Poliflw

Met vertrouwen en trots presenteert de SP haar concept-kandidatenlijst voor de komende Tweede Kamerverkiezingen. Lilian Marijnissen voert de SP lijst aan die bestaat uit een mix van kandidaten met jarenlange ervaring en nieuw talent.

De SP Partijraad koos Lilian Marijnissen eerder al tot lijsttrekker. Zij is sinds 2,5 jaar het boegbeeld van de SP in Den Haag en in het land en dit worden haar eerste Tweede Kamerverkiezingen als lijsttrekker. Voorzitter van de kandidatencommissie, Bastiaan van Apeldoorn: 'Lilian zal voor onze partij vooropgaan in de strijd voor een eerlijk Nederland. Nu gaat het er om dat we sterker uit de crisis komen. Steeds meer partijen zien nu wat de SP al heel lang ziet: de markt gaat die oplossing niet brengen, meer zeggenschap voor mensen wel. De SP heeft de alternatieven daarom al klaar liggen en met Lilian de beste leider om hier uitvoering aan te geven.'

Lilian wordt gevolgd door nummer twee, Renske Leijten, één van de meest ervaren, effectieve en zichtbare Kamerleden binnen de SP, zo benadrukt de kandidatencommissie: 'Nadat Renske zich jarenlang met hart en ziel heeft ingezet voor de zorg, kent nu heel Nederland haar als onvermoeibare strijder tegen de misstanden bij de belastingdienst, samen met de gedupeerde ouders. Renske is vastbesloten voor hen de onderste steen boven te krijgen en zich in te zetten voor een eerlijke overheid,' aldus voorzitter van Apeldoorn.

Na twee vrouwen op plek één en twee, is de nummer drie, huidig financieel woordvoerder Mahir Alkaya, de grootste stijger op de lijst. Mahir heeft zich volgens de kandidatencommissie de afgelopen jaren bewezen als een strijdbaar en uitermate kundig Kamerlid, die als geen ander gemotiveerd is om de rekening van de coronacrisis op een eerlijke manier te verdelen.

Als nummer vier wordt voorgedragen Michiel van Nispen, die zich in de Kamer als justitiewoordvoerder onderscheiden heeft met de wijze waarop hij zijn grote inhoudelijke kennis en politiek inzicht inzet tegen elke vorm van klassenjustitie en voor een eerlijke rechtstaat. Nummer vijf wordt Maarten Hijink, die zich juist ook tijdens deze coronacrisis heeft bewezen als woordvoerder zorg voor de SP.

De hoogste nieuwe binnenkomer op nummer 10 van de SP-lijst voor de Tweede Kamerverkiezingen, is Jimmy Dijk, nu SP fractievoorzitter in Groningen, en die in die stad ook heeft laten zien het raadswerk effectief te kunnen verbinden met vele acties in de wijken en buurten voor een socialer Groningen. De commissie ziet in hem een kandidaat die zeer gemotiveerd is om na de verkiezingen ook in Den Haag te strijden voor een socialer Nederland. Talentvolle nieuwkomers op de lijst zijn Sunita Biharie uit Apeldoorn en Murat Memiş uit Eindhoven. Beiden zijn bekend in hun regio en zetten zich keihard in voor betaalbaar wonen en goede zorg.

Met de lijst heeft de SP nadrukkelijk gekozen voor ervaren kandidaten die zichzelf binnen en buiten de Tweede Kamer bewezen hebben voor de partij. Voorzitter van Apeldoorn: 'Het zijn allen socialisten in hart en nieren die niet alleen in Den Haag het politieke debat aangaan maar ook in het land samen met mensen opstaan voor een eerlijker Nederland.'

Bastiaan van Apeldoorn: 'De meeste kandidaten in de top tien zijn pas één periode Kamerlid. Veel werk valt voor deze mensen nog te verzetten wanneer het gaat om meer waardering voor de zorg, een sterke publieke sector, betaalbaar wonen en eerlijke lonen. Er liggen, juist nu de coronacrisis het falen van het neoliberalisme van de afgelopen decennia voor iedereen nog zichtbaarder maakt, nu kansen voor echte verandering.'

Lilian Marijnissen: 'Ik ben natuurlijk trots op al onze kandidaten, maar bijzonder trots dat Emile Roemer en Ronald van Raak zich beschikbaar stellen als lijstduwer voor de komende verkiezingen. Zij blijven van onschatbare waarde voor onze partij. Met deze lijst gaan we vol vertrouwen de verkiezingen in voor een eerlijk Nederland.'

