Poliflw

Speech Rob Jetten op het zomercongres van de Jonge Democraten

Dit weekend speechte fractievoorzitter Rob Jetten op het zomercongres van de Jonge Democraten. Lees hier zijn toespraak over hoe radicale politiek verenigd kan worden met pragmatisme.

Het was een ijskoude zondagochtend in langzaam wegebbende jaar 2018. Ik stapte de auto uit en werd door Amsterdam getrakteerd op een Hollands doorkijkje. Alsof ik in het Rijksmuseum naar een schilderij van Pieter de Hoogh stond te kijken. Een donker steegje, te benauwd voor twee mensen tegelijk. Achter de betonnen poort danste het licht op bescheiden golfjes in de westelijke haven van de hoofdstad. Geduldig wiegende zeilboten moesten met deze temperatuur nog wat langer geduld hebben. Ik dacht aan Jacques Brel—‘dans le port d’Amsterdam’—probeerde de rest van de woorden voor de geest te halen, en neuriede het melodietje voor me uit. Alles om nog even niet te denken aan de snel naderende ontgroening door Jort Kelder in de nieuwe studio van het legendarische actualiteitsprogramma Buitenhof.

Toen ik werd overvallen door de lichtbak van de draaiende camera’s lachte Kelder mij opvallend mild toe. Zo mild, dat ik de ontstane ruimte kon benutten om te vertellen waarom ik nu precies doe wat ik doe. Wie ik ben. En vooral: welke radicale politiek mijn partij voorstaat.  „Ik zie er misschien wat netter uit,” zei ik, “maar ik voel wel dat radicalisme in me.”

Na het weekend kreeg ik twee giechelende medewerkers op bezoek met een cadeau. Een delfts blauw tegeltje met de tekst: ‘zoek de radicaal in jezelf’. Dat tegeltje staat sindsdien op de schouw in mijn werkkamer. Als ik er naar kijk denk ik aan de bron van dat radicale. Dan weet ik weer even waarom ik zei wat ik toen zei. Meer dan eens heb ik het gevoel éérst een Jonge Democraat en dan pas D66’er te zijn.

Nu ik het genoegen krijg terug te zijn op het oude nest, wil ik het met jullie hebben over wat ik zoek in mezelf en in mijn partij. Radicalisme.

Ik heb het dan niet over het radicalisme dat door de AIVD wordt gedefinieerd als “een gevaar voor de democratische rechtsorde”. Ook heb ik het niet over radicalisering onder jongeren, ook al zou het misschien nuttig zijn in dit gezelschap die materie nog eens door te nemen. Dan hadden we wellicht eerder signalen kunnen oppikken over een zekere scheidend JD-voorzitter .

Ik heb het over de radicaal-liberale politieke traditie geboren in de late negentiende eeuw. Een traditie geënt op de vernieuwing van het democratisch parlementair stelsel en het uitbouwen en beschermen van de rechten en vrijheden van het individu in verbondenheid met de gemeenschap.

In Nederland werd deze progressieve herijking voor het klassiek liberalisme belichaamd door de Radicale Bond. D66 kan haar inspiratie via de later opgerichte Vrijzinnig Democratische Bond herleiden naar precies die radicale voedingsbodem. Niet gek dus dat de huidige onderkoning van Nederland, Thom de Graaf, D66 wilde positioneren in wat hij noemde ‘het radicale midden’.

Dezelfde radicale geschiedenis behoort uw roemrijke organisatie toe. Al in 1916 werd in Utrecht besloten tot de oprichting van een organisatie voor vrijzinnige politieke jeugd. De enige serieuze twist was over de naamgeving. ‘Jonge Radicalen’ was lang favoriet, maar de oprichtingsvergadering besloot uiteindelijk tot ‘Jonge Democraten’. Het duurde nog 68 jaar voordat de échte Jonge Democraten opstonden in Café Eik en Linden hier in Amsterdam. Dat was drie jaar voor mijn geboorte.

De oprichting van een politieke jongerenorganisatie kon niet direct op enthousiasme rekenen bij de toch al jonge moederbeweging van Hans van Mierlo. Ten eerste was het formaliseren van partijstructuren fundamenteel in strijd met zijn idee van een Beweging die zichzelf zou opheffen. Ten tweede vond hij het net als iedere partijvoorman verdomd lastig zo’n horzel bij zich in de tent te hebben.

Hij zei, in een vraaggesprek bij het tweede lustrum van de JD: ‘op een onverwacht moment, toen wij even niet keken, zijn jullie tegen onze zin ontstaan’. Het wantrouwen tussen partijleider en jongerentak werd al snel wederzijds. Mijn illustere voorganger Alexander Pechtold kan erover meepraten.

Sinds haar oprichting heeft de JD zich als radicale horzel bewezen. En hoewel zélfs ik na amper een jaar fractievoorzitterschap sympathie kan opbrengen voor Van Mierlo’s standpunt, weet ik als geen ander: dat gehorzel is maar goed ook. Het is zelfs een essentiële voorwaarde voor het succes en het voortbestaan van D66.

Zonder de politieke durf en het inlevingsvermogen van de JD was Paars er niet als vanzelfsprekend gekomen. Zonder Paars zaten we nu nog steeds onder de verstikkende, betuttelende plak van het CDA. Zonder Paars geen waardig levenseinde. En zonder Paars had ik niet in ieder geval de keuze gehad met mijn vriend te trouwen. Ik heb overigens geen plannen om dat ook daadwerkelijk te doen… Geheim tussen ons. Vertel maar niet aan hem.

Zonder de denkkracht van de JD had D66 nooit jongere generaties kunnen redden van de financiële last van de vergrijzing met de verhoging van de AOW-leeftijd en de afschaffing van de vervroegde uittreding. Zonder de inspiratie van de JD had D66 nooit jonge mensen een kans kunnen geven op de huizenmarkt met de afschaffing van de hypotheekrenteaftrek.

Toegegeven, de JD-motie voor afschaffing van ALLE luchtvaart in Europa was nog wat vergezocht in 1994, maar zonder de druk en steun van jonge mensen was D66 misschien nooit de enige serieuze klimaatpartij van Nederland geworden.

