” Het water staat ons aan de lippen. Het geld is gewoon op. Alleen al in mijn eigen gemeente wordt er per jaar € 11 miljoen aan jeugdzorg uitgegeven, terwijl er maar voor € 7,5 miljoen aan Rijksgeld binnenkomt.”
Uit ‘ Lokaal Bestuur, nieuwsbrief 21 juni 2020’. Artikel van Jan Erik Keman
2 juli belooft een hete dag te worden in Den Haag. Op die dag staat er wederom een demonstratie op de agenda. Ditmaal zijn het alleen geen wanhopige kermisexploitanten, onderbetaalde leraren, overwerkte zorgverleners of boze boeren, maar zullen wethouders en raadsleden hun onvrede over de steeds groter wordende tekorten kenbaar maken. Lokaal Bestuur sprak met een van de initiatiefnemers wethouder in het Friese Opsterland Libbe de Vries.
Is het niet heel gek dat lokale tegen landelijke politici gaan demonstreren?
‘Ja, het is zeker bijzonder dat we op de Hofplaats voor het Binnenhof gaan protesteren. We zijn natuurlijk helemaal niet van het actie voeren, we zijn bestuurders. Dat laat ook zien hoe hoog de nood is. Het water staat ons aan de lippen. Het geld is gewoon op. Alleen al in mijn eigen gemeente wordt er per jaar € 11 miljoen aan jeugdzorg uitgegeven, terwijl er maar voor € 7,5 miljoen aan Rijksgeld binnenkomt. En doordat iedereen met het abonnementstarief ineens tegen een laag bedrag huishoudelijke hulp kan krijgen, lopen de tekorten in de Wmo ook rap op.
De boodschap van ons protest is dus niet: “Geef ons als gemeente meer geld om het gemeentehuis op te leuken.” Onze boodschap is: “Als er niet snel iets aan de structurele tekorten wordt gedaan, gaat de verzorgingsstaat echt ten onder. De waarden van zorg voor de mens en de gemeenschap staan onder enorme druk”.
Voorzieningen die we als PvdA heel belangrijk vinden dreigen om te vallen. Je moet immers ergens op bezuinigen. Dus de bibliotheken moeten sluiten en de zwembaden blijven dicht. Maar hier in de gemeente is het ook heel lastig om op preventie in te zetten. Goede schuldhulpverlening is helemaal niet duur, maar dat kunnen we er op dit moment gewoon niet bij hebben. Het is heel pijnlijk, het voelt alsof je je kwetsbare inwoners in de steek laat.’
En dat is met corona alleen maar erger geworden?
‘Nee, dit staat echt los van die problematiek. Al ver voor maart was het vijf voor twaalf. Maar het is wel zo dat de laatste tijd de problemen eerder groter dan kleiner zijn geworden. Je hebt de voor alle gemeenten heel nadelige opschalingskorting en ook de herverdeling van het gemeentefonds pakt voor kleinere gemeenten en het platteland slecht uit. In combinatie met de structurele tekorten in het sociaal domein zou dit voor ons wel eens de nekslag kunnen betekenen.’
De grote stad floreert, terwijl de dorpen bloeden. Moet het geld niet gewoon anders verdeeld worden?
‘Nee, ook de stad bloedt. Het is een structureel probleem, waarin we als gemeenten samen op moeten trekken. Het sociaal domein is ook niet gebonden aan kleine gemeenten. In Friesland werken we in het sociaal domein met 18 gemeenten samen in een GR en allemaal krijgen we te weinig geld van het Rijk. Op 2 juli komt de Kamercommissie binnenlandse zaken bij elkaar en dan staan de financiën van de gemeente op de agenda. Die datum grijpen we dus aan om met zijn allen luid en duidelijk aan te geven dat het zo niet langer kan: “Kamer, haal alsjeblieft nog wat geld uit die hele diepe zakken van Wopke om de gemeenten te ondersteunen”.’
En doen wethouders van de landelijke regeringscoalitie ook mee?
‘Ja, we pakken het met de colleges op en daar zitten ook VVD-wethouders in bijvoorbeeld. Hier in de regio trekken we de kar samen met een ChristenUnie-wethouder, die het onder zijn partijgenoten heeft uitgezet. De urgentie wordt echt heel breed gedeeld. We willen ook voorkomen dat we tegenover de VNG komen te staan. Soms is het bij de VNG veel geblaat, weinig wol. Maar dat is nu zeker niet het geval.’
Wat betekent dat concreet?
‘De VNG heeft aan alle gemeenten gevraagd om alle gevolgen van de tekorten op papier te zetten. Zo wordt de praktijk tastbaar gemaakt. Die bundeling van verhalen bieden we dan 2 juli aan de Kamer aan.’
Wat staat er nog meer op het programma? Bezetten jullie 2 juli het Malieveld?
‘Nee, in verband met corona kunnen we maar met 75 mensen gaan protesteren. Daarom hebben we gekozen voor de Hofplaats. We zijn nog druk bezig met de organisatie, dus het programma is nog in ontwikkeling. Maar het idee is dat we naast de fysieke aanwezigen ook met videoboodschappen gaan werken. Daar laten we dan raadsleden, burgemeesters en wethouders uit heel het land inspreken, zodat eens te meer duidelijk wordt, dat het menens is. Zonder structurele oplossing, gaan de gemeenten financieel ten onder en komt er aan veel hele belangrijke sociale voorzieningen een einde.’
Inmiddels hebben al heel wat gemeenten zich aangesloten bij het protest. Met deze schriftelijke vragen kan je ook jouw college vragen om mee te doen en kan je met wat knippen en plakken kan je deze brief uit de Krimpenerwaard naar het hoofdbestuur van de VNG sturen.
Verder kan niet iedereen naar Den Haag gaan, ook vanwege de beperkende maatregelen rondom corona. Daarom laten we juist ook digitaal van ons horen in de ochtend van 2 juli! PvdA-wethouder in Renkum, Marinka Mulder, nam met collega’s het initiatief voor #StopLokaleBezuinigingen. Zij roept de sectoren op die worden geraakt door bezuinigingen zich uit te spreken. Denk aan de jeugdzorg, speeltuinen, bibliotheken, sportverenigingen en ondernemers van het toerisme tot in de wegenbouw. Juist in een crisis moeten inwoners en ondernemers kunnen vertrouwen op hun gemeente. Kijk op www.stoplokalebezuinigingen.nl hoe jij mee kan helpen te voorkomen dat de belangrijke voorzieningen in je stad of dorp kunnen blijven bestaan.
Het bericht Wethouders en raadsleden demonstreren 2 juli in Den Haag verscheen eerst op PvdA Zutphen-Warnsveld.
Lodewijk Asscher