In de komende maanden wordt deze concept-kandidatenlijst naast het concept-verkiezingsprogramma van de SP in alle SP-afdelingen besproken. Op 12 december wordt op het 25e SP-congres de definitieve lijst vastgesteld.

De concept-kandidatenlijst van de SP:

Het referendum was ooit vooral populair bij hoger opgeleide en politiek betrokken burgers, die meer individuele invloed wilden op de politieke besluitvorming. Na de korte ervaringen met het raadgevend referendum werd het middel ontdekt door andere groepen mensen, vooral door kiezers die lager zijn opgeleid en weinig vertrouwen hebben in de politiek. Mensen die niet de hele dag met de Haagse politiek bezig zijn, maar wél een middel willen om de politici te corrigeren als zij dat nodig vinden. In korte tijd kreeg de discussie over het referendum een heel ander karakter. Lange tijd hadden politici zich verzet tegen het referendum omdat zij meenden dat dit in strijd zou zijn met onze parlementaire democratie. Nu bleek het referendum juist een middel om het parlementaire stelsel te versterken en het vertrouwen in de democratie te herstellen. De nieuwe discussie leidde tot een andere uitkomst.

PvdA en GroenLinks, D66 en ChristenUnie, partijen die tweeënhalf jaar geleden nog tégen waren, lijken komende dinsdag vóór het bindend referendum te stemmen. Daarmee tekent zich nu een brede meerderheid af. Alleen VVD, CDA en SGP zijn nog principieel tégen. Die brede steun is nodig omdat voor invoering van dit bindend referendum ook een wijziging nodig is van de Grondwet. Dat betekent dat na de verkiezingen de wet opnieuw moet worden behandeld en dan de steun nodig heeft van tweederde van het parlement. Een aantal partijen heeft vorige week gebruik gemaakt van de mogelijkheid om flinke ‘drempels’ op te werpen voor het houden van een referendum. D66 wil voorkomen dat referenda kunnen worden gehouden over Europese verdragen. De ChristenUnie heeft een ‘uitkomstdrempel’ vastgelegd, zodat een flinke opkomst nodig is om een wet daadwerkelijk van tafel te halen.

In het Kamerdebat heb ik me tégen deze voorstellen uitgesproken, maar ik vrees dat die het dinsdag tóch zullen halen. Voor veel politici zijn hoge drempels nodig om te voorkomen dat het referendum door mensen ‘gemakkelijk’ zal worden gebruikt. Ik zie hoge drempels vooral als een uiting van angst voor het volk. Maar goed, ook met deze drempels zetten we een grote stap op weg naar een referendum. Dit kan de grootste democratisering worden sinds de invoering van het algemeen kiesrecht. Als de kiezers VVD, CDA en SGP na de verkiezingen van maart niet al te groot maken zit die tweederde meerderheid er straks ook in. Als ik terugkijk naar de afgelopen jaren lijkt de afschaffing van het raadgevend referendum tóch zinvol geweest. Het lijkt erop dat de afschaffing van dit oefenreferendum voor veel partijen alsnog de weg heeft vrijgemaakt om steun te geven aan dit écht bindende referendum.

Dinsdag 1 september gaat de Kamer direct aan de slag met de behandeling van de referendumwet. Die avond zal ik plaatsnemen in ‘vak K’ om deze wet te verdedigen. Dat referendum, dat hebben we nou toch wel gehad, hoor ik sommigen van u denken. Nee, de discussie over het referendum is juist in volle gang en de vooruitzichten voor deze wet zijn goed.

In 2017 heb ik in de Kamer al eens een wet voor een referendum verdedigd, maar die was destijds kansloos. Drie jaar later is de situatie heel anders. In steeds meer partijen groeit de steun voor een bindend correctief referendum. In alle stilte lijkt zich een revolutie te voltrekken. 35 jaar discussie over het referendum lijkt eindelijk tot iets moois te leiden. Dinsdagavond begint om 19:00 uur het debat, dan gaan alle partij hun vragen stellen die ik later deze maand zal beantwoorden. Hopelijk kunnen we deze maand nog stemmen.

