Poliflw

Afgelopen woensdag waren de Provinciale Staten in een commissievergadering bij elkaar om te spreken over de groene toekomst van Groningen: de klimaatagenda. Vorige week hielden de Provinciale Staten hierover al een hoorzitting met diverse insprekers. D66 sluit zich aan bij het meerendeel van de insprekers van die hoorzitting: het is goed dat er deze klimaatagenda er nu ligt. Het is de nieuwe stap in het klimaatbeleid van de provincie Groningen. Fractievoorzitter Geert Kamminga was woensdag de woordvoerder: “We waarderen het dat de klimaatagenda integraal is, maar vooral ook dat deze meetbare doelen kent voor het komende decennium.” Wel gaf Kamminga het College nog een aantal tips mee, en had hij nog enkele vragen.

Allereerst vestigde D66 de aandacht op de Groninger energiecoöperaties. Groningen kent de hoogste energiecoöperatiedichtheid van Nederland. Deze coöperaties willen graag de volgende stap zetten en zich doorontwikkelen. Daarvoor zoeken zij budget om belangrijke voorinvesteringen te doen. De coöperaties zijn essentieel om de energietransitie van onderop waar te maken. Daarom wilde Kamminga van het College weten hoe ze de coöperaties willen ondersteunen vanuit een daarvoor bestemd fonds. Het College gaf aan dat deze coöperaties meer ondersteuning verdienen. Gedeputeerde Homan hoopt op korte termijn met een nieuw voorstel te komen om voorinvesteringen mogelijk maken.

Ten tweede stelde D66 de windprojecten van energiecoöperaties centraal. Kamminga: “De coöperatieve energiesector pleit voor goed ingepaste windprojecten: de dorpsmolens. Maar in sommige delen van onze provincie kunnen deze molens niet rendabel gemaakt worden en willen de coöperaties grotere molens.” De bekende groene EAZ-windmolens tot 15 meter werken op veel plekken uitstekend. D66 wilde graag weten van het College hoe de vraag om grotere molens wordt opgepakt. Het College voert het gesprek met gemeenten om meer zicht op de mogelijkheden hiervoor te krijgen.

Een derde onderwerp dat Kamminga namens D66 aanstipte waren de zonneparken. In het coalitieakkoord staat de afspraak dat zonnepanelen bij voorkeur gerealiseerd worden op bijvoorbeeld leegstaande bedrijventerreinen, daken van gebouwen en brakke grond langs snelwegen en spoorlijnen. Landbouwgrond worden daarbij niet uitgesloten, maar genieten niet de eerste voorkeur. Kamminga: “De provincie heeft de regie over zonneparken, maar dat wordt blijkbaar niet zo ervaren. Wat doet het College om de afspraak uit het coalitieakkoord uit te voeren?” Gedeputeerde Nienke Homan gaf hierop het antwoord dat gemeenten zonnevisies opstellen over hun eigen grond. Het provinciebestuur geeft daarbij gemeenten het vertrouwen hun eigen grenzen aan te geven en daarbij de rol van omwonenden en de plaats in het landschap in het oog te houden. De provinciale maatwerkoplossing van inpassing in het landschap en vormgeving van participatie in het buitengebied toegepast. Zo vormen de lokale zonnevisies samen met de provinciale maatwerkoplossing de provinciale zonnevisie.

Naast deze drie uitgelichte thema’s wilde D66 weten of de investeringsregeling voor mensen met een smalle beurs binnenkort al te verwachten is. Voor reguliere leningen komen zij niet in aanmerking, maar met deze regeling moet het mogelijk zijn toch te investeren in de energietransitie. De regeling moet omvatten dat hij terugbetaald kan woren uit energiebesparing. Het College zei hierop nog te wachten op een aantal rijksregelingen, maar dat ze verwachten snel daarna de regeling te kunnen presenteren.

