Rond het proces tegen de ’minder Marokkanen’-uitspraak van Geert Wilders stond deze week alles op zijn kop. Explosieve mails tonen aan dat ambtenaren van het ministerie van Justitie zich inhoudelijk bemoeiden met de vervolging van de PVV-voorman. De coalitie hield met Denk een debat over de kwestie tegen, tot na de uitspraak in oktober. In een exclusief interview met De Telegraaf voorspelt Wilders zwaar weer voor het kabinet.
Geert Wilders leidt de tweede partij van het land en is oppositieleider. Aan politiek komt de PVV-voorman echter nauwelijks toe, omdat hij zich in de rechtszaal moet verdedigen om uitspraken tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 2014. Als hij na weer een slopende dag in de ’bunker’ bij Schiphol onder zware beveiliging thuis wordt gebracht, is hij gebroken. „Aan de ene kant krijg ik er energie van, omdat ik er strijdbaar door word. Maar ik val ook vaak op bed neer, voor Pampus”, zegt Wilders.
De afgelopen week verliep spectaculair, met mails waaruit bleek dat ambtenaren van Justitie het OM allerlei suggesties hebben gedaan en waardeoordelen plakten op uw uitspraken. Hoe heeft u deze week beleefd?
„Het is een achtbaan. Toen ik de mails las... werd ik heel boos. Maar ik ben er ook echt misselijk van geworden. Aan de ene kant was het een bevestiging van wat ik altijd al dacht: dat dit een politiek proces is. Maar aan de andere kant vroeg ik me ook af in welk land we hier in hemelsnaam wonen. Het is gewoon bijna corruptie.”
Was dat ook hét moment dat u dacht: nu hebben we ze te pakken?
„Nou ja, blijkbaar niet. Het hof heeft ons geen gelijk gegeven. Ik denk dat dit alleen al genoeg is om het OM tien keer niet ontvankelijk te verklaren en het proces te stoppen. Allerlei rechtsgeleerden, echt niet mijn vrienden, gaven dat ook aan. Hopelijk besluit het hof daar alsnog toe.”
Maar dat gebeurt dan op basis van fouten in aanloop naar het proces, niet vanwege een weging of uw uitspraken rond minder Marokkanen door de beugel kunnen?
„Het zijn niet zomaar fouten; het raakt de kern van de rechtsstaat, van onze democratie. Dat de uitvoerende macht, ministers, ambtenaren of ambtenaren namens de minister zich niet met een proces van wie dan ook mogen bemoeien. En zeker niet met die van de oppositieleider. Dat gebeurt in Rusland. Bij Polen en Hongarije gaat er een eurocommissaris heen om zich te beklagen en ook de Nederlandse minister spreekt er schande van. Hier in eigen land gaan we over tot de orde van de dag. We hebben nu zwart op wit dat een minister via de rechterlijke macht een oppositieleider probeert kalt te stellen.”
Uit de mails bleek ook dat ambtenaren aangaven dat toenmalig minister Opstelten juist zo ver mogelijk bij het proces vandaan wilde blijven. Waaruit blijkt volgens u dat de minister opdracht tot bemoeienis heeft gegeven?
„Ambtenaren doen alles namens de minister. En de minister heeft ook een persbericht goedgekeurd, waar een vergelijking tussen mijn uitspraken en die van PvdA’ers Samsom en Spekman uit verwijderd was.’’
Maar kunt u op basis van wat er nu ligt ook hardmaken dat de minister echt opdracht heeft gegeven? Hij is zonder meer verantwoordelijk geweest voor wat de ambtenaren deden, maar dat is nog wel iets anders dan ergens opdracht toe geven?
„Dat weet ik niet. Ik weet dat we een notariële verklaring hebben waarin staat dat een ambtenaar Opstelten hoorde zeggen dat ’Wilders ons voor de voeten loopt’. Ik weet dat Opstelten, wat eerder werd ontkend, over de zaak met het OM heeft gesproken. Ik weet dat er door hem meer onwaarheden dan waarheden zijn gesproken. Maar ja, tijdens de getuigenverhoren was er collectief geheugenverlies en zei Opstelten op negen van de tien vragen dat hij het zich niet kon herinneren. Niet sterk en niet geloofwaardig.”
U heeft Opstelten als gedoogpartner in Rutte I in het zadel geholpen, toch?
„Ik kon een veto uitspreken over ministers. Als ik het had willen tegenhouden, had dat gekund. Met de kennis van nu had ik hem parkeerwachter gemaakt. Op zijn best.”
De reden dat ik ernaar vraag is, dat tijdens Rutte I duidelijk werd dat er een soort tegenmacht begon te ontstaan in de ambtenarij. Een vierde macht van ambtenaren die zich keerde tegen gedoogsteun en politieke wensen van de PVV.