Zonder de schwung van de JD waren wij wellicht niet de enige echte onbeschroomd anti-populistische partij geworden. Het was JD-voorzitter Jan Paternotte die in de campagne voor de Europese grondwet twee weken lang met een caravan achter Geert Wilders. Hij kreeg daarmee net zoveel aandacht voor het pro-Europese verhaal in het NOS-journaal. Tot blinde woede van Wilders, die zich liet verleiden de telefoon te pakken, Hilversum te bellen, en verongelijkt door de hoorn te schreeuwen: ‘Zeg, zijn jullie allemaal lid van D66 daar?!’

Pechtold volgde snel met het moedige, radicaal-vrijzinnige antwoord op Wilders. Pas vijftien jaar later realiseerde VVD-leider Rutte zich dat meelachen met de nationaal-demagogen niet helpt. Maar toen hij direct na het trekken van die conclusie zendtijd opeiste van de publieke omroep voor een debat dat de keuze in het stemhokje vernauwde tot rechts en extreem-rechts, heb ik zelf de neiging moeten onderdrukken om Hilversum te bellen en verongelijkt door de hoorn te blaffen: ‘Zeg, zijn jullie nu allemaal lid van de VVD geworden daar?!’

Het was dezelfde Jan Paternotte die in zijn tijd constateerde dat bij de vakbonden eigenlijk iedereen oud was. In de Sociaal Economische Raad zat niemand van onder de 50. Zo konden jonge mensen natuurlijk niet vertegenwoordigd worden. En dus vond hij steeds nieuwe manieren om de discussie los te wrikken. De bezetting van het FNV gebouw in Sloterdijk liep nog wat stroef. Maar daarna kwam de machine op gang. Lodewijk de Waal werd uitgeroepen tot de irritantste man van Nederland. Jan poseerde voor de krant met een babyboomer op zijn rug. De last van het verleden goed in beeld gebracht.

En snel daarna ging de JD, in samenwerking met het CDJA, naar de SER om te eisen dat de toekomst aan tafel kwam zitten. Onder toeziend oog van de politie en de vaderlandse pers werd de oude stoel van Abraham Kuyper door JD’ers en CDJA’ers het gebouw in gedragen als jongerenzetel. De discussie barstte toen eindelijk los. Experts gaven de JD gelijk. En de CNV besloot in haar SER-delegatie dan eindelijk een jongerenvertegenwoordiger mee te nemen. En, dames en heren, wie was dat? Jawel, de oud-snuffelstagiair van Alexander Pechtold, Jesse Klaver. Zonder de JD dus geen kloeke carrièrestart voor Jesse Klaver.

En dan nog even dit: de politieke actualiteit maakt dat ik hier vandaag ben in grote dankbaarheid. Want zonder het wikken, wegen, uitdenken, doorzetten en doordrukken van de Jonge Democraten had onze minister Koolmees nooit zijn meest indrukwekkende prestatie van zijn carrière kunnen leveren. Een opluchting, een doorbraak en een overwinning voor jonge mensen in het hele land: de grootste pensioenhervorming ooit!

Verantwoordelijkheid van traditie

De traditie waarin die hervorming tot stand kon komen, de JD-traditie van voorlopen en van vurig en radicaal agenderen is het waard te laten leven.

Toen ik bij de JD rondliep—dat was zo ongeveer in het prehistorisch tijdperk—deden we ook voorstellen die nu steeds vaker terugkeren in politieke debat.

De legalisering van soft en harddrugs. De veilige en vrije omgang met prostitutie. Thema’s waar politici in Den Haag zich liever niet aan branden.

Nu loop ik daar zelf rond. En ik zie dezelfde bekrompenheid om me heen. Maar niet bij onze eigen partij. Want welke koers D66 ook vaart, of we nu wel of niet in een kabinet zitten, wij staan altijd open voor discussies met de JD.

Niet omdat het zo leuk is. Als ik alleen maar leuke dingen zou willen doen zou ik de hele dag poppetjes tekenen op de posters van Forum voor Democratie. Nee we doen het omdat onze partij anders allang haar bestaansrecht was verloren. Als we niet al die taboes hadden doorbroken en al die hervormingen hadden doorgevoerd die hun oorsprong vonden op JD-congressen als deze waren we weg geweest. Electoraal weggevaagd. Irrelevant en onherkenbaar.

Tegenwoordig is de reactionaire kant van het politieke spectrum behoorlijk bedrijvig in het slechten van taboes.  Daar wordt het IQ van mensen langs een ethnische meetlat gelegd. Daar wordt het zelfbeschikkingsrecht van de vrouw een paar tandjes teruggeschroefd.

Als er dus ooit een reden is geweest vrijzinnige taboes af te stoffen is het de populariteit van radicaliserend rechts. Daarom ben ik hier vandaag. Om samen met jullie de strijdbijl op te pakken. Om jullie te zeggen dat ik altijd zal kiezen voor de jonge radicalen in deze zaal die taboes willen doorbreken.

Maar daarbij moet me nog wel iets van het hart. Als JD-voorzitter heb ik het zelf ook allemaal niet perfect gedaan. Als ik terug kon gaan in de tijd had ik heel veel anders gedaan. Ik had beter mijn best gedaan om ervoor te zorgen dat deze zaal een echte afspiegeling zou zijn van de samenleving. Minder speeltuin voor hoogopgeleiden, meer kweekvijver voor alle soorten vrijzinnige radicalen van goede wil.

We horen straks wie de nieuwe voorzitter wordt. Ik zou hem of haar willen vragen goed te maken wat ik niet adequaat heb gedaan. De NRC omschreef onze club in de jaren negentig als ‘een gemêleerd gezelschap, van leren jacks tot parelkettinkjes, jasjes-dasjes en vlotte sweaters.’ Als de krant weer een profiel maakt in de jaren twintig van deze eeuw, dan hoop ik op een gemêleerd gezelschap, van hoofddoekjes tot hotpants, jasjes-dasjes en boerenoveralls.

En dan nog iets. Ik snap dat de realiteit van de politiek soms lastig is. De compromissen. Het meel in de mond. De langzame voortgang. Wat dat betreft is het een bevrijding hier zonder beperking te kunnen filosoferen. Maar politiek is geen spel of vertier, zelfs niet in deze vrijblijvende omstandigheden. Wat je hier agendeert zegt iets over de essentie van de vereniging. De standpunten die je hier verkondigt zijn niet vrijblijvend. Ook niet als die gaan over kinderporno of kindereuthanasie.