Tot slot wilde D66 het hebben over de economische kansen van de energietransitie. Het nationale investeringsfonds, ook wel bekend als het Wopke-Wiebesfonds, stelt twintig miljard euro beschikbaar om te investeren. D66 ziet graag dat een deel van dit geld in Groningen terecht komt om de waterstofeconomie te realiseren en wilde van het College weten hoe zij dit voor elkaar willen krijgen. Hier komt College bij de economische provinciale agenda graag op terug, maar stelde wel dat dit veel werkgelegenheid op kan leveren. De Nederlandse plannen voor de waterstofeconomie mogen wat D66 betreft flink ambitieuzer. Duitsland bijvoorbeeld investeert de komende jaren al dertig miljard euro in de waterstoftechnologie, en dat is slechts één deel van de waterstofketen.

Op de commissieagenda stonden ook de Regionale Energiestrategie en het Noordelijk Rekenkamer-rapport “Verdeling onder hoogspanning” geagendeerd. Over de RES stelde woordvoerder Kammiga: “Er ligt een realistisch conceptbod vanuit Groningen. Het is een optelsom van wat gemeenten samen al gedaan hebben en al van plan zijn. Groningen kan deze plannen dragen, en gemeenten hebben zelf aangegeven dat ze dit kunnen realiseren.” D66 had wel een aantal kritische kanttekeningen.

Kamminga: “Het gaat niet alleen over hoeveel gigawatt we gaan opwekken. We moeten er zelf voor zorgen dat de opbrengsten van windmolens en zonneparken ook in Groningen terecht komen. We moeten er zelf voor zorgen dat Groningse bedrijven een plaats hebben in de energietransitie. En we oeten wer zelf voor zorgen dat onze kinderen opleidingen krijgen zodat ze aan het werk kunnen in de nieuwe economie.” Deze concept-RES maakt dat wat D66 betreft onvoldoende duidelijk. Betaalbaarheid en lokaal eigendom moeten nog gevat worden in de omgevingswet. Instrumenten voor participatie moeten geregeld worden voor we de definitieve RES vaststellen. Daarnaast wil D66 dat Jong RES aan tafel komt bij de gesprekken daarover om ook jongeren inspraak te geven in hun eigen groene toekomst.

D66 bedankte de Rekenkamer voor het uitgebreide en belangrijke rapport, al ging het over enigszins gedateerd beleid. De enige vraag die D66 had was of het College ook een rol voor zichzelf ziet in de opwekking van energie. Het College gaf aan alle mogelijke rollen die de overheid kan spelen in de energietransitie te onderzoeken. Een publiek-private samenwerking zou wat D66 betreft geen slecht idee zijn, mocht de markt niet op een juiste manier kunnen voorzien in de vraag om groene energie. Het tegengaan van klimaatverandering door fossiele brandstoffen dient namelijk een groot publiek belang.

De klimaatagenda en de concept-RES staan voor de hybride commissievergadering van 30 september, die fungeert als Statenvergadering, weer geagendeerd als bespreekstuk. De aanbevelingen uit het Noordelijk Rekenkamerrapport gaan als hamerstuk naar de commissievergadering van 30 september. 

Donderdag werd bekend dat de Noordzee het grootste windmolenpark ter wereld krijgt. De stroom die dit oplevert moet in de Eemshaven omgezet worden in waterstof. Wat D66 betreft is dit een geweldig plan. Het levert een enorme verduurzaming op voor de chemie in het Noorden en in andere delen van het land. Daarnaast komt er veel werkgelegenheid naar onze provincie. Groningen houdt hiermee de positie van energieleverancier voor Nederland. Shell, Gasunie en Groningen Seaports werken samen om Groningen in 2040 dé waterstofleverancier voor heel Europa te laten zijn.

Groene waterstof is essentieel voor een duurzame toekomst. Voor onze energieopwekking, uitstootvermindering, mobiliteit én onze arbeidsmarkt. Waterstof is een van de energiedragers van de toekomst. Het kan onze chemiesector en het trein-, bus- en vrachtverkeer vergroenen. In het verkiezingsprogramma van D66 noemden we waterstof al een belangrijke stimulans om Groningen hét centrum voor duurzame energie te maken. Daarom is de ontwikkeling van waterstof op basis van schone energie uitvoerig opgenomen in het coalitieakkoord. Wat D66 betreft heeft de waterstofeconomie de toekomst en de bouw van dit windpark met bijbehorende fabriek spelen daar een grote rol in.

