Poliflw

Het is een relatief nieuwe ontwikkeling: verkeersborden gemaakt van bamboe, in plaats van aluminium. In steeds meer gemeenten wordt ermee geëxperimenteerd, en fabrikant HR Groep benoemt in dit AD artikel even het grote voordeel: “Bamboe absorbeert 400 kilogram CO2 per kubieke meter. Bij de productie van aluminium uit bauxiet wordt juist 33.000 kilogram CO2 per kubieke meter uitgestoten.”

Dit is natuurlijk een prachtig zichtbaar voorbeeld van onze inzet voor een duurzame toekomst, waar wij graag het initiatief voor nemen. Daarom vroegen we tijdens de algemene beschouwingen aandacht voor bamboe verkeersborden in. De meerderheid van de raad steunden ons bij voorbaat al. We vroegen het college of zij willen onderzoeken of onze gemeente de overstap kan maken naar verkeersborden gemaakt van bamboe. Bij de schriftelijke vragen en de tafeltjes avond vooraf gaf het college al aan het een interessante ontwikkeling te vinden. Ze vonden het zonde dat bij de vorige aanbesteding van verkeersborden bamboe borden nog niet beschikbaar waren. Tijdens de behandeling van de begroting voegde wethouder Jense daar aan toe dat de huidige aanbesteding pas in 2022 afloopt.

Gezamenlijk zijn we toen tot de conclusie gekomen dat het nu geen zin heeft om een onderzoek te doen naar de bamboe verkeersborden. Als we over 2-3 jaar pas de nieuwe aanbestedingsprocedure in gaan, heeft nu onderzoek doen geen zin. Lichtpuntje is dat we komende jaren de ervaringen van andere gemeenten hiermee kunnen verzamelen. Ook kunnen we nieuwe ontwikkelingen volgen. De wethouder heeft ons beloofd om bij de nieuwe aanbesteding bamboe (en/of andere duurzame(re) oplossingen) als serieuze optie mee te nemen.

Op 11 november 2019 begon de begrotingsvergadering met een ingelast debat over stikstof omdat de boeren weer voor de poort stonden. Al weken lang is Nederland is in de ban van stikstof. De stikstofuitstoot is te hoog. Door te veel stikstof in de lucht staan ook in Noord-Holland kwetsbare natuurgebieden onder druk. Dit zorgt niet alleen voor het uitsterven van soorten en planten, maar is ook een risico voor onze gezondheid.

Een groot deel van deze uitstoot is afkomstig uit de landbouw. Het is echter niet de schuld van de boeren dat we in Nederland nu te maken hebben met deze stikstofcrisis. Door beleid van de overheid – op alle niveaus – zowel op Europees, landelijk als provinciaal – heeft de landbouwsector zich ontwikkeld tot wat de gangbare productiemethodes zijn. Mede hierdoor is er ernstige schade aan de natuur. Dit raakt niet alleen ook onze gezondheid, maar ook het voortbestaan van de mensheid op de lange termijn. Lees het IPBES rapport. Een onhoudbare positie. Hier moet verandering in komen. Daar wil D66 nieuw beleid voor – inclusief een echte oplossing voor de boeren.

D66 pleit al geruime tijd voor de omschakeling naar kringlooplandbouw. Een landbouw die meer in balans is met de natuur en het klimaat, zorgt voor een gezonde bodem en waarbij boeren een eerlijke prijs krijgen voor hun producten. Deze transitie gaat stap voor stap en kan alleen slagen als alle partijen, in gezamenlijkheid bereid zijn om afspraken te maken.

Namens 43 organisaties is ook de petitie aangeboden: NL staat op slot! Politiek trek ’t vlot, een oproep van het bedrijfsleven om de stikstof- en PFAS-crisis op te lossen.

Op dit moment wordt er door het Rijk en de provincies gezamenlijk hard gewerkt aan een nieuw landelijk beleidskader, dat rond 1 dec gepresenteerd zal worden. Dat moet voor iedereen duidelijkheid geven, niet alleen voor de boeren, maar voor alle sectoren waarin maatregelen genomen zullen moeten worden. Onze provinciale beleidsregels blijven wat D66 betreft op dit moment ongewijzigd. Hierdoor is de vergunningverlening voor alle sectoren weer langzaam op gang gekomen en kunnen we eindelijk weer broodnodige vergunningen afgeven. Want niet alleen de boeren hebben hun stem laten horen, ook de bouwers hebben de noodklok geluid. De bouw ligt stil en de woningnood wordt alleen maar groter.

D66 was geen voorstander van dit debat over stikstof in Provinciale Staten op 11 november omdat het maken van beleid niet ad-hoc met moties moet gebeuren. Het is belangrijk om goed te luisteren naar de protesterende boeren, en vervolgens goed afgewogen en doordacht beleid te maken voor de lange termijn.

