In juni stelden de fracties van de SP en PvdA vragen over de naamgeving van de Burgemeester Bootlaan. Het college liet weten pas na het einde van de bezwaartermijn te zullen antwoorden. En nu deze termijn voorbij is, verwachten wij binnenkort een antwoord van de wethouder. De SP en PvdA pleiten ervoor het huidige Molenpad niet om te dopen in de Burgemeester Bootlaan.
Afgelopen maart kwam het college met het besluit om het Molenpad te vernoemen naar oud-burgemeester Boot. De woningen aan de nieuwe weg, die volgens de projectontwikkelaar op privéterrein gelegen zijn, zijn echter verkocht op het adres 'Molenpad'. De naam is een verwijzing naar de molen 'de Ruyter' die er ooit stond.
De bewoners zijn boos. Enerzijds omdat zij de naam 'Molenpad' een perfecte naam voor hun weg vinden. Anderzijds omdat zij nooit zijn betrokken bij de plannen van B&W. Een bewoner schreef in zijn mail aan de gemeenteraad: 'De kopers zijn niet gekend in de naamsverandering'.
Pleitbezorger van de apartheidDaarbij bleek dat oud-burgemeester Boot een vervend voorpleiter van de grote apartheid in Zuid-Afrika was. Problematisch: we gaan immers toch geen straatnaam vernoemen naar een pleitbezorger van een racistisch systeem?
De SP en PvdA stelden om deze redenen vragen aan het college. Maar het college liet begin juli weten de vragen pas te beantwoorden wanneer de bezwaartermijn was verlopen. Dit gebeurde afgelopen week, dus verwachten wij binnenkort een antwoord. Voor die tijd, laten we nog even doornemen waarom het zo problematisch is een apartheidsvoorstander met een straatnaam te eren.
BootDe afgelopen weken heeft er in de krant en op social media een flinke discussie plaatsgevonden. De voornaamste vraag was daarbij in hoeverre Boot daadwerkelijk de apartheid bepleitte. PvdA-collega Femke van Drooge sprak daarom met politiek historicus Ewout Klei. Hij schreef zijn proefschrift over het Gereformeerd Politiek Verbond, waarin onder andere de discussie over apartheid in de Nederlandse politiek aan bod is gekomen. (Bron: PvdA). Klei zegt er het volgende over tegen Femke van Drooge :
'De scheiding tussen de grote en kleine apartheid was een theoretisch/retorisch trucje om de apartheid te verdedigen en toch geen racist te zijn (in je eigen ogen dan). Boot was de drijvende kracht achter COZA, het Comité Overleg Zuid-Afrika, een pro-apartheidsorganisatie die pro-apartheidsorganisaties als het NZAW, Geen Kerkgeld voor Geweld en het Oud-Strijders Legioen bundelde in één overkoepelend platform. Boot financierde een advertentie in Trouw, 10.000 gulden duur, waarin de apartheid werd verdedigd.'
ThuislandenbeleidMaar wat hield die apartheid dan precies in? En wat is het verschil tussen de 'grote' en 'kleine' apartheid? Wat was het 'thuislandenbeleid'? Femke van Drooge legt het uit in haar opiniestuk :
'Zelfs als we het verschil tussen kleine en grote apartheid wel in acht nemen, kan er geen twijfel over bestaan dat burgemeester Boot in ieder geval de ‘grote apartheid’ actief bepleitte – hier zijn meerdere bewijzen voor te vinden. Maar wat betekent dit daadwerkelijk, en ‘hoe erg’ was het? De grote apartheid was het idee dat zwarte mensen zich beter zouden kunnen uiten en ontwikkelen in hun eigen land, onder een eigen (zwarte) regering.
De praktijk was dat miljoenen zwarte Zuid-Afrikanen gedwongen werden naar reservaten [de zogenaamde 'thuislanden'] te verhuizen die slechts 13% van de oppervlakte in Zuid Afrika omvatte. Deze gronden waren zonder waardevolle grondstoffen, niet geschikt voor landbouw en ver van de reeds ontwikkelde economieën en werkgelegenheid in de grote steden. Boot pleitte dus voor een beleid dat het regime in Zuid Afrika in staat stelde om, onder valse voorwendselen, zo goed als dezelfde racistische onderdrukking tot stand te brengen.'