U kiest de Tweede Kamerleden om in uw naam debatten te voeren, de regering te controleren en wetten goed te keuren. Dat is de kern van onze ‘vertegenwoordigde’ democratie. Het correctief referendum is een ‘directe’ vorm van inspraak, waarbij mensen zélf een uitspraak doen, los van het parlement. Lange tijd hoorde je het argument dat het referendum als een vorm van ‘directe’ democratie in strijd zou zijn met de parlementaire democratie - een argument dat ook door premier Rutte werd gebruikt. Dit werd onhoudbaar na het rapport van een staatscommissie onder leiding van Johan Remkes, die onderzoek deed naar ons parlementaire stelsel. Die commissie beval het referendum juist aan als een mogelijkheid om ons parlementaire systeem te versterken. Een opvatting die ook de Raad van State nu deelt.

De discussie over het referendum begon in de jaren zeventig, toen met name hoog opgeleide mensen méér invloed wilden op de politieke besluitvorming. Een staatscommissie Biesheuvel deed in 1985 een voorstel voor een bindend correctief referendum, dat is 35 jaar geleden. Een voorstel van het kabinet Kok strandde in 1999 op het allerlaatste moment in de senaat. Een tweede wet haalde door gebrek aan steun van het kabinet Balkenende in 2004 de eindstreep evenmin. De discussie over het referendum ging echter door. Op initiatief van GroenLinks, PvdA en D66 werd een nieuwe wet gemaakt, die in 2013 door de Tweede Kamer en in 2014 door de senaat werd aangenomen. De SP mocht aan dit initiatief destijds niet deelnemen. Daarna moest ik toezien hoe slecht de partijen met dit voorstel omgingen.

De democratie gedijt niet op angst, maar is gebouwd op vertrouwen.

Om een bindend referendum mogelijk te maken moet de Grondwet worden aangepast. Dat moet in twee etappes. Vóór de verkiezingen moeten de Tweede en Eerste Kamer de wijziging van de Grondwet die ik nu heb ingediend goedkeuren. Na de verkiezingen moet deze wet opnieuw worden behandeld (en dan met tweederde meerderheid worden aangenomen). De vorige keer ging dat mis, omdat GroenLinks, PvdA en D66 weigerden om hun eigen wet opnieuw in te dienen. Waarna ik dat maar zélf heb gedaan. Bij een deel van de achterban van deze partijen was het referendum ineens niet meer zo populair. Bij andere groepen groeide echter het enthousiasme voor dit middel om de gekozen politici te kunnen corrigeren. Nu lijken deze partijen toch weer terug op hun oude standpunt en is wél zicht op een meerderheid.

Alle partijen zullen dinsdag nog vragen hebben, vooral over de voorwaarden voor het houden van een referendum. Ofwel over de ‘drempels’, zoals het aantal handtekeningen dat moet worden opgehaald en wanneer de uitslag geldig is. Die discussie is belangrijk en de staatscommissie Remkes heeft ook hier goede suggesties voor gedaan. Maar dit zijn kwesties van uitvoering die niet in de Grondwet thuishoren, maar in een ‘uitvoeringswet’. Die kan niet nu, maar pas ná de verkiezingen worden aangenomen, samen met de ‘tweede lezing’ van deze Grondwetswijziging. Nu moeten partijen de principiële keuze maken of zij vóór of tégen een correctief referendum zijn. Nu moeten Kamerleden aangeven of zij bereid zijn om zich wél of niet te laten corrigeren door de bevolking die zij vertegenwoordigen. Of zij wél of geen versterking willen van onze democratie.

Met een bindend correctief referendum geven wij mensen de mogelijkheid om ons terug te fluiten, op het moment dat zij vinden dat wij in de Kamer ons werk niet goed doen. De democratie gedijt niet op angst, maar is gebouwd op vertrouwen. Kamerleden vragen de kiezers: ‘vertrouw ons’. Maar durven wij ook te zeggen: ‘corrigeer ons’? Dit referendum past goed bij onze democratie, het is een belangrijke aanvulling op het werk van het parlement. Het heeft lang genoeg geduurd, al 35 jaar. Het is nu tijd om eindelijk ‘ja’ te zeggen.

Ronald van Raak, SP-Kamerlid

You must have JavaScript enabled to use this form.

Ja, ik wil op de hoogte blijven van belangrijk nieuws en acties van de SP en Lilian Marijnissen.