D66 wil dat er snel duidelijkheid komt over de stikstofaanpak en daarbij uit te gaan van een gebiedsgerichte aanpak en substantieel verkleinen van de bestaande stikstofemissie. Samen met VVD, GroenLinks en PvdA is hiertoe een voorstel ingediend. Dit voorstel is aangenomen.

Fractievoorzitter Alice Olde Reuver of Briel gaf in de raadsvergadering van 6 november aan dat ze de uitspraak van Tjeerd de Groot van D66 over het halveren van de veestapel niet handig en kwalijk vond. Maar we hebben wel een enorm stikstofprobleem. Waar het om gaat volgens Olde Reuver of Briel, en wat ook staat in het rapport Remkes, is dat we maatwerk moeten leveren. En vooral ook dat boeren moeten worden geholpen. In de kwetsbare gebieden moet samen met de boeren worden gekeken naar oplossingen. Boeren, die willen stoppen, krijgen daarbij hulp. En boeren, die door willen, worden geholpen richting kringloop- of circulaire landbouw.  De D66-fractievoorzitter maakte deze opmerkingen naar aanleiding van een door CDA en VVD ingediende motie, waarin zij  het College opdragen de belangen van “ onze agrarische sector en onze bouwsector”  in overleg met Provincie en Rijk onder de aandacht te brengen.

De fractie van D66 vroeg zich af waarom CDA en VVD deze motie hadden gemaakt. Is er zo weinig vertrouwen in de eigen bestuurders bij de provincie? Bovendien wordt er al veel gedaan in Hof van Twente en in Twente. Er zijn al pilots met kringlooplandbouw. En we zijn actief op Twents niveau met Mineral Valley. Nadat de wethouder in zijn beantwoording had aangegeven dat er inderdaad al veel gebeurde, maar dat voor hem bij verder overleg een motie als deze wel een steun in de rug was, besloot ook de fractie van D66 in te stemmen met deze motie.

Afgelopen maandag, 4 november, heeft onze Statenfractie samen met Tweede Kamerlid en landbouwwoordvoerder Tjeerd de Groot een boerderij bezocht en een Politiek Café over landbouw georganiseerd.

We kijken terug op een geslaagd werkbezoek. Tijdens de goedbezochte ledenbijeenkomst in het Heerenhuis werd door De Groot op duidelijk wijze uitgelegd hoe hij tot zijn landbouwplan voor de aanpak van de stikstofuitstoot is gekomen. Zijn plan is een bewuste stap van een lang proces naar een duurzaam model van kringlooplandbouw. Hiervan moet ook de boer meer profiteren. 

Voorafgaand aan het Politiek Café heeft De Groot met onze Statenleden een bezoek gebracht aan een boerderij in Noord-Groningen. De ondernemers zien dat hun boerderij nog niet hypermodern is maar ze werken hard aan het sluiten van de kringloop. Zij zien hierin de toekomst, ook voor de bedrijfsopvolging. Aan de keukentafel beaamde De Groot dat hij het ook zo ziet: “Het huidige systeem is een doodlopende weg waarbij boeren zich tot de neus in de schulden steken en dat hoeft niet. Door de kringloop te sluiten van voer, opbrengst en reststromen én door meer steun van de coöperaties waarin zij leveren, krijgt de boer zelf meer grip op de bedrijfsvoering. Nu verdient iedereen aan de landbouw, behalve de boer.” 

Tijdens de ledenbijeenkomst in het Heerenhuis kwam De Groot terug op de nodige structurele verandering. Hij gaf gepassioneerd uitleg over de invoer van diervoeder uit verre landen die onze wereld niet ten goede komt. Onze veestapel kan op een andere wijze gevoederd worden, bijvoorbeeld uit reststromen van andere bedrijfssectoren zoals de horeca. Dit betekent dat we als consumenten meer voor onze agrarische producten zullen moeten betalen en onze veestapel zal reduceren. De boer verdient daarbij tijd en ruimte om te kiezen. Kiezen voor een meer toekomstbestendig en duurzaam bedrijfsmodel of kiezen om met de nodige ondersteuning af te bouwen en te stoppen. Daar is budget voor beschikbaar en dat is het het eerlijke verhaal. D66 blijft dit eerlijke verhaal vertellen.

Woensdag 16 oktober is een bijna 5 uur durend debat gevoerd in onze Staten, met 150 boeren op de tribune en veel trekkers buiten. Het ging natuurlijk over stikstof, de toekomst van de landbouw, de bestuurlijke koerswijzigingen en de emoties die hierbij vrij zijn gekomen. Het resultaat? De onduidelijkheid over wat er in een half uur overleg tussen de gedeputeerde en de afvaardiging van de boeren is gebeurd blijft bestaan. Of het college zich zal voegen in nieuwe, landelijk te maken afspraken tussen kabinet en alle provincies? De gedeputeerde zegt geen volmondig ja; hij sprak wel de intentie uit maar ook de optie om zelf Overijsselse regels uit te vaardigen blijft bestaan. Inmiddels is op 17 oktober door de minister duidelijk gemaakt dat er tot 1 december nieuwe afspraken tussen Rijk en Provincies zullen komen.