D66 snapt de scepsis die er in Groningen bestaat tegen Shell en de Gasunie, maar deze bedrijven laten met deze plannen ook zien dat ze onderdeel uit willen maken van vergroening en verduurzaming van onze provincie. Zolang ze daar in willen investeren zijn ze welkom. Hun huidige fossiele infrastructuur kan geschikt gemaakt worden voor een toekomstbestendige, duurzame invulling. Dit moet natuurlijk binnen de veiligheidseisen van het SodM maar er liggen grote mogelijkheden die benut moeten worden.

De intentie die deze bedrijven nu duidelijk gemaakt hebben maken nog maar eens duidelijk hoeveel de waterstofeconomie Groningen op kan leveren. Een groene en duurzame toekomst dankzij een groene en duurzame economie.

We willen graag van het College van Gedeputeerde Staten weten welke rol Gasterra kan spelen bij de energietransitie nu de gaskraan steeds verder dichtgedraaid wordt. Daarom stelden we schriftelijke vragen aan het College.

Het ‘nabije einde van Gasterra’, zoals de NOS het vorige week noemde, heeft grote gevolgen voor de werkgelegenheid in de regio. Fractievoorzitter Geert Kamminga: “D66 is tevreden dat de gaswinning teruggeschroefd wordt. Nu naar twaalf miljard en daarna zo snel mogelijk naar nul. Tegelijkertijd zijn er in Groningen veel banen verbonden met de gaswinning. Deze werkgelegenheid wil D66 voor de regio behouden. Wij zien mogelijkheden om Gasterra te laten handelen in nieuwe vormen van energie, zoals waterstof, zodat de energietransitie niet alleen een schonere toekomst, maar ook werkgelegenheid oplevert.”

Naast de werkgelegenheid heeft Gasterra ook een belangrijke rol als financier bij verschillende maatschappelijke initiatieven en instellingen in de regio. Kamminga: “Er zijn veel maatschappelijke initiatieven en energie instanties die zich bezig houden met de energietransitie en die daarvoor nu geld ontvangen van Gasterra. Een eventueel einde van Gasterra mag niet het einde van dergelijke initiatieven betekenen.”

Gasterra zal bovendien niet de laatste onderneming zijn die het dichtdraaien van de gaskraan zal merken. Kamminga: “Met het verdwijnen van de gaswinning zal er meer werkgelegenheid verdwijnen uit de regio. Wij willen dat zoveel mogelijk van deze werkgelegenheid behouden blijft door vol in te zetten op de energietransitie”.

De volledige schriftelijke vragen vindt u hier.

Een aangenomen motie van de gemeenteraad van Amsterdam moet ertoe leiden dat woningcorporaties in de hoofdstad verplicht worden om óf zonnepanelen óf groen op de daken te plaatsen.

Dit is de tekst die fractievoorzitter Geert Kamminga uitsprak tijdens het debat over het coalitieakkoord in de Provinciale Statenvergadering van 29 mei 2019.

Op 19 maart jongstleden overleed Thies Dijkhuis, de ‘laatste boer van Euvelgunne’. Boer Diekhoes werd bijna 73 jaar. Zijn hele leven woonde en werkte boer Diekhoes op de boerderij Euvelgunnerheem, de plek waar ook zijn ouders en grootouders woonden en werkten. Als je van de stad richting Engelbert of Middelbert fietste, over dat mooie fietspad door de Hunze, zag je hem vaak zitten op de trappen voor zijn boerderij. Boer Diekhoes streed zijn hele leven voor het behoud van natuur in de Hunzezone. Oprukkende bedrijventerreinen aan de rand van de stad Groningen dreigden jarenlang die natuur op te slokken. Het lukte hem om het groen te behouden tussen de bedrijventerreinen. In 1996 verkocht hij het grootste deel van zijn landerijen aan de gemeente, waarbij hij de garantie afdwong dat zijn land bewaard zou blijven als natuurgebied de Hunzezone, in beheer van het Groninger Landschap. In de zomer grazen er nu roodbontkoeien en blaarkoppen, terwijl medewerkers van de naastliggende bedrijven er hun wandeling maken. Het is Boer Diekhoes zijn nalatenschap, zoals hij het zelf noemde. Hij was vrijgezel, kreeg geen kinderen, maar liet ons Groningers een prachtig stuk natuur na, vlakbij de stad.

