Omdat een coalitieakkoord altijd wel vragen op roept zal ik een paar onderwerpen toelichten. Dit akkoord biedt zeker niet alles wat we zouden wensen. Het is wel een goed startpunt om de komende 4 jaar een stabiel bestuur te ontwikkelen want bestuurlijke vernieuwing is niet iets dat direct klaar is.Het
moet zich gaande weg ontwikkelen. Daarvoor zijn een aantal handvatten afgesproken, die hieronder staan.
1. Bestuurlijke vernieuwing
De inwoners van Den Helder verdienen een stabiel college dat oplossingen aandraagt voor de
uitdagingen waar de gemeente voor staat. Ze verdienen een raad die met respect voor elkaars
mening en vanuit haar rol voorstellen beoordeelt en tot keuzes komt. En ze verdienen een ambtelijke
organisatie die loyaal en ondersteunend is en uitvoeringsorganisaties en verbonden partijen die
werken aan het belang van Den Helder.
Met deze intentie hebben zeven partijen - Beter voor Den Helder, CDA, VVD, Seniorenpartij,
Stadspartij, Christen Unie en PvdA dit Helders Akkoord gesloten. Zij realiseren zich dat zijzelf daarbij
het goede voorbeeld moeten geven en dat de politiek daar de afgelopen jaren niet altijd in is
geslaagd. Dit Helders Akkoord is wat ons betreft geen eindpunt, maar een start voor een nieuwe
cultuur en betere omgangsvormen en voor meer transparantie. Graag willen wij dit voorzien van
concrete instrumenten, waarmee wij bestuurlijke vernieuwing niet alleen als een goed voornemen
uitspreken, maar ook vertalen in concrete acties. Dat raakt alle geledingen waarin en waarmee we
werken. Een greep van deze instrumenten hebben we gerangschikt per geleding. Wij nodigen als
coalitiepartijen de andere partijen in de raad ook actief uit om samen met ons het gesprek over
bestuurlijke vernieuwing aan te gaan en ook verdere verbeteringsvoorstellen aan te brengen.
1.1 Het college
Het college van Den Helder bestaat, naast de burgemeester, uit zeven partijen, zeven personen, in
totaal 5,7 fte. In de bijlage treft u de portefeuilleverdeling aan. Wij willen hiermee een breed
draagvlak creëren, waarbij ruimte bestaat om het soms ook niet met elkaar eens te zijn. Geen
gesloten front, maar een open dialoog met respect voor elkaars mening. Bestuurlijke vernieuwing
raakt de houding en handelen van iedere wethouder en komt tot uitdrukking in alle inhoudelijke
portefeuilles. Daarnaast heeft één van de wethouders dit thema specifiek als aandachtspunt. In dit
coalitieakkoord wordt een aantal heldere besluiten genomen, maar het is een akkoord op
hoofdlijnen, zodat voldoende ruimte blijft om met elkaar de verdere uitwerking en invulling ter hand
te nemen.
Alle voorstellen van het college aan de raad worden voorzien van een paragraaf waarin wordt
aangegeven wat dit voorstel bijdraagt aan de bestuurlijke vernieuwing. De functie van de
raadsinformatiebrief wordt herijkt. Voorheen werd hierin nog wel eens impliciete besluitvorming
gerealiseerd. Als het college iets wil besluiten, wordt dit expliciet aangegeven, met voldoende ruimte
voor de raad om haar zienswijze te geven.
Het college werkt actief aan teambuilding. De burgemeester heeft een belangrijke rol als verbinder
boven de partijen en voor de inwoners van Den Helder en als ambassadeur van de gemeente. Hij
vervult deze functie met verve en met respect. Naast zijn wettelijke taken heeft hij geen overige
inhoudelijke portefeuilles.