Verschillen

Opvallend waren de verschillen tussen CU ten opzichte van CDA en VVD  enerzijds en anderzijds ook de uitzonderlijke pro-boeren opstelling van PVV en Forum. Die ontkennen volstrekt dat er een probleem is, geheel passend bij hun landelijke koers. Tenslotte viel ook de gehele afwezigheid van de PvdA in het debat op. Het leek erop dat men in de PvdA fractie ook ongelukkig was met hoe het allemaal was verlopen. CU en PvdA leken tegenover de CDA en VVD fracties te staan. En de ooit zo nette SGP fractie trok, sinds ze een gedeputeerde hebben die over landbouw gaat, fel van leer door onbehoorlijke opmerkingen naar D66, SP, de PvdD en GL . De verdeeldheid was groot. De emoties waren voelbaar.

Als fractie hebben we in het debat verschillen bloot gelegd. De bestuurlijke koerswijziging van de SGP gedeputeerde en het voltallige College hebben we publiek verwoord en zo voor iedereen zichtbaar gemaakt. We hebben vastgehouden aan de ambitie de stikstofdepositie fors te beperken en ook de reductie van de veestapel als middel benoemd. En we hebben in onze bijdragen in de Staten een krachtige stem gegeven aan kwetsbare natuur. Onze koers voor de toekomst van de landbouw in Nederland blijft: we willen de staat van de natuur versterken en de landbouw zal haar uitstoot van stikstof (die neerslaat in kwetsbare natuur) fors moeten beperken. Er is geen keus!

Onduidelijkheid blijft

Op het einde van het debat hebben we samen met andere partijen een motie van treurnis ingediend. Die haalde het uiteraard niet. De coalitie sloot de rijen. Maar ik voorzie dat het in de coalitie met dit dossier nog stevig kan botsen. De PvdA lijkt vleugellam. De CU staat achter haar minister van Landbouw en verwacht dan ook een wijziging van het landbouwbeleid in de provincie. De CDA fractie is verdeeld (maar zit gevangen in decennia boerensteun) en de VVD  babbelt mee. En ondertussen ontstaat het beeld dat de SGP alles uit de kast haalt om haar gedeputeerde vooral te steunen. Want die had het zichtbaar moeilijk.

Wij dienen naar aanleiding van de technische sessie en het debat een nieuwe serie schriftelijke vragen in. Er is en blijft nog veel mist bestaan dat het debat niet ten goede komt en geen recht doet aan transparant democratisch bestuur. We zullen als oppositiepartij blijvend opkomen voor de Tuin van Nederland waar het voor iedereen goed recreëren, ondernemen, wonen en werken blijft. Maar dan wel in een Tuin die veel beter in balans is!

Wil je het debat terugkijken? Klik dan hier!

Wybren Bakker,

Fractievoorzitter en woordvoerder natuur & landbouw

Gisteren was overal te lezen dat Gelderland de beleidsregels over stikstof opschort, maar een nadere bestudering van de uitspraken van Gedeputeerde Drenth doet de fractie van D66 daar nu aan twijfelen. Statenlid Antoon Kanis stelt vragen aan het college: ‘Wij willen weten hoe het precies zit. Zijn de beleidsregels nu opgeschort of niet? En wat betekent dat?’

Kanis keek vandaag de beelden van het protest nog eens terug en was verbaasd. ‘De gedeputeerde zegt helemaal niet toe de regels op te schorten. Hij zegt alleen het proces daarvoor in gang te zetten’. In het persbericht dat de provincie later op de middag stuurde werd dat nog verder afgezwakt tot ‘met de boeren in gesprek over het opschorten van die regels die de agrarische sector raken’.

Kanis: ‘We moeten de ene onduidelijkheid niet oplossen door een nieuwe onduidelijkheid te creëren. Er is behoefte aan duidelijkheid!’. Daarom stelt D66 schriftelijke vragen over de gevolgen van de uitspraken van Drenth. De partij wil precies weten wat er aan wie is toegezegd en wat dat betekent. De partij vraagt het college binnen anderhalve week hierop te antwoorden, zodat de antwoorden deel kunnen uitmaken van het debatverzoek dat de partij wil aanvragen voor de Statenvergadering van 30 oktober.

 

Lees hieronder de ingediende vragen:

Het ‘Boerenalarm’. Onder dat motto organiseerden LTO en GAJK afgelopen maandag een protestactie voor het Huis der Provincie in Arnhem. Na een alarm van toeterende trekkers en enkele sprekers mocht Gedeputeerde Drenth de boeren namens Gedeputeerde Staten van Gelderland toespreken. Hij maakte excuses over de communicatie zegde toe nog deze week met de boeren om tafel te gaan. Hij benadrukte hierbij dat de beleidsregels over stikstof niet van tafel gingen. De boeren namen geen genoegen met de toezeggingen en eisten per direct een gesprek.