Het is misschien hier ook verleidelijk om politicusje te spelen. Maar het heeft geen zin. Het draagt niets bij. Jullie hebben de kans Van Mierlo ongelijk te geven. Pak je rol. Werk geduldig aan voorstellen die geesten uit flessen rukken, revoluties ontketenen voordat die uitbreken, de macht verbeelden en een spiegel voorhouden.

Ik zie de rol van de Jonge Democraten als radicale aanjager, als maker van de toekomst. De volgende verkiezingen zijn alweer bijna over twee jaar. En dus vraag ik jullie: ga met andere organisaties in gesprek. Geef opvolging aan het duurzaamheidsmanifest dat jullie samen met negen andere politieke jongerenorganisaties sloten. Denk na over de volgende formatie. Wat moet er in het coalitieakkoord staan? Hoe ziet een akkoord eruit #voordetoekomst? Mensen moeten het kunnen inbeelden voordat ze ermee instemmen. Dat vergt de inspanning van jonge radicalen, creatieve denkers, grootaandeelhouders in de toekomst.

En vergeet daarbij dan ook niet te praten met radicaal-andersdenkenden. Jonge JFVD’ers. Jullie leeftijdsgenoten kunnen makkelijk nog worden gered uit de klauwen van de boreale uil.

De verantwoordelijkheid van traditie II

Voor D66 zijn de afgelopen twee jaar vaak een oefening in geduld geweest. Een constante onderhandeling met andersdenkenden om onze radicale voorstellen dichterbij te brengen. Wij leven met religieuze toewijding bij het refrein van het lustrumlied van de JD uit 1994: ‘pragmatisch en heel radicaal’. Voor ons gaat radicalisme hand in hand met gematigd handelen.

Ik weet dat dat vaak tot onbegrip heeft geleid, zeker ook in dit gezelschap. We hadden veel dingen liever anders gezien, ik ben de eerste om dat toe te geven. Het intrekken van het raadgevend referendum zonder duidelijk alternatief. De dividendbelasting. Maar denk je eens in. Een pro-Europees klimaatkabinet dat haar grootste investering doet in het onderwijs. Is dat niet precies wat we willen, democraten jong en oud? Is dat niet een ongelofelijke prestatie in een land met een meerderheid aan rechtse en extreemrechtse zetels?

Ik knok er iedere dag met mijn collega’s keihard voor, want voor niets gaat de zon op. Als het lukt in de komende weken na het succes van een Pensioenakkoord ook een Klimaatakkoord te sluiten dan hebben wij onze anderhalf miljoen kiezers kunnen geven waar ze om vroegen en wat zij verdienen: verandering en vooruitgang.

Bovenal is onze kabinetsdeelname het waard omdat deze ongewone samenwerking de laatste hoop is voor het samenwerkende midden. Omdat regeren, ook in deze samenstelling, ons radicalisme met ons pragmatisme verknoopt.

Partijen en mensen die tot elkaar komen en niet blijven steken in het dienen van één enkel belang. Consensuspolitiek. Dat is stroperig, soms zelfs vuil en vunzig, maar een stuk succesvoller recept voor stabiel en progressief bestuur dan het winner-takes-all geharrewar in de Angelsaksische wereld.

De beslissing om na onze historische zetelwinst in 2017 wel aan tafel te gaan zitten wordt ook ingegeven door de harde realiteit van de Tweede Kamer. Nederland heeft een conservatieve meerderheid. Dankzij de dysfunctionele zetels van de nationaal-populisten konden wij progressief beleid maken met partijen die daar eigenlijk helemaal geen zin in hebben. Daar hadden we graag hulp bij gehad van andere partijen, maar die waren te bang om moeilijke concessies te doen.

Wie komt bij de volgende ronde wel serieus aan tafel zitten? Ik maak me zorgen. Forum heeft op rechts wel al gezegd te willen regeren. De VVD en het CDA willen best hun ziel verkopen. Luister naar Hugo de Jonge als hij zegt dat samenwerking met de PVV best mogelijk is. En neem hem daarin serieus. Luister naar Klaas Dijkhoff die samenwerking met Forum niet uitsluit. En neem hem daarin serieus. Een herhaling van het on-Nederlandse rampkabinet Rutte-I is een serieus gevaar.

Wat gaan wij progressieven daartegenover stellen? Loopt GroenLinks na twee keer nog een derde keer weg? D66 zal het progressieve motorblok bij elkaar proberen te houden. Dat is de verantwoordelijkheid van onze radicaal-pragmatische traditie. Dat is wie wij zijn.

We doen dit op voorwaarde dat de progressieve democratische politiek niet steunt op blinde loyaliteit of identiteit. Dan zijn we geen haar beter dan de PVV. Wij bedrijven ideeënpolitiek. Niet vanuit de tijdloze starheid van ideologie, maar steunend op een analyse van de wereld zoals die is in het hier en nu.

Het gaat uitstekend met Nederland, maar de afgelopen decennia zijn ook nieuwe muren ontstaan in onze samenleving.

Muren tussen mensen met en mensen zonder zekerheid.

Tussen mensen met wortels in Nederland en mensen met wortels elders.

En tussen mensen met macht en mensen zonder macht.

Als ik vandaag iets van jullie wil vragen is het dit: help ons de sloophamer op te pakken! Wat vinden jullie? Wat moeten we doen? Welke oplossingen zijn rechtvaardig voor jonge mensen? Ik sluit niet uit dat we het af en toe oneens zullen zijn. En ik waarschuw maar alvast dat het JD-kroonjuweel van de opheffing van het verbod op openbaar dronkenschap, kan moeilijk het antwoord op alles zijn.

De taak voor radicalen, jong en oud, is om de rustige vijver van de politiek in beweging brengen. Roeren in stilstaand water.

Ik kan niet voor jullie bepalen wat radicaal is. Radicalisme wordt op verschillende golflengten uitgezonden. Is het de verhoging van de vermogensbelasting? De afschaffing van privé-onderwijs? Het verlagen van de stemgerechtigde leeftijd naar zestien?

