Poliflw

Het gaat niet goed met de natuur.

60 jaar geleden zagen we op zonnige dagen leeuweriken die boven de akkers uitbundig hun lied zongen,  zwermen mussen en zwaluwen scheerden over de korenvelden, in weilanden kieviten en patrijzen, in nazomeravonden rijen zwaluwen en spreeuwen die zich op bovengrondse elektriciteit draden verzamelden en de autoruiten waren na een nachtelijke tocht beslagen met honderden dode insecten. Dat alles zonder agrarische natuurbeheer, zonder afgebakende natuurgebieden, zonder gesubsidieerde bloemenstroken en zonder weidevogelbescherming programma´s. 

Dan deed de intensivering van de landbouw en de pesticiden hun intrede; het landschap veranderde en de overvloed aan insecten, weide- en akkervogels nam langzaam maar zeker af.

Om een deel van de natuur te redden hebben beleidsmakers bedacht dat landbouw en natuurgebieden gescheiden kunnen worden, ieder met een eigen beheerplan en met eigen doelstellingen. Beleidsmakers en zelfs ook wetenschappers verwachtten dat bestrijdingsmiddelen en stikstof binnen de akkers zouden blijven, daar waar ze toegepast worden. Ook hebben de bestrijdingsmiddelenproducent en het college van toelating van “gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb)”, het verhaal in de wereld gezet dat al die honderden toegelaten verschillende bestrijdingsmiddelen, verstopt in minstens 3000 marktproducten, voor onze gezondheid en voor de natuur geen kwaad kunnen: alles is op veiligheid getest en na gebruik worden al die giftige stoffen weer afgebroken. 

 

Verandering is hard nodig

Helaas is de praktijk weerbarstiger. We hebben natuurgebieden, agrarisch natuurbeheer, weidevogel- en akkervogelbeheer waar jaarlijks een paar miljoen euro´s aan maatregelen worden getroffen, maar zonder de gewenste resultaten. Op het Dwingelderveld zijn net als in de Duitse natuurgebieden de laatste 30 jaren de aantallen en soorten insecten dramatisch achteruit gegaan; het niveau van biodiversiteit  in natuurgebieden, weilanden en akkers staat op een zorgwekkende laagstand. Onderzoek toont aan dat vogelkuikens en andere wezens die voor hun voedsel van insecten afhankelijk zijn, verhongeren. Met het systeem van landbouw dat we nu hebben, helpen geen bloemenranden of het verspreiden van vaste mest in weilanden tegen de neergang van insecten en geen nestbescherming tegen de neergang van insecteneters. 

De overheid, verschillende wetenschappers en natuurorganisaties, houden er niet  van om serieus te overwegen of al die tonnen bestrijdingsmiddelen, die jaar na jaar in de landbouw toegepast worden de biodiversiteit wel ernstig beschadigen. In Drenthe worden jaarlijks meer dan 570.000 kg over de akkers verspreid.

 

Ja, we hebben een stikstof overschot, klimaatverandering, monoculturen, maar dat alles verklaart niet de algehele teruggang van insecten en vogels in natuurgebieden. Het is evident dat voedsel dat met behulp van deze giftige stoffen geproduceerd wordt of akkers waar gespoten wordt, sporen van deze stoffen bevatten. Maar ook daar waar nooit gespoten wordt zoals in natuurgebieden,  particuliere tuinen of in huizen, worden deze stoffen gevonden. Sinds een aantal jaren zijn er door onafhankelijke wetenschappers onderzoeken uitgevoerd, die aantonen dat wat er ook geanalyseerd wordt,  overal bestrijdingsmiddelen gevonden worden: in voedsel, menselijke urine en haren, zwaluwen, vleermuizen, mezen en nestmateriaal met hondenharen, krachtvoer, stro, bodem, gras, compost, mest, bloemen, boomschors, lucht, water, etc.

 

Wat betekent dit?