In het provinciehuis werd met een deel van de boeren het gesprek voortgezet en na ruim een uur overleg kwam Gedeputeerde Drenth naar buiten met het bericht dat hij het proces in gang gaat zetten om de beleidsregels over stikstof met betrekking tot de landbouw toch op te schorten.

D66 zet grote vraagtekens bij deze gang van zaken, omdat de indruk ontstaat dat het College is gezwicht voor het protest van de boeren. Het mag niet zo zijn dat het beleid van de Provincie Gelderland op deze manier wordt bepaald. Daarover wil D66 op woensdag 30 oktober met de Staten in debat. Om dat debat te kunnen voeren op basis van de juiste informatie hebben wij de volgende vragen aan het College:

Met wie heeft Gedeputeerde Drenth op maandagmiddag 14 oktober overlegd bij het boerenprotest? Welke personen zaten om tafel en namens welke organisaties? Op basis van welke afweging zijn deze personen uitgenodigd om deel te nemen aan het gesprek? Is er een gespreksverslag gemaakt van dit overleg? Zo ja, kunt u dit delen met de Staten? Zo nee, waarom niet? Is er een afsprakenlijst gemaakt van dit overleg? Zo ja, kunt u deze delen met de Staten? Zo nee, waarom niet?

Na het overleg maakte Gedeputeerde Drenth bekend ‘het proces in gang te zetten om de beleidsregels met betrekking tot landbouw op te schorten’.

Wat betekent ‘het proces in gang zetten om de beleidsregels met betrekking tot de landbouw op te schorten’? Zijn de beleidsregels nu wel of niet opgeschort? Wat houdt het opschorten van de beleidsregels juridisch gezien precies in? Wat betekent het opschorten van de beleidsregels in de praktijk voor de boeren?

Bij het boerendebat van De Gelderlander op vrijdag 11 oktober zei gedeputeerde Drenth over het opschorten van de beleidsregels: ‘Dan sturen we alle bouwvakkers naar huis’.

Wat betekent het opschorten van de beleidsregels voor het op gang brengen van de vergunningverlening andere sectoren zoals de woningbouw?

Tot maandag heeft het College op meerdere momenten benadrukt vast te houden aan de beleidsregels. Na het protest van boeren voor het provinciehuis veranderde het College hierover van mening. De indruk ontstaat, bijvoorbeeld in de media[1] [2], dat het Gelderse Provinciebestuur buigt voor het protest van de boeren.

Wat is de inhoudelijke reden waardoor het College op maandagmiddag van mening is veranderd? Waarom heeft het College niet vastgehouden aan de afspraken over de beleidsregels zoals die in IPO-verband gemaakt zijn? Waarom is het Gelderse College gezwicht voor het boerenprotest en waarom heeft het College er niet voor gekozen de rug recht te houden, zoals gebeurd is in Groningen, Flevoland, Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht en Brabant?

Uit het artikel van De Volkskrant1 blijkt dat naast vertegenwoordigers van boerenorganisaties ook luidruchtige boeren van het protest mochten aanschuiven bij het gesprek.

Klopt het dat er naast de vertegenwoordigers van boeren organisaties ook andere boeren mochten aanschuiven? Zo ja, waarom mochten specifiek deze boeren aanschuiven? Wat vindt het College van het beeld dat ontstaat dat iemand die een grote mond op zet wordt beloond met een plek aan de gesprekstafel?

D66 verzoekt het College deze vragen uiterlijk vrijdag 25 oktober a.s. te beantwoorden, zodat de antwoorden kunnen worden betrokken bij een debatverzoek in de Statenvergadering van 30 oktober.

 

[1] https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/als-een-brede-boer-zich-ermee-bemoeit-begint-het-bestuur-te-wankelen~b39ea265/

[2] https://www.gelderlander.nl/arnhem/provincies-buigen-voor-boeren-gelderland-en-overijssel-trekken-stikstofregel-voorlopig-in~a3fbe71b/

 

De afgelopen weken was er veel rumoer over uitingen van D66 dat de veestapel met 50% moet worden ingekrompen om zo bij te dragen aan de reductie van stikstofuitstoot. Veel boeren ervaren die boodschap als een klap in het gezicht. Ze voelen zich weggezet en ontkend. Want veel boeren innoveren permanent (in bodem-, mest en stalsystemen en in het realiseren van nieuwe aanvullende verdienmodellen). En ondertussen zijn ze dagelijks bezig ons allen van hoogwaardig voedsel te voorzien. Die inzet verdient waardering!