Ik heb een groot zwak voor het verhaal boer Diekhoes; een verhaal dat mooi in beeld is gebracht in de documentaire van filmmaker Tom Tieman. Ik heb ook regelmatig aan boer Diekhoes moeten denken bij het schrijven van dit coalitieprogramma. Al voordat iemand het zo noemde, was hij een natuurinclusieve boer en een betrokken en participerende inwoner. Een Groninger in hart en nieren voor wie de fiets het meest voor de hand liggende vervoermiddel was. Zijn verhaal belichaamt daarmee veel van de onderwerpen waarover we in het coalitiekkoord spreken.

D66 is blij met het akkoord. Er staan veel maatregelen in waar D66 waarde aan hecht, zoals het streven naar een fifty fifty man/vrouw-verdeling bij het benoemen van functies (het college geeft het goede voorbeeld) het ondersteunen van gebiedscoöperaties, innovatiewerkplaatsen en start-ups en de inzet op internationalisering en recreatie en toerisme. Maar het belangrijkste voor D66 is het wegnemen van de doffe ellende die voortkomt uit de gaswinning, de aanpak van de klimaatcrisis, en het realiseren van een leefbare en bereikbare provincie, en vooral om dat samen te doen met onze inwoners.

Laat ik beginnen met een van de grootste uitdagingen waar deze provincie en haar inwoners ooit voor gestaan heeft. De gevolgen van de gaswinning. D66 heeft bij alle partijen in deze coalitie dezelfde ambitie en urgentie geproefd om een eind te maken aan het enorme verdriet en de grote problemen in onze provincie. Als provincie moeten we staan voor onze inwoners in Den Haag. Daartoe roepen we dit college op: gezamenlijk met onze inwoners en gemeenten optrekken richting Den Haag. De motie die afgelopen week breed werd ingediend in de Tweede Kamer met daarin de eis dat de schadeafhandeling uiterlijk 1 januari 2020 vlot getrokken moet zijn, is een stap in de goede richting. En natuurlijk omarmen wij de oproep van het SODM voor een crisisaanpak en maximaal 12 miljard kuub gaswinning.

Ook al lukt het ons om alle ambities te verwezenlijken die zijn genoemd in het coalitieakkoord, Als dit college er niet in slaagt om de veiligheid in het gasgebied terug te brengen met een goedlopende versterkingsoperatie, er niet in slaagt om een menselijke, ruimhartige schadeafhandeling te realiseren, er niet in slaagt om het vertrouwen van de gedupeerden terug te winnen, Als dat niet lukt, dan zullen we over vier jaar spreken van vier verloren jaren. D66 Provincie Groningen wil er samen met iedereen alles aan doen om dat te voorkomen.

Ik vervolg met de aanpak van de klimaatcrisis. Steeds meer wetenschappers concluderen dat we het beperken van de opwarming tot 2 graden niet gaan halen. De gevolgen zijn dan niet te overzien: de Alpen zijn straks net zo droog als het Atlasgebergte, Bangladesh en andere landen in de Derde Wereld zullen overstromen met honderden miljoenen klimaatvluchtelingen tot gevolg. De vluchtelingenstroom die we de afgelopen jaren hebben gezien zal hierbij in het niet vallen.¹ Maar ook de droogte in onze eigen provincie van afgelopen jaar zal in de toekomst geen uitzondering zijn. Verzilting en verdroging bedreigen ons vruchtbare land en daarmee de voedselvoorziening.