Bestrijdingsmiddelen verspreiden zich in het hele milieu. Bestrijdingsmiddelen worden niet zo snel omgezet als de producent belooft, en zelfs als de stoffen worden omgezet kunnen er nieuwe stoffen ontstaan die minder giftig zijn, maar soms giftiger dan de oorspronkelijke stof. Bij de toelating van bestrijdingsmiddelen worden de effecten van cocktails van stoffen waaraan mens en natuur zijn 

blootgesteld, niet of nauwelijks onderzocht. Intussen zijn er duidelijke aanwijzingen dat chemische bestrijdingsmiddelen, die als doel hebben een bepaald organisme te doden of  te verzwakken, negatieve invloed op de natuur en onze gezondheid hebben. Het moet en het kan anders: honderdduizenden landbouwers en vele studies hebben al bewezen dat een voedselproductie zonder bestrijdingsmiddelen mogelijk is. Economen hebben berekend dat de maatschappelijke-, ecologische- en gezondheidskosten  veroorzaakt door bestrijdingsmiddelen uiteindelijk hoger zijn dan de baten. Zoals de gezondheidsraad in het recent gepubliceerde rapport adviseert: het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen moet zo snel mogelijke drastisch verminderd worden. In de green deal van de EU “From Field to Fork” is het doel dat in 2030 in de EU 25% van het landbouw areaal biologische bewerkt wordt en het gebruik van bestrijdingsmiddelen met 50% is gereduceerd. 

 

Wat kan de burger doen?

Biologische telers ondersteunen door de koop van biologische producten; het liefst fruit en groenten van het seizoen en regionaal geteeld; het smaakt beter en is goed voor mens en natuur.

In huis en tuin geen chemische middelen, biociden tegen plaagdieren (muggen, mieren, motten) gebruiken. Vele daarvan bevatten zeer giftige insecticiden zoals permethrin, cypermethrin, deze worden ook door de mens opgenomen. Vele insecticiden hebben een neurotoxisch en/of een hormoonverstorende werking.

Gebruik geen chemische onkruid, mos of schimmel verdelgers; geen van die middelen is onschadelijk.

Gebruik voor huisdieren geen chemische middelen tegen vlooien, teken etc. Bijv. Frontline Spot-on bevat het voor mens en insecten zeer giftige fipronil. Een pipetje van 0,5 ml bevat 50 mg fipronil. Daarmee kunnen 6 miljoen bijen gedood worden. Fipronil is slecht afbreekbaar, verspreid zich in het milieu, wordt door de mens opgenomen en in de haren terug gevonden. Fipronil is ook voor de mens zeer giftig. Seresto vlooien halsband voor honden bevat hoge gehalten van het bijengif imidacloprid. Het is zo giftig, dat zelfs jonge mezen sterven als hun nest met behandelde hondenharen bekleed is. Tegen vlooien en teken zijn knoflook pilletjes met vissmaak in de handel. Of gewoon borstelen of accepteren dat het dier een keer een teek of een vlo heeft?  

Koop voor persoonlijk gebruik geen anti teken en vlooien middelen met chemische werkzame stoffen zoals DEET. DEET wordt nu overal in het milieu gevonden: in oppervlaktewater, weilanden, natuurgebieden en zelfs in menselijke haren. Het middel wordt slecht afgebroken en de effecten op de natuur zijn onbekend.

Onze stem laten horen in de politiek, in het stemhokje en door wat we kopen en consumeren.

 

Margriet Mantingh

Pesticide Action Network Netherlands

pan.netherlands@gmail.com

www.pan-netherlands.org

27 augustus 2020

Disclaimer: GroenLinks is een ledenpartij waarin veel verschillende meningen leven. Om de discussie levendig te houden bieden we graag een podium aan mensen met een creatieve, kritische en / of vernieuwende blik. Deze column is dan ook de mening van de schrijver en mogelijk niet van alle leden van de partij / afdeling.

Verordening Algemene Begraafplaatsen Ridderkerk 2020  (schriftelijk)  Onder artikel 17 Lid 16 is toegevoegd. In 2013 is de verordening gewijzigd en worden kinder- en foetusgraven kosteloos uitgegeven voor Ridderkerkse inwoners. Deze mogelijkheid moet ook kunnen worden geboden voor kinder- en foetus urnenplaatsen. 

Vraag 1  a.  Is er bewust voor gekozen geen mogelijkheid te bieden voor kinderurnennissen?   b.  Zo ja, waarom is er niet gekozen om kinderurnnissen kosteloos uit te geven? 

Antwoord 1  Kinderurnennissen worden ook uitgegeven en zijn kosteloos voor Ridderkerkse inwoners. Onderurnenplaatsen worden namelijk alle urnenplaatsen verstaan, zowel in de urnentuin onder- en bovengronds als in de urnenmuur. 

Vraag 2  a.  Is er een termijn afgesproken voor deze regeling hoe lang een graf/urnplaats kosteloos blijft? b.  Zo ja, hoe lang?  