Nederland heeft echter een zeer fors probleem. We stoten met elkaar teveel stikstof uit en dat is slecht voor onze natuur in de “stadstaat” die Nederland is. De veestapel is de grootste uitstotende partij. En ondanks alle inspanningen van ondernemers is de uitstoot vanuit de landbouw nog veel te hoog en gaat de natuur en biodiversiteit hollend achteruit. Logisch dat ook de commissie Remkes vaststelt dat ook daar de emissie teruggebracht moet worden. Dat vergt lef, visie, doorzettingsvermogen en geld. De visie is er: over naar natuurinclusieve kringlooplandbouw.

Felle discussie

De individuele boeren, met al die bank- en leververplichtingen, hebben het al vele jaren niet makkelijk in het huidige systeem. Zij knokken dagelijks om het hoofd boven water te houden, en de bank en voedingsindustrie tevreden te houden. Het huidige kabinet heeft daarom in de begroting en het klimaatakkoord reeds honderden miljoenen vrijgemaakt voor hulp bij stoppen (warme sanering) en steun bij het wijzigen van bedrijfsmatige en regionale productie- en verwerkingsmethoden. Ook het CDA, VVD en CU steunen die koers en onderkennen dat het “agrarisch ondernemen” anders moet. Het ontbreekt nu echter aan lef om dat ook naar de traditioneel sterke boerenachterbannen te verwoorden. Een andere escape die CDA en VVD nu hanteren is het RIVM (de jarenlange stikstofmetingen) ter discussie te stellen. Daar zal de natuur niet door verbeteren!

Volgens de commissie Remkes is er meer nodig om de reductie van de stikstofemissie te realiseren, ook in de landbouw. Door het voorstel van D66 is er een debat ontstaan – een fel debat, zeker niet allemaal even fraai en empathisch. Maar de feiten spreken voor zich. Als politieke partijen nu gaan “strijden” voor de boeren zonder antwoord te geven hoe de problemen dan wel opgelost moeten worden, dan is dat een loos geluid. Daar hebben individuele boeren niks aan. Wat zij nodig hebben is échte zekerheid voor de toekomst. De staat van onze planeet laat nou eenmaal niet toe dat we eeuwig op deze manier door blijven gaan.

Wat dan wel?

Maak de visie concreet op regionaal en individueel niveau. Help boeren die vrijwillig willen stoppen zodat ze een fatsoenlijke toekomst houden (4 op de 10 Nederlandse boeren overwegen te stoppen omdat ze of geen opvolger hebben of nieuwe milieumaatregelen niet kunnen financieren) en steun huidige en toekomstige natuurinclusieve kringloopboeren bij de noodzakelijke veranderingen. Pak ondertussen natuurlijk ook mobiliteit, vliegen, industrie en ons consumptiepatroon individueel aan!

Regel nationaal en Europees een goed duurzaam verdienmodel voor boeren en creëer rust in de sector door langjarige wet- en regelgeving. Zorg dat de boer voor haar producten een eerlijke prijs verwerft. Als je nu 130 koeien melkt en alleen de laatste 10 zorgen voor je netto maandelijks inkomen dan kunnen we door meer te betalen voor ons dagelijks eten ook ervoor zorgen dat de toekomstige boer door 80 koeien te melken ook nog een goede boterham verdient. En regel goed dat de boer tevens mee blijft zorgen voor onze collectieve kwetsbare natuur, bijdraagt aan toerisme, lokaal hoogwaardige producten levert en er een duurzame toekomst is voor jonge boeren die graag blijven boeren.

Exportproduct kennis

Daarbij moeten we ervoor zorgen dat alle hoogwaardige landbouwkennis, die uniek is in de wereld, beschikbaar blijft en door kan ontwikkelen. Zodat onze bijzondere kunde op het gebied van landbouwtechnologie elders op de aarde benut wordt. Want ook daar moet geleerd worden goed met bodem, water, dieren en ons klimaat om te gaan. Nederland is het voorbeeld voor vele boeren elders op de wereld. Laten we van die kennis nog meer ons exportproduct maken. Want als je een boer kennis geeft zal ze die benutten als er daardoor meer inkomen ontstaat en haar kinderen naar school kunnen gaan. Dus: geen vis maar een hengel. Dat is de kracht van kennis!

Tjeerd de Groot: “Vandaag ga ik in gesprek met boeren”

Vandaag ga ik het gesprek aan met boeren die in Den Haag komen demonstreren. Zoals ik al jarenlang spreek met boeren over hun toekomst. Zo’n gesprek is nu harder nodig dan ooit.

Al decennia passen boeren zich aan. Ze beantwoorden nieuwe regels met nieuwe technieken. Of met harder werken. Of met allebei.

“Het water staat me aan de lippen… en met mij zijn er velen”, zei een boer laatst tegen me. Hij wilde weten welke keuzes hij nog kon maken. Het plaatje van zijn onderneming moest gewoon kloppen: voor hemzelf en zijn gezin. Bovendien wilde hij de omgeving goed achterlaten voor zijn kinderen.