Ik weet wel: dat jullie hier zijn is een radicale daad op zich. Leg maar eens uit in de bus waarin jullie hiernaartoe gekomen zijn dat meer dan tweehonderd jonge mensen hier in een oververhitte kerk in Amsterdam een weekend lang debatteren over de vrijzinnige politiek.

En als JD’er én D66’er weet ik zeker: jullie slaan de golven waar D66 op surft. Of die vrijzinnige golf ooit tegen de deur van het Torentje aan zal slaan is voor een belangrijk deel afhankelijk van jullie enthousiasme en van onze samenwerking.

Het kan als wij het willen. Zoek de radicaal in jezelf!

Tweet dit artikel Deel dit artikel op Facebook

Tweet dit artikel Deel dit artikel op Facebook

Een wethouder van ALmere moet in Almere wonen. Vz, Daar gaan we weer. Weer hebben we te maken met een PvdA wethouder die weigert in Almere te komen wonen terwijl ze heeft beloofd wel in Almere te komen wonen en de PVV heeft daar schoon genoeg van. De wet schrijft voor dat slechts in bijzondere gevallen aan een wethouder een verlenging van de ontheffing kan worden verleend. Die beperking heeft tot doel te voorkomen dat er een rondreizend circus van technocratische bestuurders zonder enige binding met de plaats waar zij het wethouderschap vervullen ontstaat. Het belang van die binding is onlangs weer bevestigd toen de Eerste Kamer tegen een verruiming van de bestaande regeling heeft gestemd. Ik breng graag bij u allen in herinnering de woorden van hoogleraar Elzinga: In algemene zin zou het uitgangspunt moeten zijn dat het ingezetenschap regel is en de ontheffing hoge uitzondering. Larmoyante verhalen over niet te verkopen huizen, werkende echtgenotes en schoolgaande kinderen hoeven niet al te veel indruk te maken, want de keuze om wethouder te worden is een vrijwillige en die keuze heeft als consequentie het ingezetenschap. Wie dat niet wil, moet geen wethouder worden. Vz, zo’n larmoyant verhaal hebben we hier. Nooit is het duidelijker geweest dat Almere hier te maken heeft met een wethouder uit de PvdA baantjescarrousel die nooit de intentie heeft gehad om in onze stad te komen wonen. Van een bijzondere omstandigheid is geen sprake. De omstandigheden zijn immers ongewijzigd sinds haar aantreden en daar was en is niets bijzonders aan. Het raadsvoorstel bevestigt dat want er worden geen bijzondere omstandigheden aangevoerd. Slechts persoonlijke gronden en dat voldoet niet aan het wettelijk vereiste. Vz, ik wil tot slot de VVD fractie aanspreken op dit punt. De VVD heeft op 4 juni jl. terecht tegen verruiming van de bestaande regeling gestemd. Net zoals de PVV dat deed. Ik wil u de inbreng van de VVD bij de behandeling niet onthouden: Het ingezetenschap is de wettelijk verankerde basis van onze vertegenwoordigende democratie in het huis van Thorbecke. Van bestuurders wordt verwacht dat zij leven en wonen dicht bij en te midden van degenen die zij besturen. Mijn fractie ziet deze verruiming van de verplichting voor wethouders en gedeputeerden om te wonen en te leven in de gemeente of provincie waar zij zijn benoemd, als een volgende stap in de uitholling van dit principe. En het was de fractievoorzitter van de VVD in Almere mevrouw Joziasse die in de krant liet optekenen ”Als VVD vinden we dat een wethouder hier moet wonen”. De VVD heeft nu zelf haar fout goed gemaakt door een niet in Almere woonachtige wethouder te vervangen door een wethouder die hier wel woont. Dat valt te prijzen maar het is nu wel tijd om de daad bij het woord te voegen en te stemmen volgens de principes die u zegt te huldigen! Toon van Dijk

“Twee honden vechten om een been en de derde loopt er mee heen.”

Dat is de uitslag van de Europese Verkiezingen. Nadat woensdagavond de twee politiek leiders van de VVD en FvD nog een figuurlijk robbertje verplassen hadden uitgevochten.

 

 

Woensdagavond was de publieke omroep goed genoeg voor een debat tussen Mark Rutte en Thierry Baudet. Toch behaalt de PvdA volgens de exitpolls  de overwinning bij de Europese Verkiezing in Nederland. Waren Mark en Thierry elk ervan overtuigd dat ze de grootste zouden worden bij Europese Verkiezingen, de exitpolls doen het anders vermoeden. Het lijkt erop dat de PvdA de grootste zal worden.

Ook de met modder gooiende SP naar ons Frans kwam bedrogen uit. Het kan zomaar zijn dat ze niet eens in het Europese Parlement vertegenwoordigd zullen zijn. Of dit nu ligt aan hun filmpje of het zwakke optreden van hun lijsttrekker in het slotdebat, zullen we waarschijnlijk nooit weten. De voor de SP jammer genoeg slechte uitkomst van de Europese Verkiezingen, zal ze op een Europese zijspoor zetten.

Opmerkelijk is ook dat de PVV een zo slecht resultaat behaalde. Nu kunnen we daar niet om treuren gezien hun opvattingen verwoord in hun reclame uitingen. De PVV en FvD staan ideëel zover van ons af dat wij het wat dit aangaat nooit met hun eens zullen worden.

Wij kunnen alleen maar zeggen naar onze toekomstig ploeg in het Europese Parlement. Van Harte gefeliciteerd en veel succes met jullie werk in het E.P.

Het bericht Hoe waar een spreekwoord is. verscheen eerst op PvdA Hollands Kroon.

Een van de twaalf oprichters van de SDAP, Helmig Jan van der Vegt

Ik kende hem niet maar heb de afgelopen week over hem gelezen en wat ik las beviel me wel. Een onderwijzer. Een actief baasje. Na zijn pensionering (1929) stelde hij zich in 1931 beschikbaar als kandidaat voor de Zwolse gemeenteraad en voor de Provinciale Staten van Overijssel (waar hij al sinds november 1924 zitting in had), maar het afdelingsbestuur vond hem te oud en zette hem op een onverkiesbare plaats. Met ruime voorkeurstemmen werd hij toch zowel in de Provinciale Staten als in de gemeenteraad gekozen, waarna de afdeling hem royeerde. Van der Vegt bleef bij alle stemmingen en discussies trouw aan het SDAP-standpunt. De ruzie werd in 1934 bijgelegd en Van der Vegt was een tweede ambtsperiode actief, nu ook formeel als lid van de SDAP-fractie

Een man die bereid was strijd te leveren tot op hoge leeftijd, en strijdbaarheid kent geen leeftijd.