Antwoord 2   A en b. Ja net als bij kinder- foetusgraven, voor een periode van 80 jaar.

Hondenlosloopgebied.  Naast de vijver van de maximacollege sluit het water dus nergens op aan? De vijver van het maximacollege is aangesloten op de sloot aan de overstaande zijde van de Sportlaan, dus het water staat niet stil. Is er dan gewaarborgd dat het water van de waterpartij naar de vijver van het Maximacollege stroomt en niet andersom.

Dit kan inderdaad m.b.v. hoogteverschillen. De waterpartij fungeert echt als waterbuffer. 

Bestemmingsplan Gemini College en de Gooth en de Loods

Bestemmingsplan is helder-> maar 3 kleine vragen over Gooth + Loods: - Update stand van zaken rond planning van de bouw van Gooth/Loods?  Antw: Eerste stap is bestemmingsplan. Decemberraad zal voorstel bij de raad voorliggen. Daarna verder. Vanaf december betere inkijk.

Vraag: Is er regulier overleg met deze twee partijen?  Antw: Vandaag heeft de wethouder nog kort met wethouder van Os gesproken en die heeft contact met de besturen. 

GroenLinks stelt schriftelijke vragen aan het College van de Hof van Twente over de vorderingen die gemaakt worden met de verdere invulling van het programma biodiversiteit. In 2018 heeft de 2e kamer een motie aangenomen waarin het gebruik van glyfosaat om in het voorjaar wintergewassen te doden werd verboden. Aan gemeenten zelf was al jaren geleden een verbod opgelegd om het middel te gebruiken bij onkruidbestrijding. Voor particulieren is het middel onder de merknaam Roundup nog wel verkrijgbaar. Mede naar aanleiding van het in het voorjaar doden van wintergewassen met glyfosaat zijn al in 2019 door GroenLinks schriftelijke vragen gesteld over dit gebruik van glyfosaat.

Onlangs hebben een aantal Twentse gemeenten, waaronder Enschede, het middel verboden. Daarnaast is er het komende Europese verbod op glyfosaat. In Nieuws uit Delden werd onlangs door een woordvoerder van de gemeente Hof van Twente verklaard dat er geen gemeentelijk verbod komt op het gebruik van glyfosaat en dat de landelijke richtlijn wordt gevolgd. Volgens GroenLinks laat de gemeente hiermee een belangrijk gezondheidsaspect buiten beschouwing: dat dit soort bestrijdingsmiddelen vaak een vernietigend effect hebben op allerlei levende organismen en insecten in planten en de bodem en zodoende de biodiversiteit grote schade toebrengen. Het middel ligt al jaren onder een vergrootglas, omdat het kankerverwekkend zou zijn en het oppervlaktewater bereikt. De Gezondheidsraad stelde eind juni 2020 in haar rapport Vervolgadviesgewasbescherming en omwonenden dat er minder gebruik zou moeten worden gemaakt van dergelijke middelen. De raad adviseert om de afhankelijkheid van chemische middelen te verminderen. Een vermindering van het gebruik zullen direct leiden tot een lagere blootstelling, niet alleen van telers en werkers in behandeld gewas, maar ook van omwonenden en consumenten, en dus tot een vermindering van eventuele gezondheidsrisico’s voor de hele bevolking.

Tijdens een bespreking met belangstellende inwoners in maart van dit jaar werd de suggestie gedaan om samen met geïnteresseerde landbouwers een werkgroep in het leven te roepen waarin gezocht wordt naar biodiversiteitsvriendelijke en natuur inclusieve alternatieven. In de nieuwe vragen richt GroenLinks zich vooral op het belang van niet gebruiken van landbouwgif ten behoeve van de biodiversiteit en ook het belang van samenwerken door de gemeente, landbouwers en inwoners – participatie en publiek private samenwerking- om te komen tot natuur inclusieve biodiversiteitsplannen. GroenLinks laat hiermee zien dat zij de aanbevelingen van de RIVM en de Gezondheidsraad serieus nemen: kunnen bijdragen aan een maatschappelijke dialoog tussen belanghebbenden, zoals omwonenden, landbouworganisaties en producenten van gewasbeschermingsmiddelen. Wetenschappelijk en beleidsinformatie worden daarmee toegankelijk voor een breed publiek. Wij hopen daar emotie, feiten en beleidsbeslissingen begrijpelijker te maken zodat telers en andere agrarische professionals zich ondersteund voelen bij een verantwoorde toepassing van chemische gewasbeschermingsmiddelen.