Daarnaast was de kleine apartheid het racistische systeem die de segregatie tussen witte mensen enerzijds, en mensen van kleur anderzijds, bij wet regelde.
TijdgeestEen veel gehoord 'argument' in de discussie omtrent Boot is ook dat we zijn apartheidsdenken in de 'tijdgeest' of 'historische context' moeten zien. Het zou dan begrijpelijk zijn dat Boot er in die tijd zulke opvattingen op nahield.
De werkelijkheid is echter dat het verzet tegen de apartheid er al vanaf het eerste begin was. Het Afrikaans Nationaal Congres (ANC) speelde hierin een belangrijke rol. Het verzet tegen de apartheid was onderdeel van een langdurige strijd van mensen van kleur voor gelijke rechten en vrijheden. Een strijd tegen racisme en imperialisme.
Op 21 maart 1960 kreeg het grote verzet tegen de apartheid internationale bekendheid. Een demonstratie in Sharpeville tegen de pasjeswetgeving, een van de meest dominante vormen van het apartheidssysteem, eindigde in een vreselijk bloedbad toen de politie het vuur opende op de demonstranten. Er vielen 69 doden en vele gewonden.
Naar aanleiding van de gruwelijke gebeurtenissen in Sharpeville nam de VN-Veiligheidsraad op 1 april 1960 resolutie 134 aan, waarin de Raad voor het eerst opriep om de apartheid in Zuid-Afrika af te schaffen. Hierna zouden er nog zeker elf VN-resoluties volgen waarin de apartheid nadrukkelijk werd veroordeeld, voordat Joost Boot in 1982 het 'Praatboek uit Zuid-Afrika' publiceerde. (Zie resoluties 181, 182, 190, 191, 282, 311, 385, 392, 417, 418 en 473.) In het boek pleit Boot opnieuw voor het thuislandenbeleid.
Historicus Ewout Klei zegt daarbij het volgende over die tijdgeest tegen PvdA-collega Van Drooge: 'Ook in de jaren zeventig en tachtig was zijn pro-apartheidsstandpunt omstreden. Niet alleen bij links, maar ook bij de ARP en daarna het CDA. Alleen uiterst rechts, het GPV, de SGP, de Boerenpartij (en in mindere mate de RPF), steunde de apartheid. Gezien het feit dat Boot zeer actief de politiek van de apartheid heeft verdedigd, ook in een tijd dat de apartheid als racisme werd veroordeeld, is het bijzonder dat er een straatnaam naar hem vernoemd wordt. In onze multiculturele samenleving, die tegen racisme en uitsluiting is, een straat naar een apartheidsapologeet vernoemen is een gotspe.'
Inclusieve samenlevingAls burgemeester heeft Boot veel betekend voor Hilversum. Vooral voor Hilversum als 'mediastad'. Zo staat hij aan de wieg van het Media Park, dat toen nog het 'Omroepkwartier genoemd werd.
Maar de kwestie van de Burgemeester Bootlaan gaat wat de SP betreft niet over Boot's inzet voor het Media Park. Wat ons betreft gaat het om een veel belangrijker aspect: de inclusieve samenleving.
Gunnen we een pleitbezorger van segregatie en racisme een plaats in ons Hilversum? Juist wanneer wij staan voor een inclusief Hilversum, waarin iedereen dezelfde rechten en vrijheden heeft? Een samenleving waarin we het verhaal van de geschiedenis willen vertellen om haar gruwelen te gedenken, en niet te eren?
De SP wil het college vragen daarover na te denken. Na te denken over het signaal dat we uitzenden wanneer we wél racistische apartheidsdenkers met straatnamen gaan eren in ons Hilversum. En na te denken hoe we de historie van de straat wél eer aandoen door het Molenpad te laten bestaan.
Zoals Nelson Mandela ooit zei: 'We must forever realize that the time is always ripe to do right'.