Zeventig uur werken voor weinig geld, dat is niet de toekomst die boeren zich voorstellen als ze beginnen. Ze houden van hun dieren en het landschap. Het liefst willen ze dier- en natuurvriendelijk ondernemen. “Maar ja, wat moet je?” vroeg de boer me. “Het gaat gewoon niet anders. Ik sta met mijn rug tegen de muur.”

Hij begreep ook niet dat boerenbestuurders en politici maar blijven vertellen dat “we” de beste boeren van de wereld zijn. Alsof alle problemen vanzelf verdwijnen als we maar een beetje trotser op de boeren zijn. “Van waardering kan de schoorsteen niet roken”, zo zei hij treffend.

Al dertig jaar zet ik me in voor een modernere, duurzame landbouw. Voor de boer én voor de samenleving. En al net zolang hoor ik deze verhalen van boeren . Al tientallen jaren hebben mensen zich ingezet om boeren een goede toekomst te geven. Maar er kwamen vooral nieuwe regels en steeds weer veranderingen. En de boer paste zich aan, investeerde in nieuwe technieken, kocht nieuwe apparatuur en deed zijn best. Elke keer als hij erin slaagde goedkoper te produceren, verlaagde de supermarkt de inkoopprijs. Ondertussen gaf de hoge productie ook problemen: mest, stankoverlast, uitputting van de bodem en vervuild grondwater. Wat er dus gebeurde was dat boeren nauwelijks iets verdienen, maar ondertussen de kritiek over vooral de intensieve houderij van varkens en kippen aanhield. Dat roer moet nu echt om.  Zowel voor de boer als voor de aarde.

Anders. Oke. Hoe dan anders? En zonder dat er elke maand een andere maatregel genomen wordt? De oplossing is te vatten in één begrip: kringlooplandbouw. Nu moeten boeren heel veel middelen kopen om te produceren, zoals dure kunstmest, dure bestrijdingsmiddelen en kostbaar voer. Zonde van het geld. Dat kan anders. Er is ook voer dat mensen niet kunnen of willen eten. Een koe eet gras, varkens zijn van nature opruimers van eten dat anderen niet eten en kippen zijn insecteneters. En dan de mest. Nu is een varkenshouder tienduizenden euro kwijt aan het afzetten van mest. In de stal komen pies en poep bij elkaar en dat gaat rotten. Een varken is zindelijk, dus zorg voor een stal waar goede mest uit komt, dan kun je eraan verdienen! En de akkerbouwer gebruikt nu nog veel dure kunstmest en bestrijdingsmiddelen, terwijl natuurlijke bodems zelf voor gezonde planten kunnen zorgen. Dat valt te leren. Met leiderschap, hulp en visie.

De visie van D66 is: met minder dieren meer verdienen. Minder dieren, doordat we geen duur voer geven dat mensen ook kunnen eten. Als koeien gras, varkens restproducten en kippen insecten eten, dan heeft de boer lagere kosten en het is beter voor de aarde. Meer verdienen kan een boer als we hem helpen deze producten met een goed verhaal tegen een betere prijs op de markt af te zetten.

Al in het regeerakkoord van twee jaar geleden hebben we met Christenunie, CDA en VVD uitgesproken dat de huidige manier van voedsel produceren niet houdbaar is. We hebben het ministerie van Landbouw honderden miljoenen gegeven om boeren te ondersteunen. Of voor hen die dat niet willen of kunnen, hulp én financiële steun bij het stoppen. Helaas ligt dat geld nog op de plank en is er nauwelijks een euro van uitgegeven. Terwijl voor vier op de tien boeren, zo bleek deze week uit onderzoek, stoppen best bespreekbaar is, mits er een goede financiële regeling tegenover staat.

De stikstofcrisis heeft de noodzaak van de omslag naar kringlooplandbouw nog groter gemaakt. We willen in dit land namelijk, behalve duurzaam voedsel produceren, ook huizen kunnen blijven bouwen voor de vele, vaak jonge mensen die op de woningmarkt nu geen huurhuis én geen koophuis kunnen krijgen.

Vandaag ga ik naar het Malieveld. Met een warm hart voor de moderne boer. Met open vizier en zin in een goed gesprek. En met de boodschap dat boeren in mijn ogen meer geholpen zijn met een duidelijk perspectief voor de toekomst dan met een blik op het verleden. Een boodschap waarvan ik als geen ander begrijp dat die bij sommige boerengezinnen hard aankomt. Maar het is wel de eerlijke boodschap. Op weg naar een nieuwe toekomst.

Tjeerd de Groot

Tweet dit artikel Deel dit artikel op Facebook

Tweet dit artikel Deel dit artikel op Facebook

Boeren zijn van levensbelang voor onze aarde.  Hun innovatiekracht biedt de kans uit de nationale PAS impasse te komen. En Nederland moet ze daarbij helpen. Dat geeft de ruimte voor een nieuw evenwicht tussen ecologie en economie en zo blijft Nederland wereldspeler op de agromarkt. Want de kennis van onze Nederlandse boeren kan worden ingezet om alle inwoners van onze aarde gezond en duurzaam te kunnen blijven voeden. Dat is de kracht van de boer en de kracht van Nederland. Denk en handel internationaal. Er is een wereld te winnen!