Door met elkaar in gesprek te blijven over oplossingen kunnen we met heel veel kleine stappen grote vorderingen maken op het terrein van duurzame plattelandsontwikkeling. De gemeenteraad zal in het komend jaar een besluit moeten nemen op een tal van dossiers die het boerenleven gaat raken. Daarom vraagt GroenLinks dan ook om een bijeenkomst “Boeren voor Beleid” te organiseren met vertegenwoordigers van de gemeenteraad en agrarische bedrijven. William Sanchez: “Dat levert alleen maar winnaars op! De toekomst is aan de natuur inclusieve landbouw. Dat staat nu al als een paal boven water. Daar wil je dan toch als gemeentebestuur met volle zeilen op af koersen!”

 

 

 

 

 

 

 

De Gezondheidsraad heeft een rapport uitgebracht “Vervolgadvies gewasbescherming en omwonenden”. ‘Vervolg’ , want het is een continuing story waarin steeds meer studiemateriaal beschikbaar komt. Inmiddels boekenkasten vol. De regering en de Tweede Kamer hadden om dit advies gevraagd. Zie www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2020/06/29/vervolgadvies-gewasbescherming-en-omwonenden .De SP in Provinciale Staten heeft in 2017 en in 2019 ook al vragen  gesteld over dit onderwerp, maar toen kon respectievelijk wilde het College van GS geen antwoord geven – het laatste omdat een belangrijke studie toen nog niet officieel uit was. Die is nu wel uit en ligt mede onder het rapport van de Gezondheidsraad, dus de vragen nog maar eens gesteld, met wat aanpassingen vanwege het nieuwe rapport.

Alle onderzoeken samen tonen statistisch significante verbanden tussen bestrijdingsmiddelen enerzijds en Parkinson anderzijds (dat wou de Tweede Kamer weten). Het verband is niet hard genoeg om ‘oorzakelijk’ te mogen heten, maar wel hard genoeg om het Europese voorzorgsbeginsel toe te passen. Dat leidt tot het advies dat de verduurzaming van de landbouw intensiever en sneller moet. In Frankrijk is Parkinson inmiddels officieel tot beroepsziekte onder telers verklaard. Duitsland overweegt hetzelfde.

Er is ook een statistisch significant verband tussen bestrijdingsmiddelen en neurologische problemen bij ongeboren en jonge kinderen.

De Gezondheidsraad doet ook een paar concrete uitspraken op deelgebieden.

Met name in de bollenteelt (die apart onderzocht is) wordt het meest gespoten. In de, minder goed onderzochte, fruitteelt wordt minder gespoten, maar vaak wel horizontaal of omhoog. Nader onderzoek is hier nodig. De boeren trekken zich te weinig van het beleid aan. Ze blijven met  het giftigste gif spuiten en ruimen zelden verpakkingen en restanten op de juiste wijze op. Arbeiders worden vaak onvoldoende geïnstrueerd – niet zozeer zij die spuiten, want die zijn wel beschermd en geschoold, maar zij die na het spuiten werkzaamheden verrichten. Het gevaar houdt niet gelijktijdig met het spuiten op. Effecten zijn aantoonbaar tot op 250m van de bron. Er wonen in Nederland 90.000 mensen binnen 50m van een bollen- of fruitperceel. 18% van de bevolking in landelijk gebied woont binnen 250m van een landbouwperceel, anders dan gras.

De provincie is niet de eerste lijn tegen gewasbeschermingsmiddelen, en heeft alleen wettelijke bevoegdheden in waterwingebieden. Desalniettemin boekt het project ‘Schoon Water voor Brabant’ op vrijwillige basis toch goede resultaten.

Er is echter meer mogelijk, zij het niet altijd wettelijk vastlegbaar. De provincie kan bijvoorbeeld streven naar spuitvrije zones, op vrijwillige basis afspraken maken of de gemeenten stimuleren dat te doen, monitoringsprogramma’s en verder onderzoek mede financieren, en spuitvrije zones vastleggen in de Interim Omgevingsverordening.

De vragen aan GS gaan over wat er op dit gebied mogelijk is. Ze zijn hieronder te vinden.