Strijd is de titel van de tentoonstelling die op dit moment over het onderwerp vrouwenkiesrecht te zien is in het museum in Groningen. Henri Marchant maakte via een initiatiefwet het actief kiesrecht voor vrouwen mogelijk. Het was een jarenlang proces waarvoor hard is gestreden. Vrouwen en ook mannen gingen er jarenlang voor de straat op. Op 9 mei 1919 werd de wet aangenomen, deze bevat slecht één artikel met drie kleine tekstwijzigingen van de kieswet. Te weten;

In artikel 1 van de kieswet vervalt het woord mannelijk

In artikel 9 van de kieswet vervalt het woord mannelijk

In artikel 54 van de kieswet wordt voor het woord mannen gelezen “personen”.

Drie woordjes die vervangen zijn en die een wereld van verschil maakten voor de vrouwen van toen en dus ook van vandaag.

Onze eigen socialistische Suze Groenenweg zit dat al sinds juni 1918 in de Tweede kamer. Door het passief kiesrecht voor vrouwen in 19 17 werd dat mogelijk gemaakt.

 

Historie

De aandacht voor het vrouwenkiesrecht is min of meer gelijktijdig over de hele wereld ontstaan. De geschriften van de voorvechtsters werden vertaald en gelezen. Opvallend is dat de vrouwen alle moderne middelen van die tijd hebben gebruikt en ingezet. Er zijn congressen en bijeenkomsten die veelvuldig over nationale grenzen heen worden bezocht. Er is een internationale Vrouwenbeweging waarin de Amerikaanse Carrie Chapman (1859-1947) een groot voorbeeld was, samen met de Nederlandse Aletta Jacobs maakt zij een wereldreis naar Zuid-Afrika, Egypte, India, Indonesië, Filipijnen en Japan om gelijkgestemden te ontmoeten. In 1908 vond het derde internationale congres van de Wereldbond voor Vrouwenkiesrecht plaats in Amsterdam. Een belangrijke naam was Rosa Manus. Zij viel op daar haar slimheid en organisatietalent en bleef in de daaropvolgende jaren een enthousiast feministe, onder de indruk van Carrie Chapman en ontplooide haar organisatietalent in congressen in vele landen, ook in Nederland. Talrijke exposities, acties van gezamenlijke vrouwenbewegingen en publicitaire stunts stonden op haar naam. Zij was uiterst belangrijk niet zozeer als inhoudelijk richtinggevend politica maar als verbinder tussen de verschillende groeperingen die zich allen daardoor gehoord voelden en bereid waren in actie te komen in het begin van de twintigste eeuw.

Als voorbereiding op de lezing van vandaag heb ik enige tijd door het museum in Groningen gezworven. Ik heb de foto’s gezien van de moedige vrouwen die de straat op gingen, soms ook geflankeerd en openlijk gesteund door mannen. Wat mij opviel en verraste was de grote mate van georganiseerdheid. Kleine plaatsen in heel Nederland hadden een eigen afdeling van de vrouwenbond die gezusterlijk solidair in een protestmars meeliepen om te laten weten waar ze voor stonden, namelijk passief en actief vrouwenkiesrecht.

Ik zag vrouwen met borden uit Odoorn, Emmen, Franeker en natuurlijk uit Zwolle. Ik wil graag drie belangrijke Zwolse vrouwen noemen.

Een naam die ik vandaag zeker niet zou willen vergeten is die van Marie Milatz. Afkomstig uit Friesland maar vanaf 1894 aanwezig in Zwolle als Mejuffrouw Milatz die een praktijk voor heilgymnastiek had. In 1897 werd de Zwolse afdeling voor vrouwenkiesrecht opgericht en was zij dadelijk van de partij. Ze strekte haar aandacht ook uit naar de doopsgezinde gemeenschap omdat ze vond dat in dezelfde strijd vrouwen ook gekozen mochten worden tot lid van de kerkenraad, hetgeen in 1909 ook gebeurde. De mannenbroeders vonden haar wel wat heetgebakerd.  Behalve kiesrecht ging ze voor sociale kwesties, gezonde houding en gezonde kleding en ze stond aan de wieg van het oprichtingscomite van de openbare leeszaal en bibliotheek in 1916.

Berendina Stoel het eerste vrouwelijke socialistische raadslid in Zwolle in 1919 mag ook niet onvermeld blijven. Na een strijd want ook binnen onze eigen SDAP was het geen gesneden koek dat vrouwen hun stem lieten horen. Zij zou in haar raadsperiode veel aandacht hebben en houden voor de beroerde arbeids- en leefomstandigheden van de arbeiders en bestreed de wanstoestanden. Tegelijkertijd ijverde ze voor fatsoenlijk onderwijs voor iedereen. Vergeleken met de door mij eerder genoemde kopstukken als Aletta Jacobs en Carrie Chapman was dit werk minder gericht op het verwerven van kennis door studies maar meer door het actief organiseren van collectieven teneinde de nood te ledigen.

De derde vrouw hoewel niet afkomstig uit Zwolle maar net als ikzelf uit de gemeente Emmen en daarna woonachtig in Almelo was Adrie Ladenius sinds 1919 het eerste vrouwelijke SDAP Statenlid in Zwolle. Ze bleef statenlid tot 1950 en kreeg pas vanaf 1948 steun van een communistische vrouwelijke collega. Ze was overigens ook lid van de Almelose gemeenteraad van 1919 tot 1948. In de Staten ijverde ze voor gezondheid, onderwijs, bibliotheken. Als nestor sprak ze de nieuwe CdK toe en de koningin bij het regeringsjubileum daarbij merkte ze de veranderingen op in de samenstelling van de Staten maar maakte ze ook gewag van het kleine aantal vrouwen

Er zijn in Zwolle naar deze drie dames straten vernoemd en terecht. Ze kwamen uit een brede beweging van vrouwen. Er waren er die het kiesrecht als middel zagen om hun idealen te verwezenlijken, er waren er, zoals Aletta Jacobs die intrinsiek gemotiveerd waren om dezelfde rechten te willen hebben. Hoe dan ook, ze vonden elkaar over partijen en vaak ook over geloofsrichtingen heen.