Al langer worden de Nederlandse boeren (die voor ons dagelijks eten zorgen) weggezet als grootvervuilers en gezien als de belangrijkste veroorzakers van teveel uitstoot van stikstof. Inmiddels heeft de Raad van State het systeem van stikstofvereffening de nek omgedraaid en ligt Nederland stil. Alleen al in Overijssel zijn meer dan 1500 projecten geïnventariseerd die door dwingende regels mogelijk niet meer van de grond kunnen komen zolang er geen oplossing voor de stikstofneerslag wordt gevonden. Stikstof hebben we nodig maar een teveel aan uitstoot leidt tot zeer ernstige schade voor de natuur en biodiversiteit als geheel.

Landbouw en mobiliteit zijn twee belangrijke veroorzakers van onze dagelijkse stikstofuitstoot. De overheid wil terecht de Parijsakkoorden halen, maar natuurlijk ook zorgen dat onze economie groeit en o.a. de bouw van woningen hoogste prioriteit krijgt. Maar economische groei en de daarbij behorende uitstoot van stikstof gaat op dit moment niet goed samen met het nakomen van de klimaatafspraken.

Uiteraard moeten we doorgaan met het verduurzamen van onze mobiliteit. De afspraken van Parijs zijn leidend en het klimaatakkoord dwingt tot snel en zorgvuldig stappen zetten. Dus zorg voor meer snelfietswegen, realiseer E-fiets laadpalen bij alle OV-knooppunten in Overijssel, maak meer ruimte voor electrisch vervoer over weg en water, realiseer de aanleg van waterstofstations en regel dat electrische deelauto’s in wijken en dorpen beschikbaar zijn waarbij de batterijen van E-auto’s weer als buurtaccu’s kunnen fungeren.

Maar omdat de landbouw volgens alle berekeningen de grootste veroorzaker is van dagelijks nieuwe stikstofneerslag moeten we ook in die sector zoeken naar innovatieve oplossingen. Dat doen we niet door boeren als boosdoeners weg te zetten maar juist door ze te ondersteunen en meer kansen voor innovatie te bieden.

De kringlooplandbouw

Nederland is al jaren toe – en werkt inmiddels stapsgewijs – aan een nieuwe manier om landbouw te bedrijven: de kringlooplandbouw. Na de Tweede wereldoorlog wilde niemand meer honger lijden, dus stond de behoefte aan meer en goedkoop voedsel voorop. De boeren hebben dit voor ons mogelijk gemaakt! Van de potstal en kleinschalig boeren gingen we naar de ligboxstal en voedselproductie op een steeds grotere schaal.

Tegenwoordig is er geen tekort aan voedsel meer maar bestaat de maatschappelijke wens naar duurzaamheid en goede zorg voor onze natuurlijke omgeving. De oplossing voor de toekomst is natuurinclusief en circulair boeren. Dat betekent dat we weer teruggaan naar grondgebonden landbouw met gesloten ketens van voer en mest binnen het bedrijf of in de directe omgeving. Om precies te zijn: stop het gebruik van kunstmest en de invoer van soja, gebruik reststromen als voer voor varkens, geef kippen insecten door ze te laten scharrelen, laat koeien gras eten, verbouw mais voor menselijke consumptie en benut alle mest als bodemversterker.

Er ligt dus een grote opgave. De tijd dringt en we kunnen het de boeren niet alleen laten oplossen. In plaats van voedselproductie op steeds grotere schaal om winstgevend te blijven moeten boeren betaald gaan worden voor hun inzet voor natuurakkers, landschapsbeheer, bomenonderhoud, het creëren van leefgebieden voor weidevogels en het opwekken van duurzame stroom door bijvoorbeeld zonnedaken. Wij vinden dat de politiek op nationaal en provinciaal niveau de taak heeft de boer daarbij te helpen.

Politiek aan zet

Natuur en klimaat moeten prioriteit krijgen want die zijn van levensbelang voor ons allemaal. Als het aan D66 ligt hebben boeren in Overijssel de keuze: steun voor de noodzakelijke verandering naar kringlooplandbouw of hulp bij het stoppen met het bedrijf. Hoe dan ook hebben ze hulp verdiend. Dat vraagt geld vanuit de landelijke overheid als ook vanuit de provincie. Die kunnen enerzijds rechten opkopen (warme sanering) en anderzijds meer geld voor de transitie naar circulaire landbouw vrijmaken door het agro&food beleid van de provincie daar op te richten.