In America draait al jaren – nabij de kern van America - het mestverwerkingsbedrijf van Willems. Dat bedrijf zorgt voor enorme (stank)overlast voor de omwonenden. Klachten van omwonenden werden ‘per ongeluk’ genegeerd door de gemeente Horst aan de Maas en niet doorgestuurd naar de provincie, zoals feitelijk wel had gemoeten. Eén van de gevolgen: Willems kreeg vergunning voor een uitbreiding van de verwerking van mest, onder andere omdat er geen klachten zouden zijn geweest. Toen er ten lange leste alsnog onderzoek werd gedaan bij Willems, bleek er sprake van diverse overtredingen, die leidden tot het opleggen van een dwangsom, die Willems zou moeten betalen als hij de problemen niet snel genoeg op zou lossen.

Willems had slechts een vergunning voor de verwerking van 58.000 ton mest maar bleek in de praktijk illegaal veel meer mest te verwerken als toegestaan (in 2017 was dat 222.000 ton meer; in 2018 was dat 201.000 ton meer en in 2019 was dat 188.000 ton meer). En tegelijkertijd heeft hij een vergunning aangevraagd en gekregen (!) voor een forse uitbreiding van de mestverwerking, tot wel 450.000 ton! In een brief van de SP en andere partijen in de gemeenteraad aan B&W en de provincie Limburg van 19 mei 2020 werden vragen gesteld. En omwonenden tekenden bij de rechter beroep aan tegen het verlenen van een vergunning voor de uitbreiding van de mestverwerking.

In een gesprek van wethouder Kuijpers (D66/Groen Links) en Rudy Tegels (CDA) met omwonenden en de dorpsraad – waarbij de wel uitgenodigde Willems opmerkelijk genoeg niet kwam opdraven – kwam naar voren dat de gemeente Horst aan de Maas een fout heeft gemaakt (bouwblok verkeerd ingetekend)  die er toe heeft geleid dat de provincie de vergunning kon verlenen voor de uitbreiding. Ondertussen is ook duidelijk dat Willems – en daar gaat hij prat op – zeer goede relaties heeft met de bestuurders in de provincie. Dat blijkt. Uit de ‘fouten’ die door de gemeente worden gemaakt die moeilijk te herstellen zijn, de gemeente die een weg financiert naar het bedrijf van Willems en de coulante houding van de provinciale bestuurders, die regelmatig bij Willems op bezoek komen om diens mestverwerkingsbedrijf te komen bewonderen…

De klap op de vuurpijl kwam toen de rechter uitsprak dat Willems de door de provincie opgelegde dwangsom in verband met de wetsovertredingen (met name illegale mestverwerking) niet hoefde te betalen, omdat hij in het najaar toch ging uitbreiden, met toestemming van de provincie! Duidelijk werd dat de verantwoordelijke gedeputeerden Burlet (Forum voor Democratie) en Housman (PVV) onder één hoedje hadden gespeeld.

In een reactie op de vragen van de verschillende fracties in de gemeenteraad van Horst aan de Maas gaf B&W toe dat de situatie bij Willems zorgelijk was. Op de vraag hoe de gemeente denkt de gezondheidsschade bij de omwonenden te kunnen beperken, verschuilt B&W zich achter de provincie Limburg. In het najaar (oktober/november 2020) moet de gemeenteraad besluiten over een voorstel van B&W tot bestemmingsplanwijziging die Willems in zijn bedrijfsvoering tegemoet komt en daarmee feitelijk de omwonenden in de stank laat zitten. Het college excuseert zich in haar reactie op de vragen van de raad voor het feit dat zij de eerdere klachten van de buurt niet voldoende gehoord heeft en dat de provincie (daardoor) te lang heeft gewacht met handhaving.

Ook in Provinciale Staten van Limburg zijn vragen gesteld aan Gedeputeerde Staten over de situatie. In de reactie op die vragen worden de gestelde vragen onvolledig of niet beantwoord en wordt informatie achtergehouden. De provincie is op verschillende manieren financieel verbonden met Willems. Zo krijgt Willems van de provincie heel veel geld uit een provinciaal innovatiefonds (LEF). Dat geld is onder andere besteed aan projecten van Willems in America, Odiliapeel en Zevenellen, een project in ontwikkeling voor een zogenoemde bio-transitiecentrale op een industrieterrein bij Buggenum. Voor de omwonenden is het duidelijk: de gedeputeerde die verantwoordelijk is voor handhaving en de gedeputeerde die de vergunning voor uitbreiding van de mestverwerkingscapaciteit heeft gezorgd, spelen – zoals direct na de rechtszaak tegen Willems ook al bleek - onder één hoedje. En de omwonenden kunnen ook hier naar gerechtigheid fluiten.