Hoewel er ook voorbeelden van liberale vrouwen te noemen zijn, is het niet helemaal toevallig dat de politieke functies in meerderheid in de eerste jaren terecht kwamen vanuit de SDAP.  Meer dan andere partijen heeft onze partij solidariteit in de haarvaten. De door mij genoemde drie vrouwen waren alle drie aanhanger van het verheffingsideaal. Kansen vergroten voor zij die het moeilijk hebben. De terreinen waar ze actief in zijn geweest kent grote overlappingen, onderwijs, bibliotheek, medische verzorging in de brede zin van het woord en een fatsoenlijk inkomen en onderkomen.

Na de overwinning van het kiesrecht bleef de nationale en internationale vrouwenbeweging actief. Verschillende thema’s passeerden de revue en. Soms breed opgezet, soms ook vanuit partijen

Mathilde Wibaut, Carry Pothuis-Smit, Henriette van der Mey, oprichters van Bond van sociaal-democratische vrouwenclubs, initiatief van SDAP-vrouwen. De Jaarvergadering van de vrouwenclubs was in Zwolle in 1930. Ik heb een boekje met 12 bondsliederen gekregen van mijn dochter – de betreffende vergadering werd afgesloten met een bondslied.

Een aantal van ons heeft de leeftijd dat ze zich de discussies rondom baas in eigen buik, geboortebeperking en het recht om zelfstandig economische handelingen te verrichten kunnen herinneren. De vrouwenstrijd leek daarna ten einde.

 

De strijd. En waar heeft die strijd na ruim een eeuw toe geleid?

Dat vind ik een moeilijke vraag. Mag ik u meenemen in een aantal observaties en een voorzichtige conclusie van mijn kant.

De eerste. Vanuit de historie waren er onderwerpen waaraan vrouwen wilden werken, ik noemde ze al, onderwijs, zorg, wonen. Ze waren doordrongen van het feit dat ze daarvoor een politiek mandaat nodig hadden. En sommigen waren bereid en in staat om dat in een brede politieke opvatting om te zetten. We hebben in onze partij daar goede voorbeelden van gezien.

De tweede. De gelijke kansen in het onderwijs hebben geleid tot slimme goed opgeleide meiden die graag aan het werk zijn. Sinds 1956 zijn vrouwen niet langer handelingsonbekwaam als ze getrouwd zijn. Echter de combinatie met een gezin en daarnaast nog tal van andere belangrijke zaken is welhaast onmogelijk. Ik zie het aan mijn dochters en dochters van vrienden. Natuurlijk zijn ze geïnteresseerd en solidair maar wanneer dan en hoe dan?

De derde. Als het gaat om de politiek dat is er eerder sprake van een afname van vrouwelijke politici dan een toename, zeer zeker in onze partij. Tegelijkertijd zijn vrouwen op de een of andere manier minder onder de indruk van populisten. Ook bij de laatste verkiezingen zien we dat maar een goede 30% kiest op Forum of de PVV. Het “politieke spelletje” wordt weer meer en meer een mannending.

De vierde. Ergens eind van de vorige eeuw hebben we de vrouwenorganisaties ontmanteld, de emancipatie was voltooid. Dat was onterecht in mijn ogen. We waren te optimistisch. Dat van de gelijke rechten, dat klopt wel. Vrouwen kunnen nu naar het onderwijs dat ze willen en ze kunnen werken, maar emancipatie van bestuurlijke en politieke functies gaat veel verder. 2000 jaar voorsprong hebben we niet in 100 jaar in gehaald. Daarvoor is ook nodig dat vrouwen tijd hebben en krijgen om te besturen en de thema’s die ze belangrijk vinden verregaand naar zich toe te trekken. Zelfs in organisaties waar vrouwen in de uitvoering in de meerderheid zijn, worden de raden van bestuur bevolkt door mannen.

De vijfde. Blijkbaar zijn vrouwen zeer geïnteresseerd in onderwerpen die er in hun ogen toe doen en zijn ze daarna bereid politiek als middel in te zetten. Kijk naar wat er in Amerika gebeurt als antwoord op Trump. Hoe a-typische vrouwen bereid zijn zich kandidaat te stellen. Kijk naar de zeer jonge vrouw Greta Tunberg, een zestienjarige jonge vrouw, klimaatactiviste, die weigert naar school te gaan omdat wij niet genoeg doen, zij trekt het huidige, misschien wel meest actuele thema naar zich toe, de klimaatverandering en de gevolgen die dit zal hebben.

Beste vrienden, beste vrouwen, het lijkt mij daarom urgent om vrouwen vanuit een aantal belangrijke thema’s bijeen te brengen en daarbij over partijkaders. En over onze eigen “bubbel” heen, heen te kijken; met moderne middelen en manieren, daarbij gebruik makend van eenieder die een bijdrage wil leveren. We zullen ons moeten richten op zij die geen lid zijn van een partij maar wel blijk geven van verregaande interesses in thema’s die de komende decennia waanzinnig belangrijk zijn. Ik noem Wonen, ik noem de energietransitie die om collectieven vraagt, een onderwerp waar bij uitstek vrouwen goed in zijn. Ik noem de solidaire multiculturele inclusieve samenleving. Wij kunnen het verschil maken door ze uit te nodigen, niet een keer maar zo vaak als nodig is.

Tegelijkertijd, een bijdrage leveren kost tijd. En dan kom ik bij mijn tweede urgente punt. Ik ben zeer vóór een vrouwenquotum zodat via gelijkwaardige bestuurlijke macht de positie van vrouwen versterkt kan worden. Na het politieke mandaat is het nu tijd voor het bestuurlijke mandaat. Na het wettelijke afdwingen van het vrouwenkiesrecht voor het politieke mandaat pleit ik nu voor het wettelijk afdwingen van het bestuurlijke mandaat. En daarvoor hebben we net als toen nodig dat er strijd is van vrouwen maar ook van de mannen.