Het CDA kan niet meer wegkijken en dwarsliggen bij saneringen en het sluiten van de kringloop maar gelijktijdig klagen over een tekort aan woningen of het al dan niet openen van Lelystad Airport. Op deze manier “pal staan voor boeren” komt op langere termijn noch de boeren noch de maatschappij als geheel en zeker niet ons milieu ten goede.

Ook de VVD zal moeten kiezen: wil men vee, goedkoop vliegen of huisvesting? Omdat vee permanent stikstof uitstoot kan door vermindering van de veestapel op korte termijn ruimte ontstaan voor het realiseren van projecten waaronder de bouw van starterswoningen. Die nood is hoog en woningcorporaties en projectontwikkelaars moeten de ruimte krijgen de woningvoorraad sterk uit te breiden.

Dat dwingt tot keuzes. D66 ziet kansen voor mens en natuur door boeren te helpen die veranderingen te maken. Er zijn genoeg goede voorbeelden waarbij boeren grondgebonden werken en bijvoorbeeld aan melkproductie doen maar daarnaast ook fungeren als energieboer voor de gemeenschap. Het is tijd dat alle middelen die nu naar boeren gaan voor steun (vanuit de EU, landelijk en provinciaal) samengevoegd worden en dat die enkel en alleen ten goede moeten komen aan boeren die de omslag maken naar kringlooplandbouw of hulp willen voor het beëindigen van hun bedrijf.

Kringlooplandbouw is lokaal en regionaal van karakter. In Overijssel zijn vele goede initiatieven gaande. Maar ook wereldwijd kunnen we veel betekenen: Nederlandse boeren hebben dankzij hun drift tot innovatie de hoogste productie per vierkante meter. Onze boeren zijn wereldleiders in landbouwtechnologie en al hun opgebouwde kennis mag nog meer verspreid worden over de wereld. Laten we dus ook elders helpen om hoogwaardig en gezond voedsel te produceren met de minste milieudruk zoals in Nederland zodat er mondiaal minder landbouwgrond nodig is. Daardoor ontstaat er weer meer ruimte voor bossen.

Elke dag stoppen gemiddeld in Nederland 3 boeren. De sector levert een beperktere bijdrage aan ons BNP. In een metropool als Nederland – waar we natuurwaarden belangrijk vinden maar ondertussen ook meer willen vliegen en globaal blijven handelen – moeten maatregelen genomen worden om de verdere ontwikkeling van economie en ecologie in balans en samenhang te realiseren. Om dat mogelijk te maken moet de landbouwsector voluit geholpen worden. We houden van koeien in de wei en genieten van de hoogwaardige producten die we dagelijks eten. En dat willen we op een duurzame manier blijven doen. We mogen trots zijn op deze sector, dus laten we er ook alles aan doen om hen te helpen de omslag te versnellen. Omarm de boer als uw buur en laten we nationaal en provinciaal zorgen dat we hem niet in de steek laten maar daadwerkelijk steunen bij deze transitie die voor ons allen zo belangrijk is.

 

 

De fractie van D66 vraagt bij het college van B&W aandacht voor het gebruik van bestrijdingsmiddelen bij de lelieteelt, in de kennis dat meer dan tweehonderd hectare in De Fryske Marren bestemd is tuinbouw open grond bloembollen en -knollen.

Onze fractie maakt zich zorgen over de groei van deze bollen- en lelieteelt en het gebruik daarbij van bestrijdingsmiddelen in onze gemeente.

Vragen:

Heeft college kennisgenomen van de aandacht in de Trouw, Dagblad van het Noorden, in de uitzending van Zembla en Nieuwsuur, rondom het gebruik van bestrijdingsmiddelen?[1] Is het college op de hoogte van de geldende regels omtrent het gebruik van bestrijdingsmiddelen ten behoeve van de bollen- en lelieteelt? Is het college op de hoogte hoeveel en welke bestrijdingsmiddelen er worden gebruikt bij lelieteelt per hectare per kalenderjaar? Is het college bereid om onderzoek te laten doen naar de gevolgen van het gebruik van de bestrijdingsmiddelen voor de bodem en de oppervlakte? Zo nee, waarom niet? Is het college van mening dat het gebruik van bestrijdingsmiddelen ertoe kan leiden om zogeheten spuitvrije zones in te stellen tussen de lelievelden en omwonenden om zo de gevolgen voor de omwonenden te reduceren? Welke mogelijkheden ziet het college om maatregelen te treffen om de risico’s omtrent het gebruik van de bestrijdingsmiddelen te reduceren?

 

[1]https://zembla.bnnvara.nl/nieuws/omwonenden-bollenvelden-hoger-blootgesteld-aan-bestrijdingsmiddelen

https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2274851-omwonenden-lelievelden-vinden-gifstoffen-in-bodem.html

https://www.trouw.nl/groen/drentse-burgers-meten-landbouwgif-in-bodem-en-vinden-57-middelen~a3c65540/

https://www.dvhn.nl/Meningen/Opinie/Opinie-We-laten-ons-niet-meer-vergiftigen-24245629.html