Ik wil geen doemdominee zijn, daarvoor heb ik vroeger te vaak in de kerk gezeten, maar we moeten alles wat binnen onze mogelijkheden ligt doen om dit te stoppen. Groningen wil en kan daarin het voorbeeld geven voor de rest van Nederland en ook voor daarbuiten. Aan de ene kant door het voorkomen van klimaatverandering door in de volle breedte in te zetten op de energietransitie. Met de grote energiesector in Groningen, de New Energy Coalition en Entrance is Groningen hiervoor uitstekend gepositioneerd. Denk bijvoorbeeld aan de ontwikkeling van onze waterstofeconomie.

Maar de klimaatverandering is al gaande. En we zullen innovatieve oplossingen moeten vinden om met klimaatverandering om te gaan. Met de aanwezigheid van het Global Centre of Adaptation kan Groningen ook daarin een mondiale voorbeeldrol spelen. D66 wil daarom dat Groningen voorop loopt in de aanpak van en de omgang met de klimaatcrisis, zodat we een schone energievoorziening dichterbij brengen, een veilige en toekomstbestendige leefomgeving realiseren, en ook ons geld kunnen verdienen met duurzame energie. Het is onze belangrijkste bijdrage aan het stoppen van de klimaatcrisis.

Maar we doen meer. We investeren ook in het echt vergroenen van hoe we ons voedsel verbouwen, door vol in te zetten op natuurinclusieve en biologische landbouw. We zetten in op groene groei en halen groene bedrijvigheid naar Groningen. Hiervoor gaf het college deze week al het goede voorbeeld, door de eerste biokerosine fabriek van Europa naar Delfzijl te halen. Een voorbeeld waarvan D66 wil dat het de komende periode navolging krijgt. We vergroenen de manier waarop we reizen, Met duurzame laadpunten voor de auto en de e-bike, met ambitieuze doelstellingen voor Publiek Vervoer van deur tot deur, Door te zorgen voor hubs, waar verschillende vormen van vervoer samen komen. Met slimme overstapmogelijkheden op groen (openbaar) vervoer en gecombineerd met pakketpost- en oplaadmogelijkheden. En we onderzoeken de mogelijkheid voor een treinstation op Zernike. We gaan bovendien Groningers ondersteunen met energiebesparing in hun eigen woningen zodat de energietransitie betaalbaar is voor iedereen.

We realiseren ons ook dat we deze doelen alleen kunnen halen als we dat samen doen met onze inwoners, met andere overheden en met de kennisinstellingen en de bedrijven in onze regio. D66 wil dat de energietransitie van en voor iedereen is, met een goede en rechtvaardige verdeling van de lusten en lasten van de transitie. Recent onderzoek laat zien dat 71% van de Groningers zelf wil bijdragen aan het bestrijden van de klimaatcrisis door minder fossiele energie te gebruiken. Ze vinden hernieuwbare energieproductie acceptabel, ook wind op land wordt als redelijk acceptabel gezien. Maar ze vragen wel om een eerlijke verdeling van lusten en lasten, ze willen de schone energie direct kunnen gebruiken en gehoord worden in de besluitvorming. Terechte wensen, waar deze coalitie ook gehoor aan gaat geven.