„In die tijd waren er ook mensen die zeiden dat als de PVV echt zou meeregeren, ze sommige besluiten niet zouden uitvoeren, zouden staken of ontslag nemen. Er was bij sommige ambtenaren antipathie richting de PVV en dat zie je nu ook in de stukken terug in het proces. Ze noemen me kwaadaardig, racistisch, dat er hard tegen me moet worden opgetreden. Er heerst haat en afkeer, blijkt uit die stukken. Ambtelijke betrokkenheid is zonneklaar. We weten nu een hele hoop en we weten ook een hele hoop niet.”
Wat weten we nog niet?
„De rechtbank Midden-Nederland buigt zich nog over een aantal WOB-verzoeken van RTL. Door eerdere WOB-verzoeken weten we inmiddels dat minister Grapperhaus van Justitie de kluit ook flink heeft belazerd. Als je ziet wat er nu staat in drie stukken, dan is het nog maar het topje van de ijsberg.”
Waar baseert u dat vermoeden op?
„We hebben hier op de fractie vergeleken waar het ministerie eerst zaken weg lakte en betitelde als ’persoonlijke beleidsopvattingen van ambtenaren’ of ’leidt tot onevenredige schade voor mijn ambtsvoorganger’. Inmiddels weten we dus wat er is weg gelakt. Teksten als: ’We hebben hierover het OM geïnformeerd’. Niks persoonlijke beleidsopvattingen! Je krijgt er kippenvel van. Het is puur politiek gemarchandeer.”
U zei net dat Grapperhaus de kluit ook flink heeft belazerd. Uit kringen rond de minister klinkt dat ambtenaren die selectie hebben gemaakt en dat de minister niet persoonlijk honderden mails heeft beoordeeld op wat er wel en niet over naar buiten mag. Kunt u zich daar wat bij voorstellen?
„Zijn handtekening staat eronder. Maar het is goed dat u dit aangeeft. Hij stuurde vorige week een briefje naar de Kamer waarin hij verzweeg wat we nu weten, over de bemoeienis van Justitie-ambtenaren. Hij heeft de Kamer op het verkeerde been gezet en eigenlijk onjuist geïnformeerd. Dat kan hem zijn kop kosten.”
Uit de stukken blijkt ook dat er destijds een advies aan Grapperhaus’ voorganger Opstelten is gestuurd om minister-president Rutte te informeren. Is hij volgens u ook betrokken?
„Dat weet ik niet. Ik heb vermoedens.”
Wat zijn die?
„Ik denk dat het ondenkbaar is dat de minister-president hier niet meer van geweten heeft, maar ik heb geen bewijs. Daarom wil ik ook een debat met Rutte! Ik ken hem, Rutte vond dit belangrijk, hij is een controlefreak. Maar wat wist hij allemaal? Wat is er binnen de VVD allemaal bekokstoofd? ’Ik zal dat partijtje van jou decimeren’, zei Rutte in 2011 tegen me na de breuk in het Catshuis. Zijn vriend Opstelten heeft dat natuurlijk ook gehoord. Ik hou niet van samenzweringstheorieën, maar...”
Het is een zware beschuldiging, om de premier als medeplichtig te bestempelen.
„Daarom. En die doe ik dus pas als ik bewijs heb. Ik sluit niet uit dat het zo is. Ik weet nu wel waar ze toe in staat zijn. Maar de coalitie wil het debat pas na het vonnis.”
Kan de rechter nog een eerlijk oordeel vellen als de Kamer zich erover heeft uitgesproken?
„Als de Kamer concludeert dat dit niet deugt: natuurlijk. De rechter is ook een burger, die luistert daarnaar. Dat helpt mij.”
Kan de rechter het niet zonder bemoeienis van de Kamer af?
„Misschien niet. Zou u het risico lopen als u verdachte was?”
Ik zou alles uit de kast halen.
„Dat bedoel ik. Ik ben nog lang niet met ze klaar.”
Na de uitspraak in oktober gaat de Kamer er wel over spreken. Wat verwacht u dat er dan gebeurt?
„Dit heeft zonder overdrijven de potentie dat het kabinet hierop valt. Honderd procent. Dit raakt de kern van onze rechtsstaat. Het gaat ook niet alleen meer over Geert Wilders. Het gaat over de scheiding van machten, over de vierde macht van de ambtenarij die zich al dan niet op aansturen van de politiek bemoeit met parlementariërs van de oppositie. Er ligt nu al genoeg om het proces te stoppen. Als dat inderdaad gebeurt, komt heel het kabinet in heel zwaar weer.”
Bent u nog iets van plan?
„Ook als mijn zaak klaar is, zal ik alles doen om de onderste steen boven te krijgen en de verantwoordelijken bestraft te krijgen. Als we dit nu toestaan en er zit morgen een SP-GroenLinks kabinet, dan kan zomaar meneer Jetten van D66 de klos zijn. Of meneer Dijkhoff van de VVD. Al moet ik via civiele procedures alsnog mijn gelijk krijgen: ik ga ze helemaal gek maken. Niet uit wraak, maar om de waarheid boven tafel te krijgen.”
Lees het interview op de website van de Telegraaf.
