbij de problemen van kwetsbare inwoners aan de ‘voorkant’ werden opgepakt en waarbij de verduurzaming van de stad een extra impuls heeft gekregen.