D66 heeft ook campagne gevoerd voor een leefbare en bereikbare provincie. Wat ons betreft twee kanten van dezelfde medaille. Met deze coalitie gaan we investeren in cultuur. In de stad en in de provincie. Cultuurinstellingen gaan van de nullijn af, waarmee de professionals in deze sector meer waardering krijgen. We ondersteunen de ontwikkeling van huizen van cultuur. Waar iedereen in aanraking kan komen met boeken, programmeren en muziek. En we stimuleren culturele evenementen, lokaal en internationaal. Festival Hongerige wolf als voorbeeld voor andere bijzondere kleinschalige evenementen. Voor cultuur die uitdaagt en voor cultuur die ons laat zien wat Groningen is. En we investeren in goede en groene busverbindingen en nieuwe fietspaden, zodat Groningers sneller en makkelijker naar hun werk, school of hobby’s kunnen reizen. De komende jaren investeren we bijna 30 miljoen euro in nieuwe fietspaden. Daarmee faciliteren we de groei van het aantal mensen dat met speed pedelecs en elektrische fietsen naar het werk wil gaan. Sinds afgelopen jaar was namelijk de fiets het meest gebruikte vervoersmiddel voor woon en werk verkeer tot 15 kilometer van de stad. En daarbij is ook de Noordelijke variant Leek – Groningen voor D66 een optie. Bovendien wil deze coalitie blijven inzetten op snelle treinverbindingen met de Randstad en Noord-Duitsland.

Er staan grote veranderingen op stapel. Over hoe we onze energie opwekken, ons voedsel produceren en de wijze waarop we ons gaan verplaatsen. Hoe we omgaan met die veranderingen vraagt om keuzes met draagvlak. Daarvoor gaan we nieuwe vormen en instrumenten van inspraak gebruiken. Bijvoorbeeld burgerpanels of peilingen, en altijd maken we van te voren duidelijk wanneer en hoe deze instrumenten gebruikt worden. D66 is verheugd dat er meer middelen komen om het gesprek nog minder over, maar meer met inwoners te laten verlopen. En zo kom ik terug bij boer Diekhoes. Omdat het een van de vele voorbeelden is van Groningers die samen met bedrijven en overheden invulling geven aan hun leefomgeving. Bij boer Diekhoes kwam de motivatie uit het idee dat het land dat van zijn ouders en grootouders was, dreigde te worden opgeslokt door industrieterrein. Hij wilde het stukje natuur bewaren voor latere generaties. D66 wil ook dat Groningen bewaard blijft voor latere generaties. Met dit coalitieakkoord leggen we daarvoor de basis.

Voetnoten 1. David Wallace-Wells, ‘De Onbewoonbare Aarde’, maart 2019.

Fleur Gräper – van Koolwijk draagt met ingang van 29 november het fractievoorzitterschap van de Provinciale Statenfractie van D66 Provincie Groningen over aan Geert Kamminga. Gräper – van Koolwijk, de afgelopen vier jaar al actief als gedeputeerde, wordt ook in het nieuwe provinciebestuur gedeputeerde namens D66.

De D66-fractie heeft unaniem gekozen voor Kamminga als hun nieuwe voorzitter. Kamminga is sinds 2015 Statenlid in Groningen en voerde in die jaren het woord op onder andere het gasdossier. Ook na de verkiezingen van 21 maart 2019 keerde Kamminga terug in de Provinciale Staten als Statenlid. Tijdens de onderhandelingen van het nieuwe provinciebestuur was Kamminga samen met Fleur Gräper – van Koolwijk onderhandelaar voor D66. Zelf zegt Kamminga over zijn nieuwe rol: “Ik ben blij dat ik als fractievoorzitter mijn bijdrage kan leveren aan een duurzaam en toekomstbestendig Groningen. De afgelopen vier jaar hebben we daar belangrijke stappen in gezet, maar ook de komende vier jaar moeten we daar aan blijven werken. Het coalitieakkoord biedt daar veel mogelijkheden voor.”

Gräper – van Koolwijk: “Geert heeft de afgelopen vier jaar laten zien dat hij het D66-geluid uitstekend kan uitdragen in onze Provinciale Staten. Ik ben daarom verheugd dat onze fractie hem nu gekozen heeft als nieuwe fractievoorzitter.” Sinds de Provinciale Statenverkiezingen van 21 maart 2019 was Gräper – van Koolwijk fractievoorzitter. Net als de afgelopen vier jaar het geval was krijgt Gräper – van Koolwijk mobiliteit in haar portefeuille. Naast mobiliteit behoren nu ook openbaar bestuur, Europese zaken en sport tot haar portefeuille. Bovendien wordt ze coördinerend gebiedsgedeputeerde.