1.2 De gemeenteraad
De zeven partijen die dit Helders Akkoord hebben gesloten, nodigen de andere partijen uit met elkaar
de bestuurlijke vernieuwing verder vorm te geven. Daarom is ook al tijdens de formatiebespreking
5
contact geweest met de partijen die geen deel uitmaken van deze coalitie. Natuurlijk moeten
verschillen van mening kunnen blijven bestaan, maar wij willen uit een cultuur van coalitie versus
oppositie, van wij tegenover zij. De concrete maatregelen die wij hierboven hebben beschreven
dragen hier ook actief aan bij. In de raad stellen we een werkgroep Bestuurlijke Vernieuwing in, die
actief toeziet op de vraag of de goede intenties ook daadwerkelijk worden waargemaakt en die ook
met verbetervoorstellen kan komen. Wij stellen voor om een lid van één van de partijen die geen
deel uitmaakt van dit coalitieakkoord, of een onafhankelijke persoon van buiten, te benoemen als
voorzitter van deze werkgroep. We willen kijken naar de inrichting van de raadsvergadering, waarbij
we bijvoorbeeld een beter onderscheid kunnen maken tussen informatie, opiniering en
besluitvorming. Ook met de voltallige raad bouwen we momenten in om met elkaar te spreken over
de rol van de raad en de taak en rolopvatting van een raadslid. We gaan kritisch kijken naar het
functioneren van commissies en van de positie van commissieleden. Alles moet gericht zijn op de
vraag, waar we met elkaar nog beter kunnen werken voor de belangen van de inwoners van Den
Helder.
1.3 De ambtelijke organisatie
Den Helder beschikt over een loyaal, deskundig en professioneel ambtelijk apparaat. Te vaak is in het
verleden gewezen naar `de ambtenaren`, als een college als geheel of een individuele wethouder de
zaken niet op orde had. Aan de andere kant moeten onze medewerkers ook wennen aan de open
dialoog die we in de gemeente voorstaan. Er mag geen sprake zijn van een angstcultuur of van een
afrekencultuur. Er moet sprake zijn van een veilige werkomgeving. Het college wil met de leiding van
de ambtelijke organisatie en met de Ondernemingsraad dit onderwerp bespreekbaar maken.
Respect, zorgvuldigheid en professionaliteit zijn hierbij de kernwaarden.
1.4 De verbonden partijen
De gemeente Den Helder beschikt over enkele strategische (uitvoerings-)organisaties, die op
verschillende manieren op afstand van de gemeente staan, de zogenaamde verbonden partijen.
Iedere organisatie staat op zichzelf en voor iedere organisatie zijn de vraagstukken van verschillende
aard, maar wij stellen in algemene zin vast dat deze organisaties te veel zijn weggedreven van de
gemeente. Daar is de gemeente zelf mede debet aan, maar dat ligt ook aan deze organisaties.
Daardoor ontbreekt het aan transparantie en kalft ook het draagvlak af voor het in principe goede
werk dat zij doen. Hier moet verandering in komen. Dat begint bij een beter gestructureerde, tijdige
en meer open communicatie, waarbij “aan de voorkant” de voorliggende strategische keuzes worden
besproken en we niet “aan de achterkant” met tegenvallers worden geconfronteerd die te laat
worden gedeeld, waardoor we met de rug tegen de muur staan.
De zeven collegepartijen willen ook meer fundamenteel naar de positie van de verbonden partijen
kijken. Ze zijn niet uit op het terugdraaien van de verzelfstandiging of het (weer) onderbrengen van
de uitvoering in de ambtelijke organisatie. Daarvoor ontbreekt het aan kennis en daarnaast moet de
uitvoering niet steeds in politiek vaarwater terecht komen. De rol en taakopvatting van de
aandeelhouder, de toezichthouder en de gemeente als opdrachtgever lopen nu te vaak door elkaar
heen of zijn onduidelijk. Het nieuwe college wil deze aspecten van ‘good governance’ scherp tegen
het licht houden.
Daarnaast stellen wij vast dat er sprake is van een grote versnippering en soms zelfs tegengestelde
belangen. In overleg met de verbonden partijen willen wij kijken naar een bundeling en clustering.
Juist met een brede coalitie kan er ontspanning binnen het lokale bestuur optreden. Niemand heeft een sleutelrol en de meerderheid is zo groot dat er ook gemakkelijk eens verschillend gestemd kan worden. Als we deze manier van samenwerken gedurende 4 jaar kunnen oefenen dan heb ik er vertrouwen in dat de Helderse politiek een betere naam krijgt.
We hebben duidelijke afspraken over de verbonden partijen, zeker ook de haven. De opgelopen tekorten komen (indirect) op het bordje van de gemeente omdat we de enige aandeelhouder zijn. We zijn er van overtuigd dat er een besef bij de verbonden partijen moet optreden dat de gemeente niet de pinautomaat voor de organisaties is. Deze afspraken bieden hiervoor mogelijkheden.