Het is te gek dat vrouwelijke hoogleraren met een lampje te zoeken zijn, dat College van Besturen meest mannen zijn, maar ook toezichthouders vooral mannelijk zijn.

Het bestuurlijke mandaat is nodig om een betere positie te garanderen, met name wat betreft tijd voor jonge vrouwen en daarmee voor jonge gezinnen, dus ook voor mannen. Tijd voor mannen en vrouwen om samen een gezin te runnen en daarnaast nog een belangrijke maatschappelijke bijdrage te kunnen leveren. Een bijdrage aan thema’s die belangrijk zijn voor onze gezamenlijke solidaire, duurzame en inclusieve toekomst. Dat vraagt om strijdvaardigheid, van jong en oud van man en vrouw. Laten we er weer honderd jaar voor gaan. Laten we nog honderd jaar strijdvaardig blijven.

 

Anneke Beukers

1 mei 2019.

Het bericht 1 mei lezing Anneke Beukers verscheen eerst op PvdA Zwolle.

Met het oog op het uittreden van Groot-Brittannië uit de Europese Unie, krijgt de Nederlandse regering een volmacht van het parlement om zo nodig buiten het parlement om maatregelen te treffen, zelfs als die tegen geldend recht ingaan. Volgens SP-senator Bastiaan van Apeldoorn moet het parlement er niet aan meewerken om zichzelf buitenspel te zetten. Daarom stemde de SP op 26 maart tegen de Brexitwet. Van Apeldoorn: 'Wij vinden het als SP-fractie uiteraard een goede zaak dat de regering zich voorbereidt op de Brexit en wat die voor Nederland betekent. Maar deze wet geeft echter verregaande noodbevoegdheden aan de regering zonder dat het begrip nood ook maar ergens fatsoenlijk gedefinieerd wordt.'

Volgens de SP ondermijnt de wet de positie van het parlement. 'De volksvertegenwoordiging kan slechts achteraf, nadat een regeling al van kracht is, de regering terugfluiten. Er kan dan niet vooraf en publiekelijk over gesproken worden door het parlement, er vindt geen publieke weging van de maatregel plaats. Er is geen enkele gekozen volksvertegenwoordiger die in de gelegenheid wordt gesteld om te zeggen: misschien is dit toch niet zo'n goed idee, misschien moeten we dit toch niet doen. Ook in tijden van nood, en juist dan, zullen we de beginselen van onze democratische rechtstaat overeind moeten houden. Democratie is voor goede én slechte tijden. Ik zou bijna zeggen: de democratie is een teer vaasje. Die kan zo maar breken als je die ook maar even loslaat.'

De SP diende een motie in om artikel X, wat het passeren van de Kamer regelt, buiten werking te stellen tot de regering de noodsituaties waarop het van toepassing zou zijn heeft voorgelegd aan beide Kamers. Alleen GroenLinks en de Partij voor de Dieren steunden de motie, waardoor hij verworpen werd. De Brexitwet is aangenomen met steun van alle partijen behalve SP, GroenLinks, Partij voor de Dieren en PVV.

D66 heeft in Vught een goede uitslag behaald bij de verkiezingen voor Provinciale Staten. Ondanks een licht verlies, bleef D66 de tweede partij in Vught. Bovendien belandde D66 Vught met deze uitslag voor het eerst landelijk in de top 10 van gemeenten waar het meeste op D66 werd gestemd. De wederom opvallende campagne in Vught, Helvoirt en Cromvoirt bleef deze keer niet onopgemerkt en werd beloond met de Gouden Gymp, een prijs voor de beste lokale D66-campagne.

Uitslag Vught in procenten

VVD              22,8% D66               13,9% GroenLinks   10,9% FvD               10,6% SP                  10,4% CDA                8,9% PvdA               7,9% Dierenpartij    4,2% PVV                 4,1% 50Plus             2,2% Lok. Brabant   1,4% CU-SGP           1,2% Senioren          0,7% Ouderen          0,4% Code Oranje   0,1% DENK              0,1%

FvD is net boven de 10 procent geëindigd. Dat is in vergelijking met andere gemeenten heel laag, in Vught zelfs het laagste percentage van Brabant. Daarmee valt FvD buiten de Vughtse top 3. Dat is bijna nergens in Nederland het geval, maar wel in Vught en ook in buurgemeente Sint-Michielsgestel.

Uitslag Brabant in zetels

VVD                    10 (-) FvD                       9 (+9) CDA                      8 (-1) SP                          5 (-4) D66                       5 (-2) GroenLinks           5 (+2) PVV                       4 (-3) PvdA                     3 (-1) 50PLUS                2 (-) PvdD                     2 (-) LokaalBrabant       1 (-) CU-SGP                1 (-)

Als het aan de kiezers in Vught had gelegen, had D66 in provinciale staten 8 zetels gehad, de VVD 14, GroenLinks, FvD en SP 6, het CDA 5, de PvdA 4 en de Partij voor de Dieren en de PVV 2.

Lat hoog gelegd, maar doel ruimschoots gehaald

Het campagneteam van D66 in Vught had de lat weer hoog gelegd. De afdeling wilde het hoogste percentage D66-stemmen in Brabant halen. En dat is gelukt. Vught haalde by far de beste score in heel Zuid-Nederland. Sterker nog: D66 kwam voor het eerst in de top 10 van plaatsen waar het meeste op D66 gestemd werd. Alleen in Leiden, Oegstgeest, Delft, Heemstede, Bloemendaal, Utrecht en Wageningen behaalde D66 een hoger percentage stemmen dan de 13,9% in Vught. Voor het eerst werd er in Vught meer op D66 gestemd dan in Amsterdam.

D66 grootste partij in stemdistrict Schoonveld en hoge score bij Het Kwartier

D66 werd met 19,8% de grootste partij op stembureau De Piramide (wijk Schoonveld). Het hoogste percentage stemmers werd echter behaald bij het stembureau in Het Kwartier (22,8%). Ook bij de twee stembureaus in het centrum (Elisabeth en gemeentekantoor), Eikendonk, openbare basisschool De Lichtstraat, het Villapark en de Vughtse Hoeven scoorde D66 bovengemiddeld goed.

Afdeling wint Gouden Gymp voor beste campagne

De landelijke D66-uitslagenavond in de Verkadefabriek kreeg voor D66 Vught nog een feestelijk randje. Hoewel de goede Vughtse uitslag nog niet bekend was, won de afdeling Vught-Helvoirt-Cromvoirt de Gouden Gymp, een wisselbokaal voor de beste lokale D66-campagne. Fons Potters reageerde verheugd: “Het is een mooie waardering, niet alleen voor deze campagne, maar ook onze eerdere campagnes. De prijs is natuurlijk vooral bedoeld voor al die actieve D66’ers in onze afdeling, die ook bij deze verkiezing weer hebben laten zien dat ze zich hebben willen inzetten voor D66. We hadden geen lokale kandidaat hoog op de lijst, andere partijen wel, maar we waren er daardoor niet minder zichtbaar door, integendeel.” Bij de laatste campagne bracht D66 weer een eigen magazine uit, waarop veel positieve reacties binnengekomen zijn. Het magazine is HIER digitaal na te lezen.

The post Goede uitslag én Gouden Gymp voor D66 Vught appeared first on D66 Vught.

Maandagmiddag zal de definitieve uitslag bekend worden gemaakt van de Provinciale Staten verkiezingen van afgelopen woensdag 20 maart. Maar zoals het er nu voor staat bij de voorlopige uitslag zal onze partij 1 zetel verliezen en met 6 zetels terugkeren in de nieuwe  Provinciale Staten van Noord-Holland,

Met deze uitslag zal onze partij- en stadgenoot Aukelien Jellema niet direct terugkeren. Haar plaats 7 is net te laag voor de 6 zetels die de PvdA krijgt. Het is uiteraard nog onder voorbehoud, want zoals gezegd de echte uitslag komt pas maandagmiddag. En mocht de PvdA uiteindelijk meedoen in Gedeputeerde Staten, dan is de kans zeer groot dat Aukelien alsnog Statenlid wordt.

Op website “Den Helder Actueel” gaf Aukelien de navolgende reactie:

“In absolute zin heeft de PvdA (veel) meer stemmen gekregen, maar de opkomst was ook hoger en dus viel het procentueel toch lager uit”, reageert Jellema. “Het betekent dat ik vooralsnog niet terugkom in mijn partij als Statenlid, maar wellicht wel als duo-commissielid. Dat is jammer voor mij, maar ik vind het vooral ook jammer dat (over links) dan geen Statenlid meer uit Den Helder komt. Ik dank alle mensen in Den Helder en de Noordkop voor hun stem op mij of op mijn partij. Het initiatief ligt nu bij Forum voor Democratie en ik feliciteer hen met hun overwinning. Wij – de PvdA NH – wachten hun volgende stappen af.”

Wethouder Peter de Vrij gaf aan in algemene zin blij te zijn met deze uitslag. “De opkomst in onze gemeente was 48,7% en dus flink hoger dan 4 jaar gelden toen het 39% bleek.  De PvdA haalde in Den Helder 9,6% van de stemmen. Dat is 0,4% lager dan in 2015. Nadere analyse laat zien dat we lokaal toch goed gescoord hebben en dat is heel positief te noemen. Na Forum voor democratie, VVD en PVV volgt de PvdA als vierde grote partij in Den Helder tijdens deze verkiezingen”.

Voorzitter Maja de Jong ziet de actieve lokale inzet mede als oorzaak van deze positieve ontwikkeling. “De wijkbezoeken en inzet van fractie en wethouder worden blijkbaar gewaardeerd in onze gemeente. Maar bovenal het feit dat wij een goede lokale kandidaat als Aukelien Jellema hoog op de kandidatenlijst hadden staan. Het is jammer dat Aukelien het net niet heeft gered. Maar de kans dat Aukelien alsnog benoemd te gaat worden als Statenlid is nog steeds aanwezig, als de PvdA mee gaat besturen”.

De PvdA bedankt haar kiezers voor het vertrouwen en alle actieve afdelingsleden voor de tomeloze inzet bij de campagne.

 

Het bericht Verkiezingen lokaal positief. Aukelien Jellema in de wachtkamer. verscheen eerst op PvdA Den Helder.

Vergeet vandaag niet te stemmen en maak gebruik van uw kiesrecht. Weet u nog niet op wie? Uit fortuynistische overwegingen adviseren wij Forum voor Democratie -FVD of de Partij voor de Vrijheid - PVV.

Het Beweegpark aan het Noord Aa kan van start. De gemeenteraad besloot gisteren op initiatief van het CDA Zoetermeer het resterende bedrag van 15.000 euro beschikbaar te stellen. De motie van het CDA kreeg steun van de PvdA, Fractie Van den Berg, D66, GroenLinks, Zó! Zoetermeer en de SP. Ook de LHN en de PVV stemden in. De Stichting Noord Aa Fit wil al sinds 2015 aan het Noord Aa 1000m2 Beweegpark bouwen waar jong en oud gratis kan sporten. “In 2015 steunde de gemeenteraad dit plan al,” vertelt CDA-raadslid Weekenstroo. “Er was nog een klein financieel duwtje in de rug nodig. En die hebben we gisteravond gegeven. Het CDA Zoetermeer geeft niet zomaar cadeautjes en willen benadrukken dat dit geen gewoonte moet worden, maar we vinden een gezond en levendig Zoetermeer erg belangrijk. Een stad waar jong en oud kunnen sporten en bewegen.” Nippertje De financiering van het Beweegpark verliep moeizaam. “Het was echt op het nippertje,” aldus Weekenstroo, “Op 1 februari zou een financier zich terug hebben getrokken en de angst was er dat er meerderen zouden volgen. En zonder financiers geen Beweegpark. We vonden dat zonde, zeker omdat we al duidelijke signalen hadden gekregen dat de financiering bijna rond was. De gemeenteraad heeft nu dat laatste zetje in de goede richting gegeven. De bouw van het Beweegpark kan in principe in het voorjaar starten, want de vergunning is in 2017 al afgegeven,” aldus Weekenstroo.